14 , B E S C H R Y V: I N G E'
er nu a} ovcr.de 1400 gebragt, en zy
naalen nog a l, omdat getalVanaoo (Zoo
zy ieggen)■ .,te yervullem Haar; andere
Haaven hebben zy meeft W N o v a Guinea,
de Zmdcrajter Eilanden , Timor, enz.
Het befte, dat onsvan de j egen woor-
digeBandafcfie ingezetenen voorkofnt, is,
% ^ zy ß»^arcen > zy Mixcken,
ineeft allewgoed Duitfch ipreken , zoo
dat zy Spnaags r öok de Pialmen in die taal
gewoon. zyn te gingen', JE
Hanne ^ dfe tyd van . de Heer Land voogt van
ftontheid. ¿‘W waren er zommige vän.deze Perke-
niersvry ftoutenweerbarihg. Jw a t die
Heer hen oo£dede , en fchoon hy niet
anders, das hM welzyn, zogti het was
■qüaad by allqn, weinigen uitgezondert .
en men lchäamde zieh niet zeer yeraßte-
iyke veijellipgpn yan .zyn E d ., en van
Körte Naamen derPere Groote,, Leverantie,
ichetsvan , ken,
odpe PeLroknen- Boiauw.
thoir.
V A N
ryn.fles met de zilvere fehroef te doen:
ro? 5 " " * » züverc
knop verilonden , : die hy wel zomtyds
S e ° en IuT d “ mm a u Maatfchappy over den rue «fei*
doch naderhand zyn zy nog ftouter en
W orden 5 maar God
he^ft hen zulken. Laqdvoogt gegeven.
diehenzoogeplaa« gebeden engetrapt
heeft, dat zy wel duizendmaal het ge-
beente van den Heer van Zyll beweent
enomhemgewenfchthebben. Eenzaak!
die wyhier na nog met een woord, als
v y m het byzonder van de Landvqqgdea
van Banda fprqken, zullen aanhaalea.
,1 i P y P l V ,hler W S lyifje van
aide bekendePerken op ’tHoogeLand
met taangemerkte opyderPerk, fchets-
gewyze byvoegen.
Klein WGingen , 840
Orontatte, 7y0
' Groot WalijQgen, 1400
r»
g1S
;
2000
Calha Booka,
ÇaytortoiTe9 * . 1800
‘Combir, , 1200
Ranan, 1400
Celamme , 2200
Dito, nog* * ' 700
Dentier, 1100
Denner Hoetan, 1200
Babi Mandi,
1200
Pan de Moor,
Steenrots,
Boeton,
Laoetan,
Oerien,
Toetra,
Sammeren,
Pan Lotbaris,
5000
840
700
3Ó00
700
1400
,, 800
1200
waardederLe- Slaav,
fd j 22 - 0
j Í2f2-I¿¿0
741- 0-0
i>39- 6-0
v r - 31-0
IZZf-IZ-O
. .. .■■fqi-- .0*0
626- 4-0
Zf0-20-0 939- 6-0
377-31-0
626- 4-0
z r 0-20-0.
782-29-0
V i" 2-0
626-4.-0
2fO ■ 2Ó-0 ~
46^-27-0
l87m39'0'
782-2pfO 3 U -2 -0
1 626- 4-0
1 zfo-20-0
ÏOPf-^-0
428-12-0
lopf-^l-o
428*120
313-2-0
I2f - I 0-0
469-27-0
187-3P-O
t2f2-I2-0
f4 J- 0-0
469-27-0
1.87-39-0
469-27-0
,187-59-0
. 782-29-0
313- 2-0
P39- 6-0
37Í -3I-0
•; IOO
90
IOO
Ifp
60
I7°r
100 6f
90 f f
I 1 verantie.
^XPprped-.,. 9000 p. Foelie. ^*1408-5770
/ 3^0QP.p. Nootenk
c . 8öOQp. Foelie;
. 3 Woo p. Noöten.
6000 p. Foelie.
i 24000 p. Nooten.
11 8000 p. Foelie.
. w. 3&qqq p. Nooten»
1 4000 p. Foelie.
yj zöoqp pi Nooten.'
. 6000 p» Foelie.
, 24000 p. Nooten.
4000 p. Foelie.
. iöboo p. Nooten.
, foop p. Foelie. .
3 20000 p. Nooten.
40oop.Foelie.
i6ood p. Nooten.
, 3000 p. Foelie.
12000 p. Nooten.,
f 000 p. Foelie. I
¿oöoo p. Nooten.
4000 p. Foelie.
16000 p. Nooten.
7000 p. Foelie. •
28000 p. Nooten.
7000 p. Foelie.
, 28000 p. Nooten.
2000 p. Foelie.
8000 p. Nooten..,
3000 p. Foelie. a
12000 p. Nooten.
8000 p. Foelie.
32000 p. Nooten.
3000 p. Foelie. ,
12000 p. Nooten,
3000 p. Foelie.
12600 p. Nooten. .
fooo p. Foelie. .
20000 p. Nooten.
6000 p. Foelie,
24000 p. Nooten.
Zielen, waarde der
Perken.
60 Rcxs 14000
4f
64
70 ,..
64
30
fO
4 f
70 40
9° 60
4S 30
44 30
120 84
44 3<3
3T 80
40 4S
100 60
.12000
100001
... Ifooo't
10000,'
IfOOO
9000
10000
8goo
4000 J
8000
7000
. 10000
IIÓOO
4000;
yooq
14000
4000
400p:
fooo
10000
Las:
B
Luc: Claaszen, 1000
Tbom: Brandz: 1200
. . . . Roos, 1000
. . . . , . 2400
34330
N
p. Foelie.
2Ö000 p. Noöten.
8000 p. Foelie.
32000 p. Nooten.
f 000 p. Foelie.
20000 p. Nooten.
12000 p. Foelie.
48000 p. Nöoten.
D A . ♦ t
iopf-^l-o 90 f 0 . IÍOOO
428-12-0
12f 1-12*0 110 60 12000
y41- o-ù
Í702-Z9-0 60 40 pooo
212- 2-0
1878-I6-O 1Ö0 120 20000
79I-2O-O
142000 p. Foelie.
fö8ooo p. Nooten.
22227? 6-0 2162 1437
8796-22-0
241000
Hier op laaten wy nu tot flot van dit Hoofdftuk een teekening van alle de Ban-
dafche eilanden, onder de letter B. volgen.
T W E E D E H O O F D S T U K .
H E t Eiland Goenong Api befchreven. Wanneer die Berg gebrand heeft. Droevig
geval door den zßlven veroorzaakt. Berief van Maurits Hendrikiz van der Spelt,
j l s mede van D. Feilingius en den Vaandrig Bufton. Groote Slangen, enz. op dit
Eiland. De Schans Kyk in de Pot. V Vrouwen - eiland. Des Schryvers aanmerking
op de dood van Plinius , en op ’/ gevaar van de Heer Feilingius by zyn togt na dien
/ X M nu tot de befchryving der
Eihnd «I ' p andere Eilanden over te gaan,
Goenong zal het niet ongevoeglyk zyn,
Api be- dat wy die van de Goenong Api, dat is,
fchreven. Vuurberg, in ’tMaleits, laaten vol-
gen.
Dit Eilandeken legt ten Weften van
Neira’s Wefthoek, en zoodigtdaar aan ,
dat men over de opening , o f ’t kanaal,
tuflehen Neira en dat Enand , met een
ftukje van een- lei gemakkelyk werpen
kan.D
it 0ea t tufTchen b■ ei1 diei d■—ez• erJrL_i_la_ii_de_n_- - uw:i_ld_ eunli !wl,~go~—eft bofeh bezety maar in^yä- noemt men guiueuncly k; "Eet Zonnegat
aan welkers Noordzyde een klein eilandeken,
’t Vrouwen-eiland genaamt, is.
Het plagt voor roo jaaren 20 of 3o vadem
diep te zyn , zoo dat’er een fchip door
kon, doch is nu te ondiepvoor fchepen.
Men wil , dat dit door ’tuitwerpen van
fteenen en afch veroorzaakt zy.
Ten Zuiden heeft het den Noordhoek
vanhetHooge land van Banda tegen over
zieh leggeft, en word dat gat, tuflehen
deze twee Eilanden , zynde ontrenc een
gooteling fchoot w y t , gemeenelyk het
LontKoirs gat genaamt.
Hoe groot dit Eilandje in zyn omtrek
is, weet ik niet, aangezien ik het noit
rond gefchept heb 5 maar gis dat men
geen halve myl ’er toe van nooden heeft.
Men had hier op in oude tyden veel
dorpen ,• en bewoonde ftedekens , aan
ftrand y doch ’t is door ’t menigvuldig
branden des Bergs zoodanig verwoeft,
dat daar van niets meer overgebleven is,
zoo dat ooki der zelver naamen al mede
onder de, aflehe des Bergs geraakt, of
met des zelf vuurdamp en finook vervlo«
gen zyn.
Het ganlch Eiland is maat eeri’ dikke
allengskens opgaande , en al redelyk iti
de hoogte verneven berg. Hy iS net f f9
treden noog} maar het hoogfte gebergte
op ’t Hooge land van Banda , dat men
by , en boven de Perken Combir en Ranan
heeft, is 6f4 treden : wanc als men daar
boven op f t a a tk a n men over de Goenong
Api heen tot in zee zibn.
Deze Bèrg is van buiten wel met een
binnenlte een . föta’ikke^ke. V uurbetg,
die nu en dan ook^f^yallyk gebrand
heeft.
Het verfte geheugen«, dät iheñ daár- á fWanneer
heeft, is, dat hy in ’tjaar if86. ea daár dje Berg
na weer if98. aan den top begon tb gebrand
branden, en vuur uit te werpen, zöödä^ heeft*
nig , dat men dan eens de helderb Vlam ,
dan weer eens een1 iwarten dikken damp'’,
en dan 00k wel eens een hchtgtaàuWè
pluim ’er boven uit zag körnen. Hy
brande 00k in ’t jaär 1609: toen Verhóé-
ven r onze Zeevoögt’, hier cjuam j aiàar
in het iaar i6 if . is dezen Berg , na nü
al 17 jaareni lang van binnen vry fterk
tebrand'te hebbea , in Maart, -juift op
e zelve dag , als de OtjperlaUdvöögt
van Nederlands Indien , aë heer Gérard
Reynfty met zyn Vloot uit Amboint hef'-
waarts aàn t’zeil ging, niet ziilken berft
en geweld opgefprongea, en heeft zulke
fwaare fteenen, en gröote vuun'latíítiléñ,
ten deelc na de zeekant , ten dbble na
’t eiland Neira , en nae’t Fort Naflau-,
uitgeworpen, dat men , van wegên-de