4 B E S C H R Y V I N G E v a n
en verderzoo na ftrand , als na ’t huis
van denPredikant, alles vlak en open is,
ziende het huis des Landvoogts regt te-
gen ’t huis des Lieutenants , in ’tkafteel
Naflau , -aan. Indien men die tweede
ftraat regt uit loopt, komt men by ’t perk ,
dat denBorger- lieutenant Tobias'Harde-
copi in ’t jaar 1687. en eenige jaaren ’er
aan, toegekbmen heeft.
Alle de huizen op Neira zyn door de
bank van zeefteen gebouwt, die met kalk,
die zy daar overvloedig zelf branden,
zeer wel vaft gezet, beffreken, en gewit
zyn } doch zy hebben alle , uit vreeze
der aardbeving , maar eene verdieping,
eri zyn met Atap (weinige uitgezondert)
gedekt» De vloeren dezer huizen maa-
ken zyveelvan zuiker, en kalk , die wel
doortreden en gemengt is, welke z y , wel
gelegt en glad geftreken , laaten droogen,
die dan zeer wel na graauw marmer ge-
lykt, enzeer effen en gelyk is.
Zulke woonhuizen gifte ik dat’er in
-t jaar 1687. omtrent 70 of 80 groot en
klein waren, waar van de meefte al voor
vry goede huizen pafieren konden.
De Hollandfche Kerk ftaat naaft een
Gabbä Gabba loots, die tuflchen de zelve,
en ’t huis van den Opperkoopman, plagt
te ft aan. Zy wiert in ’t pas gemelde jaar,
alzoo zydöor de aardbeving nog zeer ge-
fchonden, en niet bequaam tot het waar-
nemen van den dienft was , zoo verre
weder in ftaat gebragt, dat, daar men
bevoorens in die loots ’s. morgens Duits,
en ’s middags Maleits, plagt te prediken,
men dat in ’t jaar 1688. weer in deze
fteene Kerk begon te doen. Zy is van
binnen fraai ruim , moi licht, en van
vericheide geftoeltens, gelyk ook van een
goeden Predilcftoel, voorzien, engelykt,
van buiten aan te zien , wel een vader-
lands huis met een vaderlandzen voorge-
vel.
De openbaare wegen hier zyn niet be-
ftraat, maar echter zeer goed en hard om
te begaan. Ook kan men, Ratoe door,
enzoo na de Papenberg alopgaande, van
agteren inBelgica komen, en, zoo men
w il, ook daar längs vlak op Nafläu aan
den heuvel afgaan , maar meeft heb ik ,
om den anderen avond dit heen , by de
Papenberg tot aan ’t einde van dezen
heuvel na de Ooftzyde , fchoon ’t wat
fteil is, omgereden, daar men, by een
groote witte put komt, en by een klein
iteenen huisje , al van een fraaje hoogte
in zee z ie t, alwaar men dan gewoon is
Wat te ruften j en van daar ryd men al-
lengskens dezen heuvel aan die zyde, na
’tftrandtoe, o f n a ’t Zuiden, af, alwaar
men dat bekent Mangga ’s bofch , daar
die wakkere admiraal Verhoeven met zoo
veel brave mannen het leven zoo deerlyk
onder.de handen der verradelyke Bandaneezen
h et, en verder een fraajeri thüin
der Maatfchappy voorby, en zoo längs
ftrand henen rya. r'
Wat den voomoemden thuin aangaat,
hy is langwerpig Vierkant, een mbi ftuk
lands, met verlcheide fraaje fruitboomen
vercierd, en met een Ichoone muur van
kraal- o f zeefteen, ontrent 8 ö f p voeten
hoog, die ’er een fraai cieraad aan geeft,
omnngt. Deze-thuin legt pas! agter het
ziekenhuis, ’t geen men even na den zelven
voorby gaat, en dan komt men weder
Jangs ftrand tot-voor ’t Kafteel. ' Dit is
de eenigfte wandeling, enverfte uitfpan-
ning, die men op dit Eiland nemen kan,
ten waare men zieh in een der twee
Nootenperken ofte boflchen (alzoo ’er
op dit Eiland geen meer zyn ) die mede
aan deOoftkant leggen, eh zeer ichoone
ja van de grootfte Nootenmufchaten uit-
leveren, wilde gaan verluftigen.
Het eene van deze Perken (welkere
naam my nietvoorkomt) weleerden- heer
Tobias Hardecop toegekomen hebbende,
is 1 zoo roeden groot, leverd iyoo.pond
Foelie jaarlyks (hoewel ’t voor ’t branden
van den berg wel 10000 pond leveren
kon ) heeft yo flaaven , hoewel ’t op 4p
zielen maar geftelt is , en is nu ontrent
dooo ryksdaalders waardig, fchoon ’t voor
’t branden des bergs op 7000 R der« ge-
ichat wierd, en zelf wel voor meer ver*
kogt is. Henrik Meyer , een perkenier
aldaar, verkogt dit aan den jongen Je Borge
( lwager van den Predikant D. Boterkooper)
voor 7200 Rders, en die verkogt het weer
aan den Borger - lieutenant (dat hier de
hoogfte Borgerbediening is , alzoo men
’er geen Capitein heeft) en Confiturier
der E. Maatlchappy, Carel Harder 3 voor
60o u o f 6 4 0 0 R d«s.
Het ander Perk, Labetacka genaamt,
en in de jaaren 1687. en IÖ88. door eenen
Antoni Claaszoon Soet bezeten, was maar
doo roeden groot, leverde 4 o f f 00 pond
Foelie, had 47 flaaven , ftont voor 30
zielen bekent, en was 3000 R dws waar-
Ontrent deze Perken , en op andere
plaatzen van dit Eiland, heeft men ook
hartebeeften, op welke ik wel heb helpen
jagen.
Het is iets zeldzaams, dat -men in
ganfeh Banda geen kikvorfchen-, nog
vuurvliegen z ie t, die men anders by na
over al in de buitenprovintien vind.
Ook is ’twonder, dat men opdit land
van Neira nog zulke Ichoone Nooten-
thuinen , of Perken had , aahgezien
’t ganfehe land verbrand, dor , en zeer
fwavelagtig, byzonder na de zyde van de
Goenong Api, is, en alomme niet anders
, zelfs längs ftrand, dan een geele
en fwavelagtige grond , als puimfteen,
vertoont j ’t geen ook de ooraaak. is, dat