A J
j- forte cü
cat«
Heb. 4.
f repoüfi-
dum imi
»tores.
Act.2.
B
Litt.iz.
i.Cors.
t. Corn,
D
tidtri.
petuam inttare feftinamris, fquarti tua aftutia pbtuera-v
mus câpi,&àviafle<ftivëritati$, quando adhuc Imrtëtut
Apoftolüs ad requiem comprehendendam ætérnam dicens,
Fe/?iM«M*tf igiturïntrare in illam requiem,ne aliquiih codent
exemplocontumacucadant. viutdum enim verbumDei,& validu,
& acutum omnigladio acuttßinto, &penetr ans vfque ad diutfio-
nem anima &jpirtttu,artuuniqs & medulïarum,& firutatorani-
mi & cogitations cordù, & non efl vlla creatto qua nqnpareàt ante
ilium.omnia autem nu da & apertaoculis eius,ad qutm nobis oratio
^.Cum'hçcica fint,quomodo potuerat quis nôftru trâril-
ire ad vos in perfidia manentes Iudæoruuriqûæ rerum ratio
nosvobis polîit iungcre Chriftianos Arrianis, cum v.i-
deremus vc$ efleillius gentis f imitationis pe’rfidiæ ï de
qua quomodo poflënr emergere confugiécesaddoinum
Dei,in Adtibus Apoftolorum locutus ita fit Pëtrus beatif-
iîmus dicens,Voenitentiam agite,& baptiz,etuï vnufquifqueve-
ßrum in nomine Domini noßrilefu Chrifti in remißionem pecca-
torum,&acc'tpietisdonumfpiritüsfanäi. Vobis enim eSl hac pro-
mißio,&filqsveftris,&omnibus qui longé funt, quofcunque aduocauerit
Dominus Deus vfflerisdijsctisim verbis plurimis con-
teftabatur 6c exhortabatur eös dicens, Eripitevos a genera-
tioneißapraua. Nec poteris dicere, Non vo'sefle Anianos
generationem prauam , ficuti fuerintacfint Iudæi,qüâh-
do cernas tuncScribas.Pharifæos, & principes Iudæorum
idcirco eflè didos praua generatio.Quodenim&Dei ne-
gabant filium, & omnes in eius credentes diuinaui maie-
fta'tem perfequerentur: non,inquam,poteris dicere te arque
cunctos Arrian os non effe generationem pcauam &
perucrfam, quando haec fitisgerentes, quæ & illi: fi llli
uerunc vnicum negantes Del filium, k f facitis & vos : fl
lii perfecuti funt feruos æternæ dementias eius,perfeqüi*-
nini etiam yos.Quid igitur oportuerat nos facere,nifi fe-
:undumPetri beatipræceptum recederemus à vobis fa,-
rilegis? vnde enim vobifcum poterat conuenire, cum di-*
erit Dominus in Euangelio, Âttenditevobisa fermento Pha-
ifaorum qua eft hypocrifis. Quomodo potüeramus in vno ef*
bjcum Corinthijs fcribens dixerit,beatus Äpoftolus,Ow-
1 ino auditur inter vosfornicatto, & taltsfornicatio qüalis nec inter
entes,ita vtvxorem patris aliquis habeat,érvos infiatießis,&non
otius luftum habuiftis,vt toüeretur è medio veftrum, qui hoc opus
ecit.Si igitur Apoftolüs huiufmodi optis operantem iuf*
èrit tolli è medio, névidelicef per illiusfocietatemom-*
iis corrumperetur eeclefia,quanto magis dignum fuerat,
ms fugeremus blafphemos? fi illü tradidifle Satan® nar-
:at, quanto magis tune vos iam traditos eflè feire debetis,
juando Dei cceperitis negarc filium? Ego quidemßcutabfens
orpore, prafens autem ßtriiü iam iudicaui vtprafens éum qui fie
peratus efl in nomine Domini lefu , cogregatis vobis & Jpiritu meo,
um virtute Domini noßri lefu tradere huiufmodi hämmern Satala
in interitum carniSyVtßnritusfaluusfit in dieDomiiti noßri lefu
Zlmßi. Bona gloriatiovefiraynefcitisquia niodkum fiPmèntuin
otammaffam corrumpit. Expurgate Vêtus fetmentuth vtfitis noua
onfperfiofvteflis azymi. Hæç cü fitincrepatio Apoltoli, po-
:erant Chnibam Anticluirti cöniUngi l'eruis? QUomodo'
sriimnonfuifletcorruptus tant® blalphemiæ vèttræ yt-
aenis,quandoquidem fiue in hypocriii, fiue ex vero quis
:omniünicet vobis, fitiningcntiperieülo , ciim propter
iiaerefim veftram fecernéremùr àvobisî QUomodo item
idhiererepotueramuSjCum voxfit dicentis Apoftöli,S(ri-
f i Vobis in epißola nomifceriforritcarijs, non vtiquefornicarijs hii-
mmundiyaut anaris^aut raptoribus, a\it idololutris, alioquin de-
bueratis de hoc mundo exijjfe.Nunc autem feripfi vobis non etimifet-
riyfiquisfrater nommaturfornicator,aut auarus,aut idoloruyi cul-
tor,aut maledicus>aut ebnofus,aut rapax, cum eiufmodi nec cibum
(untere: fi cibum vobiieum iubèmur nonfumére > eredide-
ras potuille Gatholicos eouUenire cum hærèticis ad fo-
lennia cunda celebrandä vobifcum erräticis, vobifcum
per diaboli venenum ad omnem dedudis ebrietatem ef-
le pötueramus Dei cnltores? Qijomodo fieri iftudpotue-
raijVt inter mortuos viuificäremur, cü dignum efiet magis
vös filij aduerlari] noftri cöngregatos in vnum vidèri,
corporayeftra membrà thrifti fiint ? ToÜetis efgo mektbfai
Chriftifatiam membra meretricis ? Abfii. AUt nefeitis, quia qutfi
iungitmeretrici, vnum corpus efi.Èiunt enfin,inquit, duo in carné
vna.Quïauttm iungitfe Domino, vnùsfpiï'ftut éfl. fugite fortiica-
tionem. Cuiufmodi vis fiigere'nos debèi’i?fdrnicâtionem ?
Qui enim prætervâôrem,aliam petere y öiuerit, fbrhica-
rius dicitur. item qui idolis ièruierit ,• foriiicatüs dicitur.5
quoniam quidëm Deum derclinquens îdofa adoraueric i
fimiliter qui haîreticusèfijfornicarius voCatüf. Qüpduis
de his cogn ofee grauiiis eflè crimen ,h çreti en m fié r i, idolis
feruire,an commiitere fècifiidüm carném adulteriü. quia
ergo fiue gentiles,fiue vôs hæretici •fidolblatres dicimim,
vtraque pars idololatriam fit gerehs,neceflè efl: 8c tatnerî
quia à catnali fornicàtione, quantum di d nô poteft,quoa
valtiora fint ilia duo crimina intelligès. Cbnîpice quibus
té îiigulauéris malis. Clamatadhuc dicens landiflimus
Apoftolüs, Omnepeccatum quodfecérithombextracorptts efl,qui
autefornicatur in corpus fuitpeccat. Et, Nom eflis veflri. Emptiemm
efl is pretio magno. Glonficate &portate Dominit ité corpore vefiro.
Quomodo potèrisportare Deum, Cönftanti, in corpore
tUQ,eum Àpoftoljcam fidemreijciëndojhtPreticamq-, fuf-
cipiendo,ricin te illius eflè dixeris,cuius fe dixerun t P attes
noftri, Abraham, Ifaac, & lacob fed & ciîndi prophète
apoftoli,àc martyres ?Deinde fi qui fornicator in corpus
fuum eftpeccans,quanto magis tu qui fis non per carnem
tantum illud perficienslèrpentis opuS,fèd & pet ipfam a-
nimamîhîefdtis quia qui lè iügit meretrici vhüm eçrpus
efl:,qui autfcmiungit le Domino y nus Ipirituseft.Gütnfä-*
crilegis ne & ipfi radi fn corpore meretricis » non merere-
mur elle Domini famülijfed iam vtvos ferui diaboli,cen-
fuimusrecedendumfuiflèà vobis. Væ tibbqui nolueris
Domino coniungi,fèd volueris diabolo,fed 6c cum dîcij^
Nolite fèduci. Corrumpunt enim mores bonos colloquia prauaï
Quid me iubetfacere nifi vt fügîâm ccètum tuum facrile-
gio maculatum,ne dum hæreo tibi,&ipfe tetüiti pereamj
Quomodo in tuo concilio mâligno efle potueramus , çu
Apoftoium bêâtüm Timotheo inueniamus dixifle,M«MM»‘
citonemmimpofueris,neq\commumcaueris peccat is alienis. Pei-
pfum cattiïferua.Sed quomodo eflèniilseafti,qm vobishas-
rèndojVtvosdiflupti fuiflèmüs per illös ehàriflimos ve-1
ftroSjim müdos videlicet fpiritüs à caftitate fideiî quo mb*
donô cômunicaflèmus aliettispeccatîs ? Qijodfi vobifeü
manendum cenfuiflèmus, hoceflemusfuturi, qüod eflis
vos,hoc efl mcbrà îtiëtetricis J quomodo nos Chriftiani
eflè potueramus vobifcum hærèticis? cur ité fcripfiflè A**
poftolum lunotheo feiremus, vtnofmet abftraneremus
à vobis hærraÊisîHiec dote & exhoftarefi quis aliter do cet,& no ■ 6
acquiefcit fdn 'ts fermonibus Domini noftri ïefu Cbrifti, & ei qua fer
Cundumpietatem efl döttrinajriflatuseß autem nihil feiern, fed a-
grotat circa quafliones & verborum nxas, ex quib i nafeuntur inui- j
du,contentions, blafphemia ,fufpiciohes, confiiâationesmulaho- j
minum mente corruptoru, &a vèntatefieflitutorum.h, te itaque
non itacrëdënti,yt crédit popülus Dei,à tenon itadoccti
Vtdocuerunt Chrifti vilici filij Dei Apoftolï à te non ac-
quiefcente lanis fërmonib. Domini noftri Iefu Chrifti,vo |
luimus yiuere iègregati à te expugnatore dotflrinæ qu» ,
fecundnm pietatëm efl,à te inflato Contra nos per inimi- ^
, cum noftrum,à te nihil veri feienti fed ægrotâti drea quæ-
ftiottes,à te per èuius rlefàndos conâtus nàtæ efle fpeciali-
tèr rioftris dieb.inueniatur rixç verboru,mortifefæ conre-
tio nès,malignæ côfliclationes, per te videlicet holninem
métècortuptü,veritatisinterpolatoté.Recedendü céfui^
r «aus à té atqj à cônüipèrinfl tuis,feeuridü Apoftoli præce-
! ptü.Dicit enim infra,Howi«« metecdmtptoŸÜ& a ventatëde*
flitutoru.exiftmantiu quaflu effeptetate: Dilcede abhuiùfmo-
I di.Vride tecü ëfle pqtueramüs,cü etia in claufula huius e-
piftblæhorcecurcefugieridü éflcitequiuxcidcris àfide. O j
I finiotheédepofitUcûftodïftleuitasprophahas vdeit nouitates& oppo -
fltionesfclét ta fulfil nomtnis,qua quidapromittetès circafide exetde-
runt. Oportuerat nos vitafe tepr'ophanas vocô nouitatei
protèrentéjfiqUidem cognöfccremus te iilam läetilegam
voce inftinéfciip'rôtulifle diabdli,ilîâ,inquam j vocem,per
; quam expreiferis Vénéria dogmatis tüi dicens,erat quädö
non état, SC fadtus efl ex nihtlo, & non efl vna potentia
Patris'Sc Filij. Hæc ftön Spiritus fan<flus per te prötülit,
6c nos contrà^hrifti milites in vnü,qüö pöfletisfine vlla
dubitatione zb omnibus Deum diligentibus membra, ac
corpus meretricis vocitari, quo nomme eriam nos pofie-
mus nuncupari,fi nofmét traders nms vobis :Qefcitis qtlia
Ë
tyCor.d: .
f proidc
lolaux.
Cor. 6.
F
fèd
G
t.Tim.f,
*j-dceft.
bum lege:
tamus vd
fimile.
[àan.tpif.i
îèdimmüdüsiUediabolicus. Quo modoitaq;lecundum
Apoftoli mândatum cUftodirè dèpofitiim pcitifêraraiisi'fii
tecum in cocilio maledicto vêftro mahfiflemqs ,cum nos ;
propofuerimus vfqs ad morris exituln a’pofldlièàmtènere 1
fidem,iftam fdlicet qua apud Nicçam retinemus feriptam
contra tua blaft>hcmiàm,& contra omnium hæreticorum
tuorumexecràbiles çonatus ? Quomodo in cocilio vcftro '
Arriarii eflè nos potueramus Chriftiani j quiirt libro Ma-
chabæorum prædèceflores conferuos riolhos fegregatos
fuifle f ab illis quiiuxca èdibtum contyranni tui Antiochi
idolis fupplicauerät? I udasauteMacchabaus qui decimus fuerat,
érfecefferat in defertujbufocumferis vita in monttbuscumfuis age-
batfoeni cibo ve fientes morabatur,ne effentparticipes coinquinatio-
nis. Gognofcis hoc in vno teftimonio nos récederc opor-
tuifle à vobis,ne & nos participes fuiflemus coinquinario*
nis.Quomodo vobis iungeremur,cum ité dicat Dominus
ad Apoftolos, Attendue vobis à fermento Pharifaorum &Saddu-
caorum,ôc vtférmentum fuiflè dodrinam non fanam, qua
videlicetau»tuncilliPharifæi,autSadducæi,autnuncvos
omnium feétarum proferetis hærerici nobis manifeftaret,
fequiturScriptùra dicens,^Tune cogitabant inter fi dicentes,quia
panem non habemus : quibus cogitantibus dixïî lefts, Quid cogitatis
inter vos modicafidéi, quia panem nonhabetis ? nondumintclligitis
neq-, memimfiis quinq-,panuni,& qutnquemilium hominu,"
cophinosfitmpfiritis, neq-, feptem panum&fiptcm milia homtnum,
& quotfportds fumpfiftis? Quare non intelltgitis, quia no de pane di-
xi, Attendue defermentoPharifaorum&Sadducaorum.T «ne in-
tellexerunt,quia non dixitàfermcntô,fed à doàrinaPha-
rifæorum intéderentfibi. Iterr, âd'Corinthiosferibens, cü
dighetur Apoftolüs iriftruere,reçedendum à vobis hæreti-
cis, & omnibus alienigenis, quo modo præfumpferat cor
tuum in omnibus varium & niutabile,:fèd in hac maligni-*
tate,malo làlutisfuç ingéti ftabilitum roboreudspotuiflè
tecum pacem vel cum cuis habere? üoliteiugum ducerecu in-
fidelibus.qua enim partkipatio iufiittacum iniquitate î autquafa-
cietas lucis ad tenebraslQua autëconuetio Chrifti ad Beliallaut qua
parsfideli cum infidèle? Qui autem confenfus templo Dei cum idolisî
Vos enim eftistemplum bei viui:feriptum eft enim,Quoniam inha-
bïtabo in illis,&interillosambulabo,&ero iUoriïDeus,&ipfierunt
ntthipopulus,propter quod exïïede medio eorum,&feparammi,dicit
Dominus,&immundum netetigeritis, &egorecipiam vos, & ero
Vobis inpatrem,& vos miht eritis in filios &plias, dicit Dominus 0-
mnipotens. Quomodo cum tuapræceptaortavideâtur eflè
contra has Domini promifliones »demorari vobifeü fidèles
potueramus cum infidelibus,currentes in via lucis vo-
bifeumpoflemus ftare hominibus irer côficientibus in via
tenebris errorum repletadmriium?Qufs enim tam ftultus
eft vt cum audierit Deum dicere,Qüoniam inhabitabo in illis,
& inter eosambulabo,&ero illorumDeus, & ipfieruntmihipopu-
lus,propter quod exits de medio eoru ,& fiparamini,dicit Dominus,
é ’ immundit ne tetigeritis,& ego recipiam vos,& ero vobis inpatrë,
■&vos mibi eritis infilios & plias,dicit Dominus omnipotens.Qxjjs,
diximusItä ftultus eft»vt nolit inlc Deum irihabitare i qui
nölit fe receptüà Deo repurari inter eos quos filios appellate
dignatus eft, vt non lugiat tcimmundum per hærefim
tuarn effeétum? non æquum nobis vifum eft, vt vobifcum
nos in vno fuiflemus, quandoquidem nec ht æquü homines
morari cum ferpentibus: aut negabis vnici filij Dei ne-
gatores di&os in facris Scripturis ferpentcsîSi negare non
potes, aduerté reâenos egilfe fügere vos ferpentes.Legifti
Apoftoium Timotheo àiccntem,Prophanasnoattatesvocum
deuita-.multum enim proficient ad impietatem, & firrno eorum vt
cancer /«pfl.Exiftimafti teeum^cuius fermo vt câcereft^eflè
Dei homines potuiflèî Item beatus cum piæcipiat Iôârines
vos fugiendos diceri SiGauifitsfitm valdequodinuenidefilijstuis
ambulantes in veritdtefitcutimandatum aceepimusàpatre. Orote
Domina nonficutmadatum nouum fcribens tibifedqttod habuimus
ab imtiif,vt dtligamtts nos alterutrumï&hat eft chantas vtambule-
musficundu mandata eius. Hoc eft madatumficut audiftis ab initio
Vt in eo ambuletis quoniam multi fallacesprogrefiifunt tnfeculo,qui
mneonfitentur lefitm Chrïfium vemjfe mcarne-.iftifuntfallaces &
Ànticmifiiyideteeos,neper<ùtnquod operati eftisfedvt mercedem
plena recipxatis.Omnis qui reçedit,&non mànet indoftnna Chrifti,
Deum non habet : qui autë manet in doëtrina eius, ille & patrem <ür
filium hàbeuSiquis veneritadvos, & bancdoëtriiuvnnonadfert.
nelite accipere eum in domumAue nolite dicere ei : qui enim dicit
eiAue,comun'tcatoperibuseius malignis.Clupmodo fieri potue-
,rat,vt nos tecum at que cum tuis eflèmus,Dei milites cum
militibus Antichrifti,quandoquidem necfaluraii vos per
miferit Spirituslâriâus,dans hæcpræçeptaper beatumA-
poftolum. fedfortaflis dicere audebis, Nunquidegoin
cacne véniflè nego Deiûlium, vt vnus nuncuper éx Anti-
chriftis î Non quidem tu, Cönftanti Imperator,veniflè in
..carne negas Dei filium^fèd diçis ilium, quenos çôfiteinur
in carne veniflè,eflè crcatnram:dicis fa61 um ilium ex nihi-
lo,non ilium eflè verUmDei filium adfirmans.Noscontrà
qui iftius beati Apoftoli tenemus traditionc,credimus verum
Dei filium,credimus vnam habere Deiratem patrem,
& hüc vnicum eius filium, quod ita elfe Dominus in facris
fuis Euangelijs manifeftat dicens; Qui me vidit,vidit & pâtre:
&, Ego inpatre,& pater in me: Et,Ego & pater vmmfumus. fæpè
diximus,quia cùm fint duæpcrlonæ pater 6c filius,& camé
dicat,Ego & pater vnum fumus. Et, Qui me vidit,vidit &
patrem.Et,Egoinpatre,& pater in me,nihil alind nos illü
voluiflè aflèqui,nifi quia vna fit ærernitas patris & filij^rpa I
fit claritas,vna potentiXvnave magnitüdo.Idcirco eceni m
etiam Apoftolüs in hac dicit fecunda epiftol^, Omnis q u i,
recedit &nonmancHri do6trina Chrifti,Deum no habet:
qui autem manetin do6triha çius, ille & patrem & filium
habet, vt per doéfrinam eolligentes facrorum Euangelio-
rum Dei patris &vnici filij eius vnam crederemus Deitate:
hune habere Deum »quiita cjredat. Qui autem receflèric
ab ea do6lrina,hoc eft,& ego,&pater vnum fumus,vtique
cum fit plurale,& duas oftendit perfonas & vnam poten-
tiam h arum duarum perfbnarum,hoc eft patris & filij; Ergo
dicit Apoftolüs,Qutreçedit, & non manet in doârtna Chri-
*fti,Deum non habet:qui autem manetin doclrinaeius,ille &patrem
& filium habet, vt crederemus filio diceri ti Dei, Ego & pater
vnum fumus, quod v tique.vna fit Deitas patris & filij. con-
ftat itaque te qui ita non teneas.quomodo tradidericApo-
flolisDominus,&,apbftoli,epifcopis,te nô habere Deum:
qg.ia& Apoftolüs volens & patris & filij vnicamdiuiriita-
tem manifeflare,dicebac, Qui recedita doârina eius Deum non
habet: qui autem manetin doëtrina eius, ille patrem & filium habet.
T e inquam conftitutum fine Deo, te neque filium ha-
bentem neque patrem reériftimè fugiflè cogfiolcimus. Si-
quidem nonfuiflet dignum habentes Deum cuminimicis
eius demorare diuinæ magnitudiriis. Sed quàm fis Deo
odibilis eognofce,vt necaue cibi dicere fùerimus permifli.
Quomodo vobifeü Arrianis Chriftiani eflè porueramusj
cum dicat Apoftolus^Paulus,Stupas qu'aftione$,&genëalogiai,
& contentiones,&Utes.legis deuita-.Suntenim inutilesdr vana ba-
reticumhominem pofi vnam correptionedeuita,fiiens quoniam per-
uerfus eft & peccat,cumfit à fimetipfodanmatus. Cum hærèticis
àièmetipfis damnatis non potueramus congregari, ne &
nos ilia vox percuteret,ficutGalâthas beati Pauli percutit;
Currebatis benè: quis vobis impediuit veritatt non obedire. cognof-
eentes vos eflè vniciDei filij hoftes,fugimus nefaria côüiia
veftra,temperances vociApoftoli, Quinemini,in<\\iit,çon-
fivfiritis fuafio nfira ex Deo eft,quivocat vos. Nefeitis quia modicu
fermentutotam maffamcorrumpit.Noluimusvos vermesÀrrij
recipere nos lèrüi Chrifti in fbeietate, ne fuiflemus eo ve-
neno diabolique voseftis confunjpti. Noluimus vobiieu
ire,eum hominibus videlicet, qui adhuc videamiriieflè extra
Dei nocitiam,qüfàdhuc fub diaboli fitis conftituti po-
teftate: nol uimus morcuis coniungi yiui^quia taies vo^ eflè
cognofcaminfquales fuerimusipfiantequam eredidiiîè-
musinvnicumDeifilium.HæcitafehaberemanifeftatÀ-
poftolusEphefijsfcribens : E tvos cum effet is mortui deiiëlis &
peccatisveftris, in quibus aliquando mbulafiis ficüdumprïnctpëpo-
teftatis dëris huius fpiritüs,qui nucoperaturinfilijsdiffidétu,m quibus
& nos omnes conuerfati fumus aliquando incoçupifcentià carnis
noftrafacientes voluntdtes carnis &confilioru:&eramus naturales
filij traficut & uteri. Cum adhuc vqs tales fit is quales ijos
fuiflè antequam çredidiflèmus réfère fàndilfltnusÂpofto-
lus jVtiqi fueratis vitandi homines,in quibus operentiur,&
perquos.gerant principes poteftatis aëiisHuius Ipincus o-
mne defiderium fuum ;-çratis fugiendi filij diflide.ntiæ,âlij
riaturalirer irç,ne vobis hærédo ad id quod axicefuiflemus
reduceremur. Noluim? eflèyobifeû, quia adb uc nô fueri-
' . . Q 4 _____ ris
GaUt. 5.
tpüi/.k