A
Iudxi Pi -
lai o fflul-
Chriftus
vniucriic
pictatisôc
fandrimenisB
raagifter.
Iudxi pró
vita audio
rclatro-
ncm fibi
dari pollutant
,latro-
nis förtcm
olimcxpcr
turi.
A S . 3.
Iudxi vidloriam
mortis genitriccm
obcinucrunt.
B
CurDomi
nus flagcl-
lis iîtcçfus
priufquain
in crucem
agcrctur,
Diabolus
orane bo-
minum
genus inltigat
&C
armac in,
Cbriffa ia»
iuriam.
Milites va'
riis modis
debaccha-
turjn Ic-
fum.c
Nqllam
Chriflia-
nus homo
iuftamqu?
ritandi
caufam
habct.fi
qua non-
nunquam
■ eontumc-
lia afficia-
tuf.
1 Chrifti di-
fcipuli nc
circa caufam
aChri
Ili paden
Cis fpedta-
culo exclu
(ï iünt.
D
Chriftus
Dominus
fiiam ipfe
crucem
per ciuita-
tem Hiero
lölymoiü
portauit.
Dominus
tantilper
crucem
fuam ba*
res elle.Siquidem PilatusChriftum Ielum nonlemel.'lcd
fiepius ab omni prorlus crimine alienum pronunciarat:
Uh autem maniteftarum calumniarum caufas hincinde
colligentes.vigentScinftant.ae -.tolle,tolle,cruafigc turn, in-
fanis vocibus clamitant. Praifes autem non abfque graui
incrcpatione, quidenim malifecitiah illis percunblatur.
At ilh magis clainabanktructfige eum. lllo,penesquemiu-
dicariapoteftascrac,abfolucntc,& 4iberänte,rceleran Iudxi
ninilo’fecf&'s vt morris lentendam in eum ferat,quern
vniuerßcpietatis&xquitatis do&orem.omnifque fan&i-
monixMagiftrurn eile publice conftabat,magna conten-
tione efflagi tant. Quorlum hoc autem,nifivt maiorem
damnationem, incolerabiiioremqueluppliciomm cau-
fam fibi accerfant ?
Pontificti concitdrunt turbam, vt magis Barrabam dimitteret
«».Certatim itaque turmacimque vociferantur omnes, &
dicunt:To//e ilium,& dimittenobis Barrabam.Igkaf, vtS.Petrus
meritoillisobiicit, Sanftum&tuftum coram Pilatone-
gauerunt,virum autem homicidamfibi donaripetierunt: quo ni-
mirum forris dims olim focij euadan t.
Pilatus ergo volenspopulofattsfacere. Pilatus nihil le profi-
cere animaduertens quodpetebahtfieri iuffit. Atque ita
Iudxividtoriam obtinuere»ledCertxmortisgenitricem.
Saluator quoque , quod tribunal prorfus corrupt u m &
deprauatum vidcret,nullum omnino verb um ad obie&a
rclporidit,fcd iinipliciter tacuit. s
TradiditlefiumfiageWs cafum.- CurPilatus Ielum # priufi-
quam in crucem ageretur.flagellis cxdi curauic? A ut hoc
fecit,quo publice conftct,non citra grauem caulam mor-
d adiudicatumellc.adcoque iudicium liiumabommin
iuftitia Sc iniquitate alienum eile,aut certe, quod hoc facto
Iudxorum voluntari, &Romanorum quoque con-
luetudini fefeaccommodare voluerit.
Milites autem duxerunt eum in atrium. Tanquam ex con-
dido communique pa&o diabolus in omnibus'lxtitia
exultatjchorofque dudat.Natn ipfi quoque milites ex in
iuriis St contumeliis,quas affatim Chrifto irrogan t, v d u-
p tat em capiunt. Side quod ipfi i tide m Iudffcis hoc nomen
gratificäriftilderent, fiue quodpro innata malitia, & im-
probitate ifthcec defignarenc.
Et quidem variis viis,diuerfifque modis & artibus ne-
fanj fceleratique ViriinDöminum Iefum debacchaban-.
turiAlijenimeolapho'siil'iinfringebant, alij fpinea coto*-
navenefändumilliusverticemcontumeliole indüebant,
alij tandemädo'randum illud caput arundine percutie-
bant. Cum hxc etgo ita habeant, quam, quxfo,iuftam
commonitiohisi, aut queritadonis caufam nos reliquam
habemus|fi quanonüquamfniuria vel cotumeliaaffici-
mur? Quae enim Chrifto per furamam contumeliam^illa-
ta funt, eaadfummum contumeliarum omnium fafti»
giumperuenerunt.
Merito profedo Chrifti dilcipuli ad milerandum &:
indignum illud Ipedaculum admilli non lunt:periculum
enim haudquaquam leue erat, ne ex tands illis iniqriis Sc
contumeliis,grandealiquodicandalum caperent. Qux,
enim hieaccraetunt ', eaomnem modum&oradonem
muldspattibusexccdutir.
Btpofieaquam illüferuntei. Vbi milites ad fatietaterti vf-
que, Chtiftum Redemptotem noftrum ludibrio habue-
r un t.abduxetun t eum vt cruciiigeretur.
I Ef angartauerunt pratereuntem quempiam Simonem Vyre-
naum. Marcus Simoni Cyrenxo Chrifti crucem impofi-
tam feribit. Ioannes autem Dominum Spfum crucis fax
lignum baiulaflefcriptumrcliquit.Sedvtrumque Verum
& certum eft: Nam initio fuam ipfe crucemSeruaror no-
fter portabar: Verum irtter eUndem,circa median) forta£
fis viam, cafu occurrit Simon Cyrenxus, quem compre-"
henfum,vtlefucrucempoftillumbaiularet, coegerunt,
Huceriimfpedantilla Ma.tthxi:Exeuntes autem inuenerunt
bominem Cjtenaumnomine Simonem. Hunt angartauerunt fvt
toUeret crucem eius.
Quamobrem Döihirius nofter intra& extra ciuita
adus,dilallatum Ielum ab oneteillofubleuauit : Quin
Euangelifta Marcus quoque, hociplum confirmât,dum
intdr cætera ita iiarrar.
; • Et aeàiicunt ilium, vt crucifigerent eum. Et angartaueruntpra-
terenntàn quempiam Simonem Cyrenaumvenientem de villa, pattern
Alexandra & Rtiffi,vttolleret crucem eius. Ad maiorem autem
lucem,exadioremqttereigelhe notitiam, adiungit,
quorum parens Simon ille Cyienaeus extiterit. Forfan e-
nimquidam depo", qui crucem Iefù poft ilium portaue-
rat.dubijeranc, aut hie fortaflis ^imon per id tempus adc
huc fuperftes erat,ita vt çerto ea referte potuerir,quæ circa
crucem Domini acciderant. Fieri nihilominus poteft,
ea de caufa illud adiunxille, quo ea corroboraret & illu-
ftraret, quæ cæceri Euangeliftæ de cruce depoftata feri-
pleraht. Vtcunque fit, certum eft,Marcum aliorum d ida
ea adiedione, euertere non vóluiflè*
Et dabantei bibere myrrbatum vinum & non accepit. Aduer-
te hoc locOjEuangeliftam, qui Domino Iefu vinum felle
mixtum oblatumlcribitjncqueàveritatisfcopoaberrare
neque illi rurfum,qui vinum myrrhatutnilli prop.inat.um
allem,aduejiàn , ne ab illb tandem dillèntire , qui açeti
tantum oblatimeminit. Siquidem non omnes deeadem
pbopinadonëiagunt,leddealia&aiia. Vnus namquéex
illis,quid.aritequam in crucem ageretuh fa dum fuent,ex
ponic,alter veroiqtnd in iplà cruce oblaturti fit, deferibit.
Sic quoque accipere,& guftatum reddere,&initio guitare
noluiÏÏè non pùgnant.
Matthæüs igitur GhdftumDomihum,vbi vinum cum
fellé mixtum deguftaflètjbibercnoluilïëlcribit, Marcus
vero vitlum myrrhatum initio, hoc éft, antequam in cru-
cem lubleuaretur,oblaturn récufaflè cxponir.Ioannes au
tem acetuVri, per Ipongiam &hylïbpumornllius admo-
tum,accèpilTe tradir.Neque tarnen, dum hæcfcribir,cæ-
teris,qui huius propinadonis'& lumpdonrs , ( ficut nec
hyflopîquoqué/exp'r'elïènonmeminerpnt, aduerlatur,
abfit.Na'm cum milites multanefada fiimmacum liCen-
dain ïefum defignarent,proütin magna infaniéntis mul-
dtudinis cohfulione fieri Cbnfueuify vnus obtrudébat
hoc,aliu'silidd*,alius item aliiid.Multaqubque,quæifthic,
fadafuërânt | ab Ëuangeliftis omnino prætermillàfunt..
Addi his poteft,qui feribit : Cum accepijfetlefusacetum,di-
xit:coiifummàtum eft > hön dicere vere bibiflè : fîqdïderh
fimpliciter tantum deguftare , & noh bibere non con-
tradicunt , fed prudends menti vinum idemqué offe- ;
runt.
Pàucis,qüæcunque ab Euà^eliftis expofita fimt,ea o-
hinia veriffime expofita funt : vtpote ab illis,qui & landi
erant>& rc;m optime exploratam habebant: Neque enim
temere,aut vt fors ferebat, quæaccideranc, feripris man-
dabantjfed accurate & bona fide. Neque quorumlibet
rurlum hominum tempore feribebant, led eorum æcate,
iifque adhuc vitx füpérftitibus, q u i, fi quidfqrtèliteris
comprehendere aulî fuiflènqprxterid quod vere açcide-
ratjfalfitatiseosreuincerepotcrant. V
Et cum eo crucifixetunt dùoslatrones. Çhriftb ïn Veneran-
dam crucem ad o , duosvtrinque latroncs vna cum illo
fulpendunc.Eràt faneresifthæc,quôdquidem ad Iudæo-
rü p ftudium Sç Icopnm attinebat, aliud nihil,quam Ime-
raindi'gnaque quædam conçumèlia, reipfa autem pro-
phetiæillius : Etcunïiitiquisreputatusett, fide cxpleno&c in
mentemredudiocrat. Etcur,inquis, vniuerlorumDor
minus Sc opifex noftri caufa homo effedus tan tam ignp-,
miniam,tantaquc fûppliciapertulit i nobis illealfimila-
tüs eft,noftrafque i.n le miferas & cruces fufcepit.quo na-
turam noftram per peccatum collapfam erigerer>&in pri-
llinum dignitatis gradum denuo reubcaret. Gommoda
itaque, quæperillius.cruciatusin nosdefluxerunr,fiint
permulta : Ipfe enim noftrapro nobis débita exoluit,
ipfepecçatanoftratulit , ipfe noftri càufa dbluit & gemuit,
Sec.
Erat autem bora terfia,& cfucifixerunt eum. Quomodo
Marcus hora tçrcia I e s vm crucifixum dicjr,hora autem
lèxta obortas tenebras ? Probabilc fit, C h r. i s t v m ad
i I
[iulauit,
donee ex
ciuita.
tem occut
rit Simon
Cyrenïus
Dut Sioto
nisCyre.
nxiliberi
nominen-
tur diucr.
f* cauf*.
EtfiEuan-
geljfix de
potuChri.
temtandfpèrcrudsfuimölembaiulauit, donee tandem tertiam.veradfinemterdxincrucemfubiatum.-tenebraS
obûiam venitSimon Cyrenxus,qui militum imperio adr i autem Sc reliqüa prodigia circafextam euenillè.
...... • _______________________________________________ ' N oit
propi.
do loquan
gnant qui
npnagun
deeadem
propina-
tipne.
Cap. ij.
Çap-i 5.
Cap. 19.
m
Non. omnes
Euan*
pifiæea
[em pror-
fus (cripfc
ruât.
Non om-
niaqux
ÎChriftus
pafius elt,
Euangeli-
ftxfctipfc-
Multçcau-
îæcompcl
IcbantjVt
£uangeli-
ftç nonnifi
veraect-
tpqjcoin*
perça feti-1
peient.
Mfai.à].
H
CurFiliuS
Dei homo
fàdus ta»
hoftracaufa
per-
fjqrre vo?
lueric.
c Titélus
1 crueislu- j
daeis exo- 1
(iis, fed j
: fiuiha. j.
, . H Etiant via
isChri
(lo in cru-:
cetn fubla-,
'otofulcar.1
B
[ Deus nor
t ferapet libérât
iu-
ftosexpe-
ciculis. -
Probabilc
: fitvtruià-
: que latro-
nem quod
\ Chrifti in-
nocentiatn
, coroper-
[ tam non
haberent,
r initio con
tiitiacum
Chriftus
I m cruce.
F pendens
r exhiber;,
I quodIu-
I dsi ante
I ab illo pe-
[ tinerant,
E nempe
] fignnm
loclcfte. .
I Mattb.xz.
I Um.\8.
D
I Tenebr* '
( É H
Ihgurate-
uebrarniti
[ ?u*acci-
[' Chrifto io
' ctuce pendente.
ïjôliferibére : RexIudaorum. ludæiPilatum*vt caüfam,
quamcruciaffixerat,vefigat,admonent : (eaautem erat
eiufmodi feriptura; IefusNaz,arenu$ Rexlüdaorum) at nihil
obeinuerunt. Prælès namqueinfentendaperftitit:Nam
vr alias Euangelifta lcribit,refpondit illis: Quodfcripfi,fcri-
p/î.lntetim,templi magiftratuspopulufqueludjeorum per
ea,quib us Chrifto inlu^cabanc & illudcbant.eum Regem
non elfe,oftendere conati funt, led fruftra.
Et pratereuntes blajpbemabant eum, [militer & fummiSacerj
dotes. Non tantum Scribæ & Pharilæi Chriftolefu in cru^
cem fub lato in fui tant, verum cceceri quoque , qui obiter
folumiÜacpertranfibant, virulentam linguam in ilium
exertare non duhitabant. Et quod omnium deterrimum
e ra t, infontemD.ominum ob impofturas &fedudiones
ea patifuriofe blafphemant. Inter cætera autem dicunt:
Alios Çaluosfecit, feipfumnonpoteiï faluum.facéré. Si CbriHus
Rexlfraelest, defeendatnuncde cruce, vtvideamus, &creda-
musei.
Atqui meritoobiecerit hicquifpiam illis : Si alios (àl-
uos fecit, volque Iudæi vere & ex animo id accidille co-
gnofcitis,quo modo.fi voluilïet,ex vefteis manibus Icex-
pedire non potuiflèt S Verum pér h,æcdi6lacætera quoq;
ligna,qiiæahtepatrarar,calumniari, Sein diibium vocarc
volucrunr,addunt rurfum.
Confidit in Deojiberet nunc eum,fi vult. A t fi hæc ratio vl-
lam omnino adlànâiratem illius labefaefeandam vim ha-
bet, neque prophetæ,vgrè fuere prophetæ,neque iùfti vere
iuftiîfiquidém Deus non Temper îllos èpericulis Sc fee-
leratorum manibus cripuit.
Etquicumeocrucifixierant,conuiciabanturei. Hancdela-
tronibus fiiftoriam Lucas accuratius prolequicur. Mat-
thæus enim & Marcus rem hanc breuiter tantum attin-
guntTfcribunt autem Latrones , qui cum illo ciucifixie-
rant, æquèac cæteros , conuitia in Chriftum detorfillè.
Lucas vero alterum quidem ex illis ïefum conuidatùm
narrat,alterum vero conuidatoris inlolentiam graui ora-
tione comprefiflè& reprehpndillè , cuiproinde magna
quoque mérces, magnulquehonosà Chrifto prpmilïus
fit. Fieri nihilominus pocuit initio vtrumque quod caufam
, propter quam Dominus ad mortem condemnatus
fueraÇjignoraret, blafphcmâflè,pofteavero Chrifti inno-'
centia comperta , alterum quidem conuitfis valefecillè,
alterum veroinfanabili animi maliria detentum,poftco-r
gnitam quoque Domini innocentiam conuiriari per-
rexilfe.
Etfaftaborafextaéfmebrapertotam terram fatt* funt. En,
hac iplà hora exhibe dur, quod Iudæi an ce à Chrifto peti-
uerantnempe lignum coelefte. Hoc autem paulopofta-
liud maius conlèquitur, &,quodnam illud? illud vtique,
quod Dorninuslëlèdaturuin pr.omilërat.-Gener^ttoaiebat
mala & adultérafignum quant, érfignûm nondabiturei, nifift-
gnum Iona prophète, Sc alio rurfu m ioco:C«m ex alt Mentis F i-
liurn bominis,tunecognofcetisquia ego fum. Etenim mulco ad-
mirabïliuserat, cùm ex cruce adhuep.endebat,virtute il-
lius hæç accidiîlè , quam li cura in terris adhuc ambula-
bat,euêni lient.
Tenebr a per totam terrant faâa funt. Editur hic eiufmodi
prodigiuiii, cuiufmodiantea nufquam,nifi in folaÆgÿ-
pto,vilum fueratjidqj circa tempus,quo palcha immola-
batur. Etenim quæ ibi fiebanr, horum typus §| vmbfae-
rant. Ne autem aduetlàrij cauillari po(ïènt,teneb ras i fias
propter Solis Eclypfin obortas, propterea décima quarta
Luna,h.oce(ï, mipfo Pienilmiio,quandoSol deiiquium
pari millo modo poteft, accidie hoc fignum. Accidit ad-
hæcmedio diè,quo omnes, qui terrarum orbeminhabitant,
illudxonfpicâïi Sc admirari valcrenc.
Erat vero oblcuratio ilia tanta tam que lfiipend.a,vrlo-
laob miraculi magnicudinemfat elle potuedtàdconuer-
tendum omnes quotquotlpe&aculohuicprælèntesad-
erànt, maxime vero quod eo rempote açcidiiret,quo Iu-
dæorum principes contumeliarum & iniuriafum omnium
telamiam abfolucrant. Iam tum énimDeum meü
milTum fecerant. Iam di&eria&probrain ilium iaâare
defierant. Iam cun£Ia,quæ volebant nialedidla & conui-
da in Ielum meum elfudei'ant.
Et bora nona excfamauit lefusvoce.magna.Cl&iùut 6c loq ui-
turDo m 1 nus quo iudæi ilium adhuc viucrc,omniumqüc
admirabilium , quæfiebanc vnicum auâorem eflè çeito |c|atnal &
hinccognofcant, cognolcendoxjiie moderadonss.de æ* loquitur
quiores i neum eùadere incipian t.Clamàt autem: obi mi *0
EloiEloilammaSabacbtani. Nnuirumvt plaiipmexhoc jmm^ lu
fiat, àd vltinaum vfque vitæ halitum Pauem honorallë,
nullaque in reipfi contrarim» clIè.Ea ipfa quoque de eau
la , nempévt palam confier, quanta libi cum Paire cort-
lênfio&coneordia intercédât ,prophcdcam vocem hoc
loco vlürpat,ait enim:
Deus meus,Deus meus,Ptquid dereltquiiïi me ? Oftenditper
hæcinter cætera nullam mords caufam fibi cohælîllë. O-
ftendit per eadem æqué le omnes vna cum natura noftras
milcrias &lâguores in fe ttanllùlilIè.Nos enim ij eramus, „oh ad
quiàDeo ptofcrïpti abiciftique per illius crucem & mor- Çhriftum
terri, qiiifecundumfeimpe'trabiliseft, ab éôdem denüo ad
in filiosalliimpti>& in vitamrfeubcàd finiras; Ipfe veto n ,nftl
Chriftus fecundum fe , nunquam d Pâtre delèrtus, ntln-
quam abillo abieblusfuerat, notum eftehlm illud Ioan-
nis:Solus non fum,fifi ego, & quï'mifit me Paten
meus, qua
e dereli-
quifti
Chrifti
nriSbra pei
Et quidam ex nrctunslamtbus diccbant-.Ecce Eliam vocat.Specta
hinc quoque vçfanunMllorumiudicium:putant nam
qUe Eliæopem implorare. Fieri tarnenpoteftjRomano-
rum militum infcitiahocaccidilïè.
Currcnsautem vnus.Et hoc quoque quod Ipongia.m aces
toplenam oriillius admouebant ,,inlana; abliirdæque il-
J lufionis opus erat. Quamobrem Dominus lefus non Ib-
lum à Iudæis , verumedàmdGræci*& Gentibus variis
modisludibrio habitus èll.
lefus autem emifa voce magna exjpirduit. Per hoc fadum
Dominus Iefiis demonftrabat, le totam vitam mortem-
que fuam in libéra fuapoteftate pofitâm habuifie. Quare
1 Marcus Pilatum non citra admirarioriem iamne obulfet
interrogafle narrat,àddidtem : Centudohemeapod.Hl-
1 mum de caufa credidifle, quod cum valido clamôre,ma-
I gnæqucpoteftatisfignificadoné Ipiritum reddidiflè ani-
1 maduartilïèt .Vox autem,qua vfus eft,fecundum Lucam
eiufmodi erat:
Pater in manustuascommendojpiritummcum. Ethæcqiio-
que Chrifti commendario in animarum noftrâriim com-
modum cedebat: quippc quas ille d corporé, quod inha-
bitaueranc,ablblutas, quafi quod dam depolitutri.in Dei
viuentis manuscaoràtioi^ëtradebat. Cums quidemrei
Apoftolus Petrus non ignatus, in priori fua Çanonica,ita
feribit : Itaque et hi, quipatiuntur,fecundum voluntatem Deïfi-
dch creatoncommendent animasfuas.
lefus autem emijfa vmexpirauit : etvehm templifcifian eïl.
Vna hæc vox Sc velum templi difcidir,& rtioaumcnta ap-
pcruit,& domumDëi delercam reddidit.Fecit hpeautem
non in templi contumeliam,fed infacèrdotumripcara. 11-
lienim , qui diutiusintempi© diuerlàrentuf,iridignie-
rant. Oporcebat adhæc vadeinium, quod de futura cem-
pli defoladone edituin extabatjimpleu.Oportebat æquè
lems vmbras iam confummatas, iuftificatifque per fidem
in Chriftum fan&a fanbtorum iam tandem parefada de-
monftrare. . Oportebatdenique iis omnibus* qui GltriftL
veftigiis impigre infiftunt, aditum ad ïnterius tabernaeü-
lunijomniimpedimentoprorfusfublato , iampatereo-
ftendere.
Et velum templi feiffumefl. Qiipmodo is Vêtus Dei Filius
non erac qui Sc petras rumpebat,& tenebris terrarum orbem
inuoluebat, demonumenta aperiebat,& mortuds
vitæreftiruebat ? non quidem corpore ,vtElilæus,illos
contingèns (quippc quod tune temporis ex cruce adhuc
pendebat J verum folo nutu & voluntate, quos volebat,
ex puluere exulcitans.
At vero quod non tantum mortuirefurgant, fed faxa
quoque rumpantur, &terra coneudatur, illud planum
facit Chriftum,qui velmortuusadmirabiliaillafâciebat, liustclics
mulcofaciliusludæ»s conterere, & in nihilum redigere «arm
potuillèifi ità ipfi vifum fuiflèt.
Erant autem & mulieresde longe ajpicientes. Maria Magdalene,
& mater Domini, & mater Ipfeph, & aliæmu“
lieres iuxta erucern Domini perfeuerabant j Siquidem [
I • ’ ' ' V’ ■' ! ïpeila-
Dominos
lefus non
.Ibiumâ
ludziy.ve-
t urn eriam
ludibrio
habitus
eft;
Chriftus
Dominus
.noriendo
-’«ta mor.
emque in
Ifùa fepo-
eftate hs
buiflèo-’
lienditur.
G ^
VoxGbn
ri morien
is.
Centurio-
■îcm cori
ueteit.
P tir. 4;
Çut voce
G H ri.fti vélum
rempli
difeif-
fum fît.
Matth. 2).
Signa qua:
;Cbtifto iii
motiente
euenerunt,
euidentif-
fîmidiui-
nitatis il- .