Plàlteriu.
fJ4l.it>
Lnme cfTc
lumiuc.
14.
confiüarûiàduerfus Arium.
L i b e r T e,r .t. i v s.
| | hoc exciudkurquod diâumcft : fuitquandônon
illic. Hociiitaeft,hoc vnoAid eft, otrmevencnum | M A R I I V I C t O R.I N I A F H I, V I 2 I
Arijni dogmatis interneçâtui^^ dodli Epifcopi,o lânî£ti,q 1
fidçm fpiricu confirmantes, cfVerWm vere, verbiim Dei,
quod Deus & A.'î-^oftenditur.fit^ul exæterno, & femper
eadenvquç rübftancià.Dictumigitùr Lacinè e iVW<r‘«:yn-
de necelîârioetiam Graecè ponendutn arque traóhndum.
Sed adijciamusetiam mine aliquid, quoper conftÆone ni
ve ft ta ip & per le&iphem de-ificam Larinèelptèflum
no» adprobetur.Leéiio diuina dieit: Paterih'filio, Sefilius
;in pâtre. Et neparurrHit,ad fidem iplèDorbinusnofter Ie-
fus Chriûusdicit : Egoln pâtre & pater in me. Quid ergo?
HæcnôTOinainfuntfibiinijicem ? an vimites,anjùbilap-.
the,an. fapientiæ & poteftateâ ? Pater quo pater el$|h filio
eflè non poteftiljem filius,in pâtre e (Té non poteft,fed quq.
virtutisfubftantijEfibi eft, hoceftin alterö. Inde alcer-um
inaltero , vnum reddicur,etiamfubiiftennbus fingùlis.v-
numtémen, quia idemin vttoque iriteUigitur&nomina-
tù'rjErgo'&pàrerinfiliOi&'filiusin pa'tïew Sedifto modo.
Hocfiitaeftjvideamuscætera. Dicitis, & rcótèdiGicis, Ie-
fiim ChriftumDominumnoftrum, Deum de Deo , & lumen
delumine. Vicinumeft, 6c confequens Ctt,fimiiiter
dicere &iftud. Dicamus èrgo,vereque dicamus in Deo,lumen
inlumine. Quod quidemideo non 6c reuerfim dici-
tur,quia vnum verbum eft iri duobus. Narn pater de films
duoluntvocabula : & idcircoverti inuiceni poflünt,vt &
parcrin filiodicatur, & filius in pâtre. Àtvero cum vu uni
in nbmen duobus dicitur,deus in deo, code m modo diee-
tür & cum de altero dicitur, eadem ratio 6c cum dicitur lü-
menin lumine.Neceffirate igi turno m i msvn 1 us fe m el qui-
demdicitür, fed propter duo pattern &filiurabis 6c intçl-
ligitur & auditur. Dicamus igicurdefiim ddfiiium,deum
de deo,lumen delnmine. Dicamus &illad,deum in deo,
lumen in lumine : Sienim, vt'fate'muronjnes,&filiüsin
pâtre èft,&pater inhlio,eftautera parer & Deus,& himen^
itatamen vt de pâtre filius hief i tvnf le neceflârio 6c verè
eft dicefe:& deus in deo,& lumen in lu mine. An durum iî-
lud eft? fed neceflârio fâtendum eft & fie eflè, & fie fe habere.
Quid fietiam leétum eft,& ex duobus'iftis vnum à-
pertiflîmè fie pofitum,vt^ me noii-ihuentum, fed liera le-
étione fit iam probatumîHymnidicüs Dauidin libro p(al-
morum,qùi clauis myfteriofum omnium dicitur , fie deo
pfallit ; Quoniamapudteefifonsviu, inluminetuovidemuslu-
iwr»:Deodi<ftùmæftimamus,anCluifto?anvtrique?Quia
cuicuhqïie reiftè: In pâtre enirà filius, & in filio pater. Sed
fi pâtri deOjhqçerit illud : Si in fiibftantia meaftetiflèc, 6c
verbum meum audiflèt. Si âùtejn filio,’hoc erit illud : Qui
me vidït, vïdit & patrem. Ergo inlumine tua vtdebimus lumen.
Eftigtturlumen,in luminetuo videbimus lumen. Neque
enim dùbitandum eft quando &-hÔc lequatur, cum illud
quodeodem modo eft -, & re fit& leâionc probatum.
Quod fi ira eft,colligamus omnia , aam '»wvmov apparebit
A orasvel*« diuinusvtledevtitiir , atqüevt corpore
y\an,macoelefti,eaverofenfuaii »«^vclAeV^ infeniuali
anima, vt ipfe (enfualis in corpore eft,&ideo in qualrcum-!
qüe corpore. Omneauremquodex diuinis eft,ad fua qua-1
fi pars eorum eft,(cd vtimago, vt id ui alijs &adlertumeft,
6c probaturn;quippe cum in ipfisdiuis Aoy®-Deiim§gofitj
ficigitur cstera , ergo omnium diuinorum. Vcenimdei
Aoy^ imago eft,ira niAipv anima quxque hoegenüsibi,
-ea;teraimogin,esIliint.: Ar,in naturadenfuali non tmagines,
fed magis li mitlaclira, ac fimulamentadicenda : Ita enim
rcrump,iogreflioeft,vt effulgentialuminisimagö fit lumi-
nis,v«ide.ltibftanciaeadem eft in fum mis & teternis , quia
imago luminislumen eft, vtenitn de Ipirif unon nifi fpiri-
rüs:o<: de vero, verum,& de deo,deus : fic & de fubftantia,
litbftamia: (piritusenim,& verus , ‘ &;deus fubftantiaeft.
Omneautemquod eftynicuiqiieluumefle, fubftantia eft.
Sed hoceflè quoddicimus, aliud infelligidebecin eo qüod
eftefle.- aliud veroin co quodeftitaefle, vt vnumfitfub-
ftanti?,aliud qualitatis.Sed iftaficin lènfibüibus & in mü-
do.At in diüinis-&'£ternisiftaduovnum:onineenim quod
ibifimpleX j& hoè deus quod lumê, quod Optimum,quod,
exiftenda,quod vna,quod incelligencia, ac de hoc & in a-
lijsdiximus. Ouiniac-rgolbifubltäntialiterlimplicia, in-
connexa,vnum tnimero,Ynui:n,,necnuh3ero vnum,led-an-
tenumerum vnum,id eft, an tevn um quod eft in numero,
hoc eltplanè fimplex,folum fine phantafia, quod alrerum.
Vnde qupditide naicitur,imagö,non Ictflio , ineceffufid,
Jed efFulfio:necprotenfio,led apparentia, neegerminatio
«potendae quam potenH®atftto: vbi enim a<5tio,aüt vnde?
mifi hi pocentiaatqtteex-potentia ? Et quando aucvbi pö-
tentiaintfi cutfi aótiono&inadione? Non ergo alterumin
alcero,necaliquandofimile,quiaidem lèmpër: Et quia ef-
tplgentiadeclaraturlumen^ vel actio deelaratur potentia:
idcirco;, qui mevidit^mditpatrem. Et quia pote titiam ipfam
folam nemo videt * Deum nemo,vTditvnqttam. Et quoniam
potentia ceflans vtta'eft,& ceflansintelligentia,h;Ecautem
vita&intellig^ntiaadliocft fiquis deunt viderit,moria-
turneceflè e ft: quia Dei vita& intélligehtia in femedpla
eft non in äCtu : omnis autem actus fqriseft,, hoc vét o eft
noftrum viuere,quodYoris eft vtuere; ergo^ft mors Deum
videre,ne.rab ,inquit, vnquäm deum vidt^&yixit. fimili
enimfimile videtur. Omutcnda igitur vitaforis, orait-
tendaintelligentia,fi deum videre volumus j & hoc nobis
morseftt
jXey®.
|m^go De
anima vc'
imago
Quoniamautemhtecvita &intelligenda Aay^eft, qüi
ChrilFus eft per Ghrifttim & nos o ifima, per ipfum eft ergo
G
loa». !+.
voua. i.
Deu qua
re nemo
vidiffc Vi
quam di-
ca;.qr.
iVijere
Deum ni
Bis mots
D
& Græcè intelleâum,& Latine prouuntiâtum. Gredimus : A éy««, & v i t a , ;& intelligentiâ. Quarè ? quiaiftaomnia
in Deum patrem omnipotentem,&infilium eius vnigenl- | motus, 6çadiëâiôeftcnos ergo fi luifiùs in Chriftb domi-
tom. Verùm'fiatiSâtisefl: iam de hoc. Elaias Ç\ca\t\Labôra-no,për Cfiriftum vidèmus,ideft vitam vefam, hoc eft per
«if AEgÿptuti&mercimonia AEtbiopum & Sabaim. Virialtijimi imagifiem Verat®. Et quia veram, ergo ëiufdem fubftantiæ,
inte ambulabunt,&tibi eruntferui, & retro fequenturltgati mani- quia & inaétibne potentia eft, ibicigo deum videmus,8c
cii,tevenerabuntur, &teprecabuntur quod in te deus eß,& non eH ! hincillùd : Quimevidit yvidit deum.. Quotiverô de potentia
deus extraie. Iefum Cliriftum dominum noftrum,deum dfe adio.ideo de pacrt filius,ac de (piritu Scquiade fpiri-
.deo,-lumendè lumine:cohfubftânrialem,fimul fubftantia- j'tü lpiritus,idéo dë déadeüsreTgôde ïubftamiaeadem lüb-
lem,ficreliquaadfymbolamqu£emngunïür, &adfidem 1 ftantia^vtfupradocuimus. Potentiadcûseft,id eft, quod
explicitum eft,& a^folutum if&iruiplénum eft, & de.ea- { prirnuntïexiftenti^vniueffareeft eîlêj quod feçum,iaeft,
dem fubltantia,& in eadem fubftantia, & lèmper firrful,(i’ j in fe vitam fit inteiligèntiam habet , J màgis autemr ipfuin
placet Latine lie habeatur. Si autem vnum verbum Græ^ j quodefteflè,H ôC ëft , qixôd vicaatquc intelligentiâ motii
cum,quodmagnaexpreiïiohe,magnaquebreuitatevtrun- \ interiore&infeconuerfo : pftergo motusiri deo., '8ccx
quecondudit , placet manere de deo ôc dominonoftro hoc & adio vndeditftum ; Amen,amen dico vobis, tponpo-
perfeucret.«/oat',™>' vero magisacmâgisceneatur/cribatur, t eft filius a femetipfo facerealiquicl ; f i non videntpatrem fntien-
dicatur,tra6tetur,inccclefijsom'nibusprædicetur. Hïecc- j tem : quaenïmiüefacit, éadem&film facit.- Siitulitciergo&
H
loan 14-
nim fides apud N i cæa m ,hæc fi des Apoftolorum,hæc fides
catholica:HincAriani,hinchæreticivincuntifrvniuer-
fi. Pax cum his qui ita fentiunr, à deo pâtre,
& à IefuGhrifto domino no- '
ftro, Amen,
patér'&farit & âgit,fed intusj vude cum pullo egetexwih- I
îecüs,femper plenuih,femper totiin?, femper beatum eft. 1
Verum quoniam vitaatque i n ce 11 i ge n tiani o tus fu n r, o m- 1
nisaütefn'vita viaificar j ôm;né veiù quod viuificàtur foris
eft : ïtèrtique intëHigentia qtiod intéHigicfpriseft-, & id
quod inteliigttintus,Ttä(ftä& vita ôciritelligcntiâ | ’vd-ef-.
fulgente vel inluminante iritclligir; Vnde de déb arqué ex :
Wgmfty eadem
i Dcus cef-
[ fationis &
I motus eau
I g '
Foras lp<
Aarc quid
St.
Subftantia
motu eft
prior. ,9
' ï
P faim. 64..
D
! P faim. 16.
Af atth. 17,
lLz.eeh <7.
A«39» iraf-
M*tth.\2.
Matth 26.
eadem ïubftantia eft & lubftantia ôc yira & intelligèutia.
itemqüe motus cum intus in fe aft , idem eft quod fub-
ftantia: qui cuirt inde fpeétat, & vt Foras em jneac,id eft,vt
operetur arque agat,hic partus eft, hic rjatâlis: Et quia
motus vnus eft, vnigenitus film's, motus autem vnus fiue
iliayità.fiuéintelligentiâ : etenim yitam motum eflè ne-
ceflè eiyViuefacit enimomnis vita,vnde motus eft vita,
qui lute in feexiftens,atque in (è côuerfus fubliantia ipfe
fibi eftjfiue fpras fpeCtat,vnde magis dicitur motus ; nam
intus motus ceilàtio eftivel mota eeflàrio:,ceflan(que mo-
tus:debetenim Deiisvtriufque,ceffatio.nisdico‘&motus
&parénseflè ,_ &ipfafubftantia,quod focietate,&qua-
dam forma,ad vetumquefonseft,eftlîmplex ipfe 6c vnus
femperque vnusaçfoliis, 6c vtfupra diximus,torus.< Qui
cum in ceflânte motu aceiptrurarquè intelligi rur ,hoc eft
-Deus,arque ipfe pater eft, temper, atque ex -eteino pater:
quia femper motus ex fubftantift&i in fu'bftantiff,veipo-
nus ipfâ fubftantia : qui cum foras fpe<ftar,hoc eft autem
foras fpe&are , rpotum vel motionem eflè: quod ipfum
hoc illud eû fe;vidcr€,fe intelligere,âcnoflè velle : cum.
autem fe videt, geminusexiftit&intelligitutfvidens, 6c
quod videtur : ipfe qui videt,ipfum quod viderur,quia fe-
vider, ho^eftigiturforas (pectans .Ÿorisgenitus velexi-
ftens,vt quid fit intelligat. Ergp fi foris eft :8{ fi genirus,filius:
& fi filmsjvnigenuus, quiafolus,qui eftomnisaefus,
atque omnis&vniuerfalls,6c vnus'eft motus,idem autem
môïufquëfubftantiâ, ergo 6c pater, filius vna eademque
fubftantia’.confubftamiàleigitu^deft.iiMOÿVrflv/Omnia er-
go filius, vt omnia pater. Sed quia potenciaiirer prior eft
Ïubftantia,quam âtftus ac motus.Priüs autem advim dixi
& ad caufàm,quia motui caufafubftantia : omnisenim
motus ih fubftantia,ergo neceflâriogeneratoreft pater,&
item neceflârio omnia qüæ parer habet, habet 6c filius:
~Omnia,mquit,quæhabec pater,mihi dedir. Et item,parer,
vt ipfe habet ejc fe viram,ita dédit filio ex fe habere vi-
tam:ergo vt pater,ijea filius vita eft, & ç x fe vita :• Ipflfèfte-
nim vita,quæ fibi 6c aliis eft vis viuendi ,non aliu ndè viral
Igitur motus,& pridjcipalis motus, 6c vnus motus,&â fe
motus,& vnigenitus motus,hic eft ; etenimyitaeft,
perquem viuuntomq:a.Etquia vita eft,ipfeeft perquém
lune factaomnia, '& in q.uemfaâa funtomnia.quia pur-
gata omnia in vitam æcernam redeunt. Et omnia in ipfo
tâéta funt,quiaquæsfaéla funt,in ipfoyi ta;funt:nihii enim
quod fit,cui fit elfe fuurn, ex quo ipli vita fit eflè quod fit;
Eigd in Chrifto fa (ftafunt omnia,quia Chriftus A«y«jefl:
Vita autem nec coepit,quia die fibi femper eft, vndg nu n
falutarem Deum Aep*} vniuerfalium omnium vmueifa-
lem , peripfiim enim omnia fadbafunt, qui eft' I e s vs
C h r i s x v s Deus & Saluator , 6c D©minus nofter,
Amen.
A o r o s igi tu r q u se fu n t quaiqu eeflepoflunt,quajve
efle potucrunt, veluti ferhenacpotentiaexiftendi ,(api-
entia ac virtus omnium fubftafttiarum deDeoadactio-
nes omfies Dcus potenria part is a duque, quo filius ipfe
.cujnpatrevnus Dcus oft. Etenim cum fintiftaexiftenthe
viuences,intelligentefque,animaduertamus haectria,efle
viuere,intclligere,ita trra efle; vt vnum femper lint,atque
ineo quod eft efle. Sedineoquodefteflcdico,quodibi'E>' um v,j
eftelfe:in hoc igitur efle,.hoc eft viuere.hocintelligere o- “ “ e^uid
iq^ia fubftanrialiter, devnum lubfiftentia:viuere enimi- j
plum id eft quod efle; neque eriim ita. in Deo, vt in nobis
aliudeft'quod viuit,alnid vita quteefficit viuerc.- Etenim
fi pohannijraccipiamufque rpfum vitam e fle, atque exi-.!
ftere,quodque ei poteti« fit idipfum fit ei efle, claru m fiec I
vnum atque idem nos accipere debere efle & viuere, hace
ratio eft, vifque eadem -intelligenti* eft vtique illi. Hoc
ipfum ergointefligere, hoc eft, quodeft ei clfeidque efle,r
quod eft mtell gereiipfum hoc intelligereintelligentia eft !
efleergo , efle6cvitae&intelligenti*eft,ideft,quodvitau
& injcclligentia, vnum igitur qupd vita,& idem eflequod
clt intelligentia. Quod fi h aze in fingulis atque in bmis v-J
nqm,fequiturvtipfiim viuerehoefit, qupdintelligert;.l
nam fi efle hoceft viuere,atque efle idquoalntelligere,fit
Vnum viuere atque intelligere,cum fitillis vnumquodeft j
efle.Hqcaccedit quod ipfum efle nihil eft aliud quam vi-
uere:quod enim non viuit,ipfum efle eideperit, vtquan-
diu quidque fit, hoc fit ei fuum viuere, vndecommoritur
efle cum vita. Sed nos cum de teterriis loquitur,aliud vi-
nere accipimus.fed hbeipfum feire quod viuas,fciiepor-
10 hoe eft quod intelligere : Ergo feire intelligere eft, &
Icire quod viuas , hoe eft viuereid ergo eric intelligere I
ejuodviuere. Quod fi iraeft,vc vnum fit viuere&inre!ii-; , .......
gere,&eum vnumfiteflequod,eft viuere atque intellge- intelligere
re.fubftantia vnum, fubliftentiatriafuntiftacum enim vnum in
vim acfignificantiam fuam habeanr,atque vt dtcuutur 6c
fint neceflario & funitria , & tamen y nuin y cam om ne
quod fingulum eft Vnuiti ,tria fint ,idque Gr^cisitadici-
nlr : cm film cvo-luf Hoccum itafit,
efle vt fundamemum eft reliquis: viuere %nim 6c intelli^
ge're vt fecunda & pofteriora , - vt natina quadam. injeoi
quod eft,efle j velut inefle videantuf, vel ex co quod efle;
^uodammodovtextiterint , atque in eo quod eft fttuui
quam d efinit,& infinitafempereft,& per omnia,dcinb’- j efle, illud primumaefontanum eflè ftruauerint nun*
mnibus vfque à diuinis & à fupracoeleftibus adufquè coe- j quam enim eflè fine viuere atque intelligere: neque viuet
leftia,coelofque-omneÿ,æthera,aera,liümida atque terre- ! re arque intelligere fine eb quodîeftëfleiam probatu elh
na,omniaque quæoiiuriturè terra,binniaquëeîepera,Er- ; HuiMféiadintelligehtiam hoefit exempium: Ponapius
go&corpuscaroque noftra habcc aliquid vitale, oiùnil- ] vifumVel vilîonem perfevi fua atque naturapote-ntiali-
quemateriaanimataëft,vt mundus'éxifteief,'vndëerepe- I ter exiftentem,hocefteiuseflè, potentiamhabentemyj-
runt iufluDei animàlia.In>cameergoïneft vira,id eft 1 gere ad videndum,quoderit ius videre ; 6c item potenr
vitæaüccmineftChriftus:quare Aajgy carofa^bUseft.Vu- liam habentemvidendq vifàquæq; djfcer-ner.e, quod eft
de non mirum quod myfterio fumpfit carnem,vt 6c carrd contra intelligere : hæt fi potentia fuiit,nihil aliud quarii
& homini fubueniret,led cum carnem fumpfir, vniuerlâ- 'elTediâtur , ôé manent, èe vcquiecafunr,atque in fecon-
lem Aoj**carnis fumpfit: nam idcirco omniscarnis pote- uérfa tantum vt fine operanrtir folum vifio, vel vilus exi-
ftasin carnetriumpnauir,&idcirco omni fubueniccarni, I ftencia,& idcirco Ibfum elle numeranda-: Accumeadem
vt diélum eft in ECaiarVidebitte omniscaro falutore Dèi. Et in
libroPlâlm. Ad te omnis caro veniet. Item 6c vniuerfàiem
A«V#yanima: : nâm &animam habuifle manifeftum^cum
idem Saluator dixiv.TriSlis eü anima mea vfque ad mortem. Et
iteminPfàlmo : Uonderelinques.animam meam in inferno:
Qupdaiuem lumpferit vniuerlalem Aaj^ënimæ, his nu-
niteitumin Ezechiele : Omnes aninufunt mea,vt anima patrie,
fie & anima filij.lx.tm vniùerfalis animai a^ s, & ex hoc
oftenditur,quod & irafeitdr,cum maledicit & arb oti fici,
&diçit:Sodomis& Gomorris in illa die commodius erit
quam vobis. Sic etiam muleis l ocisfltem ôç eu pi t,Cum di-
cix:Paterfifienpoteft,transferatur a me biccdlix. Ibi etiam ravifio
dperatione videndivti Cccperit, quafl progreflione H
furvifio, quafl inquam , non enim pr.ogjeduur, nee ale
exiCjledintentione ac wgorepropna: poteftatis, qupd'fcft
ei.viuete.ottonia quselunt ei obuia,vel quibusiricuriendo
obuia cofpcxlsritofficio cum viuCnd-r fungitur,vitai'pfius.
vifionisxift, qiV? motu operante vmerc indicat vifionem, l .
cantum in ci>q.Cred videt purovidendi fenfu.npn diferi* j
minante.necduudicancequod videt.Qupd qiiidem nos vilus 1
accipimusaiftimatione , vcopinemur videre fplum fine jeft fine
intelligentia-: cum autem videre,qtiodeft viuere viiioni,
videre nonfityniilcapiat-compteheiidatque. quod vide-
rit.fimul,ergo eft &iudicare quod yiderinergb in eo quod
tiocinatuivfedfiat potius voluntas tua. H*c &alia multa eft videre, ineftthiudicare.-neque ennn fi viderit,quomb-
fiihcquibtisoftedicuranimx Ao^syniuerlalisiadfumptus J docunque vrdcrit non diiudicauit illu.d ipfum, vetquod
ergo homo torus , &adfumptus» & liberatuseft ; in ifto l vTdefiy Efgo vt dicimusin eo quod eft videre, eft diiudi-
enim omnia vniuerlaliafuerunt-, vniuerfalis caro? anima Lcafc: in eo autem q>iodeft eflevifionem ,incftvidere:in-
•yniuevIaliS v&iucrUcem fublata atque purgatafunt per ) cbnnexa igitur ac magis limplieiajneoquod func, non
»