ù?2 ^;t -
J Atquüi patri*qualiseft,quomoqoinquïti|>|e,Nihil
poteft films facers àfemetipfo, mfividerltfacienrem
P B Eiufdem dementi* eft, adhuncmodiimerga Dei
Hlium vnigenitum affeaum efTe.Seqnemr enim omnino,
duplicemuatuendaro elle creationera.Aliam quidem pa-
trisiam perfeaam.aliamvetofilij,quæadhucperfictatur,
ficpaulatimprogcediatur, acad iraitationem creatjoms
paterna; condat. Oltendant igitur nobw Ananæmfani*
fcâacorcs, duosfbles&duas faces lunares, Scdi pernanr
nobis quinam folpatris fit aut qui fit filij : q ii* fitlpna pa-
tris.quæ filij. Similitet autem & de terra, & mari menti
quæfiero. Quotnodo item vera diccç filius »lie tomtrui
loanneS, qui doûrinam de Sermone incarnatü ex rplius
fi nu per deriuationem haufit, & quafi diurnus caiix impie,
u! ex petenni fonte,verbum illud, Ommapmplumfa-
Lfunr.inomncm foli fubieftam terrain pluir.qualt dice-
revellct, adnullum exemplar aut fimulacrum rcipicicn-
tem filium omnia facere. At quem obfecro nfipm ? Qui '
noftræ naturæ v nitus eft in vtero pef petuaç virginisMariæ,
adeoque vpjgenitus ille Dei filius miilus a parte, qui nai-
cerétürè muitere qqemadmodum diuinus ille docet A-
poftolus. vbi'igitur,aut quando confpexerat patrem m-
carnatum,& nafum,& cïucifixum.St fepultû,& ex morte
refufeitatum,vtluecipfius cxemplo agerer ? V b iv e r i patrem
audiens, confimiliter inquit, Totcftatm babtoptmmdt
M ilium ru r fiu fum cn d iU m iItem ,S jÿ a n u llm admit
tammihijtdmpmeamtxmiipfi i Vbi verô patrem con-
fpexit iument'o vèdtum, 8e ad illiusimitàtiocemHtero-
iolymam afinoinfidensvenit ! Vt fummatim dicam.ad
nihil relpiciens filius,ea quæ d iâ a funt facere folitus fuit.
Neque enim Adamurn Iormans,& ex illo Euam faciens,
alium quempîam rationis participer«, mafculum aut foe -
minam ,à patte condividerat , ad quem fuumfabricaret :
fed quùiii éflet opifexper fe,adcoque liberrimus vniuer-
litatishuiusDeus , ante incarnarionem &poft illatnidc,
qui Ôc veile faèere omnia poteràt, ne ipfum P c i aduerfa-
rium,patrifveoppreflorcmarbitrarentur, qui ergaipfum
cæcuciunt,inquit :Xibil poteft facere film àfeipfo,nifi quod vt-
detpatremfacientem. Simul ôc de amore parentibus debito
nos commonefacit;
A. Quomodo aütemlacobo & Ioanni, Zcbedæi FF.
conftfium dum ipfo petentibus,inquit: Scdereadextradya
ftniftra noneftmeum dare,fed qmb.paratum eft à pâtre meo) Quare
non tanquam propria præditus au&oritate, dixit,Qui-
bus paraui,aut,quibus voluero : fed ad patrem igfos relégat
? Id autem non eft alicuius libéré agentis.
B. Non quafi præftàndo nonefletdénçg^uit,led pru-
denti quodam præcexcu ad modeftiam reupç»t ipforum
faftum,& aduerfus condifcipulos elationem,pcrillos ct-
iam reliquos caftigans, & accenfumin ipfis abiurdum a-
moremprimatus cxtinguçns terrore denègationis. Non
enim dicit,Q m nino largitur id vobis pater: ƒ&qftibtts para;
tum ejl laborantibus,exltimulans iplos ad virtutem & for-
titudinem,ytgrimùm bencuolcntiam demônftrarent,ad
certamina (émetaccingerent, pro ipfoad mortem vlque,
confiant er perfeuerarent. Nodiimcnim, inquit,alijs mea
pr*dicafii^&quo tandem.paéio voces annùntiare deii-
deratis,nondum pro me cplaphiscadî? Proinde expedi-
mini ad cçrtamina in ftadio,defcendite in theatri caueam,
alacres inccdite,inui6li nianete, & quamprimum praefen-
cis feculi theatrum folutum fuerit,ego mox vobis ilia folia
canquam praemiatJ,certaminis largiar.. N une autem vos
raeritôreijcio.Dabunturij^ quibus pateriuflèrit. Neque
enim alio mödó veftra mater & vos cum hac vçfttamole-
ftia repelli poteftis. Aut àgiteo modo, quo folent quiali-
quid ante tempus præftare nolunt $ fed alij alicui potefta-
tis auâoricatemeile fimulant, ne qiiandoreceperîin, fe-
gniores adaiacritâtem ôc fprtitudinem fiant, contend eo
quod datum eft,non amplius laborare volentes.Sicenim
& qui in terris régnant, tacereConlueuêre , quandb ab i-
plisàliqui dignitates prælidum ,0i pU5.Ull.jUl UlglliliU» jllruiuuui ,u. officia ,vel imperia .rvéi
nnlitaris efflagicant, hçet penes ipfos ta;
men dare nolentes, alius ad alium potèllatis rçleriint,
expéótacione dignitatis miniftros prb excitantes
vcque inter le cerccnc, & cnitancur acriorçs adjUicrlps h o-1
ftesfieri,eospræparàntes. Vcl edam aliaratione,quiapu-
tabant ipfum temporale regnum in terra adminifiraturü,
ait illis: Ne/fitit qutdpetitit. quafi dicat, Euigilate quæfodil-
cipuli mci,afcend ice mente in meum regnum ; non ex ijs,
quæ ihftar no&ùrni fpeâri circumuoUtant, neque de for-
dibuçhumi iaq|ptibus voluptatcmcapite, ne quando à
pâtre quoqüc mcoaudiatis : N o eft meum fimpliciter dare
, fed à vobis vicifïîm exigere certaminum p fudorum
^çompenfatiottem. Malo enim vobis dcbcrc propter bc-
neuplam al.5critarcm,quàmaccufare focordiain. Non eft
meum dare, at nequepatris mci fimpliciter petentibus:
fiquidemobfcurii&aduiteri,& quiuis flagidofus & in-
temperans, fi pétant, mecum fefluri client. Non eft no-
ftrûm.dàre temerè,& deprauare quod iuftum eft. Iufti e-
nim iudicis eft.vhicuiq; pro dignicate meriti tribuere,non
negligere laborantes,ac ignauis aliquid largip. Proinde fi
thronos amatis,noliteignorare certamina, ad quæcapef-
fendadebetisexpediri. Neque pallio tantum,&baiba,
baculoque conuenit vos delicategloriari: lcd laboribus
thronos redimite,iudi^mque placate.
A . Quèdfiperinderopater, potens & fui iuris eft fi-
Uu?: quomodo terretur cruce, patremque rogat, diccns :
Pater,lî fieri poteft, tranfeât a me poc.ulum hoc i Nimi-
ram non eius eft, qui fuo àgatiure, neque fpontaneæ voluntatis,
ad alium confugere in nccemcatious, ac velue
iadigum,illiusauxiliumimplorare.
B. Lctalevulnus&hincinfligidiuina manu illis van»
mente præditis puto, quum eiufdem poteftatis etiâ nunc
cum pâtre filium elle demonftratum fit, nec quicquam
prorfus eius auûoritati adimi per eas voces , qùa: ab ipfo
perfimulationcm ediræfunt.Quandoquidem enim Çgic
recipiebaturvnitaecumDeohumanicatisipfiusaduentus,
propter nimiam hùmilicatem &erga homines beneuq-
lcndam fidem fuperans, propofitum illi fuit non diuini-
tatis potenda propulfare malignum daemoném, neque
principali poteftatè euertereiplius aciem •-'fed manfuçtudine
podus&diuturnapatiéndâcondemnareaduerfariü
reluciantem.Nam fi venilTet vfurus pbteftate naturali,nihil
admiratibne dignum fàcere vifus fuiftèc, 'fi aduerfus
Ajigelum defedorem dccercaflet Deus : imb diuerfum
potiusaccidillèc, & in arrogandamextulïfletdiabôlum,
quafi D eo par fuiflet aduerfarius. Merito igitnr hum»na
vtenshumilitace,deprimicipfiuseladonem, & vidoriæ
trbphæum nobiS àflerit.Nam fi, quum ab initio fedu<ftüs
fuerit homo,non per aliquem, qui homo eflè videretur,
cametfi reipfa Deus foret,captus eflèt iplè vieiflïm praedQ :
præclarum hocfacinus humanogeneri tributum nô fuif-
lèt.Nuncquuminnaturatamdiuinaquàm humana fan-
dus ille Sermo ad nos vënerit,& in forma capti hoftem i-
pfumcceperit: tanquam Deus imperium nobis in ipfum
dédie,diuinitus ilia verbapronuncians : Ecce dedi vobis
poteftatem calcandi fupèr ferpentes, & feorpiones, & fu-
peromnem poteftatem inimici.
A . Qms eft igitur,qui crUcifixus eft, imb qui depreça-
tur,& inquir: Patertfifieri poteft, tranfeatamepoculum boo t
B. Née Deus,riec homo feorfum. Nudu^enimhomo
nbsferuare nonpotuiftèr, Deus vero nudus padneqUit.
Quamobrem fecit hoc vnus ex ambobus,per concurfum
ôc vnionem naturarum ex perpétua virgine natus ille
Homodeus ,qüi nihiloniinus quod erat lëruâuit. Idem
Deus,idem homo, neutrafeparata natura, crucem con-
fcendic. Ideoq-, alias quidem diuino>jalias verb humano
more loquens, cbnuenienter fè tempori accommodât;
Num quidem Hofte fe extolléce per verba & lîgna Deum
fe fubiedis déclarât : rurfus vero ipfo accedente & attendus
infpiciente,num verè Deus èuêt,qui aliquatenus elle
a p p a r e b a t , a d certamina ôçludam, rurfus mbr-
taliapræfefert, néfortè expauefeens aduerfarius refuge-
rcc vique ad crucem & mortem ipfum oppugnare: in quo
vno totaHomodei vidoria fita erat.
; A . Et quare vèniens non manifeftè crucifixus eft,çon-
s lit, ante tempus tar ! fifus fuajpfius fortitiidine, ledaliquandoquidem inops,
id poteftatis rçiërunt, aliquando v,erè fplendidus eftî Quare item formidineîr
trô. regno excitantes, præ le fert,quum Deùs efïcc? ’
__________________ ■ ____________ __ B. Quo-
~|7~Quprtiam neque iplè inimicus manitcllé primbs parentes
noftrus in paraaifo aggrcllus eft « qui exteroquin
^deptauâtionea-clapfufibicauilicntf fed pccultabat irl
ferpentis fpeéie fuàm naturam, illi vnitus : & dice bat ad
mifèramîQuocunqi die comedcritis de arbore vetita,ed-
dscanquamdii. Et vc breuiter omnia proférai«, quæ ibi
fequuncuri dolose ipfos ab ilia beata vita lèduXit.Proinde
qui vérbis dololis decepit, verbis diuinis'deccptus eft in-
foelix hbftis. Non igitur illic nudus .erat ferpens, neque
diabolus nudusneque hic homo nudus, nec Deus nudus;
Nec item formidolofus eft, lèdapértèftulddoluni
inutilem reddit; Vide mihi libertarem& robur timoris
quem pras.feferebac, quumipfüiilinuaderenteum cbm-
prehenfuri Iudæi. Nam cæcirate pcrcuftbs interrogat :
Quèmqùaéiitis i Illi verô poftquam dixifiènt fcDeum
qu^rerefruriusbftcndir ipfis fpoiitancam. voUtntatem,éç
ait: Ecce egofum. Arque confeftimfèquitur le quarentes.'
Quisimpedirepotuillèc, quo minus celericate auolandi
fuperarec vulcures?quisprohibuiiret, quo minuseluden-
do cxcæcatos euadcrec, quidefeaiebat : Poteftatem babeo
ponendianimam meam,& rurfui fumendieam ? Quomodo ye-
ro&Pcrrofeobiutganti»danimumreuoeat erucein àlc
cxpcti?Inquiteniinadcum caetcroqùi diledum: Ablpoft
me Satanaïquoniam non fapu ea qua Dei funt, fedquafuntbomtr
num. Quafi dicat, Scquercunc, & nolhefilire, ignorans
difpenfationem,fpecie carnis deeeptus. Qiiomodo enim
formidabo mortem, qui fum aliud nihil, quam vica im-
mbrtalis? Quomodopaiîionem deprecabor,qui à paflio-
nibus libero. ? qui ,taâu nia nus fanaui cæcos, qui nudo
verbo firmaui paralycicos,&feci vt ferrent grabbata, quibus
antca geftabantur ? Q^i fontes fanguinum fimbrijs
fiécaui,& à ieprolis maculam ablferli ? Qui legiones dx-
moniim mandato fugaui: abyflum inftar terrae calcaui,i-
pfamque tumidam bcelatamfilere acobmutelcere feci :
quiad* vencos manum pro trâquillitate extendi^ per quas
etiam cumebant &. ÆÛuabanc: qui quinqi panibusquin-
que millia ad fatictatem cibaui, & inde rehquijs fublatis
duodecim cophinosimpleui : qui Lazarumbicbus quatuor
foetentem,ad reuiuifeendum ex monumento vocar
i u| illjjfuin; qui omniumopifexëcDeus, vita&refutrc—
1 d io fuinîPr* me fero mecum & huihilitatein, per alfiiîji-
lationem carnis captare volens draconem, & a me qui-
demillufum, morcalibus autem illudentem diabôlum*
Pifcator enim cum lim, etiam hamura, nempe meipfum
dcmiliin profundum huius vit*, circumdatus yclüu ver-
me aft’umpta moctalium carne, ipfe per meipfum confi-
milis ipfisiCirra mutacionem camen fadus Adamus. Et
velut, pifcator,nunc quidem blandè demicto.bc fubtraho
inprofundo datum hamum, nunc verô quietum teneo,
appropm quarite pifee homicidaquem oblèruo, ne quà
territusrehiiat. Q.qapropter & per leruum meum Daui-
dem in quam, Ego verb fum vermu & non homo. Qyémad^
modum enim ille ex terra ablqùe aliqua coniundione
carnem accipit & in vitam producicur: confimiliter & ego
ex ea quæ femper eft virgo abfque aliqua eommiftione &
coniundione viri inearnatus, naturaliter fadus fum homo,
maoens Deus. Q^aproptér air,multapericulaper-
pefliis ille vates Ieremias, videns prophetica vifione deci-
piendura deeeptbrem * ôc qiiàfi deridens iplitts fremitum
Scarrogantiapi ante annos quingentos,&longius etiam,
de me: Homo eft,& quû cognofcet eunu quali dicat, quod qui
Deus eft,per difpenfationem propter nos homo tadus lit,
lâpientér aeludere in malitiaûpiéncem volens, implens
ptophetiam generofi Iôbi dicentis-* Duces draconem hamo.
Idem rurfus ait: Semitasabyftiperambulafti,fubterraneapercur~
rens,& illic captos liber ans. fcc iterum idem inquit : Aperten-
tur ttbt terme porta mortis:porta inferni te videntes inhorruc-
runt. v . ... x
A. Num igitur illuforcm dicis Ghriftnra, Sç quod dolo
•fuperauentdiabolumî >
B. Nihil id præter decorum. Si quidem & ipfe anrequam
vnitus homini Deus elicc,confpedusab interprète rerum
j diuinarumMofe,inquir : Vides in quàm multis illuferim
ÆgyptïjsîSimilicerilludit inearnatusintelledili Pharao-
|ni cumrotoexereitu fuoÆgyptiacorum d*moimm,in-
Biblioth.Vet.Patr. Torn.*
uifibiliter fiagëllaco & ifubmerlb iplo^per id quod inquir;
P a ter ftfieri pot eft,itatifeat à mtjioculum hoc. O poculum dia*
bol'os vulnerans,dçmbnas fugàns,peccata ventilans,pec^
caioreS fexpîans,*tcrriam vitam opcrans/Hpmo igitur re-
ipfâDeus,Sérmo fadlisi immutaoilitcromnia éum veri-
tate proléquutüs eft humàna, eJcéepro p e ccato.Sic reni-
pore paffionis deprecatur poculüm, no metuensid qüod
ianl ancea voluerar,led nosir.ftrucns, in pericula non in-
filiendum elle,fed aduentantia forti ter ac viriliter elïè éx-
^cipiendà. Ideo crucem per méditationem æftimatam cer-
toconfiliodeprecabaturquidem , exhibitam verô fuper
humetüs tanquam vidb( tollens,ibat Iponte, in ea clauis
affigendus* Simul alltem omnibus acclamare conuenit,
quæ à Dauide diuino decantàta funt ; Quàm valde magnifia
funt opera tua Domine,omnia in fapientiafecjfh. Similiter ma-
gniloquus&exiiniusille Apoftolus ailettêclamat : O pro
funditatem diuittarum, ù fapientia, & cogtiitionis Dei 1 Quam
j infcrutabtlia iuduia funt eius, & imperueftigabiles eius via [ Quis
enim cognouit mentem Dominé aut quit fuit et confiliarius i 6 de-
1 mentiam iSandi hæfitant, vulgarcs mouént quæftiüncs.
Proinde conticefcat omnis contèntio, 6c motus cogita-
tionum. Oaudet cnimdiuinum illud numen,fe fitnplici
I fide honorari.
j Ai Quandoquidem hzc omnia prâlclaré âc dilucidè no-
bis explicuifti,quod reliquum eft, cupimusea quæ ad no-
i ftratn naturam pertinent,dilcere. Ac Dauides quidem exténuât
acvilipendichominem,diceiisinodauoPlalmo;
Doniitte,quid eft homo quodmemor es élus i Plalmo vc[ô 38. Ve-
r unit amen vanitas eft omnis homo. Er Plàlmo 143. Dominé quid
eft homo,quod ei no tus fallus es,autfilius hominis quod reput as eum i
Homo vanitatifimilisfaltus ç/î.inquit. Filius autem eius Solo-
mo, magnifiée deprædicat ôceohoneftat hominem,di-
cens: Magnum quiadam Sx. pretibfum eft homo. Si igitur
à pâtre dillènrir,quomodo conlentient vates reliqui ?
B. Nihil horuni probate poteft, inter le dilïbnarehomi-
numfatidicorum verba,iiquidem ftudiosèexaminata, &C
minus pingui iudicio fubuè eonfideraca fuerint. Adib
j enim ad contemplationem quidam velue afeenfus eft.
1 Proinde alius quidem naturam noftram,alius verô dlgni-
tacem demonftrat, quam i Deo vniucrlbrum creatoré âc-
I cepimus præ omnicreacura,diuinis manibus fadi. Rc-
uoluco primo volumine Molis,vcrUnque difces,quôd ac-
cepentpuluerem de terra Deas,ôcformauerit hominem, & injpi-
rauerit infaciemeiusflatunt vita. Ex eo, quod dicitur, Accepit
I &Pormauit, quæ ad dignitatem pertinent cognofcuntur,
quum hoe de nulla creacuratum didum f i t , nifidefolo
I homine.Exeoautem,quodacceptuseft puluis de terra,
viliratem noftræ naturæ difcimus,quôd terra & puluis fi-
! mus.quænullius moment!funt,& tacilèintereunt.
A. Quomodo igitur magnum ôc preciolum quiddam eft
homo,li vilis eft ÔC facile diftbluitur,infiniris pertui batio-
nibus Sx necelfitatibus obnoxiusî
B. Quum ad nacuram refpicis foiam, coniunge cum hac
& dignitatem; Nam vilitarem & breue fatum naturæ ilia
tribuerunt,quæ poft degeneratiphem à priftinabeataque
inparadilo conuerlâcione nos muaferunt per tranlgrcfc
fionem. Nam poft illamperdicidlàm mânducatlonem,
hanc vocem mifer ille audiuit:Ttrr*f es,& interram redibisf
obedientia inimieo potius quàm Deo præftita.
A. Quid innuic Dauides, dicens ad Deum : Manus tüife-
cerunt me,acfomauerunt mei Num aliudfignificacper for-
madonem.Ôc aliud per faciendi verbum?Ex eo autem du-
plicis elfe naturæ nos intelligeremus.Quales item man us
dicendæ funt in Deo?
B. Faciendi verbum de anima mihi videtur ineelligend u,
Formationis autem de multiphci fi&ione corporis. Manus
verô Dei & Patris, Filium ÔC Spiritum dieô, ad quos
etiam inquit : faciamus hominem fecundum imaginem &fimtli-
tudinem noftram. Qu^ntumuis verô dicat hi ftdria,quo d ac -
ceperit Deus puluerem de terra, formaueritqj hominem :
tarnen ex adfpe&u & iplârum rerum eonfiiecudine deno-
tatur Ôc illud,quod fub oeulos non cadit. Nam voluntatis
hæcoperatioprorfuscft, non mamiumforinario. Ve-
runtamen manuum figmétum ad dignitatem naturæ di-
«aum eft:; Quâdoquidem ÔC id,quod faéfcus ad imaginem
LU . ■ De»
P/al.t.
yÇal.t».
r/alMS.
Pjal: 118.