* \ :
to it S è
H n \ \ • 8 1 , _ ■ | ........ I ___ I _ I ■ ___ recHone, cunfxvenerit Filtûs haminüm je de Afaieflàtis fux^ fidebttis & ip fifup ér duodecirn thronôs, iuài-
cantes duodecirn. tribut JfraeC Sicui fagitta çrgQ, inquit, in manu potent is* itafilij exenfforum, Sta-
fin)qüç, a d i iciè-uyr-’j."■.’Bevtus qui implebit defderium Jitiem ex ipfisàhvt euidenter intclligâs quod fagittae
Dci ii^tcFclura mortem infenmt, interdum bcatitudinem præftant, lk tit Jobo fantto ac beatiflfimo
praîftiterunt i qui ait :■ Sdgittoe enim Domini in corpore meo funt, - quarum it a bibit fanguincm meum Cum enim incipio loquii fii tnuidnt me. j Et poft pauca : gubd.fi tribuat Dominus , & ventât petïtio
me a, & fpem meam det mi hi Dominas’-, qui coepit Dominas vulner'et me,fed non m perp'etuum interficiat
me. Sunc & plurima iftiidmodi fpàrfa per totum corpus fandârum Scripturarum, quæ ftudiobre-
üi taris feçürus præterco » qiioniamfcienti legem loquor , qui ex paueis inftruûus t e Ai molli js^ faci-
lepoflfis fimiliaexemplacolligete, quibus documentis, &bonkatem Dei(prouidà caftigatione,fuos|
famulos vel eorrlgentis à delido vel promouentis ad gloriam) plerriùs intclligas approbari := & eif-
dem j debitis cruciatibus pertinaces impios punientis veram iuftitfam recognofcàs, docénte etiam
beato Apoftolo : Nanquid tniufius Deus, qui infert tram ? In eos videlicet, qui veritatem in in-
iuftitia detinent. De noftra autem caftigatiorie qua verberamur à De© , ka teftatur : Cum iudica-
mur firiquit )-à Domino corripimur, ne cum hoc. mundo damnetnur. De iuftis verb fie loquitur : in
omnibus tribulatïonem patimur , fid non angujhamur , aporiamur ,fed non defliïuimur, perfequutjpnem
patimur ,fed non detelinquimur : deÿcimur,fed non périmas , femper mortem Domini noftri lefts in cor-
pore noftro circumferentes, vt‘<jr vita left Chrifti in corpore riofiromanifeftetur. Et alibi idem beams
Apoftolus Paulus, poftquâm raptum fe dixerat vfque in tertium coelum, & in Paradifum vbi incf-
fabrlia verba audicr^t, ita continue addit : Ne eminentia * inquit, reuclationum meextolLi, datas efi
mihiftimulas tarnis Angélus Satanù, qurfl/e colaphiz>et, vt non exto/lar: Pr opt et hoc, ter Dominum ro~
gauivt difcèderet à me v & dixit mihi : Sufficit tibi gratia me a, nam virtue in infirmiwe perfiettur.
Et alia Scriptura huie fenfui concordans , quidentia loquitur : Jjtuomodo in igné,prabatur , ait , au-
rum & àrgentum * homines autemjufti in camino humiliâtionis : vt vtique guftum perpefli tentatio-
num, & tribülationum oncre inçlinati, minimè in luperbiam iuftitiæiuæ mqritis erigantur, ali-
quid fe » contraftuum fuorum dignitatem -, pati muflitantes , iniuftum j quos i non muito poA, im-
mortalis praemij rëtributio fubféquatur fed potins, Vt in humilitate fpontanea permanentes fan-
£li( fcilicet virtutibus péæditi^ & htimiles corde)'probabiliores efficiantur in Ghrifto. Sicut etiam
vPeanpoeuraens dhiu Miu as rtteymrepse rei sx atidtefurpuefrtut e: nqtuuri acmum gl obreiaamtô q Auap roefutoelloab fiitduer liinter præfumentes, non eiïe condignas fan&is : vniuerfa fupplicia pro Domini
Sanâri af-
fliguntur,
n^xneiitis
îüftitiæ fuç
erigantur
in îupcr-
biam.
Rom.8.
Chrifti nomine, bmnefque irrogatos corppri cruciatus, æquiftimo ariimo fufeeperunt; Ipfum
Dei filium remuneratorem vidricis patientiæ habituri , qui regnum coelorum feruis fuis vfque infî-
nem fidelibqs, largietur ; Cuius fempiterna virtus atque Diuinitas, Cum Pâtre & cum Spititu fan-
do permanet in omnià fæcula.
St G A V D E N T II
I. ló s
IS- GAVDENTI I
Ib r i x i e n s i s E P i s c a
;aam op
rrtaoo J.
i M l
bretur
‘àsr.
uttduS
!nditus I
P i , P R I M V S T R A C T A T V S
IN E X O D V M N OC T E V I G IL
I A R VM, D E P AS C H Æ
, . obièruatione.
P p cSr t vno tempore Dominus Iefus bea-
tiflimamfeftiuitatem Pafchç voluit celebra-
ijrijpoftaucumni ncbulam,pôfthorrorem hy-
emis,ante æftatis ardorem. Oportebat enim
Solem iüttitiæ Chriftum ; 8c liidæorum cali-
ginem,&rigorem Gentilium^anteardorem futuri iudicij,
placido Refurreôiionisfuæ luminedimoucre-,cun£taque
in ftatum tranquilli primordij reuocare,quæfuerant vela-
minetetro confufa, ab illo Principe tenobrarum. Nam
Veris tempore, Deus condidit Mundum. Martioenim
, menie dixitperMoyfenDeus, Men fis hic vobisïnitium men-
;fiunt,primusefi in menfibus anni. Quetp menlèm,verax vbiqj
Deusprimumnondiceretnifiprimuseflèt: fîcutfeptimü
diem non diceret Sabbathum, nifi Dominicus pri müsset-1
fet.Filius ergo. Dei pér qtiem faéla funt omnia-j éodem die
eodemque tempore, proftratum Mundum, propria Re-
futredione refufcitat,quoèum priùs ipfe creauerat ex ni-
hilo : vt oitmia reformarentur in Chrifto;; qüæin coelis
funt & quae in terra funt •, qüonïatn exipfo & per ipfum &in i-
)fifuntomnia,yt ait Apoftolus iâpfigloria infecula. Nectur-
i>ari quifquam noftrum debet,li mtejrdum fecundo men-
fe (id eft, Aprilx) Pa.fcha nos celebrare, lunatis ratio^éc di-
esépgitDpminic^ii|;/S.ecundum Lûnæenim curfiim»nu-
merantur in Scripturis diuinis,dies. Cceterùm Calendas,
& ld u s ,& Nonas,&menfîuili nomina acdiërum, Gentiles
pofiierunt : vtpô’tequerh vetuftas humanæ memoriae
pdrtiutn menfem tenebat -, Paganus hune, i Marte Mar-
tium nuncuparet : & diem Sabbati,quem feptimum, ra-
tionabiiium corda feruabant ; illé Saturni diem, ftatueret
appeîlandum. S^ripturæautem fandæ,cùmde tempori-
bus aliquid vël raferunt vel iubentiitaloquuntur : Décima
die Menfif feCTÏndi, de luna decimai aut, quinta die
menfis feptimi j aut,vicehma die menfisndnijaut, quarta
décima die menfis primi ; vtin Exodi libro pariter nunc
audiuimus, vbi obferuatio Pafchæ defcribitur,.& lèptem
diebus eiufdem folennitatis Azyma comedenda man-
dantur. Præcipi&tamen Deus & hoc J vt fi quis prfirio
nïehlèjVel immundus in animahominis (id eft; mortui at-
tàdlu pöllütus) vel extra eleófcum facrificij Hierofolymæ
locum,in löhginquo itinere conftitutus, JPafcha non po-
tuit celebrare jfecundo menfe celebret. Præuidens quip-
peDéus y; Qentiumpopulps tuncadhuchominum mor-
tuorum fimulachris immundes, 8c extra fan«ftum locum
Ëcçléfiæinlongirtquopôfitdsi.vtique nos qui eramus longe,
&fa«Ai fiimiis propèin fanguineChtiftij dat licentiam,vt
fiprirho rttehfenobis hon öccutrit dies Dominicus &conr
grüiis Lunte humeruSilècundo Menfe celebremus. Etid-
fcèneeintràqdârtànideciitiattilunâin ^ neç vitra yicefi-,
main primata celebrare pofiutnus * quiä feptem tantum
dies funt azymorurii Palchalium jin quibüs Dömihieüm
quaerirrius diem. Vült éhim rios Chtiftus promulgator legis
8c Grati&neque legitimosiuXta Lunte curium compu-
tatos præteriré dies, neqüe dieiii ftite Refufreëtionis oéiö
ingrato tranfeenderéi Namfextaferia qua hominem re-
ceratjpro eoderti palfiis ëlft j &die Dpminicà>qute dicitür
enfiutn
'mina j
tmilcs
Tueiunt
,!ecmtra _
I lunaiti
f!c vitra»
p. l'afeiia
-lebrahtime
*ith. i f in Scripturis prîrnaSab.baÉi,fn qùa fujupferàt Mundüs ex-
tn r ' ordium,refiirrexitfvt qui primàâie creauit céëliiin 8c term
I(rael,non noftri. Tibi ergo vc quid Iegitür, fi alijs j ^
tantumprofuit ? <^uidadte,quodnonprote ? Sediairi I
difeeab Apoftolo, magis vniuörlapro teqüam pro illis e f -1
fe,qu2feriptafunt. Lex, inquit, vmbraeratfutuforumbond- Htbr.io. i
rum 5 eorum quippe bonorum , quae in nobis completa I
funt.V eritas ettim Chriftus adueniens; bonaqutfeance Iu-
daeis fecit vmbratiliter, nobis nunc in veritace largituseftj |
cfim dicit ad Difcipulos: Amen dico vobis, multi Prophet* & Matth, ij.
iufti defideräueruntvidere quavidetis & non viderunt, & audire t*odus j
qua audit is & non audierunt fVeßri autem beAit oculi qui vident, cooTum- |
& auresqua audiunt.Exodus ergo beate atque perfe&e con- *na‘|,r
lupimatür in nobis, qüandoVerüsMöylesae lordahisa- 110 is‘
qualumptus,& natura hon politione Deus Dominus no-
fter lelus Chriftus,. virga Crucis lux nosper aquam bapti-
fmidecaptiuitäce Pharaonis diaboli educit, aede omni
tenebrarum eius yEgypto eripit,euocans nosin lucisopera
de tenebris a&iium mundanorum j vbi aliquos adhuc
pofitos increpafbeati(fimus Paulus: Debueratis, inquiens, x Corf
dehoc Mundo exiße; nunc autem firipfivobis , noncommifceri. ' exo/.it..
Confideremusnunc, :quidaudiantdDeo, quieducun- Nur».30.
tuf ex y£gypto. Menjtshisvobis inititm menfium , primus ell F
f ait) vobis tn menfibusanni. Legimüsin Numerorum libro,
quod quicunqueypluerit Votum vt abftineat le, aut ab v-
fu eoniugaliaut adelicijs quibullibec vel cibi vel potusj
vfque ad praennitum tempus,& violauerit quocunque la-
pfu: dies prteceritos ei non imputandos j led vt ad initium
redeat. Sic non funt imputati Ifiaelitis illi dies quos con-
fumpferunc in i£gypto: fed quando ingemuerunt ad Dominum
conuerfi ab operibus duris, & DominuS percufiic
primoge nita iEgyptiorum qui eos feruire Domino non fi-
nebant; tuncaudiuerunt: Menfis hic vobis initium Menfium, ' exoj ,
primus eflvobis in Menfibus anni. Sunt enim quidam fuperfti- ^ 12.
tionum dies & menles & anni, quosabrogat cum repre-
hendit Apoftolus; Suntalij quosprxcepitDeus,&impu- <3*1-+.
tat. Eramtis & nos aliquando in ^£gypto rielcieriteS De-
um,acluminis &veritatisignarij quos vrgebant immun- 1
di Spiritus (veri Aigyptij) laterem facere, terrenis videli- j
cetinleruirefigmenris: Atvbiconuerfi ad Deurnlhmusi I G
reclamantes ab operibus duris ; verberati fiint iEgyptij j
multiplicibusplagis,&primitiuaeommpercuflalunt.Sa- !
lus enim noftra,djemonumpoena eft. Nos autem relpita- Salus ho-
uimus, & viuificati fumus; neque enim viuebamusprius
in illis diebus,quibus mortui mortuös colebamus. Tuhc öum
igitur opportune audiuimusr: Menfis hic vobis initium men- Fjal.117.- [
fium,primus efi 'tnmenfibus anni, quando nouus nobis illuxit i
diesüle quem fecit Dominus; quando coghouimus menfem
nouarura iantftum ; 8c annum Domini acceptum^
& diem retributionis. Opportuniüs autem cohgruit ex-
pofitioifta Fidelibus: Nam Catechumenis, adhuc tan -1 Carechu-
tum primitiuad^monumfuht interfedta; hisveroqui ad menu, pri
gratiammerenturbaptifiniCceleftis äccedere, totus exer- ta_
citus Diaboli lubmergitur ac necatur , vtvereäcmerito h1® ' 83" -
audiant in Chrifto renati: Menfis hic vobis initium menfium, ve'r^rotus
primus efi in menfibus anni. Congrüit&'pojnitenribus hxc exetdtus
explanatio j quos iteruiii tehebtascriminum, & ^Egypti Dzmonu
huiüS cäligöpollederat. Nam fi ingemifeantad Dominü PenJf'
relpiciehtesi 8c fugientes ab operibus nequiflxmis tene- 1 “
brarum j lümen casleftisindulgentite conleqüentur,&ad
iternaihlucemredibunt Sdälutem. Scriptum eft enim:
Cum coriuerfusingemueris tunefaluus eris,8c feies vbi eras cum
cöfidebas in illis.Sri«,inquit,vid eras.Tunc enim 1c homo
in errorib us ALgypti tenebrarum fuifle incelligic, cum ad
lücem veritatis regjgditur atquefiiftirite. Poteft etiam pio
lenfuhsceadem oratioaccipi deillaluce perpetua,quse
poll confummationemfeculi, Iuftis ac Fidelibus cribue- J
tut} quando penitus fueric deui&a mortis noxa Sole iü- |nc{s!
&inx,vitunc2xidisst\t:Menfishicvobisinitiummenfium, pti- perpetu*.!
_______ ______ __ __ tmtfii»me»fibiu*iinï: tuaevaque, quandoint^ribiitGta
ram (vndepofteàhominem facienSfiguraùit) „primaet- poteftasÆgyptiorum,&liberatidehacÆgypto, verüm !
iam die ömnem repararet hömihpm, proptëf qüëmfece- | Mannacomedemus.&depetraiplbChrifto bibehiusad- fiÇ* 6ti,
- ’ • rt Lærèntes;Agniimmacularivèftigijs^à1:4iceh.tès:idJ[»tf/ir/*- j
nima meapoftte, me verbfufeepitdextera tua, Et ideô, la n dus
quifqueadhucinfieculo conftitptusfulpiràtadiilam qua {
Mutvdus modo caperenô poteftfuturam lucefh, dicens: Pfai.4*-
Sitiuit anima mea ad Dominant viuüm, quando veniam & appa- ^Cor.m
rat Mundum; Hæebrëui^rdixerimderariônePafchali.
Sed iam tempuseft, vt virtutem éOrtim quæ in libroExo-
di audiuimusjedilîerâmiis : Aèprimùm j quid fit Exodus,
aduertamus; Exodusjegrelîio appellatur.Egrelfio autem
fuit de eäptiuitäte Pharàoriis 8C Ægyptiorum ; populi
Bibliotb.Vet.Eatr.Tom.q. J y y _