îfpcr am-
plum
I TTUgcniu
' fEfTe
' t fatalibus
tFingerc
B
Aurelij Prudentij_____________ _______
. ^ jDifiBcilifqueoperisfuit,immenfiquelaboris.
1 1 __________ * ____________- -
i ini | n 1111 11 1 i |n I >1 1 fcta
Adfarinus dogunt,f?meuitabile mcrgunf.
Qujn & velle adigupt, prauum infipuantia votum,
Neliceat itiiietisv'etitum committere nolle. V ;
Cedite.fi pudq.r efogladiunfque retundite veftrum,
Afpera nil meritds pcenis pledentia iura:
Antruitiiatceceiifn difloluite,corpora fub quo
Agmipisinnocui fato peccante tenetis. ' ,r, ^
Nemo nocenis^fi fata regunt.quod viuitur,ac fit:
Immo npcensfqu^cunqu^ yo|ens, quod non licet,audet.
Alterutrum quia velle tuum eft,necfata reatum
Imponunt ho mini: fed fit reps iplef fuopte
fArbitrio.placitumquenefas, & fadarependit
Impiafuppliciis?meritpnonforte peremrus.
QuifquifUteat fato effc locum, fciat,omniparentetn
f Nofle Deum niilli yetitpmt fallacibus aftris,
Nec mathefis praeferipto aliquo pia vota repelli.
Spiratenimmaioraanimus.iequealtiuscffert
SideribuSjtranfitque vias,& nubilafati,
Ec momenta preniit pedibus, quxeunque putantar
fFigere propofitam natali tempore fortem.
Hue ades omne hominum genus,hue concurrite & vr-
-■ bes.-y^
Luximmen^ vocat.faftorem nofeite veftruin:
Libera feda patet.nil funt fatalia:vel fi •
Sunt aliqua,oppofitoyanefcunt irrita Chrifto.
S Y M M A C H V S .^ .v
Accedit vtilitas, qua maxime borTnni Deosadferit. Nam tàm ratio
omnis in operto fit : vnde reäiüs,qudm de memoria,atque documents
rerum fecundamn,cognttto venipNuminumi
î> K. Y D E N t l V S.
Sed multi duxere dijperprofpèra Rornam:
Qitbs colit obimeritum magnis donatatriumphjs*
Ergo agebellatrix,quæ visfubiecerit ede
Europara,Libyamque tibi:dic nomina Diuûm.^-
Iupiter vt Crctaz domineris,Pallas vt Argis,
Cynthius vt Delphis,tribuerunt ominedextro.
IfisNilicolas,RhodiosCytheræareliquit.
Venatrix Ephefum virgo,Mars dedidit Hebtuih;
Deftituit Tnebas Bromius »conceffit &rip(à
Iuno mbs Phrygiis feruire nèpotibus Afiros.
Et qua m fu biedt is dominam Deagentibus eflè#
Si quafata finant, iam tum tenditque foiietque#
Iuffit Rbmaleis addictam viuereirenis.
Perfîdiane Deïïm indigenum cecidêre totvrbes?
Peftrudaqüe iaçent ipfis prodentibus arae î
O pietas.o fandaRdesltraduxit alumnos
Maieftas infida locos ,&.creditutiftis
N uminibus,quæ transfugiqmeraere facrari?
An voluit feruare fuos,ludataque multùm .
Relligioyinfeftas tentaiîitpellere turmas.
Romanis obniiaglobis? fed fbrtiorillam
Viftps luófcificQrCam p or um in,puluere fregit*
;lmoitaidefi:armis,ôcviribus,indigayeri,. a B
Vida fuperftitîo eft,& inanem gloriafugit.
Sed nee difficilis fair.aut fatis arduagenti
Natte procindus vidbria frangereinerteis,
Molliaque omnigenû m collamclinare Deorum.
Nunc eumDidaeisbellumCprybantibus alper
Samnitis, Marfufquelëui fudore gerebar.
tmaftruco N u n c t maüigophoris,bleo^he,&gymnadis arte'
iphoris, Vndispugilibus, miles pugftabat Etrufcus,;
Nec pètafo infignis, poterat Làcedæmone capta.
Merëdfiiisferuare fiias de clàdépalæftras,
Apenhlnicolani pgditem, Cybéleiushofiis
C ongreiïu excipiens, Afiam defendere & Idam
Qui poiiuit,cogente acies in proslia Gallo i
Idalias nifi fortè rofas,laurum citharcedi
Vatis, filuicoiæ calamos,arcumque piiellæ
Dedere feruicio,calcataque facradomarc
|Vcxet«
auiilmm
Fludibus Adiacis lignum fymphonia belli
Ægypto dederat.xlangcbat buccina contra,
lnftarerant tenms cymbte,fragilifque fafeli,
Inter tutritas Merophitica roftraLiburnas*
Nil potuitSerapis Deus, & Latrator Anubis.
Stùpis IuleædDudore exercitusardens
Præualuitjgëlido quem'milerat Algidus axé.
Non armata Venus,-non tunc clypeata Minerua
■{■ Venêre auxilio.non Diuum degenér ordo, ,
Et patriaextotriç,Romanisadfuitarmis,
Vidus & iple priusinimica nec agmina iuuit,
Si tamen an tiq uum norat retinere dolorem.
Sed dicis legifieDeos,vbi fandior vfus
emplorum.cultu celebri,fihe fine man ere tÿ- -
Æneadumque vitro vidricia lignavirorum
Regis amore Numæ nullo cogcnte lecqtos.
N um Diomedis item tentorià,& acris Vlyffi
Caftta yolens Pallas,caefis cuftodibus,vltro
f egit,vbi bumenti fudaret mcefta ligillo?
Autquoties D ud orMacedûm fortilfimus altos
Templorum cineresyidis çumulauitÀmyclis:
Optarunt prædis dominife Numina capta
Mifceri,f Alîyriæqhe yehi Bahylonistad arcem?
Nonfero Romanum nomen,fudataque b ella,,
Æt titulos tanto quæfitos lânguine carpi.
Detrahit inuidis legionibus,& lira Roma
Præmia demi nuit, qui, quidquid fortiter adum eft#
^AdfcribitVeneri.-parmam vidor%usauferr.
Fruftra Igitur eurrus fummo miramurm àrcu
Quadriiugos, ftanteifque Duces in curribus altis,
Fab^jcios,Curios, hinc Drufos, inde Camillos,
Sub pedibiifque Ducum captiuos poplite flexo
WA, iuga deprelfos,manibu fque in tergà retords,
Etfufpenfagraui telorumfragminatrunco: ; Isi Brenhum, Àndochum ^Perfen, Pyrrhum, Mithrida-
• tem, >
Flora,Matuta,<^rçs,&:Laurentinafubegit.
-His tamen aufpicibus fucceflus dextra dçderunt
Omnia loetifîcos,& felix adfuit ales. 1
Quid libivuicvirtus, quid gloria:fi Coruinum
Coruus Apollineus penna, velgutturbiuuitî
Sed tamen hie coruus cur defuit exitiali
Fortè die,infauftas tegerent çùm fùnera Cannas # .
Oppeteretqüe fuperçongefta cadauera Conful?
-Cur Cremeraein campis, corniceivelofcine parra#
Netnd'Déûm monuit perituros Martefiniftro
T ercentum Fabios.y ixftirpe fuperftite in viio ?
N ullane triftificilTritqnia nodua Garrnis
Aduolitans,pr*fto efle^eam prænuntia Cralfo
Prodidit? aut Paphiatpjftuea? vexere columbas#
Cuius inauratum tremerer gens P.erfica limbumi
Sed vidéo,quæ te moiiearit,exempla vetuftae
Virrutis.dicisdomitum terraquc,marique
Orbem:reslætas,& profperaquteque retexiS: y
Mille triumphorum memoras ex-ordine pompas,
Dudaque per mediàm (poliorum ibrcula.Romam«
Vis dicam quæcaufa tuos,Romane,labores
Intantum extuledt ? queis gloriafortibus auda
Sic eluàt,impolitis vt mundum frenet habenis?
Difcordcs linguis populos, & dilTona cultu
Régna volens fociare Deus, fubiungier vni
Imperio,quidquid tradabile moribus eflct*
Concordique iugo retinacula mollia ferre
Confti tui t,quo corda hominum boniunda teneret
Rclligionis amor: nec enim fit copula Chrifto
Digna.nifi impjicitas fpciet mens vnica Genteisè -,,
Sola Deum nouit concordia, fola benignum -
Rite colit tranqUillaPatrcm ; placidiflimus ilium
Fcederishumaniconfenfusprofperatorbi,
Seditionefugat,læùis exafperat armis#
Munerepacis a iit , retinet pietate quieta.
Omnibus in terris, quas continet oecidualis
Oceanus, rofeoque Aurorailluminat ortu #
Mifcebat Bellona furens mprtalia cun d a ,
iAflÿiii
fabarci
»cilié*
Armaratqùe feras in yulnera njjÿtua dextras.
Hancfrfenaturusrabieml)eus,vndiqüéGénteis 4’
Inctinare caput docuit,fiib legibus ij.(dem,
Römanofque omneis fierifquos Rhe n us; & I fier,
Quos Tagusaurifluus,quos magnus inundat Iberus, ■ m
Corniger Helpefidiim quos interlabitnr,&quos -
‘Ganges alit,trepidique'lauant'feptem oftiaNili.
lusfbcit commune pares,& nOTUine eodem *
Ncxuitj&dbmitosfraterhainyinclaredegit. -
> iViuitur omnigenisin partibus,hand fecus,acfi J <
'Ciûeis congènitosconclùdat moenibus vhis
^Vrbs patria,atque omnes Lare^concilienturuuito*
piftantes regione plagæ,diüifaquePonto
jLitora conUeniunt,nunc per y adimonia advniimj-
Êt epromupe forum,nunc per commertia,&arteis'
Ad coetum célébrèm,nunc per Geniàlia fulcra
Externi ad ius Connubij:nam fanguine mifto
Texituralternis ex Gentibus vna propago. •-
- Hoc adum efi taritis fuccelfibus,ätque triumphis
Romani imperij.-Ghrifto iam tUncvcnienti, -
Crede,parata via eft:quamdudum publica noftrie
Pacis amicida ftruxit mqderamihe Rom®.
Nam locus elle Deo quis pofiét inorbe ferociy
Pedoribufque-hominum dilcordibus,&fuaiura ?.
Difllmili rationé tuentibus,vtfiut olim?’
Sicincompofitos humano in pedore lenlus,“
Difiundafque animi turbato ibedere parteis,
Nec liquida inuifitlapientia,nec Deus in trat.
1 At fi mentis apex regnandi iure potitus,
Pughacis Itomachi pulfusifibrafque rebelleis
«Frener.,& Pmne iècur ratione cbërceat vna:
'Fit ftabilisvitæftatus, &fententiacerta
Hautit corde Deum,domino & fubiungitur vni.
* En ades Omnipotèns ,coneordibus influe terris: ,
lam mundus te Chrifte capitjquem congregetaexu
Pax & Roma tenenucapita hæc, 8c culmina rerum
Eflèiubes, nec Roma tibi fine pace probatur. "
Et pax vtplaceatjfacit excellentia Romap,
Quae motus varios fimul&ditione coercer#
Ét terrore premitsnec enim Ipoliata prioris
Röbore virtutis fènuit,nec fiécula fehfit,
Nectremûliscum beljavocantjcapitarmalacertis#
Néctam degèhéri venerandis lupplicat bre
Principibus#quàm vultprænobilisilleSénatof,
Orandi artépotens,& callida fingere dodus,
Mentitumque grauis perfonaeinducere pondus:
VtTragicus cantor ligno tegit oracauato,
Grand? aliquod cuius per hiatum crimen anheîet.
S Y M M A C H V S.
R0mamnuncputemusadfiftere, atquehisyobifcumagerefermoni-
bust Optimi Principes, patrespatri^reuereminiannosmeos,in
quosmepiusrimadduxit. Vtar c&remonqs auitis: netfôenim pce-
_ nitet. Viuam more meo:quia libéra fum. Hic culttu in leges meas
orbem redegifJucfacra Hahmbalema moenibus, a Gapitolio Se-
• nouasrepulerunt. Adhocegoferuatafum, vtlongauareprehen-
dar'ivideam quoi inflituendumputatur ? Sera tarnen,& conta*
meliofa eftemendatio feneâutis.Ergo Dijspatrijs, Dijsindïgetibue
pacemrogamus.
E R V .D E N T I V S.
' Si vocem fimulare licetmcmj aptiorifta
Vox Romæéft, quam nunceius fub nomine promam.
Quæ.quia turpe putat templorum Here repullàm,
Ægidaque in dubijs pfp fe pügnaflè periclîs
Dicere,feque graüem fenio inclinante fàterij
Dudores complëxa füôs, fie læta profatut:
! ; O clarifaluete Duces,generofa propago
Principis inuidi,iub qüo lènium omnerenafeens
Depofuifvidique meam flauëfcërerûrfus V.
Canitiem: tiam cùm mortaliacuhda vetuftas.
Imminuat,mihilongà dies aliudpatit æüum,
Quæ viuèndo diu didici epritemnere finem; ;
Nunc nunç iüftamaëis reuerentia competit annis:
Nunc meritô diebr venerabilîs,&’capüt orbïs,
Cùm galeam fub fronde blé®,crift|(aue rubentéis
ConeutiOjViridi velans fera cingùla lerto-,
Atque armataDeum fine crimine c®dis adoro.
Crimen enim,piget hcuycrimdn perfiiaferat atrox
Iupiter,vtlàcfo iuftoruin lânguinerinda,
Alfiietum bellis fcélerarem^funere ferrum.
lllius inftindu primus Nerb,?mätre pererfita,
Sanguinem A poftoliciim bibi t,ac me fttagepiorûm
Polluit,& proprium facinus mihi fieuus inulfit.
Poil hune èc Deciusjiugulis bacchatus apertis,
Infanampauit rabiem:mox & fitisjirfit
Multorumvfimïlis,per vulnera triftiaflagrans,
^ExtraheïejnfignCis animas,âcluderë poenjs,* ;
Vndanteîfqûé meum in gremiumdiffundere mortels.
Et fub iure rori non noxia colla le care, i
Hac me labe ream modo temporaveftràpiàrutlt. -
Viuo pièvobùâudoribusjimpia pridem,
Arte louis,fatebr. quid enim non ille cruentum
Tradidit:autqüld mite fibi,placidumve popolcitî
;Qui dum præmetùit cul tus inolefcere Cnrifti, ,
S æuij t,ac miferum foedauit fiinguine fieclum.
Et funr, qui nobis belfà expfobrare finiftra
Non dubitent,poftqitarh tetnplorUm fprèuimus aras,
Affirmentque Libyn Collin® à Cardine portæ
H annibalem louis i mp e ri o, M ar ti fqü è rep ulfii ni;
V idoles Senonas Capitolî ex arce tugarosy^Sf-.
Cùm fuperexcelfo pugharentNuminafaxo.
x Qui mihi præteritam c 1 adem,vetereiquédolorës
Inculcanriterum:videantmetempôre veftro ' ;
Iam niltälfepâri.huliusmeaBarbârus hofiis : ’
Çüfpide claùftraqüàtitmon armis,vefte,comifqüe '
Ignotus,capta‘paflim vagus errat in vrbe,
Tranialpinameam rapiensinvinculapubem.
Tentauit Gèticus nuper delere, tyrannUs
Italiam,patrio veniehsiuratus ab Iftro,
Has arceisæquare ffelo,teda aureaflamis
Soluere,maftrucis proceresveftire togatos. -
Iamque rüehs, Venetos,;türmis protriueratagroy,
EtLigurumvaftarat opes, &amoena profundi
Rura Pàdi,‘T ufeumque folum vrdo amne premebat.
Depuli t hös equitum nimbos non peruigil anler,
Proditorocculti tenebrofa nodepèricli:; ^
Sedviscrùda virûm#pr®firadàqüe cpngredientum
Pedora,nec trepidahs animus iùccumberéletho
Pro patria, & pulcrampët vulnërà <ju®rere'laudem.‘
Nunquid&ille dies loue contulitauipicetantùm <
Virtutis prëtiuni î D ux agminis,imperijque
Chriftipoteiis nobis luuenis fuit, & comes eius,
Atque parensSrilico.Deus vnüsChriftus vtriquë':
Huiusadoratis altaribusy&cruce frohti
Infcripta cççihere tùbæ.’primà hafta dracones
PræcurritquæGh'riftiâpitemffublimi'orôfFéiT.
Illicterdenisgensexitiabilisanhis ,
Pannoniæ poenas tandem deleta pependir.
Corpora famofîs blim ditatarapinis
In cumulos^eongefiaiacent.miraberefens
Pofteritàs fièclis inlinmata cadaiieralatè,
Qu®Pollendnos texeiüncoffibüs agros,
Sipotui irianib usGal 1 oru meX cil à 1 êuare
Dé cinerum fqualorecaput,redéuhteÇamillo
Signa renidentifumdhs.fi fronte récepi:
Si potui nrilérasfert^redimireyuin^s.
Et male pendenteis lauro præcmgeretùrreis;
Quo te lufiripiamgrcmib.fortiflîme Princeps#
Quos Ipargam fiores,quibusi^ièrtabo coronis
Atria,quaefeftisfuipëndaTOpaÜiâ'p.ortis,
Immunis tanti belli,ac te filante fub annis v ;
Libéra, &AlpeténusGéticôs expertatumultUs!
Scandé triumphalem currum,fpoiijfque réce|tis
Hue Chriftp comitante vëni:dâtà viriculà demam
Captiuisgtégibus.manicas deponite longo
Tritas feruitio mâtrumi iuuennmque cateruæ.
I Dedifcatferuire fen'èxLarisëxfiil auiti,
flctrah e-'
* fublimi-
ter eifere
t" conieôtà
H
n h h û : Difcac