A
Ccclum
ezaquiSi
Aqit* fu
per ccelos
invfhm
pluaiæ.
Pfal.i2.ln
B
Ncxftis c6
moda.
PJal.iS.j,
c
If*.#. 8.
'Nox phi -
lofophiæ
& oratio«
;ni con-
grair.
|Tetïel>raî
IVtiles sue.
Aftroram
vlus,D
Gen. I.
Nubes im.
briters. ..
S.P.N. Cjrilli Hierafilymtani Ärchi eptfeopt
mentem canquam fornicem ccclum, 8ccXifluxa.aquarum.
nauira indeficientem çoeli naturam fabticantcm. Dixit
enim Deus ,Fiat firmamencum in medio aquarum. Seme}
dixit Deus,&permanfit,nequedeinceps cecidit. Aqua
ell ccelum,&: igneus in illo lol,& luna, 8c lÿdera. Et quoin
odo ighea in aquacurruqt? Quodfi quis dé hqe propter
naturas conrrariasdnbiRit.recordetur ignis illius in Ægy-
pto, tempore.Molts ex,uie.ncis in grandine, & cojnfideret
lapien ti 111 mum Dei opificium. Cum enimfuturum erat,
vc propter agriculruram opus elTec a quis, conftituit aquas
lupta co?ios,vt cum teira pluuiarumirrigatione indigeret,
paratumütànaturaadhoccoelum. Quis autem nonad-
mirecur,afpiciens Sohsmachinam ? quam paruum vas il-
lud apparet, 8c quam magnam continet virtutem 1 In O-
rienceapparens, & vfq,uead Occidcntem lumen emittit.
Cuius matutinos ortus defcribens Plaltes dixit ; Etipfetan-
quamffionfusprocèdent de thalamofuo». Splendoris illius pro-
pomonem, pro ipfius modo apparentis, in coelo deferi-
p.fit : Mejridianam enim illius rapiditatem peifæpe propter
feruorem fugimus. Simul vt oritur, calidus ell omnibus,
canquam Iponlus conlpicuus. Alpice autem & curfum i-
p lilts,imô p.otius non ipfius , led illius, qui curium illipef
mandatum deft ninit. Quom odo altiorquidem æftate dies
e)£cit Jongi ores, dans ad labored hominum opportuni-
tatem.Hyeme veto contrahitcurium , vtfrigoristempus
longiusnon videacur, led nodes quidem fadræ maiores,
i uuent homines requie,iuuenr & in frudificatione germi-
num terras. Perlpice autem, quomodo ordine pukhro
fibi mutlio dies correfpondent i Æftate au d i, & Hyeme
diminua t Vere autem ÔC Autumno, æqualitate interual-
lorum mutuo decorati» Et nodes quoque limiliter per-
ficiunr,de quibus Plaltes ait -.Dies diet eruftatverbum,&nox
no fit i n die atfetenttam. Nam his qui non habent aures hæ-
reticis, modo non clamant per hunc optimum rerum or-
dinem, & dicunt, nullumelle alium Deum prateripfum.
opilicc m ,defi nitorem & gubernatorem vniuerlorum.
Neq; veto quisquam lufcipiac illos, qui dicunt, alium
e lk luminis fad orem , 8c alium tenebrarum. Meminerit
autem Eiâiæ dicentis : Ego Dominus faciensluMen, & cream timbras.
Cur de teipio angcris,b homo ? cue fets grauicer té-
pus, quod tibi in requiem toncefliim ell? Non accepiftet
feruus à domino requiem, nilitenebraseflent indu dæ in
hanc præfcriptam necellitatem. Quomodo auiCmin die
laepe laborantes no&u requiefcimusî&quihefterno die
fuitinlaboribus, mane fit robuftior propter nodis quie-
tem ? Quid autem eftad fapientiam node cornn^odius?in
hac enim perfæpe de Deo cogitamus,in hacledioni & co-
templauoni diuinarum Scripcurarum vacamus. Quand«
autem magis in pfalmodiam & orationem mens noftra
compomtur ? nunquid non nodu, & peccata perftepe noftra
in meitiotiam reuocamusi Non igitur male opinent
ur,alium efle tenebrarum fadorem, bonas enim elïèil-
las& vtillftimas,ipladocec experientia.
Operaeprecium autem fueracillis, non modo Solis&
lunx machinam admirari ôdlupete ? verumetiamaftrotû
01 dinatos piogrcllus, & perpetuos curfus, &, vniuscuius-
que opportunos ortus. Et quomodo alia quidéfunt ligna
æftatis.alia vet o hyemis : & quomodo alia quidem tempus
leminahdi indicant, alia nauigandi initium ligni ficant?ita
vt nomo in naui fedens, 8cincertis fludib. nauigans, in
ftellam afpiciens dirigat nauem t de quibus edamScriptu-
r a : Et erunt, inquit, in Jigna & temper a,& annos : non in A-
llrolugiam 8c Genechliacorum iabulationes. Vide autem,
quomodo eciam in die pul^hritudinem nobis con-
E c : Non rumpitur nubes fubipfa. Tot enim fu ncaquaru men-
! furæfuper nubibus, dc non rumpuntur, fed om ni in terra
fpaiguntur. Quis eft, qui educic ventos de thelauds fitis?
quis eft,v.t diximus.qui parit guttulas roris ? De cuius ven
« ere egreditur ciyftallum (aqueaenim lubftantia, 8c vis illi
eftlapidea-JErquomodo aqua fit nixlicurlana? Quàndo
vero öi nebulamficutcineremJpargit, qiiandöq*, in lapideam
fub Itâciam mu tar. Cùm madefaeir aliquid aqua, vna qui-
dem illius eft natura,led diuerfaoperatio. Aquain
vinumkdalaedficat cor hominis, & alibi indinerfa fru-
dtium genera mucarur.In his blalphemareneopificeman
adorare oportet ? Scd nondum dieo,quae hadenus de illi9
fapientia nonapparent. Circumlpice mihi Ver, & diuerfi
generis flores in iimilirudine dilparata, rofam quidem ru-
bram , lilium autem album. Ex vna lane pluuia haec
fiunt,& ex vna terra, Quishæcdilcernit? quis operätur?
Confidera folertiam ex vna arbóris lubftantia, hac quidc
in tegmen, illudaurem in variosfrudus crclcit. Et vnus
opifexvnius vineæ,aliud quidem in combuftionem,a!iud
in germina,aliud in folia, aliud in pam pinos, aliud in bo-
trosfeparat. Adntirare calami denfiflimum nodorum
ambitum, quern fecit ille artifex. Ex vna terra reptilia
prodeunc& ferae,&iumenta,& ligna, & c ib i,& aurum, &
argentum,& xs ,8c ferrum,5e lapis. V na ellaquarum natura
feratuon ex improuifo. Non. enim ilatim Solem orientem
intuemur.fedprogrediturpaulacim lumen,vt profpiciens
pupil la pollic deindc maiores radios afpicere. Quomodo
verô nodis tenebras luriari Iplendore conlolatus ell? quis
ell pluuite pacer ? quis eft qui peperit guttas rods ? quis ell
qui aerem condenfacin nubes , 8c imbrium aquas porta-
re iu bet ? Ecaliquando quidem d Borea nubes Iplendidas
adducit,aliquandovero in caliginem transmutât easdem,
8c rurfus in varios cireulos transfert & figuras ? Quis pox-
eri t numcrare nubium varieraient,dequib. dicic lob: Con-
jlititit autem diuerlitdtem nubtum, ceelum verb dptünauit in ferra J
, & ex eadem ellnatantium &volatilium fubftanda,
vtficucillanàtant inàquis ; fie& au e svolent inaere.Hoc
mare magnum &jpaciofumftllic reptilia,quorum non eil numerus.
Quis poterie enarrare pifeiumin iplo pulchritudïnem ?
Quiseloquatur cetorum magnituainem, autamphiuio-
runt animantium fubftantiam ? Quomodo&iifterrarudi
&inäquisdegunt? Quispocerit eloqui maris profundi-
tatem 8c latitudinem immenfum fluduum impetum ?
Qui tarnen intralimitesfuos conliftunt.proptereum, qui
dixit j hucufqueprogrediaris,&non transgrediads,& in
teipfo corifringanrur fluduS tui. Quod fané manifeftat
impoli tant fibi legem, quandoq u id ent excurrens fluduu
quandälineäapertaelficitin litcoribus :oftendensinriie-
tib4, quodpræfixos fibi no transgredicur terrainos. Qms
poterit perfpicercaereorumvoladliumnaturain ? Quomodo
haec qùidem linguam habent canoramjiftaautem
varia pen nar um ornantur pidurä > ilia vero lupcraliao-
mnia iu medium acremelata Hare & nihil moueri viden-
tur ; vtaccipiter diftends aljsftacimmobilis, fpedansad
Auftrum. Quis hominum poterit vilu conlequi aquilam
exaltatam ? quod fi auem exaltatam non potes conIpice-
re, quomodo Fadorem omnium vis conuderare ? Quis
exrhominibus ferarum omnium faltem nqtnina nouitîvel
quis cuiusque haturam poteiuperlpicére ? Quod fi ferarü
etiä nomina feirenequimus, quomodo Fadloremiplàrû
comprehendemus ? Vnum ell Dei mandatum, quóddi-
Xit: Producat terra beßias,&iumenta,&reptilia fecundumgenus.
Et diuerlàê naturæ ex vna terra, vno mandacaprodudæ :
oüis manfuetilIima,leo camiuorus. Et diuerlàrum ani-
mandumirrationabiles motus & imitadone.s, habentes
diuerfitatem voluntatum &inftitutorum humanorum.-vt
vulpes quidem fignificec in hominibusdolum,lèrpens verô
amicorum venena, equus hinniensiuuenum intempe-
rantias, formica kboriofilEma,vt exciter pigrum & focor-
dem. Dùm enim quis ociaturin iuuentute, tunc ab his à-
nimantibus docetur, redargutus d diuiBaScripturadicc-
té t Vade adformicam, ô piger, & vident amulare viat eiut, & fis ilia
fapientior. Videns enim, in quit, illam in tempore fibi
thelàunzantem cibos, imitare,&thcfauriza dbiipfi fru-
dus bonorum operuna in fucura^cula. Et rurfus vadeaà
apcm, 8c difee quàmiaboxiola fit*quomodo per flores oe-
ranis generis oberrans cangerit ribi melin vlum , vc 8c tu
circumiensdiuinasScripturas tuam ipfius falutem appréhendas,&
illis faciacus dicas i Quam aulciafauctbut mut elo-
quia tua, fuper mel&fauum ori ww. Nunquid ergo non glori-
hearione poriùs ojpifex dignus ? Quidenim, etiamfi tu nô
omniu cognofcis lubftantia fiue gcneraîNôm.omniü her-
barum vim poter is cognoféere, & vfum, qui ex vnoqùo-
que anitnâce procedit : na & ex viperarû veneuis remédia,
in faluté hominum côfieiuncur.Sed dieesmihi; pernîcio-
»fuseftferpens. Timeas Dominum , &alfidebittibi ficut.
isqu;
Animan.
tiaex».
Maris Ii-
mites à i
p e o coi
ftituü. :
ftiisex*
prefll
H ;
efdit-
Dan;e-
I I
V Fo«è»
faelios» ;/
fiïlo «
k uiman*
„_fnvis8t
jioerfitas.
Fabric»
humani'
lorporis.
^/nirâdàist
« im.
,iè colitur
.nçfilio.
3<f.
De fide in chriflum,Catechefis décima-.
Danieli. f Eftautemquodverèvim animantiumadmi-
remur, quomodo alia quidem in acpleis, vtfcorpius,ha-
bent acumen; alia verèvim haben tin dentibus, aliavn-
guibus pugnant; Balilifco verô in oculis ell potentia. Ex
cam diueriis ergo opificiis agnofee opificis potentiam.Sed
haectuforcènon nofti ? quid ell cibi eum extraneis anima-
cibus ? Intra autem dcinçepsin teipfum,& ex tua fubftan-
tiaçpgnofce artificem. Qujdimprobandüm in corpore
tuo creacum eft ? appréhendas teipfum, & nihil vile ex o-
mnibus membris tüis reperies. Ab initio Adam in paradi-
focumEqanudus erat, fednon propter membra erat re-
iedus : non igitur membra caulâliint peccati, verùm malus
membrorum vlùs. Sapiens autem membrorum Creaphetæ.
Miraris 5 lî reijciunt Verbaprophetaruniiqui pro-
phecaslapidarunt? TucredasinvnUm Dominum lelum
Chriftum,Filium Dei vnigenitum. Vnïtm diciittus,vtnon
cogites alium : Vnum dicimus.vt multorum nominum illius
pocentiam, in multos impie non diflundas. Dicitur
enim oftium , fed non putes hgheam elfe appellatiohetn,
ledolliumviuum,ratiohale,difcemensingrédienteSi Via
vocacur, non pedibus caicata, lèd quae ducit ad eum, qui
ell in coeliSjDominum. Quis vocatur, non irrationalis,
lèd quae per preciofum lànguinem fuum mundum à pec-
catis mundat, quæ ducitur coram totidente le ,& feit qua-
diu tacere oporteat.. . . . - v Hæcou--i-s- -r-u^r—lus vocatur pallor; cùm
. • , diçiti Egofumpajlor. Ouis prepterincarnarioneni, paftor
tor,qui conltruxic vala matncis ad puerpena ? quisinam- 1 propter benignitatédeitatis. Et vis nolfe, tmôd &ottis eft
matum in ipfa animat ? quisneruis &oflibuscarnem & racionalis?dicit Apoftolus? Eue egomittovosficutouesinmt-
& cuteminduit,&fimulvtnafcitur infans, ex vberib.fon- dioluporum. Leoquoque vocatur,non hominum vorator
tesla&iseducit ? quomodo infan s crefcit in puerum, & fcdregiumquiddam &folidum^tque confidentis perfo-’
is in iuuenem,deinde in virura, atque poftremoin lenem | næper eam appellationem-indicatur : Leëquevocatur c i
mutatur, etiamfi nulla per dies fingulosexprelïà mutatio i aduerfo illi leoni noftro aduerfario rugienti,& aberran tes
cuiquam appareat? Quomodo excibo, aliudin fangui- j deuoranti. Venicenim Saluator, non mu taris luænatu-
nem, aliudin carnem mutatur, àliud in exerementum fc- | ræmanfuecudmem,fed canquam Leoforrisde tribuluda
cernitür ? Quis eft qui cor affiduê mouet ? Quisoculorum j lèruans quidem credences, cônculcans autem adueriàrüï!
molliciem palpebrarum obtentu manifeftè communiait ? f Lapis vocatur, non inanimatus manibus hominum exci-
Nam de varia &admirandaoculorum ftruduracopiosè ; fus , lcd lapis angülaris , & qui credit in eumtnonconfundetur.
Medicorum libridiflerunt. Quis eft hic,quivnumafflacû I Chrillus vocatur, non humanis manibusvn«aus lèd à pain
tqtum corpus fpargit? Vides,homo,Artificem? vides j tre,perpetuô,ineamquæfuperhominéslhpremam lacet-
Qpificem ? Hæcicanuncdeclarandaubi latiùs exillima- dotijdignitateminun6lus.Mortuusvoeatur,nonperma-
uimus, multatamen millia prætermifimüs ; maxime verô j nensinter mortuos,vtomnesquifuntin inferis,lèd folus
incorporeorum &inuifibilium, vt oderis blafphemantes j exmortuisliber. Filiushominis vocatur, nonvt quilibet
fapientem & bonum Actificem. Ex his autem quæ diefta nollrûm, ex terra generationem habens ’, fed venturus in
func&leâra, &quæipfeinuenke& incèlligerepoteris,& nubibusiudicare viuos &mortuos. Dominusvocatur
ex magnitudine pulchritudineque creaturarum, fecundü non abufiuè, fed tanquam inter homines. ïefus vocatur
proporcionem , Creatojem contemplate pièfle&ensge- vero nomine, àfalutari medicina habens appellationém.
nua ; fad on omnium lenfihum dico & intelligibilium, Filius vocatur,non per adoptionem indudus, fed natura-
vifibilium omnium&inuifibilium , atque gratabenedi- , litergenicus. Etmultæfanè funt Saluatprisnollriappel-
centique lingua,& non ceiranribuslabiislaudaDcum,di- j lationes, ne tamen proptermultas appellationes, multos
cens ; Quam admirabilia opera tua, nomine, omnia in fapientia nonputemuseflè filios, & propter errores hæreticorum,
fecifli. Cm honor &gloria,& magnificétia,& potéria, ante quidicunt alium eflè Chrillum, alium Iefum', aliud oftiü,
omniafecula,&deincepsininfinitafeculafeculorum, A- ’
men.
CAT EÇ n ésiS DEC IM A 1 L tVM IN A T OR VM
Hterofolymitidiiïa éx tempore, in hoc, Etin vnumDomi-
numnoftrumlefumChriftum. EtleftioexprimaadCo-
rintbios : Nam etfi funt qui dicantur dij fiue in çoelo fiuc
in terra : fiquidem funt dij mulri, & domini multi : nobis
tamen vnuseftDeus Pater,ex quo omnia,&nos in illo,
8c vnus Dominus ïefus Chnftus,per quern omnia,&
nos per ipium, &c.
Vi credere in vnum Deum omnipotentem decreuc-
V ^ r u n t ,& in Filiumynigenitum credere debent : qui e-
nim negat Filium,neque Pattern habet. Egofumojliumfn-
quit Ielus,»mo venitadpatrem, nijiper me. Si negaueris ofti-
um,præcludetur tibi 8c patris cognitio : Nemo enimeogno-
fcitpatrem,nififiliusi&eut voluerit filius reuelare. Si negaueris
reuelaiitem,manes inignorantia. SententiaeftinEuan-
gelijs, quæ dicit : Qui non credit infilitim, non videbit vit am,fed
ira Dei manetfuper ilium. Indignacur enim pater, cùm filius
eius vnigenitus non agnofcùur. Graue eft régi,fi quis gre-
garium milicem inhonorârit, quôd fi quis eorum, qui in-
teriùs funt, fat elli t u m, vel amicorum inhonorecur, run c
excitatur maior ira:fin autemaliquisiplura filium vnicum
regis contumeliaafficiac, quis conlblabitur partem pro fl-
lio vnigenito indignantem ? Si quis yulc piè colere Deum,
adorer &'filium,alioquineius culcus non recipiecur. Pater
coelitùs pronun ciauit,dicens :HiçeSlfilius meusdilefîus, in
quo mihiçomplacui.Complacuitpatri in filio: quod fi cibi nâ
placuerit, non habebis vitam.. Non ergo depraueris
à Iudæis improbè vafreque dicentibus | vnus eft cancùm
Deus;fed polleaquam vnum elIcDeumçognoueriSjfcias,
quôd & filius Dei eft vnigenitus.
N on ego primus hoc dixi,fed Plàltes ex perfona filij dir
cifjbominus dixit adme, filius meus es tu,ego bodïegenuïte. . Ne
itaque quod dicunt ludæi,attendas, lèd quod dieunt pro-
8c fie dereliquis,primo confirméris fide,proficendo bené.
Et in vnum Dominum lefum Chrißum.
Quatnuisenim muicæ luntappéllâfiônèSiled vrium tamen
lubiedlum,vnicuique autem varius fit Salitaror ad v-
cilitatem. Q_ui enim indigent recreatione &lætitia , illis
fie vinea : qui opus habent,vt ingrediantur, his conftitui*
tur ollium,&.qui.cuperenc offerre orationes,illis fitmedi-
ator lummusque facerdos. Rurfus habentibus peccata,
fit ouis, vtpro îpfis madecur. Ec omnibus fit omnia, ipfe
idem naturaperma;nens,quieft.Manens*enim idem&ve-
re> immucabilem filii dignitatem habens,tanquam opti-
mus medicus & do d o r compatiens accommodât lè ad in-
firmitates noftras : Dominus verèexiftens, nohluccefîïo-
ne vel prolperitate aliqua dominationem accipiens, fed
natüra dominationis habens dignitatem. Non abüfiuè
Dominus vocatu!», lèd verè Dominus'cxiftens, quoniam
nutu patris dominaturfiiis opificiis. Nos quidem habe-
mus dominium liiper homines honore nobis æquales,&
aftèdionibus fimiles,læpentjmerà eciam nobisgenerofio-
tes. Et iuuenis perlæpe dominus fit lèruorum maximè
fenum: dominium autem Domininoftrilefu Ghrifti nó
eft: eiiismodi, led primùm fador, deinde Dominus : pri-
iii um fecit nut u patris omnia, deinde his,qua: fecit, domi-
natur. Chrillus ell Dominus,qui natus eH insinuate Dauid.} Et
vis noflè, quôd cum pâtre, etiam ante incarnarionem, eft
Chrillus Dominus , vtnon lolùm è fide percipias didu m,
lèd demonltrarionemhabeas ex veteri Teftamento? Vcni
ad primum Genelèos librum : Dicit Deus,faciamus hominem,
non inquit ad imaginem meam , led ad imaginent noßram.
Et cùm ïamfeciflèc Adam,dicic : Et fiât Deus hominem, adi-
maginem Deifecit ipfum. Non enim attribuit tantum foliPa-
tridei taris dignicatem,fed côprehendicinilla&Filium,vt
demóftret, quôd homo non lolùm Dei patris fie creatura,
verùm 8c Domini noftrilefu Chriftù Ifte Daminus patri
cooperans , cooperatus eft 8c fuper Sodomislècùndum
feripturam dicentem j Et Dominuspluirfuper Sodomam&
Gomorrbamfulpbur& ignem à Domtno decoelo.
p | î bri
Varia nomina.
Oftiun).
Mai.ïd.lé-.
Le o»
l.Ptt.% s
Chriftus.
Morcuus.
Pfiii. t.ÿ.d i
filius hominis.
Dominus;
Icitis. i
Chriftus
; fît omnia
omnibus, j
Hic
Mutth.8.
Chriftus
erat etiaih
anre incarnatie
Gen. f*