Sebadiusi
(me Phe
gadius, fi-
ue Phebadius
Age-
nenfis m
Gallia, visit
tcporc
S.Athana-
fij&S.Hi-
larij. Laudes
eius ex
tarn apud
Sulpit, lib.
2. hift. ex
Bellarm.
da firipto-
PHOE BADI E P I S C O P I
LIBER CONTRA ARRIANOS.
ExD. Hieronymi Scriptor. Ecplefiaft. Cacalogo.
Satbadius Agenni G alii arum Epifiopus edidit contra Arrianos Librum: Dicttntur & eius
effe opufcula, qua necdum legt : Viuit vfque hodie decrepit afeneclute.
i s I illam zabolic« fubtilkatis fraudem I Filium confitentur. Pu to fufcèpiflè altem non hesabunr
r s r - r l JU.-. «ft:. L-:.a ! ■%.■ fifi&ä *
viderem, quæ omnium fere fenfibus oc-
cupatis, 6c hærefim perfliadet vt fidcm
rectam, 8c fidemre&am damnat vt hæ-
refimjnullumomninofuperhismuçnu-
perad nos fcripta venerunt, fermonem
legLsT°ni'i haberem, haires chariffimi. Su;
éiebat enipi confcienriæ
8c idcirco incegrum illis eft in ha*c fua perfidia, notifidc, V-
num Deum Patrem,quam ynum Deum dicant.Quanquä
in omni profefliofiis lux corpore ficipfum Dominum no-
ftrum non negant,vtDeumdcftruaric,hoceft, vttantum
nomingDominidicant, quonomineetiam nosappelläri
I folici fumus. Ego, inquir, dixi: Vosdij eflis. Quo nomine 8c
ïwûfA&sj paruçtcnere quodcredit: æftim antiforereâiustueri prç- j Moyfesantèdonatuseft. Faciam te', inquit,DeumPharaoni.
B pria,quam exrranea aliéna difcurere. Sed quia(vt dixi- NeauiserpoDucetTiis VPrUic pria,quam exrranea & aliéna difcurere. Sed quia (vt 1 Ne quis ergo pucethis verbis pnec rrflîicr ii Catholicam _p_r_o£f"e-/f*-
mus)auchærelïs uifcipiendaçft,vt Catholicidicamur, aut I iionem, h 8c vnum Deum Pattern.confitémur &Deum
vere Carholici non futuri, fi hærefim non repudiamus, ad i Filium non negamus. Poteft enim 6c Deus Pater fie vnus
hhaanncc trrraa&&aacmuss crnonnddiirtirioirnwe*mm neceflîcaté defcèndimus,qua Deus n ..... dici,. vt . fit . . vftus __ n___ Pater,____non t-Deus v . vnus.—Poteft . 8cfic _ .
Fi-
zabolicum virus fub modeftia religiolævenerationisoc-
lius Deus dici,vc Deus non fit. Duos,inquit,deos neepof-
cultum, inmedium proferre nos conûenit; vt8c malum
fe nec prædicaridebere fçimus. Hoc necvnquam ex'ore
quod fub opinione verborum fimplicium later deprehen-
noftro duos deos proferimus. Deus enim fi nó vnus & vêtus
datur , & mendacio deteôfco veritas interclufa relpirer.
eft,Deus non eft. Sed aduerrfendum eft qua iftud defi-
Deftruenda funt enim aliéna, vtnoftris credatur: noftris
nitionc ponatur, cui perfidiæ paretur hoc totum, in quod
Pfialm. :
Exod. <
F *
Deusvn
autnulli
autem,nifi eafuertnt deftruâa,vt folïscrqdi debeat,nô ni- ; piaculum communia nobifcûm verba proruïnpanrrSta-
fi credendum video. Igitur ante hærefim zabolica fraude tim enim cur diios deos negauerint ponunt .\Quia ipiè
cæcaram profeuein confaennampubhcam poffim, ramé Deus ait: Vado ad Patréttimum & Fat rem veftrum, ad Deum
dutn de ipfa müiilèrmo eft, dans fideimea: pignns, cacho-
licnm me probabo,probatom quidem,(vt fpero) Deo pri-
numijdeiirconlcienriçmeæifed & hisptobandû,quosaut
metus aucbeculi ambitio non vicenc. Incipiences, igitur ab
ipto capite perfidiæ, non fidei, acdeînceps per totum corpus
dccurrcntesprobabimusmultaperfraudem comma-
nis proleflionis, quæ Icilicet necrecïperepoifitmus : non ■
nulla verà fine vHapudoris fi milirudine eilè congefta. Na
Sc vnus Deusnon finefraude proponitur, needuo fimpli-
citernegantur : nome n veto iubftandæ idcirco pen i tus jurante,
vt (cindatur a lJatre Filins: denique natiuitaseiusre- !
' feratur ignora, quæ fi, vt eft ex Pâtre, ita credatur,ipfa fui
conleifioneiàtis notaeft. Maiot Pater Filio dlfitur, nô ta-
men ca difierentiaqua Filio Pater tnaior eft, lcd omnibus
diuinægloriæbonis niaidr : quibusfi minoreftFilius, nec
-îpiè eflè in Pâtre dabitur,quia nihilin iemetipianr recipiet
æternaeius beatitudo.nifipropriutn. Non autêp'ropriurn
Dei.nifi plénum atque perfeaum, necrurfum ineo Pater
> eflè dfgnabitur ,.inquo totus eflè non poflït. Habcreini-
tium Pater negarur, hoc ideo, vt Filius non ad autorem,
fedadtempushabere credatur. Putoautetn, cuiinitium
fficadfcribitur.finïobnoxiusnon negetur.Subiedus dein-
dePatri Filius dicitur,non tamen vt Filius Parti, fedvt fer-
I uusDom’ino, quum legamùs iètpum hæredem eflè non
meum & ad Deum vofirum : qua definitiône malæinterpre-
tationis in tantum iPatre Filius lèpararur, & infta omnipotentem
Deum ponitur: vt nobis 8c natiuitatis condi-
cio, & humaniraas infittnitas locictur. Denique lubiungunt
Deum omnium, VnuseftDeus.quo d ia o Dominus
non Deusabiblutè denegatur. DeoetenimPatrinonfilii
nomine,lèdcreaturæconditionefubiicitnr. Etcredohoc
loco autotitas Apoftolicavindtcabitut, vtDeus Chtiftus
dicatur potius quàm fit : quia dixerit: ï r ionmt illi Dm Bornai
quoi fuper omul mmenefi. Sed & ipfiusDomini negan-
tis eflè le Deum vcrum,quum dicit: Hucefivitaiternavtco-
guofamttefolum & verum Deum,Sc, Ouii me, in quit, dieù i 0-
numl nemo bonus nifivnusDeus. Adhuc audies : Cur honoré
ab vno & f'olo Deo non quæritis î De dieautem & hora nemo
fettnifi Paterfolrn: O duces cæci! ôfeculiambitione decepti!
nondiftinguentesDominicæptjfenfiædupliccftatum,
in fua vtinmquemque proprietatediftantemÄ quic-'
quid de homine etus d iaü eft Deo applicatis, vtipfe Deus
hominis imbecillitate focietur. Et idcirco duplicem hunc-
ilatum, non coniunCtum, led confufum vultisvideri, ve
etiam vnus veftrum,td eft,Epiftola Potami, quæ ab orient
te & accidente tranfmtflieftiqua adferit ; carne & Spiritu
Chnfticoagulatis perfanguinem Màriæ & in vnutneot-
pus.redaiäts,paflibilem Deurnfaftmu. Hocideo ne quis
Philip. 2
Cxci ha
retici Po-
tamas.
I fr, ° • r Y ----- tiocicieone quis
|P° . Deniquecum omni creatura fubiedtus Deo refer-1 ilium ex co crederet,quem intpaffibilem factsconftat Fe-
tur.tnmlibilis, immorcalis Pater nuntiacur, vtfcilicetin ! ciftis jgitur de Spiritu Dei & carne hominis nefcio óuid
ccoonnttrraannttss ccoorruumm FFiillmiussliaacceeaart.. SSiicc hhæ»cc ingicuurfmingurlan--o--n ----_______ _ . __„ ____ nB , Ft " f
humana præfumptione,ied automate diuina loqui refèl-
limus,confequens ericin eaparce Catholicam fidem ftaiè,
quæ talera recipit Deum qualis debet eflè qui Deus eft. Vnum,
inquit,conftatDeum efle. Videri quidem non pof-
fiint calumniantibus coniècluris argumentari,& iantftita-
tem fidei fimplicis maligna interpretationé torqüete. Sed
rcfpiciendum ad Vrfattum & Valentem, & Potamiumt
quia ixpenumero iifdem verbis ynicum Deum fubdoH
fraude confelfifunt. Nihil fimplex in hac fideiprofeflio-
t nc iufcepi, quæprimafronte ad decipiendos imperitqs,
|credulos, incautos, hæretica fubtilitate blanditur: pari
^'"•""ÜFyroodoquovenenipoculumrnellacommendant. Vnura,
P “ " Jin q u it jco n fta t Deum omnipotentem Patrem. Nemo nojflrumabnegac.
qnianemo ignorât: Scdfvtprqbariipforü
tertsnu : quia nec.vetèetiam Deuseftjfiverbum eflèdefi».
ui; ( caco enim fadttis eftj neque vetc(bomo,quia nó pro-'
priècaro.fuitenim vetb\im,ap fiex vtroquéiam neutrum
eft, iile , i.nquam, ille qui contra hoe venenum vtramque
lubftanciamfuaisaftèâus proptietate diftinxit, N am &
Spirit, in illo res lilas regit,id eft.vircutes & opera & lignai
&caropaflionibus l'uisfùnCta eft.Cibum deliderauit,quti
tentirecuràzabulo.fiiiuitadpufeumSamariæ.cumPropheræ
vox fit: Deus æcernus neque fitiec neque cfuriet.
Qgidadhuc de hominisaftèâuflcüic! Lazarum Sf Icru-
fidem,poftremàanxius fuit ad mortem. Sed quod exprei-
fitaffeâu,nunquid non teftatuseft verbisîAiteniinNico-
demo .• Quoi de unit nutum tß,euro eft,& quodie sp'truu,Spm-
ttu,&euro,(inquit) infirme,ftirimpromptus eft. Non ergo fit
Spiritus cpro,nec caro fpincus.quodilti vüiunc egregit dotraâattbus
poteft) dtctmus flios hoc loco non cam vnurn 1 Ctorcs.vt fadius fit Icilicet Dominus & Deusnolteex hac
Denmptofeflbs,quamvnumPatremomntpotenté.Nam- fubftantiatump'ermixtionepaffibilis.Ideoautempaffibi-
ranffamraFfhum notûnt , âcOeumtamen | lem volunt dici, ne&impaflîbiliscredatur. Sed quidne-
---- —:--------:----------- !---- - |É - • • ■ I n f ' éeflceft
ivlicçnaQir
nodus.
Subftantia
Pfal.
éf»LiÏ9.
Pfab* ;
Pfal toS.
Pro». 3. .
Prou, to.
cefle eft alcipraTcrutari, & virusinterqum perargumenu
prodienscommtiniéxponere&püblicareiuidicio, quqm
lucifuga ïerpens per äTifradus cuoluens feriem fuamtor-
tuofequeprocedenS,qualis, quantüfq; fitèliquando pro-
dideric,&venenumpriüs folico folicusadlpergereliber-
rate,vidoiiistocum pai:iterefFuderit} Ab Epifcopis pro-
ceditedidum': Nemo vnam fubftantiaoi 'dicat: hoc eft:
NemoinEcclefia praedicec Patris & Filii vnam efte virtu-
tem. Quid egiftiSjO bcacaememoria: viri,'qui ex omnibus
orblspartibus Nica:am congregati, &lacris voluminibus
percradis, perfedam fidei Catholic«regulatai circumin-
Ipedofermone feciftis,dances bene grèdenribus communis
fidei dexceras, errantibus veubformamcnedendi) Bti
laborvefter, en anxiafolicitudo quoreciditjquaorienxis
ro.ali{emina,quantumin vobis tunfcfiiic, profelfione Ca-
tholicanecauiftis? Vetatunn Ecclefiaprsdicariquod ft>-
lü fanxiftis ob h«rcfes detegendas debere in Ecclélïa pr«-
dicari.T ollitur quod probaftis,& quod dami»ftisinduci-
tur: quia mendacium adftrui, nifi dcftruda veritace non
poterat. Deftrudioni quidem ilia non fubiaccr, & vteft
femper incorrupta durabir, fedmanus fibi facril egas inferences,
canquam vioiacam puniuit. Nemo vnam fubftan-
tiam dicar. Quod piaculum, quod facinus in hoe verbo :
qua ex paree Cacholicam fidera pulfac? verum nefono vo-
cabuli, an incerprecacione rei ipfius ? Nihilfallor, incer-
pretatiocaretculpa.Subftantiaenimdicicurid quod femper
exfefc eft: hoceft, quod propriaintrafe virtutefubfi-
ftic,quae vis vn i& foli Deo comperit. Vfiratum verb & familiare
diuinis voluminibus hoc nomen nec iplos puto i-
gnorare qui negant. Dauid enim ex perfona Chrifti; Infi-
xus fumin Uw profundi,&tion eßfibßantia. Ec rurCamJubßan-
*3 *
gus dolpt^quo in pacre& filio reeipicurDeus vnus. Mbr-
ttïfe enim àutoribus huiqS Veneni>tcel.era tàmen eorum &
dodrina non niorictir.illis inquam autorit us in tantum à
pâtre lèparahtibus filium | Vt ore îàcrîlegp procuïetint, fi-
Iliu'm Dei ante fecula quidem creatum & fun^atam, led
vitcere & eïïè d patre fufeepifle : & fuiflè a n tequam nafee-
rétur, &Deüm quidem eflè, fed nontflè verum Deum.
Succefforibusigitur huiusperfidi«,nó fidei, per quos ma-
lorum ferpit hæreditas, meritb Vna fubftantia difplicet,
qüâm tolli velut fcandalum &vnitafisdiuortium boftu-
|antjtgnoiantes illos tantum catholicos eflè dicéhdos.qui
inhuiUsprofeflionis communione concordant, lllud au
tem quis ferre æquaniraiter poflït i vt quern initium habe
re pro certo adferunt, huiusnatiuicatem habeant in incertum
? Autvtrumqueinoccultohabehdum eft, quia con-
temporale eft; aut vtrumque eflè cognitum debet. Altcrfi
enimneque nofcinequ^ignorarifinealceropoteft; Ha-
bet (inquit)initium filius, led eft ëiuftlem occulta natiui-
tas. Noneftiniquum,.quisprodiditdenatiuitate ? curta-
cuit î Imbipfanaciuitas vnde nota, quæaflèriturignota ?
Sed hoe loco homines omni Ipebonavacuipnefcribunt
Prophet« authoritate dicentis : Natiuitatem dus qui etoarra -
uit ? non intelligentes iam tuneeosprophetalilpiritu eflè
præuifos qui daturi erant initium Dei verbo, hoe eft, Dei
Filio. Natiuitatem,inquit,dus quis enaruüitï hoe eft,dicere?
Nemo hominum ppterir. Nemo ehimpotuit prêter i-
p&m qcii finum patris ediflèrens, principaliter nobis fe-
creta natiuitatis îuæreuelauit.Nam &legimus ad caildem
Ipeciem didum eflè} Quis cognofcït fenfum Domini ? Sed rut-,
ftimdpcemuri Nififpiricusquiinipfoeft. Natiuitatem e
-, r H H R . -qjnstnarrau.it i hoc eft dicerçüïjïemo audeàt enarrare-quod
tiameam inferiorthus terra. Et fubjlanttamea ante te eft femper. : non poteft. Cur autfem nemo poterit?quiafciliCet non ft>
Etfubftdntiameatanquàmnibilum antete. Scrutetur feenerator |lumexeo & cum e o , fed & ineo eft qui caret natiuirate.
fubftamiam eius. Sed & Salomonis fententia.,fubftantiam,in- Genitujenim ab ingenito, his diuinæglori« bonis natus
<{uit,tuam&dulcedinemtuam. Et letemizs, Siftètijfentin fub- eft quæ penes ifigëiîitum.erant, & penes eundem ingeni-
Jtantja mea. Et in ptouerbusySubftantia diuitis,cmtasmunita. turn deiiuit pater habere quad genuic,eûndem inlemet-
Ecm eodem,^o;»«w & fubftantiam diuiduntpatresfiliis: Sed | ipfoiiabendo quern genuit.Huius igitur nanuirasideo ii«
r r ,a iS> i^ ulc> ttbitoptofa fubftantia. Ec idem, ft- j enarrabilis nunnarur, quia per iplainçonceptus eft , fed
"CyMjtantiatuafaceleemofynam. Sed & Ioannes-^wi habue- perfedus ex Deo patre filius Déus eft, quia fècundü S e rf
rit[ubftaptiam mundi. Etin Euangelio inquit, dtmidium pturasde filio dixi mus,ex eo, & cum eo,&in eo. Ne quis
„ î ■” ^ama’ vnüexcmpla-congelîimus, lïgnificationum varietate turbetur , reddenda eft ratio dine
fermoille caperet in dod os, quod teftati funt, idcirco
fubftaptiam non prasdicata, quia in diuinis Scripturis nuf-
quaminueniretur.. Ergofi neqpeipfiim vocabulum fub-
ftanti^ la.crisiitcris nouumeft,nequeintetpretacio eius habet
crimen, iupercftvtdelpiciamus qua ex cauJarepudiecur
hoc nomen. Delpicientes autem, inuenimus illos non
nomenifed nominis repudiate virtutem. Quod fi reluce-
bit,eripaqud nos intuitus nominisftatus, erit 6cilloru
efcorü : & n e pcopofita confundantiïr, reddenda compen-
dio.Exeb.autorera : Cumeo, advnigenitum : in eo , ad
natiuitatem fubftantixrefpicit. Hoc auditur in omnibus.
Tene diuinæ difpofitionis myfterià. Satisnofti. Natiuitatem,
inquit, eius quis enarrauitl Quisenim poflït fecundum
naturatn enarrare natiuitatem quæ cpnrra natptameft?
Hicenim fol us eftnatus,natiuitatis filçconfcius.Hicenim
qui cui bonaparacentur inteliigens,per natüram,origine.
fenfusin vitio,qui dû nouellas profànæincelligentiæ vias Patriinerac,ipiailiaconditiprie quanatuseft. Nad uka^'
quærunt,aredoEuangeliorumlimitereceflèrunr. Prius inquit , eius qüis enarrauic l Et fubiungunt nullrhanc
tarnen quam aftrqo quod ipopondi,occurrendum eft illis
qu« contrario proponuntur. Aiuntenim inneniriquide
in diuinis voluminibus nomen fubftanri«, fed non ftatim
perdnens ad eandem fpeciem quxinducaturanobis. Ibi
enim,per fubftantixvocabulum, aut virturem autdiuini-
tatem fignificari. Et nosergb vnam Parris & Filii fubftantiam
vindicances, qiiid aliud quam in vtroque paires diui-
tiasyvnius feilicetdiuinitatispr«dicamus?Dequibus diui-
tiis aic Apoftolus: Notas, inquit, fecit Deus diuitiasgloria fua,
quod eftChtiftus. Et vnam ytriu/q; dicimus efle virtutem,
de quaidem Apoftolus ütrvhriftw virius Deieft. Q u « quidem
rirtus, quia nulliks exträne« opis indiget, dicta fubftantia
eft, vt fuprä diximus quiequid llludeftfibidebehs.
Nihil ergo in hoc yocabulo noüum , nihil extraneum dicimus,
nihil incongruens diuinitati.edam in quamiiis partem
fignificanti* transferatur. Sedfvtcceperam dicere)
omnisifta.qu«ftion^mxnis,alteriuseftdoloris:necVoea-
bulum,led vis vocabuli difplicet. Quibus enim äccipere
auribtls poflint vnam Patris & Filiüübftantiam prxdica-
ri,hoceft,honoremydignicatem,claricacem,virtutem,ma-
ieftatem pari in vtroque verkate communem; quiäpatre
filium leparantj&diuifisfiibftandisinfiiavnumquemque
propnetace degenrem, repudiata diuinkatis communio-
neproponunt^ Hie ergo blalphemi«,; htc di6tus fitcrile -
Biblioth. Vet. Fair. Tom. 4.
f)rodkam,quia foli fçilicec& patri nota fir. Hoc eft dicere
line lubtilmm fraude vef bqrum : Gemijt quidem Filium
pater,fed nem o feit ynde. N I & fiiniliter Iudxi dixerunt:
Nosfcimus quod Mojfi loqautus eft Deus: hunc autem uefamm vn-
deftt, Quamuis enim aliquando hobifcumfacianr com-
muniohe verborum&nonnullavideanturdiaafimpliciterinfamia
hærcticæprâüiratis adlpergere, tamen quia fere
eorura veniunraduerfus;fidemveram,heceflè eft feçun-
dum plura intelligi pauciora, pr«ferdm cum fi quid receC
ptum fuerit contra fidem veniens,rotius fidei damnum fir.
Nemo feit, inquit , quomodogeniciisfit Blius , nifi pater
folus. Quid ergo fibi vult ilia fentçn tia,qdia hoc Domin9
ignorarenosnolens : Ego,inquit,depatreexiui,8cdefinu Pa-
trisîProh dolor ! Cur feeftantes iguoranti« ccncbras igno-
rare nosJioluk ? & vtique noluir, vtauthore hobis cogni-
to,ftatus fuiquæftio tolleretur.Non enim erat quærendü
quis,quomodo,vel qualis effet, eu vnde eflètnofceremus*
Sedfi hoc loco ipfius Domini fèntentia id con firma tu eflè
proponitur,dicentis fcilicet : NemonouitVatrem nifi film,nec
filium quis nouit nifi pater, audientà nobis, ne firaude ^ciant
diuinæ definitipni. Seqüiturienim : Ft cui voluerit Film re-
uelare. Non eft enimpenmisoccultum quod non potclt
reuelari.Reuelaturenim,fi dignus reuelatione quis fuerit.
Iam ergo h«c notitia fecreticaufa non tegicuf,quz reuela-
__ ^ 1 turex
Ë
DoClrina
non mo:i-
tut.
Càtholkù
ïghota
Chrifti Uä
üliitàs.
F
Ibidem.
Rom.it.
G
Ex Deo,in
Deo, corn
Deo.
Efai.si.
Ibidem.
loan ç.
I Verbis no-
biieum b;
retici, non
fcnfucon-
ueniunr.
H
loan. î.
Matth, n.