Ffal.iop.
t
lo b an .u
B
Et4t. ':.3
EccleJTzq
Pfal.ioi.
C
Efaï. 40»
Tfal-9 - , :
pfal.loz.
rßi-9 1 - i
ludas.
D
'Matt.iq*
i d a c t f C l a r iH i f f i a m ,
R e s p. Cognofce filiumnon ex tempore-, ne que poft 1 ad dexteram meam, vel ad finiftram non eft meum dan
tempora natum,fed ante omnia temporade paternovte- vobis.
roinenarrabilitergeneratum,ipfo Deo pâtre in centefi-
mo nono Pfalmo perProphetàm dicente i infilendoribus
functor urn ex vtereante Lucifer urn genui te. Quamlencentiam
& Elaias Prophetadubiis ätque increduhs euidenter ex-
p'reffit : dum non aîiud de filio, quam depàtreinefFabili-
ternatümofteridit.’:.
cuira em,natiuïtatem autem eius quis enarrabitiEt in librolob:
fapitntiam Dei putris vndeinuènies I Laut enïmab ocuiisbominu,
& à volucribus abfconfu ell. Expei gifcere paululqm>dc;fi lumen
feie n tiæ in te ipfum aliquantum habes>attende & in
uqnies* quoniam'cuiusnatiuitas à Propheta "non potuir
enarrari ex tempore, vt adftruÈre ipie eônaris,non pçrûit
generàri.: ï» ƒ ri»c^w,inquit IoannesEuangelifta,^^ verbum,&
verbum eratapud Deum>& DeuserAt verbuip&oc erdt in
prïncipio apud Deum : Omnia pèr ipfumfalla fünf*& fineipfofa-
ttum eü mini E11 terum :E rat lux vera,quai^uminat rtnnem hominem
venientetn inbuneniundum. ItyAoigitur verbo quod
dicitur, erat, ïï tempusqüæcerpvolueris, non inuenies:
quoniam cxquôpater,inilio & filius: & quod^pater, eft
etiamfilius,Salomoried*éme : Egoexorealiifiimiprodiui,
primogenita ante omiiep^reaturam : ego fed vt in càlo oriretur
lumen indefictens,frtiebula texiomnem ten am : Ego in excelfis:
habit‘aui,& t hr mus meus mcolumna.Girumcalixircumfola
in profuniusfyßipenetrdui&itt omnifërrafielt,&ïnommgente
&popuUprincipatuni hab'ui. Item ibi:C«wpararetçoeliim,ade~
ramtft:& cum fegregaretfuqm federn, qitando fupeßveri'tosfortes
faiebat in fummo nubes V & cum çertosponebatfontesfubcalo:
cum fortiafdciebatfundâmentd terres, ego eram,cum iUo component:
& egó er am cm adgaudebat cum Utarétur orbe perfecto. Et
inPlalmo centefimo primo-: TuDomineinprincipioftindafii
terrain,&opcra m annum tuarnm funtcceli:lpfipenbunt,tu äußern
permanes, & omniaficutVejiimentum veterafeent, &ficut oper-
torium mutabis ea,& mütabuniur.titautem idemipfees. Non e-
ni m erat^vt aïs,aliqiiid'te mporis an cëqtfam de pâtre tili u $3
nafceretur:Quoniam qui tempora vhiuerfaprópria pçte-
ftate conftituit, ex tempore vel póli tempora nafci non
potuir. ;
S i vèro dixerint qutfd pàter dederitfilio poteftatem
judicium faciendi.
RESPfFilium igltur Dei potëftate propria fà&urum elfe
iudiçiuni,ex iis téftimoniis prudentes agnofean t , & iu-
ftura proferentes inhac caufa iudicium,oftendant,&: cuius
lententi* roâgis cùmfatiônè concordant, & cuius.fi-
deiveritatem impugnant,Efaia Propheta dieçn te : Quis
R e s p. Propriæ poteftatis filium elle, & præçedenti
iam diiputatione docuimus, ßcnuncipfoopitulante dor
cebimus, Ejjangelioproteftante'. Vocatisduodecïm d'tfcipùlü
fuis,dédit eÜpteftatmftirituummmundoriïm,vtèiicérenteù>&
curarentomnem languorem , ■&omneminfirmitatem in populo.
^Etirerum:Jîmendicovolais,quoiŸosquifeciïtieftis me ingentra-
ttone,cumfilias1)omïnisfederitinfede maiefiatisfua rfedeHtis&
vos cutn wfupèrdtwdec'tm feâes iudicantes duodecim irihslfrael.
Etitecmri:Eccededivobi£poteflatetn,vtcalcetisfuperfîrpentes,&
fsorpionesi&fitperomnem vimitera inimici, &fiçuodvenenum
bibertiis nihil vobis nocebit. Et i terum • jQMtqvot a’utétn recepc-
runteum, déditeispotefatenifilïosDeificn,ivqui creduntinno-
mitMèius. Etin Apôcàlypfi:^Vicmf-,<i<io Mlifederemecum
infede meaficut &egovici , &fedi cumpatrein fedeipfius. Item
ibÜQ^yicetH.daWj^andÊfcàreidèjigMŸiib* qum eiï inpara-
difoDei met. Qjÿoiîinibus difcipulis duodecim tribus iu-
dicandipotefiate’m dédit ,&c fecum Iedere permifit, duo-
t>us tantttm dilcipulis,vt ad dextéram,vt ad fiujllram eius
federenCjlicentiara dare non babuit»
Siveto oppofuerint tibi,qûôd filius dixerit : NonpoteÙ
filins à fe fdeere qùtcquatfi, nifiquoi videritpatrem façientem.
R b fep. Si ftdeip redam teneres,& non falfi dogmatis
prauitate fidem Catholicam impugnares ,:Cognofceres
fiiium opriapotefiate fecilTe,quæ patrem non legimus,
.«nifi per fiiium perfecilfe. Nunquid pater àquæ elementü.
xonuertit ift vinum î Nunquid pater nauemconfcendit,
aiit ventiss& flatibus vt quièfcerentjimperauitîNunquid
pater de quinquepanibus «, &duobuspilcibus indelerto
quinque millia hominum pauit ? Nunquid pàter fiiper
màrepedibuSambulauit I Nunquid pater oculos cæci
natiaperùit ? N un qui d parer coram printipibüs ludæo-
rum paraly ticum priftinte lanitatireftitùit ? Nunquid pater
hominem,aridammanum habentem,candis adfiantibus
inteniplo curauit ? Nunquid pater midiere mfluxu
fanguinis labotancem , turbisignoraûtibiis deitatis fu*
virtute lânauir ? Et pluraiis mirabiliora, qyæDominum
noftrum î e s*v m fecifle credimus,& credendo cognofci-
mus,& fatemur, quoni^b qui paternum opus exequitur,
àpatenîisqp'eribusalienusellè'npn creditur.
Sidixerinttnoti eft vhus Deus, quia di£endo vnum fu-
mus.àixos oftendis,pon vnura*
R e s P. Excepta incarnatione filij,-quæ ab iplb pro no-
ftr^redemptioneadfumpta e ft, Pater,Filius^SeSpiritus
lànduS vnus dicitur Deus,& non diuifus in tribus,vt iplè
L*c.$.
Luc.l],
lue. ï©.
loan. i.
■Apocal.;
Cognouitfenfup}Domini , out quit confiliariuseiusfuitÿautquis f facrilëga mente adfirirfare çonaiàs, fed-in tribds perforns,
confuluit&in]lhxiteum3quisoßenditeiiudiciumÜzscibid.Hdc &homihibus,v,naprobaturfitbftântiadeitatis,Zacharia
dicitDominusiVdpotentibusinlfraelfquianoncejfauitïracmdia Prophetadicehtc/EritDominusinregeipfupérvniuerfamtermeaineis,&
indicium deinmicisfaciam>&cremabo eosigm
purum.ltem ibi: StdtuetDo'minusin iudiciopopultim fuum *
tpfe Dominus in indicium vente t cumfenioribuspopuli {?prinetpi-,
bus'fuis.Item ibiilnduitfeiußitiam &gloridm)circurhpofieitga-
leamfalutis capitifuo, & operuitfevefte vindicte, vtntribuat re-
tributionemaduerfariisfuis.Item ibuEcceenim Dotntnusvt ignis
veniet,&vttempeßascurfus eius,redder e Ÿtndictamin trdj&vi-
tioneminflammaignis. EtinPlalmonofiô:Pkrauitihiudicio
federn fitam,&ipfèïudïcabtt orbem te'rrdindquïtatè.Et îo centefimo
fecutido : ’ Dominus inceeloparaWti tbrônumfiium,ér fe-
gnüm eius omnibus dominabitur.Êtin non age li m o ter 110: Deus
vltionumDominui'yDeus vltlonuiH libéré egit.'Et inèpiftolalu-
I dæ A po ft olïïÉicevehiet Dominus in milltbusfàcereiudicium,^-
p er der e oinnes impios,&arguer e opifiem carnem de omnibus :ppèri-
bus impietatis eorum.Etin Etiange\io:Cum venerit films hominis
inmaieflaïefua , & omnesAngeheius cumeo,tunecongrega-
bunturdnteeum omnèsgentes -, &feparabit eas ab inuicem,fictif
pafiorfegregat agnos ab boedis,&fiatuet agnosad dexter amfuain,
heedos autem ad finiftram: Fiiium ergo fecundum id qtiod
Deus e ft, nihil ä patre legimus accepillè, quem in corde
patrisinlepärabiliter manentem, vniuerfa credimus pof-
fedifle, lea ille poteftatem accepitiudicium face-ndi, qui
fe met ipfum exinaniens formam dignatus eft adfumere
lèfui.
Si autem dixerint tibi ; quod filius auobusdifeipulis
dixerit : Calicem quidem meum bibetis, ledere autem
I ram,&in die Ma ertt Dominus vnus,et nomen eius vnum. Dien?
-hanequam propheta defignac, fuftiri elfe iudicij nemo
eft quinefeiafc. Require itaque à te jVt hancProphetaefen-
tendam^qurd fibi ipfevelit, Öeipfpexponas. Quisigitur
eritreXj^uis Dominus vnus, aut quis nomen deicatis fer-
titurex tribus,l i Pater eft, & ipfe folrjs vnus dicitur Deus?
Ab ipfo ergo Deitatis vöCabulo FiliuS& Spiritus fatifftus
alieni,qUod abfit à nobisifuiflè prbbantur; quia fcriptum
eft:I» die illa erit Dominusvnus, et nomen eius vnmn ? S i vero, vt
eft,vnum nomen eftTiiniratis:quid me.perluàdes crede-
rev-quod Ptophetas & Apoftolös non video prædiealïè?
Nam & Malachias folum fiiium intimauit. quem huifia-
ni generisereätorem vnum Deum Prophética adnûntiar
tio.hc defignauit^i pfodicente : Nonne Deus vnus crcauit vos ?
nonne Pater Vuns ell omnium VêfirumlEün Deuteronomio:
Audi Ifrael,DotniHUs Deus turn,Deus vnuseft. Et Apoftblus:
Nullus Deus nifi viiut. Eti tëru'm : Vnus Dominus;vnafides, vnum
baptifna,vnus Deus.W el nun c ädüerte, quia vnus Deus non
xft diuifus,in tribus pérlbnis , èt nominibus,vnus dicitur
Deus, Apoftolo atceftante:Di«i/t<wwd«tm donationumgra-
tiqrumfuut,ait,idem autemJpiritui: & diuifiones minifirattonu
' flint,idemipfe Dominus, et diuifiones operationumfunt,idem $f§
tem-Deus,qui operatur omtita i»ö»i»ito»Quid igjtur eft,quöd
filio derogare minime dubicafti i vt in ëb quod dixit.‘Cgo
& pater vnum famus, duos nihilominus Deos natura ab
inuicem & Dei täte diuerfosintroducereconerisj&adfirloan.
z.
Matth.',
loan. 6,
Matt. i.
loan. 9.
loan.1),
Zach.h
H
ibidem.
tnarenonmetuis ? ignorans, quia cum fumus> dicit, per-
fonas diftinxit,nô deitatis fubftantiam fep.arauit, vt & S a-
bellium vnionem fe&ancem deftruerct, SevosArianoSi
qui vnum in Trimtateabnuitis Deum , modisqmnibüs
refiitaret-î ' . c .. : . \ . ^
- S* aiK|m dixennt, quiaideo films minor eft, quou pa^-
ter illu^|rificauerit,pEO eo quod fciipsum ctt.:PatercUrificafifottnnmt.
R e s p . S ic ^ p a te t fiiium fimm clàtifiçafle docetûr,
ita etia'm films*em-claifificalFe pra*fctibitur, Euangeli-
fta dicente : Rejjwndtt lefts & dixit,Ego damonium non habeo,
fedbonorifico patrem meum,&vôsinbonûraftïs me. Et ipfe filius
ad patrem : Clarificafiiium mm, vt&filmtuusclarificeite,
I E t iterum: Egoteclarificauifuperterratit. É taddifcipulbs:
I Sl qUid petieritis in nomine meo, bocfaciarh, vt clarificetur pater
mbrcpruagefimolexro : lnmariviaiua3femiutuainaquis |
multis,frveftigiatuanoncognofcentur. EtinSalomone: Sa- \pfclm. 7.
pieimam mi pracedentem omnia quis inuefiigauit. i Item ibi; EccUfix.
Radixfifpientue cut reuelata eft, & aftutiasilltus quis cognouiti ,
Item ib\:Dsifciplina fapientia cut mantfejfata efl, & multiplica'
tiobem ingrejftfsidius quis intebexiti Item ibi.Quonidm mirabilta
futtt opera Domini foltus, &gloriofa & abfconfa, & opera illius in-
uifa omnibus. E.cce ficut pater inuifibiliseft, itactiam & filius
inuenitur., Quomodo a vpbis in eo quod pro nobis
carnalicer ft vidcrj dignatus eft, pater inferior iudica-
tur ? •
Si tibi obiecerintiqUod filius de patre dixerit : Ego qua
funteiplacttafaciofcmper. : . .
R e s p..Sih£ecid obfequium filij volueritistedigere,
quo djeatis eum patri efle fubiectum,\ çiauidvétierïtts tnnominemeo,nocTaci«myviuanjn,i:iHTy(uu .^T - r . . . •• c n i■ hilbm■ irn usA &- dce
Edterum : K « n u U r \ ß *m M tm b o m m U, & r ,m p a t*
2 & Ä W 6. liocttohofcftodod0^ p « * u . f c o b ^oeunl(E&«.
n Ô t v m n*b*ü»HUr&Ami,n m Agnofce tan- Propheta dicente : H cbr<ßo„mD™mo,m
dem perfide quoniam in qtiibusvna eft élatincatio virttir tenuitiexteram. grobedtrefattain ante tum omnes geilten Item
tis>nullaintereft diferetio poteft|tis. U;bJii :; Ego ante eum praibtx, rc? .m...o.n..w..pI-i anos e$ciam,'a pi criam atqaue
- , i . \ muùmUnM,&cmïmsmncUuJ.mmt.hemihi:Eÿ>vmm
Si autem dixerint , quod films fion poteft prppnc 1 ^ **»*•*"*(•*. -t:-r -
viderJe patrem,qu.ia fcriptum /e.fflt- •:' Dn EP VVMM nme-.mnion VViidiüitt.. vvnn -
qitdm.
& adduxt mm,&proprum iter ernfecu Et in Pfalmo cente-
fimotrigélïmoprimo : ParauiiucerjiamChrifto.meojmmicos
I loan, ij.
■ 1 r c . . . . ^,„.%min<l»*ManfiëvM.ZÙDEamge\io:memmoA«gdum
R e s p. hïanc igiturad tpfius fpptis originemteoea . « f t Etin
raus, ex quo hlium pattern leraper videre potuHje , _vel j infitluHmpepuUfMtiwiChrip
pofleéuidentionbusteftimouusdevetpns denout idnru.T,J . i n.jjs ö toomnibusnoniibi videturpater.filio obie-
mentiliterlsdöceamuSjSalomonedicente : juin æ§uiIre , proquibus. etiam nefaseftdicete ,paentMtq
u tn o i t i toperatua.^tuadfttittibicumfacfresmtemtena-1 .^^^_nt.^^/.,i.i.r/.r^innian^|rnadiuinitasnecdanrlmt.&
ipft muitquidfitpUcidumoculistuis. EtDominusm
Eaangelio : Nmo muit,fiiium nifiputir.neqhpatrem quiim-
uit^ififilfUi.&cuivolumtfitiusratlUre. Etitem.-Deumnemo
viiinnqutun.npnigmtusflm, quitjHnfinupatris.ipfetrur-
wait.Et itetum IudSis dicit:K(W »0» mfiit eum, ego autem m-
uieumquodjUixero,qma non mmeum,eroJlmilie voiu meniax.
Itemibit QuiexBeoell.lticmuiteum. Etitetum:Igonti«(
eum,quiib^Sofum:‘ Eccedocuimus, quiafemperyidetfilius
pattern , quomado vos adfttuiris eumpatremnon
pofle videte î
Sienim dixerit, ideo minor eft filius patte, quîapater
prabetteftimonium. .
R ï s P. Si ferèno fenfu diuinas recênfeas fétipturas,
inuenies non folura patrem filio teftimonium pethiben-
tem.fcd totam fimul infeparabïlem Trinitatem , id eo 1
i Domino ptoteftante : tgofumquiteftimomumpahibeodeme
ipfo, ô-tefimomumperhibet de me pater, quimifitme. Et iterum
t,Si ergo teftimonium perhibeo dente ipfo, teftimonium
meumvtrumeft, quiafciovndevenio,& quo vado. EtdeSpi-
ritu fanóto : Cum venerit paraclettu, iUetfanitus Spiritus ve-
ritatit, lût teftimonium perhibebit de me. Intendite quæfo,
incendite,Quoniam in quibus yna teftificationis virtus o-
ftenditur,nullus ab aüo nequepotentior, nequeinferior
iudicatur.
Si tibi dixeri tit de eo.-pater maior eft, quia ipfe inuifibi*
lis dicitur,filius. veto viiîbilis.prædicatur.
R e s p. Sæpmsïftaiam diximus , quia fecundum ho-
minis formam filius vifibilis dicitur, fecündum DeitapiS.
veto fubftantiam inuifibilis prædicamr, Paulo Apoftolb
ptoteftante :Oaltitudo, înquit, fapientia& ftientianet,
quant inferutabilia ftnt indicia eius , & inuefttgabilesvtaeiusi
Et in .Efaia : jpw fimilem aftimatie Dominttm , aut etti
jimïlem aftimatn eum , cum fit tpfe inuifibilis^ Ait Apofto-
lus : Mihiautemin mitiimo omniumfanctorumdatq eft gratta
hac,ingentibtts euangtlin.areinuefttgabiietdiuitïas Cbrifti,&illu~
minore omîtes, quafit difttnfttio fatramentt afifeoniiti a faculis
in Cbrifto, quiommacreauit. Item ipfe : gm'eSi.ùt,imago ott
inuifibilis. Etad(Jolofleules:p.goUaulusmimfter,qmanunc
gaudeoinpafionibm 7 &aàmpleotaquadefunttribulationupi
Cbriftiincarntmeapro.fdrporeem , quoieliEccltfia., cul f tâta
film ego minifies fecundum difpènfiitipnew.ïicï, .ifijftermm Çbrtr.
fit,quoi atfeondimm frit à feciflu <ftgenera!wnibus._ dtero ibiî
rtcinfoletur tarda eormn in chantate.inomnes diuitias adimptetïonieintellelim,
inagmtîommmyfitrqBet.quodeSlCbnftmitn
quo funt omîtes thefattnfapientiat? fctenciaabfconditt.kiinPmtrem
poflë filio iubiâcere'tquiapatetnadiuinitasnecdap-
dofibo-quae ruafimt,aliquando:fibi.minuit,Hecfiliusat-'
cipiendo,qua: partis fu.ntinmciiusqtiamfucrat.vel i'nfi:-
dus naturatnmurauit.Filius ergo ideo quaefunt patri pla-
cira,qumèontratia facere nefcic.
Si tibi dixerint : in hoc filius patri non poteft co-
æquari, quiafolum patrem Apoftolus adferit immorta-
fe n f l
R é s p. Fiiium fecundum diuinitatem immortalem
femper fuifte, vel.eflê diuinavbique teftànturëloquia,
Salomoneidipfum clariusadfirma'ntc : Immortalfidsinco-
gïtationefapiehtu, &Amiçimillm deleüatio bona. Item ibi:
-in operibus manuumfapientia hdnefiasjinedefeâione, in certamirpefermonum
eius immortalitas,& vita aternafin communica-
tietieverborum etusclarit as perpétua. Et Apoftolus ; Viuus d ei
fetmo & efficax, er acutïoromritgladio ancipiti. Et in Adtibus
Pip<3(ho\otDin:Adnunciamus vobis, vt ab iis vanis conuertamini
ad Deum viuum,quifeeitcoeiu& terram,mare& omnia quain eis
funt.Et in Dcuteronomio:Viuo ego dicit Dojmnus,qma extollp
in coelum manum meam, & iurabo per dextram meàm, & dicam:
viuo ego in aternuty, quia exaeùo velut fulgur gladium meum,&
detinebit indicium mams mea,&eis quïotkruntm reddam : Qiii
vero æternus & immbttalis diuinis literis intimatur,mi-
noris à pâtre fubftantjæ, non nifi ab Arianorum perfidia
iudicatur. , * .« |
Si tibi dixerint, quia.Prophcta in perfonaChriftfdixe-
vit:Domtnusregetnie,& ideo minor eft pâtre.
R e s p . Quod à lèmetipfo regatur filius,& non ab a-
ïio Michîeam audi Prophetam,per quem Deus pater vni-
ci fui potentiam tali dignatus eft promulgate fententia:
Et tu Betbleem terra Iuda,inqmt,nequaquam minima esm milh-
bus luda.exte eniniprodiet rex.qui regatpopulunmeum Ifrael. Et
inApocalypfi : Agnusquiemnmedmbroniregeteos,&ducatum
tllispràbebitad vïufontesaquarum. EtinlibroMacha-
baeorum: lpfepaternofier,ipferex, ipfereget nosiqfacula.Elagel-
lauit enïrn nos propter iniquitates noflras, fed iterum miferebttug
noftvi. Et inPfalmo quadtàgeûmo feptimp:H/ce«cm«o-
Ilerinaternum ; &in fMulum(&culi.,&tpferegetnos tnjacula.
£ t in vicelimo feptimo : Regeeos,& extolleidosvfqw in.jacu-
lum.Si enimfilius;vt ipfi fufpicaminf,d fcmetipfo no regi-
>tur feuftrarex dicitur, vtlregis films appellaturiquomam
Gnomen regis & dignitatis , nonnifià regendo alios corn-
Pt°St ribfdixerint : ideo patri filius non æquatur.quiaipfe
folds eft d diabolo indeferto tentatus.
Ephef.fr,
\Pfitltn. ifi.
G g g R e s p .
Mich.f.l
Malt. 2. a
loan.7.f .
H
Apoeal. 7.
PJaim. 47.
Vfalm. 27.