ü s 7p .N . Dorotbei Abbatis,
hic homofibi parauerii, iftic omne tenebit Temper ,8 c oui fnmpcuofus quis erat? debet non folum prxfumptionem
eo pariter egrediecur ex corpore. Çurémus igitur Sc ftu- tbllëre,fed etiam humiliraté iriduere, & hoe eft declinarë
deamus fratrës ab'liac dura rieceflitatélibcrari, Sc dabit
radices e-
ucllcadx.
B V
Confue-
t udinc pra
na nil pcnóbis
Deus miferieordiam fuam. Iplë enim eft ('vt jn Pftl‘
mo) ïpes omnium finluni terr« Sc in mariiongc. Cjui oro
funt in finibus terra? Hiquiih perfe&a ini qui täte funt.
Qui autc in mari longè? Quifiri extrema ighoraritiafunt,
& tarnen horüm omnium Chriftiislpes'eft. Non igitur o-
pus nobis eft multo labore. Elaboremus modicum & mir
fericordiam multam confequainur.Siquis villam habeat,
& negligens illam finat incultam fieri, norine quanto ilia
ncglexeritjtancó magis fpinis Sc tribulis replebitürjQuod
fipoftmodu ad earn expurgaridam fiirrexèrit, ribnne quo
pleniorifpinis fuerit,eo magis marius eius (anguine fluent?
Dum eas & c&teras herbas in fcecundas Sc fteriles quas ibi
pullularc fua negligentia fiuit,cxtirparecurabit ? Impoflibile
eft aliquem aliud metere quam quod feminauerit. Ó-
portet autem agricolam qui villam fuam optime purgare
Feccatoru voluerit.primum quidem radicicus herbas eüellérë. Nifi
enim ita feceric Scfummitarèm tantum abraftrit, denüó
püllulabunt. Opus eft igitut-(vt dixtj radices primüm ëx-
tirpare: Qupd cum egerit Sc ab inlcecundis acmalis.herbis
expurgatumreddideritjomriino tun'c incipiétglebas
inuertere 8c frangere, demumqhe arabit illam 8cTèmeh
optimum ineam iparget. Nam vbi illam adeo excóluerit:
ft otiefam reliqueiit,norin e pullulabunt iri ea rurftis her-
b«e fteriles > Sc moHem atque optimam ex cultiiraterram
inuenientes ,honne radices altiores 8c pötëntioreS .emit-
tent? Idipfum in anima.eft. Opus nobis eft afteeftionem
omnero priftini hominis ac malos ftecült mores a nobis
amputate. Nihil enim peius präuismoribus Sc maia con-
fuetudine. Hinc diuus Bafilius aiebac, Hand paruum eer •
tarnen eflë fuiipfiusfuperare confuetudinem. M ore c n i m
firmatum longo tempore nature vt plurirnüm vim habere.
Gertamen igitur prithum ftt aduerfus malos mores &
vitia caufafq; eorum,qu»radices fiint. Quas fane radices
niliquilque extirpauerit, neceflèerititerum fpinaserum-
pere Sc excrefcere.Sun t enim vitia quidam quas nihil poft
funt,!] caufts ill o r ü amputes, veluti in ui dia in ftjpla nihil ]
eft, led habet eäuftm amorem inänis gloria:. Qui enim
gloriari voluerit, inuideat neceflè eft digniori Sc honora-
tioiift; Ita quoque ex alijs caufis procedit ,8cmaxime ex
voluptateï Cuius fthëroèminitEuagrius narrans de viro,
quodam fanStiflimo, quod fcilicet dixiflèt, hac de eau ft
tolloa me voluprateSjVtiracundi^abfcindamöctafiones.
Et feniores quidem oranes affinnauere vi ti um omnè a tribus
hispaflionibus habere^briginem,auari tiafciK eet, inä-
nigloria,& luxuria. Amputet igiturynufquifqUealenon
folum vitia,fed & vitiorum caufas, exoriictq; mores ftiös
perpcenitentïam,pérlaehrymas^pergemitum. Sicq; len-
ftm incipiét fernen bohhm, hoc eft operabohäperagtum
ftium fpärgere: Nam vtdé villa diXirtms^nift ea expurgata
& exculta^bagricolaftatitb iatftafuerint feminaoptima,
refurguncillicó mala gramind, Sc inuènieiitia móllem Sc
cultamterranij niagis magifque in eairradicantiir. Qupd
ipfuminhomineeft: Nam vbi mores ftios excöluêrit,&
perpcenitentiarh deftiterit a prioribus aiShbus fuis, ft tle-
glexerit opéra bona facere, dc virtutes acquirere, Et iri eö
quod diciturin Euangelio. Quiacüm fpiritüsirhmundiis
exierit ab hotriine, ambulatper loca inaquofa, quaerens
requiem ri on inueriieris: Tune aityreuettär iu domu rri
meara vnde exiui,& veniens inueni t edrri muridatatri Icö-
pis,& ornatam,vacuamque omni virtute. T unc abit&aft
fumit fecum feptem {piritus nequióres fejquiirruëntesibi
inhabitant,6diunt vltima hominis illius peiora prioribus.
Imppiftbile rnim eft hominem iri code ftatrilèriipèr per-
manere,fed aut péibrfit {emjyer. Quaré qui laluari cupit,
abftineat non folum a malo, fed Sc quod bbnuftieft faciär
neqefle.eft. Quod dicitur in Pialmo: declinaa maio Sc rat
bonum. Qupd ita fit exempli gratia: CbäfileÜerat quis
iniuftus eile? non folumdeiiriat efle iriiuftuS,ftd etiam iu-
fta fapere pergat: Interaperans quis eraftSc luxuribftis,?
Lite. it.
Matth.12.
PfaL 36.
à malo & facere bonum. Omne enim vitium oppoiitam
habet virtuterii. Vtfuperbia humilitatem, auaritia mife-
ricordiam, luxuria continentiam, accidiapatientiam, ira
manfuetudinemiA,odiàm Gharitatem, Sc alia pludma hu-
iu^jiodi. •Hineftepe vosmbneohe virtutesa nobis eijcia-
mus, Sc vitia irhroducamus, fed vt procul â nobis vitia o-
mnia pellannis vt alienà,vîrtute{que vt proprias admitca-
mus. Naturaliter enim vbbis vircucesingcnite funt à Deo.
Ët cum fecit Deus hominem, virtutesei cum anima infu-
dir, vt ait iple, facianms hominem ad imaginem Sc fimili-
tudinem noftram. Adimagirieiridixit, quiaauimam im-
mortalemi incorruptibilem, Scfiii iurisfeeërati Ad fimi- Aftima^j
licudiriëni autfetri, fecundiim virtutem. Ait enim ,eftote
mi{ericptdcs,ficiit&Pater veftercdsleftis milenebrseft.
Ec alio lbcot eftofe Ian <fti, quoniam 8t ego lànâiislurri.
Et rurfus Apoftolus dixit: M,utuo boni eftote. Et Pfal-
mus: Bonus Dominas omnibus patientibus, atquc alia
plurima in bune fenfum, eft igitur hoc quod ait àd fimili-
tudinem. Quia fcilicet naturæ noftrx virtutes Deus inge-
nerauir. Vitia autem riequicquam à natura nobis funt.
Neqrie enim vllam habentItibftantiam vélhypoftafim •
Vitia funt
led quérnadihodum tenebræ hon ftibfiftunt per vllâm
funt prz.*
ter natura.
fubftanciàm. Sèd pMîïb quàsdàm eft circa aerem (v t ait
Bafiliris) priuacioni lu minis fubietfta : ità nec vitia. A f ve-
rbdeclirians ariima per voluptatem à virtutibus, feipfam
natura fua priuat SC vitijs aditum parat, Qüarc opus eft
( vt dé villa dixi) cuiri earn excoluerimus, illico ièineri
optimum inhindamus, vt ftriâutri bonum afFerat. î^e-
céllè quoque eftfeminanti agricolas, vbi letnen iecerit, il-
lii'd bccültareatqiië iinmittere profurida t#ra, he veftieri-
fia volatilia illud auferant Sc pereati Cumque illudbb-
teierit terra, eJcpe*5tat mHericordiam Dei * vt fcilicet è coe-
16 pluuiàm mit cat, SCcrefcac lemen. Agricola enim quantum
cunqixe elaboraiieritpurgaris villairi, excolens Sc le-
minans : nili tarnen Deus defuperpluuiam dederit, otib*
fum fethpërfeméfi eit^'& ftërile, Sc quicquid egerit, va-
num. Itariösfacerèdëbemus vt fcilieetcum boni quip^
piam egprinvus,illiidterra occultemusperhumîlitâtem,
tàciamùsiftdé Corain Deo infirmitatem noftram, orariteS
eum VtfaüèatScréfpiciâtiri opus nofttum, he otibfum fit
Sc vacuum; PlerUmque etiam bum ièmèn ex pluuia ccc-
periterumpere, nifi denuôprb tempore imberadueniati
exiccatur germen Sc périt. Egertt enim pari modo 8c fe-
mén Scgetmën pluuia, dum fcilicet ëxcreüeric, magis thà-
gifque firmatum fuerit. Sed rieqüe etiam pofthaec fecu-
ruseffe quis poteft; Sæpe ënim etiam cum-excreuerit 5c
ariftamreceritjfupertienit vel.brtichus, velgrahdo, vel a-
liud quippiam huiufeemodi quod frudkum perdat Scper-
imat. Idem fit honnuriquam in anima. Quare cum illani
expurgaueritaliquis àmultis quxprxdixi vitijs, Sc erexe-
ritftudiofifiîme ad virtutes omnès , tuhe profpe&um arque,
oculos fiios dirigat omnino in milèricordiàm Sc pa-
trocinium pei,neillâderëlinquatScpereat. Nam(Vtdii
ximus dé feminë) quod ëtiàm cum germiïiaüçrit Sc eX^hominan
ctfcueritàéfmâiüm.tecerit,nifirürfiîmpetëxércfcentiani defcric.
plùuia^duenétit, exiccatur; Sc périt : ità SC de homirië
dici poteft., i qub fiDëùs per moriientum pröteéliöriëm
Scpatrocihiüm fùüiri abftule^it ac rëliqueric èüm, périt
omliirio Sc euanefe^t. Quod homirii tünc fané ëohtiri-
git, bum rein facir prêter ftarum fuum, vt fi qdis veriera-
bilisexiftens Sc gtauis con tempror fiat, dut hûrhilis iri fii-
perbiam.cadat. Nequé^deôdefcrit Deüs cbntemptbtem
vbi côntemriit, aut luperoUm cum fupërbiavtitur, quantum
veriërabilem cum ebritemnitaut humijem cumirifo-
lefcit. At que hbc eft peccâre præter ftatrim fuüm, vndé
fit derélidio Dei àb hbmirie. Hinc diuus Bafîlîui pecca-
tum viri fantfti aliter difceriltt, aiiterpeccâtbps. Vbi et-
îani ab his omnibus feie qüis euftodierit; idipfum etiarii
diligerité^aduetcat; ne bonum quaitluis hiinimurfi faciât
cum iâdtatfeiâ, aut ad humanàm compl acentiam Sc intëtir:
g
Boni ope-
ris çolladi
ad fernen
& fegetc.
debet non folum ab intempetsnuifcabftinete, fed etiam ttonerb.IdpBifflmodicutöiaaaMtiiètbtüpërdft q'uicijüVd
continenter viuere. Etat quis iraeundus! debet non fo- egit.Cvi'fiipeiiüsdebrathb&graHdiriediximns: lifa u e {
lurononirafçi,fcd‘etiamirianfuemdiBeifram0leai :Ê ré - alijs büiutcemodi. Etrnrfnm nihiJlicetaduerfifegesipGi
patiatur
Ve tent ntionihttiferen dis, Dohritod X U i . , fSy
patiatur in terra,fcd illxfa ad meftètn vfque pei ueri%c',nori ftimandüs ëft crédcrë fieri hxc à Deo pro fiu vdliratc Sc
tarnen fecurus adhuc agricola efle omninopoteft. Poft , comtriödó ï Npnpëcéàmus ihliisquaenbbisâ Debinfé-
meflêmeriimagri&c^Eterosomnes qui in 'co fiunt labo-'! runtur, nifiex maxima impatientia noftra, qui nolumüs
tes, interdum venir malus homo Sc cumodio Scinimici- nibiilationem vllam Scanguftiam vel minimam pati, non
iifquî fit
pir. 7,
tiaignem mittitin^gecemjitavtfruârum oinnem Sclabo-
rem agricola?pariccr pcrvmat;^Quo -fit vt iiitelUgat fccti-
rumeile nunquam fc poflc, nifi cum triticum expuegaue-
ritatque inhorrea eongeflerit. Ita»Sc hombSeum ex his o-
mnibusquxdixi,, cuafetit , nori tamcn fectuus efle debet
aupncgligere; Cpritingirenim plerunquepollhæcomniâ'
diabolum leducereeum, vel ex iriftificatimiibus 8c'arro-
gantijs, vel per infidelitatis cogitationes, aut praux hxre-
fis quas merit! immiferit /ita vt non fbium labores omnes
fuos amittatjfcd plemmque etiam d Deo recedar. Et quod
nonpotuit Diabolus per a<5tibnem , egerit per cogita-
tionem. Poteft enim vnica cogitatio homincm à Deo
feparare, çum fcilicet earn fufeeperitatq; in animo diutius
irifidere permiferit. Quare qui verefaluari optat , nullo
tempore vlque ad vltimum ipiritum de fe débet eflèt fecu-
rus.Opus igitur labore,cura Sc ftudio mulro,continueque
orationi vacandu m, v t Deus nos cuftodiatSc ialuet fua bo-
nitatc , Sc clementiain gloriamïànâiflimi nominis fui,
Amen.
V T V I R I L I T E R E T G V M G R A T IA -
rum aûione tentationes feramus,
Dorftrin aXllI.
Vam prçclare locutus eft Abbas Paftor,monachi feilicet
veri fignum inter tentationes maximèapparere.
Debet enim moriachus qui non fi(fte,non fimulatead Djpi
feruirium venerit,iuxtafapientiam prxparare cor fuum ad
rencariones, ita Vt in hisquxfibiconcigerinc non obftupe-
fcat aliquando, non conturbctur, hoc iecum re pu tans Sc
certum habens fine diuina prouidentia fieri nihfl. Qnx-
cunque enim nobifeum agit Sc difpenlat Deus, omnia in
vtiliratem noftram agit, omnia ex beneuolentia Sc chari-
tatefuaerga nos difpenfat.vt fcilicet curet Sc faluet. Qua-
rcincundis (vtait Apoftolus) eiusbonitati grariasagere
debemus,atque in nullo contriftari aut deficere vel minimum,
quxcunq; nobis acciderint. Sed omnia intrépide
aduenicntiafufcipere cum humilitate. Et fiepe in Deum
perfuafi (vjdixi) quod quicquid nohifeum agit Deus, cer-
to id fuà bonitate Sc beneuolentia erga nos agar. Neque,
enim decetpa afiter bene fieri,quam vt fie miiereaturDëus.
Nam ft quis amicum habeat Sc cerciflimusfita'b eo ft dili-
gi,quanquam aliquidab eo patiatur interdum molëfti, id
camén putatamanterfaiftum, neq; perfuaderi poteft vllo
modo noçendi animum amicum habuiflè. At quanto magis
deDeo debemus hoocredere,quinos plàTmat,qui cum
non eflenius, fecit yteflemus, qui pro nobis incàrnatus,
quicquijdnoBis?inItérâtó&p rxrë r opinionem acciderir.
Nam Deus nihil nobis pei mirtit euenire fupra vires no-
ft.ras,(vr^ir Apbftoltis) Fidelw eft Deus,'qui non permitrit
vos réh'rari fiipra id quod poteftis. Nos véro^deè debileis
SC imbecillesîlimûs, vtpati nblimus quicquam, qnilabo-
rem etiam paruum fnbterfugiamus. Qui nihil cum Humi-
l|tate<velimùrfiiftipere, hiricque'conécrimur, hinc ari'gi-
■ mùr. Qj^ntôqne magis ftuduerimusrenrationes deuicâ-
re, tanto magis illas incurrimus, hisprægrauamur , in his
deficimus, nccabeispoflinhuscnp! Scliberari. Surit pie- N atan tU
rique in mari hâtantes ex aliqua necemtarë, qui cum péri- ajlutia.
tiâm Sc artem natandi optime teneant,vbi vndasinftpro-
ruenresafpeXerintincuruatiillis ftft(ubijciunr,düm per-
tranfierint, arqueitaabeisnufqnamlæduntur. Quodfi
vellcnt vehienti vndxfeipfos opponere, illrisabfq;.dubio
1 ongius vnda repelleret, & qiian iacularetur in mare, atq;
icaratigarentur Sc frangèrenturvi vndarum nihil omnino
perficiences. Idemin tcntationibuscontingit. Cum quis
aduenienté tentationem tulerit cum humilitate,&patien-
tia,illamfine moleftia, fine læfione vlla pertrânfir. Qui fi
angatur,crucietur,turbetur, caufas in quemeunq; ferens,
ftiplum lædit, Sc tentationem ipiàm grâuiorem reddit, ita
vt non lolum non profit ipfaténtatio , fed maxime obfit:
Illi enim vtiles funt tentationes qui eas intrépide fufeepe-
ritaefuftinuerir. Non igitur paflio nos conturbe^rion afc-
fligat : affligi enim à pamoneignoraiitiæeft Sc fupetbiæ ;
quod fcilicet non nouerimus ftarum noftrum Sc laboreiri...... ..
omnem fubterfiigiamus. Atquehinc fit ( vt patres rioftri «les fint.
ftnferunt,)vt nunquam proficiamus, quiametasrioftrasi-
gnoramus,quia in coepta opera non pérftûeramus.quia fine
labore parare virtütera credimus. Quare enim vitiofiis
miretur conrurbatus à fuo yitio ? Quare affligitiir dum illud
operarat? Id in te habes 8c turbaris ? Pigriora eius te-
nes, & dicis quare mihi turbas facit?,Patere, fuftine, certa,
Deum ora. Impoflibile enim eft non habere eüm affliâio-
nem paflîonisvitij,quiilludad-aftumperduxerit; Vafti-
pfius ( veaiebat Abbas Si foes ) inrra te funt, da ilïis pighus
ilium, Sc fubijeientur tibi. Vafa dicit caufas, qüas cum di-
ligimus atqueoperarour,impoflibile eft non capciuari nos
à vitiofis cogitarionibus, quæpoftmodum nos. coguntetiam
nolentesoperari vitia, ex quo volentesillis dedimus
'manus. Et hoc eft quod ait Propheta de Ephraim prxua-
lente in aduerfarium fuüm, hoc eft in propriam con feien-
tiato , Scconculcante judicium, quoniam quæfiuit Ægy-
prutri ôe vi deprehenfus eft in Aflyrijs,Ægyprum incerpre-- H
tantur patres carhalem voiuntatem i qux nos inclinat in & Alïyrij
CorpOralem quietem Scotium ac fenfum libidinofum. Af-.';myflicc
pro no.bisnatus, prönobismorrauseft ? Etinamicoqui^jfyriosautc^ybcat vitiolàs 8c impuras cogitationes qux
dem cogirari quxdam poflunt,, quod fcilicet amanter8C'
Sc curam mei gerens hoe fecerit. Cum ramen non eflèt in
eoomnis pröuidcmia Sc fapientia mearum rërum admi-
nfftradaruro,vc deceba^fortaflè, nolens obfuic mihi. Hoe
quidem de ami co pofluraus Scdedicere 8c cogitare , de
Deb autem riequicquam. Ipfe enim fons eft fapieötix, 8c
quicquid nobis aduenit,prxnouit optime, vfque etiam ad
minimaquxque Sc yiliflima.v De amico etiam fortaflèdi-
cëtur quod nosdilïgat, quod noftrarum return curam ge
rat,quod fapiensbc prudensficinadmfniftratione famili?;
Sed quod minirrièpoflic in omnibus prodeflè in quibus Sc
vellet Scoptaret. At deDeo nefashoedicere. Omniailli
poflibilia funr^Sc nihil impoflibile in confpedueius. Quid
fl igitijr liaecomnja de Deo nbuimus , quod rios diligac Sc
amet, quod curam habeat fui plalmatis , quod fapientix
fons fit,quod nouit optime quomodo noftra adminiftrer,
qüódnjhil fit ei impoflibile, quod brania fubijciantur eius
voluntatijdebemusvtiq, Sc certilfime tenere, quod quit-
quid agit, innoftram vtilitatem 8c comtnodunvagat, atq;
omnia fufeipere cum graaaruma&ione; vtabenefa^ore
mencem rjoftramconfuridunt Sc turbanc, Sc replenream
idolis immundisjttahentes vi etiam nolenresud adtionem
peccati; Cum igiturquisftft dediderit libidini corporis,
cogiïur nolens criafn trahi in Aflydos adferuieridum Na-
buchodonofor. Quod Propheta cognofcens affligebanir Camè Ie.
admodumrScdicebateis: Ne pergaus in yEgyptum. Quid gcvc[eti_a
enim facitis miferi? humiliamini parumper, inclinate ca" Ivfc^ita^o
pita veftraSc operaVéftfa prxftate regi Babylonis, fedete in
terrapacru Veftrorum.IterumexeitabateosdiCens:Nolite forfanhy-
Timereafacie eius,quoniam nobifcu m eft Deus,poteris li- jpcrboli«
berarenbsdemanueius. Deindeprxdicitcis fucuramaf-ideJ f e^c‘
fliótionem, liili Deo paruennt: Si enim; inquir, perrexen- jpura;(.Q0i
tisin iEgypram,erit-is, cum eodifficulterperuenentis,8c L tionjs
ftruiScinmaledi<ftipnem8c confufioftémSc opprobrium: aut vitiofi
Refponderunrque infeelices Sc miftri, non fedebimusin babiros,a-
terrahac, ftd ihgcediemur ^Egyptum; Sc non videbimus
bèllum,nequefonitum rubxaudiemus,S£jn panibusnon L ciia|js
fatnefcemus. Profeifti igitur (unt.Sc (pontePharaöni ftrui- Lcccati
erunr. Haud verb multo poft nölentcs traéti funt in Afly- adeft aClio __ ____< ____I__ _ , riosf&ipfls paritèrftraierüc. Adue|tireobftcróanimöad
Sc Domino noftroopcimo,etiam flillamoleftixaliquid Sc, eaquç didta furie. A ntèqüaquis pcccatum ad aclü produ- &1'ai
tiibulationisattulerïnt.; .-Nam fiiri his qux aduerft obue- xer-'.r; ètfi contraipfiim pugnauerint cogitationes, rame in ';d- .
nerint , prx dolore quispeccacSc anguftia; quombdo exi-\ fua ciuitate adhuc liber cft.Sc Deurn habet opirul.intc libi \ H# 71'1 i ' J ■J*r' 1 ~r"' ' — ^ ï i v V üuuu 44 Siigiiür * ^ ^