07S ____________ _ C'afàri/ y. c.
lem.vdutipec fiftaUmedit. Uingic voce g r u s cölrnn-
b i murtnurat, vtfa fufpirat & vo'cem «nolle m1 habcts’mu-
oiens tautus: B Sfr tab* f Leo tugitu luo lolitudinem
coneutit: allicua'dfevitulum raugiens mücnca: croci-
tantesclamore? cbruipopulum pertutbantes emittunti
caraiinluauoluinbtjbbnis^ft.nuptialevetö tibia (cmat,.
mottiferilm tuba, laltatddum lyta, mpudiatonum tym;
panum : Omnia verb in Vniueirluin a dulcilona honu-
nnm voce fubcranwr.[ Vbi enitn in ipfis.eft noftr* lm-
Buiiignificantia, vd perlpicuitas, vel aqcutatus file lo-
nus,velconcinnitas,vblluauitas! Himudines coium-
bacum murmur gemebundum non intcliigulic, ncqUe
grues anferum.neque nodtua ieleucidis,aut alcyonis, ant
pauonis : neque teliqna animantia bruta voces ahem-
genasnorunt, led neqne nos (lias interpretari vel decla-
farc poflumus. Qnis eniin feiet quidleo iigmficet tu-
oiens,qu:d ite in tautus mugiens.quidvero balantes inter
htedosouesl Omnia vetohbmiuOmfacundi* cognol-
cunefienificantiam. Vocantibnsenini1 paftonbus.acce-
duntoues, minantibnsautemrutfusfecedunt. Capra-
rioclangenteihircidftugibusreiiliunt, 8c ex arms decli
nant.- llmiliterequus , «cthUlut.&afelLus, quando ad
dextram quidein, aut quando ad linitttam eundum eft,
-humana lingua inftcnunriiri Canes autem ad lastatum ! H H R H H j
nrofilientesfftinelaiUetberus, cxumelcun t , 8clllico ad aflumptisindigetadluieonftitutioneiwrdcircoquulan-
duiefendum fedantur . Cbnftdera veto mill! 8c litem
erranrem, ac voce paftoris ab errore recntrentem. All-
Dentes
lincifiui t
molates.
biles. Acra perfcofdem qüàfi vittdemiartms,calamis vifei
viuentfcs in acre volucrescapientes.lgnemetiamadco ve-
hementemimpétu, tetribilem tadu,populabundum 8c
violcntum mocu.noftro propofito feruire cogimus, & ad
vniufcuiufq; voluntatemle accommodare^erhos &. ci-
uitates exltruimus \ Sc propugnaculis murilq-, communi-
mus, fundis 8c areubus, Sc alijs ad defendendum idoneis
armisinftruimus. Paruiitn quidem,Sc rotundum articu-
loqv carens cordis eft organum, in ipfo tamèn & cerebro
de Deo, Angelis Sc Archangelis jecelo,terra,mari, & de o-
mni in vniuerfum creaturadelibcravnus , yeluti promus
aut cuftos viralisin nobis caiilk & robqris fitfpiritus, qui
circa cor eft.Cor quidem certè fontem àliquem 8c princi-
pium noftrae vit* poftDeum elfe pu tarn us, a quo meatus
filtulis conlimiles multiphciter alius per alium ductus, v-
niuerfo corpori calidum Stigneumipiritumdiffundunt.
Quia autem omnino Sc nutrimentumaliquod.pportuit
adellè calorii natura; (nonehimperfemcugfumipanct
ignis qui nobis ineft,nifi vieillim nutriatur)i.4eq 8c fahgui-
nis fiftulæ,velut ex aliquo fonteiab hepate promànantes,
calidum ilium fpiritum per totum corpus comitanturjne
alcerumakerodeftituruin inacuram vitio accidente cor-
rumpat. Quoniam veto folum omnjs indigentiae çipèrs
eft diuinum îllud N umen,egeftas autem m.orcalis aliunde
guinis fons fit hepar,nutrimenüfubûdiüvei nccellarû eft«
Quodcnimperid nobisingeftumeft,fanguinisex hepa-
telcacuriginem reddit. Quemadmoaum in monté nix,
proprio humore fontes ad montis radices auget, per proquocies
etiam eanis capre* infiftens cutfu,poftquam
gmsàVetlatotereceflèrit.ftfiftuUeûbiluineminusxudi- , „9H H R
uerit latratu vieiifimreipondet,■ inuocans auxilium eius Fnndnm fenfim proprmm humorem ad înfenorej Veiias
à QUO fuit emiftus. Afpice verb 8c columbarum conuo- deprimens. Spiritusautenicordiperprpximttniiriferrur
latus qubmodofiftuwefibilo auditoeius, quieaspolft- vifcus.quodpulmonis quidemyiftusappellarur.aSrisauc
Tfiklt).
det, iuftar nubis adcolumbarias turres dcuolent. Omne
item' inftrdrrienturtl .muftcum ad lingu* noftt* fonos
petcuffione rnanus aptatut. Eftque verb admirabilc,
quomodo quum tam patua fit atque tenera , duplicem
tamenfacultatem habeat, gnftandinuniium habitu,8c
difcerrieiidi runi natura Cum difciplina,ld(pie per lapicn-
tiam eius,qui ipfamereauit,adomncm lutucicns fermo-
nismotum&guftum; Qut vero per earn nonpeccac, is
virmagnuseft,quipoteftquafifrcno cohipere .etiam totum
corpus, inquit feribens ad quoslibet fiib Sole Diuus
illelacobus. Dentes quidem vnà cum ilia cooperaptur
ad fermonis feitam pronuntiationcm,firmâm ilh ptæben-
tesadi'ermonemexprimendum repeccuflionem, veluti fi
plc&rum chordis citharaeailidatur. Simul autem & cibi
miniltn lunt : alij quidem incidentes, alijyerô atténuantes.
Atqueincilionis.quidem ptiores furit, mo,lares autem
interiores:» ficappeilatiapto vocabulo, quod exténuent
& comminuantingefta. Nalusauccm inter genas
medium tenens, attrahit& reddit aera,deriuans ex capi-
re liquorcm, 6c bonum quidem odorem attrahens, eon-
trarium autem reijeiens. .Prima vero barba-genas tegit,
quando puerilein & infirmai» astatem cum robuftapermutamus,
ad e a q u * ad y uæneceflicacem pertinent àm-
mum adijeientes, innuente (Vt atbitrorjoatura, eo tantum
vjque hominem cïefeere, & indc laborer capeilere.
Tempettiuum proinde,v£ cum Dauide canamus : Quam
valde magnifica lunt opéra tua ! Omnia in faptentia fectfit,
in capite vlque adco paruo omnes prasftaucipres ienlus
noftros collocans: vilum, auditum,guftum ,olfa6lum,
propè interfe confines aedificans , vtquc neuter illorum
operarione fua vicino lib^ofticiat.. Nc(|ueitem praetçr
hos ait) nqbis lune, prætçr tadium manus. Agilis ceruix
eft,Sc proportione cpngcuchs,per quam dc.coelutn verlus
fpcdtathomojimagbillaerediaifacieiyeluacolumnae innuente
capite, quod conucniencequadam ratione per
eopperationero ceruicis tele vel dçmittit, vel lurliim ic-
üàt. ; Qujnque defter*manui, totidelnque liniftrjs digiti
funt,quiPus.Sc terrain le camus, e montibus mètalla
-dnuusjontes haurimus,flumina dirigimus^ Pcripfoslu-
nibus &L lignisnauigamus abyllum,ex oppohto flàtùs yer-
Panauis luPducimus^dc gUbernacula duigimus. Indomi-
cas feras capimu^Viuas &C cicuramus, cetpsipfos capimus,
colies&monEesmagnitüdineæquantes; &c alpedtu territem
receptaculum eft,perinfertam arteriam ad os pertin-
Igentem externum fpiritum relpirando attrahens. Arque
huius in medio cor inuplutum. fcmper mpuecur, cplimi*
liter vc eft ignis natura, quale quid in officiais ætarijs vi-
deas,ex adiacente pulmone fpiritum ad le trahens,imple-
tifqj per diducUoném fui cauitatibus,calorem fuu artcrijs
vicinis præbensjperpetuo motu efflat,partiiTr extrinfecus
aliquid per fui didudtionem in proprias concauitates attrahens,
partim ex le per comprellionem iri arterias excèr-
nens,ac velut in fornace per calorem naturalem cdlliqua-
tionem quandam & codtionem efficiensytanquamex aliquo
fuforio vafe ad cæceros meatus materiem cransfun-
dit.Poftquàm autem crafl'um à tenui difereuie, quid quid
ctaflius eftininteftinarepellicycenuiaverb &c à fordib.fe-
creta ad portas hepatis defert. Ebulliens autem illud ca-
loreyhumidum incus deponit,& quod ignicognatumeft,
in fanguinemrubeoinfedum colore mutât. Quæ autem
vim mediam quandam habent, ea per quâdam mifturam
tcmperaturimqi vnita corpori,uuEtiunt atqi conleruant
per euapprationes cerebrunijdquo rurfum purius ac fub-
tilius attenuata digeftaq; ilia exh,alatio,fubliriit'doritihen-
tem cerebrum membranam,qu:£ lupcine ad inferiora in-
ftar fiftulæ fefe fpargens , per coniundtas ordine fibi fpinæ
vertebras,fcmcciplam Sc contentaminfe medullatri per-
ducens in verenda definit, eftque omnib.olflum & com-
pagum commill’uris mufculorumq; principijs, veluti gu-
bernatrix qusedam, indens lingulis motum atque quie-
teirii Sed-ad propblitum reuercamur. Quoniam quam
maxime præcipuum & neceflàrium vitænoftræ meinbrü
cor cft, ideo præ omnibus noftfis orgahis cürti ^ In i s 1-
pfunicommuniuitopifex, robuftionbus circumquaqué
munitionibus ipfo in tuco collocato,Sc fepto circundaco •*
retro quidem doefo Sc humerorum Icapulis, ab vtroque
vero lacéré coftarum fieu & complexu, ne mediû facile
aliquid patiatur,eftecit. Ab anteriore aütem parte peiftus
&c clamsmndturam pcæpofuic, vndiq; adhibita cùftodia,
qua abexcernij'perturbationibus cucuiïi redderéçur. Pe-
culiaritet auteniôc de pulmonis naturapaucis diflèramus.
Eft hic pedtori apte cohiundfcus,r?curuus & mollis, &ad-
modun'i rarus ôc fpccicparumelégansyomnelqj circuicus
fuos veluti per oftia quædam exe'unteshabensadactéria;
fundum, cogens & conftringens in Ilnibus Ipiricum reli-
dt'um'iqucm neceflàrio comprimés emittit. Quum rurfui
Vuhf tu [T T
aUteiticxplicatfemet, acaperitut, vtoienteraeraafexahit;
adicl quod mouetur, ScafliduombtU ciVcucpr agitatiis,
inflamrttacione & feruorem eius vencilatitjne fua propel-;
lit.Quemddmodum enim flamarefpirartone carens pro-
pri^fuuio extinguitu};, ica & animal non petfla.ns puln^d-
neignem cordis emoritur.Igitu'.rquum pulmj6‘circum cor
agicacur, & leuibus autis i^lum dem,ulcer, vegetum ror
buftum animal effici t. In ipfo enitrt, dd quidem IblP vitsjlis
.caufa mihi videturficaeirc.Iecurauteim &ipfum calfdi'irn,
ad eorum quaeingeruntur c6nco6kiom.’m & fanguiliisef-
fedtioncm, in dextra cordi adiumStum eiJparte. Qjipni-
miumrefngeratOjin facie fit illico quaedam muratioacce1-
dentepaulatim fpafmo & debilitate; SjniftiT^vero parti
fplen ineft,fanguinem fubtrahens, & difeerneus id quod
craflius eftd fanguineiquifi dujciof flatiinflatur Sdoicedi-
tufiterminos fuos tranfgrediens,& obftruens IneatUs^car-
nofum quidem hominem apparerefacit, palloremtame,
& paulatim debilitatem fecum adfert.Praitereainteftinp-
rum conuolutiones & nexus circa ventrfi funt,vt tottuofo
du6ku,tempbrisaliquofpatiodecineacurin vifeeribus ci;
bus,nepropter meatus redicudinc facile & illicoegfeftus*
exciter animal Sc appeticum,a tali occupatione nunqnam
abducendum fccundum naturanlbrutorum. Domicilia
item ex membranis fa&a ad humorum geftatione opifex
codidit,qu* per fubtililfimos Sc afpedum fugientes meatus
Hecqiip-i
jiic non à;
Carlario *
fed alio- '!
t]uodam
infertà
fuit. %
paulatim atrrahunt humorem, ne/ubicaexundatione
in vitarti prodicSc quemadmodum illud , qtiod ineocotT
poreum eft,flon catn era dicimus ,nec ofla;nccpilos,Sc cetera,
&exficcatione litis infidieturanimali, fed paulatim ccr^a
difpenfatione quod liaufturneftadaliquod tempusretc-
tUm expellatur.Ad htec crura nobis funtarticulis comifla,
vertebris Sc iundurarum cauitatibus coniunda,quali co- i
lumnie ad ferehda pneta,quibils,toto cprporeinnitimur.
Atqj his columnis capitulilpco eft genu, bafis verb talus: I
fiintque cnitaexpedita Sc prpmptaadomnem motum, a-
dorationem Sc venerationem,curfunv3cfrttus.Etiampe-
deS nobis calloborcs omnia alio fuperimpolito cprpore
fad i funt,qui terra temper pulfaturi elfent, adincefluma |
digits veliit vneis adiuti,quos frigore vel alia iadura amit-
tcntCs>ad ingrediendum tardi efticimur.Qu£enam autem
exprimet oratio declaratam in membris noftris interiori-1
bus opificisfapientiam 8cpoteftatem?meatus Sc membra-
neas cauernasyvenarupa cbmplexiones, neruorum inten-
tiones,oflium firmitatem,vias atque femitas quafdamla-
tenter diftribuentes qu? ingeruntur,idque per folam qua-
fi cofpirationem membrorum totius corporis,itemattXa-
diones fpiritus,aquaedudus fanguinis, domicilium calo-
ris.fedem frigoris,alia denique de quibus medicina com-
mentataeft , quorum explicationemijsrelinquam, qui
medicinam ftudiose didicerunt.
Santti Vir't,Gregory tyjfettikcttsexeo capite quo traditjntam
iyeandem exiftendi caufa'm ejferani anima
■ X * ^ quam corporis
J Z L .
Quemadmodum de trifcico dicimus,omnem poteftate
infpicaformam eius efleiherbam, calamum, mediasiun-
durasjfrudum, ariftas, Sc nihil horum ratione nature vel
priuse(Ie,vcl deineeps naturae leminis accedere i! fed ordine
naturali ea quae recenfiiimus, prodire lie & humanam
latione comparatamefle dichnusjita vt inortus eius prin-
cipio fimul ipfanaturs vis feratur, qucedeincep&expliccr
tur,8c patefiat per naturalem fctie,primö quidem Dei vo-
luntate fundamento qualiiado,deinde generationis cau-
fis acccdentibüs.Quemadmodü enim irf eo,quod ad pro-
(ducendumhomincnvin officina'naturaedcponitur^nCm-
bra lingula corporis cerni nequeunt ante fadam fonhati-
onemi ita ncq; ariimteproprietates in eodem animadueru
poflutit,priufqtiäprogrediancur in ädü.Et quemadmodu
impoficutfi illud cx Inlica fibi yi facultateqi inarticiilosSc
vifeera formatur,lic 8cde anima intelligitur.Namfi forma
hominis,qui producenduseftiin eo poteftate eft,latet autem
propter ob(ciintatem,ita return lerie p o fee n te: e ci aiti
anirtiain eo eft,licet.nunc quidem nö appareat,apparebic
autem vndcutn corpbraliincremento prombuens.QuanT
dpquidem autem vis quaedam eX anitnato Sc viuence äd.
conceptionem egeritur, no gutab^ manimunielle.quod
led vi Sc poteftate horum vnumqtipdque elle : ira6c
de eo,quod adanimam perciner, nonduiti virti rationale,
non affedus mouenteifl,nçq; appetentem,Ôc estera,quæ
ad aniniam pertinent,in illo dicimus efl’e,lcd cum corporis
opificio etiam anims opérâtiones augeri. Præcédit au- ,
tem in,hac prima eius ftruduraaugelcens nutrienfque facultas
iola. Neque épim plus capic fufeipientisexiguitas.
JDeinde in eo,qui in luceprodijt,lentiendi bcneficium yi-
gef,Seinadultiorerationalisclucccfacultas, nontotara-
meW fonfeftim,led cum orgâni perfedione crefcit, quantum
fub/edi facultaseiusefttap^x. Conftatigituranima
non carercf f quod à viuente auulfum corpore ad abimalis
naturam impofltum eft inofficinam naturæ.
Sciertdum autem y quod fi quidem hoepado feres ha-
bet,tàlem^ virofluxionétb''tum de mum fieri, quum Deus
hominem generari voiiierit.Sin autemdn.utilirer eftluere,
tametfi extrancorum quil^iam hocforcaffisabfuraum di-
cet. Volunt enim illi conferre aliquid feeminam ad vitale
proereationcm ad id quod à viro excernitur, tanquam fi
cau&efficicntialiquam materia m præbeat,videlicet mé-
ftruorum aliquam numbtumpartem,veluti quoddâm xs
ftatuario.Nullum enim fernen emicrit mulier, led inutile
quendam humorem in lodsmul’ieribUs exiftetem. Eft.au-
tem maris lernen quail opifex,Scprincipium motus efficit,
quemadmodum in coagulo videmus, quod lac cogit. Sic
enim 8c lernen ih venttem incidens,mifcetur cum purilfi-
ma feeminae fupbtflüitate. Quod autcmihmatrice exiftrt,
etiam dicunt anima: particepsefle,non illius quidem per-
fedæ,lèd nutrientis.Quemadmodu enim plintas in terra,
ita Ôcfcetum viuere,fadice vtentem vrobilico,per quern ex
matrice attradio cibi fiar.In jucem autem egreflus, etiam
fentientem animam confequitur.crefcenfq; cum cprpore
I crefcente auge feit Sc rationalis ac intelledilis ilia facultas
animæ.Eft enim in femine animæparticula quædam,quae
vitàliscalordicitur,conformis caloriSolis : liquidem illc
vitalem vim habet, Sc viralem foetum generat. Formafur
autem primum cor, quod 8c poftremum itlterit. Similiter
Sc reli qua interna ante externa difponutur )$c cum primis
ea quæfunt fûpra cinduramvFormatus autem in matrice
homo,nafum quidem medium inter genua haber,oculos
verb fupra genua.Robuftior autc fieri foetus incipi.r,quâh-
doinhibicamenftritaih vberibusinlac mutantur. Quo
quidf tempore mox fiperaifp muliéribus habent naufeæ,
éc vomitus. Generatur autem mas,fi petcodum eft maris
Itméjvndeiuuenes Sc feneS plemmqj femellas procréant.
Abundantiam autem vel defedum fieri volunt in quibuf*
dam parcibus, propter materiæ defedum .aut abundantiam.
Ne hxe
juidî Cij*
(arij funt,
vti nee
Nyflènî",
fed alten5’,
ad fentenp
Seminisautem egeftionem exlocis circa capuc
fieri manifeftum ex eo eft,qubd eorum oculi cauantur.qui
mulcum coëunCiMouetur etiam cum mente cogitatione-
que matrix,quemadmbdum Sc verctrum viri. Aliquando
item fpontegemclligeneran tur, per diuifionem fern inis
in matrice: ac liquidem id percodum fueric, duo malculfi
fin minus,diüerfum.Prætereaper fuperfdératibnem gene-
rantur,vnde aliquoties Sc mafculus Sc femellafimul.nal-
cunuinPlurimum verb nutrit lac fpiflum Sc lliluum, vee’x
cafeis Conftat: Mulier foetum geftatad menles leprem aliquando
, plerumque ad nouem, læpenutnero ad deceifi
poftquàm cpricepitjVixautem poll vndecimutn. Foetus in
lucem editus aut viuit,aut patietmulier quod mola vbca-
tur,quæ eft caro dura,aut periclitabitur. Circa annum de-
cimum qtiartum mutant corporis habitus càm mares q'Ua
feifiellæ, & ex bene affedfs malè dtlpolîti flunr,, vel è dt-
uerio.Tune Sc femellis menftrua incipiuh c , rnaribus verb
femen^Sc vox ficgraûibr.Vbefaixem}Sc verenda fcfefcùrit;
Pallet defiiqùe muiieftquæ famellam paritbra eft; •
'Eiïeodem Gregorio îJjJfeho. -
Mericis autem ad corpus fcommunf o ineffabileiri&incomprehenfibilem
intelledu coniundionem haber^üæ
neqj intus eft:(rieqi enim mifeetur corpori quod iricotob-.
refi eft)neq? extra circfiftifa eft^notyenim eifeumfeributir
B !
(éni quçda
adiiciehtis
F '
incofpb-*.