+.Reg.ii.
Sedtuinco pöt.oi'Ozi* regi,.quia tu-nonElephantiain qitandö videas& MâîiUiïèmfecifle ifliid , quod tu nunc
habeas , qu* cum temet omnes confiimere pöflit artus, fecetis : fic dehiqUe & tibi pareet Domin us viam tènenti
(ed illam auseanimam valeac penitusmaculare. dole tibi i Mahafle,qilömodoillipepcrcerit,& quo Vfquepeperce-
nobifeum Sc mitcelachrymas.protç,confpice quo modo i'it,vtfcriptumiîtdormifl'cillum.eüm patribusfuis, & ie -
maculctcorpus.haec videcurelephantia,quoii^odocon- I pultuminHierufalem,Öv
fiunat membra lepiæ virus, intellige quod ho Arrian à j lium eius.N unquid legis In belio ilium interijile j vt ali-
hxrefisElèphantiavelUa interna, ilia omnia tûà macu-1 qua valetudinepfægrauatum ? mininià, fed quid fentis,
let, aduertfej'quod enfin ficefficiat hömihem tuiim inte- : credo,pro tua ilia prudent ia, d i cis im punèom nia illi ceC-,
rioremfîcütiô^vjbÆCjqute CQthprehenderit hos*qùbsyi- j fiflèMaiïaflè régi, p alis es tu , vc ica lèntias de Manaflc.
deas Elephantian^inlul'os. Nedix6ris,nifîbenèâgérerh, ! quodenim quia quinquagint-a feptem annjs regnans filib
nunquàm tanto teinpOre impetarem , iiunquam adhuc j tradidit regnum, ôtipfe in pace defecerit, potuerint im-
viùerefuiirem permiiljis t’ quando & Manâflem cernas bpunèeicefliiretantaadmillà.Nôlitibiiplemireren vt te-
filium Ezechiæ regis regeln ludæ fedecim annorumfufi I met adDeum vertas , noli conigere nefarios adus tuos,
cepifle regnum* & , LVXi. âiinis regnaflè,dequo qugefint &inueniesre torqüeri cum Manàife* quem Manalfemin
fcripta cum audietis,inuenièsprc£edo eiufdem te.imita- eo videris tiipræcedere.Quod cnimilletantum intrater-
türemei^&hon ineipies mirari quod maleFàcieus cum minos Hierufalemlànguinem iuftorumfuderit,tuaurem
fis,tarnen adhucpareatur t ib i, ceriiens Manaflèm cuius j toto fudiftiaefundis in reglio Romano. Sedjinquis,ille
tuin erndelitateÖc faerilegio non minores;, qüod tanta I fiiiqs fups ante limulachrà DeobumfuomnTConcrema-
agentein regnum tcnueric L V 11. annis. Ef dormiuit,in- uitvëlCôîifeçrauit : Ec/ibi fi fuifïèntfeéiflès fine-dubio
quÿc fcnptiSa> Exachmclim patrons fuü, tëfepulMcftjn û - eofdem Arriànamfufeipere blâfphcmiam. An ignoras
uitateDauid, & regnauit Manajfes filius em pro eo. Cum effet quiaficut tuneplacebarit diabolo hi qui filios fiios com-
rèn^cmaunammHatu^âeumngnareti&.qui^iuffntaJi--- butebant,quoniam quidem vna eflet illis mqns derelin-
ptemannis regnauit in -Hierufalem , & nomen er at marris eins quendi creatorem,& feruire creaturæ, ita nunc nihil exi-
3 fibas>&$itquod malignum eft ante cohJpeiïurnDonwiïfecuh- j gatdiabolus à te, nifi vtneges vnicum filium Dei,hoc eft
dtttn abomnaiïones gentium, quas ëiecit dominus à facie filiorum j iliiacceptiflîmùmïacrificium,ytfis,credensiquomodq&
j put© 1«
gendum
velaliqu;
ifrael,& adiftcau.it excelfa ,qu&de0 ruxtrat Ezathias pater ipfu
& adificauttfacrariuraEaal > & fecit Lucos jicut fecit Achab rex
kfrdel,&adoi-auitomnem militiam tali, &feruiuit illis, & adifi'
caUtifaferaritm tk ffitrduabus'adibus-dototu Ddmbni i & induxit
filiosfists in tgnem& augurabatur» & fecit Ply tones, & diuinos
snultos^vtfaceretquodmahgnuejiin oculisdmmdfuaxvt exacer-
bartt Dorm mm Deurn, & fecitfcHlptilia lucorum qua fecit in do-
mo quam dixit Dormrm ail Dauid & ad Saloniohem fiUum Hitts.
In domo ifta& inUierufatem quam elegi ex omnib.tribubuslftdel
ponere nomen metirn in mrnum, & nonapponampedem Iti ifrael
mouerc d terra quani dednScdfiaudierintmeptr omnia qua man-
dauieis,c?fecundum legem quam mandauit eis puefmeusMoyfes,
$ non audierint. Et quo mam validc ajpetnatus ejl Manajfesy Cyfe-
duxiteos Manajfes vt facerent quod malignum eft fuper omnesgen-
ArliUscrediderit:plus eft illi nofiristemporibus hoc
Dei negesfilium, quam li telnet in honore omnium da:-
-monumignibusyoiueris epneremari. Videtenim ab o-
mnibusidolorum culturam delpe<Sam,quod vana fueric
inuentio , nunc eft cupiens per yos fiios famulos harretieos
deciperenosDcifetuos.Quomodo^nquis,decipeie ?
Quoihodo & teiam deceperit,ita&nosvulcdecipi,cum
fis Arrianus, ad hoc tefingis Chriftianum donee veneno
haerefis tiiae.pbflis yermes fauciare ^quo poflint deinceps
non efie Ghriftiani, quod nos, illmus * fed quod vos eftis
ArrianisHsc eft fagiria ofiiciorum tuprum quae per ce ex-
hibetur daemonijs. C ^ i etehim nifi diabblus & dusfilij
dicere pollunt devnico Dei filip, filiiis 6ft,,&noii eft ve^
ms filiusjPeus eft, & noil feft verus Delis* Ergo tu cum di-
tesquasabftulitDominusdfacie ifrael, &locutus eJlDomintss in cis,ChriftianuSrum,redripncredoDeumyerumhabere
manupuerortimfuofum prophetarum qua fecit Manajfes rex luda filium. non Credo vnam potentiam & Fifiji cumdi^
fnnulacbra,fecundum omnia quafecitAniorrhausquierat antefa- eis filium creatkram j fadum ifiumexfiihilb^cum dicis'
atm em,&peccarefecit luda m idolis fuis,propter hoc hacdtctt Do- fuifle, quando non fuerit, melius tu lacrificas diab blo,
I minus Deuslfrael,Ecce ego addticp mala in Hterufalem,& in luda, quamiune Manafles,quando filip|fiips aut per ignem o*
Omnes qui audierinthacj tinnibuntaures eorum vtraque,& ex- mnibus coniecrabat daemonic , aut cum concremabat;.
j tendamm Hierufalem menfyra Sam aria & pondusdomus Achab, | Doleo tibi, imperator, cum tantae fis infipientii * & cum
I & deleam Hierufalem qtiemadmodum deletur bitxjtm depojle ante j "fis tanta faciensmkla. digneris tamen dicere * fi non be-
'■ faciem em,&da'oo eosin manus inimicorum ipfius, & eruntindi- nefacerem, non adhuc in regno e ^m ,iam me Deus ex-
reptionem & combufiionem omnibusinimiciseorum^quoniampro- tinxiflec: nonconlpicisiftfirn Manaflem in lacrilegio &
teftifuntdepqjlme,&erantdip°Jl me,&erant exacerbantes mef I incredulitate tibi coraparafidum quod quinqu^ginta
ex qua die exuruntpatres eorum de terra Aegyptivfqtieinbuncdiei] feptemannis,vtla:pe dixi regnumtenu^nrinlbdteitH
& cater a verborum Manajfe, & omnia qua fecit, quemadniodum j vtique quifecerit delinquere pppulum Domini,&ferui-
ptccarefecitifrael,nonnehacfcriptafuminlibro verbqrum dierum j re idolis; hie vtique qui inremploDomini & in idibus
regumluda.&quemddmodumfanguineminnotentiumf'iditmul^] Deifimulachracollocauerit*qui domum De i, qui faGra-
tumvalde,v]que dum impleret HitruJaUmfupet os extra peccatuip, riumeiusmaieftatis*idolornmfecerpraCrarium:Sie&te'
quapeccarefecit luda, vt faceret, quod malignum eft iticonjpeclu patifcur Dens, fic-fuftinet quoad ivfque farajliam prbbec
DominiDet, &dprmiuitManajfes cumpatnbusfuts, ®nautt * luami& dignos coroner,&: indignps teCum nifi te corre-2
filiuseiuspro eo cum effet annorumvigintt duo Amos. Quid dicis, xerisad*tcrijampuniat pcenam. /Caetetum crede quod
Conltanti,ad htec? Credo iam definere te dicere, ii no be- j poffit lie & tuncMamaflem & nunctein f vno atpmd
ne agerem,non efiein tanto temporeregnansiquando vi- i extingfiere oculornm: fed paircit, i)6n quia ri.bn polfit,
deas te alterum iftnm Manaflem taliaagentem qilinqua- fed quia dignum fit & eiuscoronari cultore^ Contra ve-
;inta fep te m an nis regnafie,&quiadiximustealterUmefi ftram m ane n cescr ud e li ta te m immobileS,5c vo,s iiiimicos
•f pró tin’
'j’nienr, v
fonuin
'fettient
,aurcs corum.
f pro a-
pudquas
. vcl m qui-
bus.
ii
iduoculi
ié Manaflem,omniaiplius te habere confpice , file in Dei
domo idololatriam eonftituititqtidem ipfe feciftiin tem-
plb Sc aedibus Domini. file idolaiccit adorari, yfurpauit
iibi quod Dominidicebatur, vt deinceps dicippifit ldo-
loium cultor,omnia hçc & tu fecifti,quia Arrianam haerè-
fim introduxifti in ccclefiam, & qui blalphemiam tuam
ran quam hdem each oil cam ihicuifti lufcipiendam, illam
ver bap ud Niciam feriptani, quam nos icimusApoftolica
euangclicamq-,, delpuendam mandaris. Vrtu nunc hate
lien cpncupiftijiia Sc Manaflès om nib. ldolis feruienduni
eflê mandauit,recedendum verb àDçq.Non S g o eric mi-
randumlitibi vindicafti ædesf quas colligcre iumus fo-
liti,Dei pppulum,&: te idololaträ dixifti eile catholicum,
eius dementia;, fiyaleSvc eftis dnrare cènfueritis,ad pce-
nam damnetlempiternam. T u vt.dicas,fi non beneage-;
rem nunquam adhuc-imperar.em^raciuni illi qüi te erran-
tém npn iolum cprrigi nolunt , 1'ed vt & percas impe 1 -
lunt.non mirum,fcrlpcüra;eftenim,&: tetSc ïllos tales iu-
turos. Landauer peccatorin defidenjsanimafua, &qui iruqtta
gerit befiedueturrexacerbauit Domtnum peccator fecundum mul-
titudinemira fua,non inquiret, nonejiDeusmconjpeftueius, in-
quinatafurit via eius in omm tfmpore , auferaiitur iudicia eins a
facie eius.' Cumigiturtu dicis, Bene racimus tbllcre epi-
lcopos ïllo s, qui conficencur fe tenére fidem apud Niciam
feriptam,ÖC cpnftitue.re eoS qui conficeantpr. ficuti
confitebaciir Arrius. Et illi dicuncf Reótè veique tu es
pec.ca-
Sitpie». t
1 1 pro ab-
I örtuar-nö I pafl’à eft.
1 1 pro vi-
! debunt.
peccator ille qui laudaris iniufte pro defiderijs animx tug,
ÖC tu es iniquus, qui cum fis derelibtus pro blalphemijs ‘
tuis a Deo, tarnen cum adulatoribus tuis, quoacunque
delinquis non reprehendatur, fed magis, dicatur bene te
agere. Cum dicis, Bene feci ad Alexandriam mittere mi-
litem ad auferendum Athanafium , & illi rebtiflime di-
cunt, Tu cui comparandus eris, nifi illi qui per pfafino-
graphumnotatur a fpiritu fan bib. Quodenim cum gerat
iniqua,cümfitpeflimu^&execrabilis, tamen cupiens fit
Taudari: Dicis, nifi beneageremi non adhuc mihi peper-
ciflet Deus, & inuenio di<ftum ad Deum propttrea quod hos
qui execrarint patribuscorripis,&eosquipeccant, admonens alio-
querü?vtdereliäa malitia credant. in te Domine:& illos eriim anti-
qtios inbabitatores terra tua odiens,quoniam odibilia tibi opera fa-
ciebantper medicamina & facramenta iniufla, &filiorum neca-
toresfine mifericordia voluifii per der e per manus parentum noflro-
rum.vt dignampercipiantperegrinationemfiliorum Dei, qua tibi
omnium charior eft terra fed & bis tanquam hominibuspepercifti,
& miffti antecejfores exercitus ve(pas, vt illos partibus extermina-
reht. nUnquid impotens eras impugnarejmpios tuftisfubijcere ,aut
beftijs fauiftimis,autverbo durofimul perdtrefed partibus iudtcans
dabas locumpoenitentia, non ignorans quoniamhequam eil natio
eorum & naturalismalitia illorum,&quoniam non poterat mu-
tan cogitatio, illorurn in perpetttofemen enim er at maledittutn ab
initio,nec timens altquam veniam dabaspeccatis eorum, quis enim
dicet tibi,Quid fecifti? aut qui$ ftabit contra iudicium tuü?
Similiter tibiparcitur , Conftanti. vtagaspcenitentiam,
aut eorum intereas’exemplo, J9 . qui cum feiti fuiflent a
Deo,quod non eflent abturi pgnirentiam, qubd.non füif-
fent lernet conuerfuri ad Deum * 80. propterea fueric äb
initio malignum* taraeffpepercerit eis, &non ftatimvt
deliquerunteospuniuerit. Neigiturdicas,Si non bene
agerem,nunquam profeblomihi Deus peperciflet, quando
videas confceleratis tuisdiupcenitentiailocumexhi-
bitum, vt tandem malorumfadorum fuorumviderent
caufas,& latispro deliblb feeifleritDeo. Eris ergo & tu fi
minime conucrlus fuefis adDeum vnus ex illo maledido
genere,de quo ad Deum dicitur, non ignorans quoniam
eft nequam natio illorurn, & naturalis malitia eorum, Sc
quoniam non potueric mutari cogitatio eorum in perpe-
tuo.‘ fernen enim erat malediblurn ab initio. Quam igitur
te gloriofum efle vidfebis,quando bum talibus eile ccepe-
ris, cum inter tales te videris iudicatum, cum inter tales
inuentus,mifliifcfuerisinflammasinextinguibiles. T u i-
taque prior omnibus oc maior etiam illic futurus in illis
poenis.neque enim quifquam in nequitijs tibi compar in-
ueniripotcrit,nififolu!sdiabolus, vt te aliquis in illis pce-
nis poflit conlpici melior. Andes dicere,Si non bene viue-
rem,fi non mea eflent recta opera, fi nonfidesmea, hoc
eft Arriana fuiflet cat holica,li non reble egiflem tollere illos
epifeopos qui fidem predicant delcrip tarn a trecentis
apud Niciam Sc co amplius,nunquam.diu regnarem, nu-
quam fic co vfque fulgerem in regno * Vt Sc pauco licet
tempore,tamenfblusintra limitem Romanura imperaf-
fem. Si ita eft, vt dicis,gurdicitiuftilfimus Dei cultor lob
adeos,qui eius iuftitiam falfis allegationibus laceflcbant:
Audite me quoniam dolores vulnerismei coguntme loqui, vt quid
impij vittum,& domus illorurn non dißipata funt , & ttmor ab illis
longe eft} Vaccd illorurn nunquam f abortaunfemper tulit ventre
fuum,ipfiveropermanent tanquam ouesinperpetuo, &filij eorum
accepto organojudunt cum deleäamento,vtvitam degerent in bonis
cum dicat Doimnit^Recedite a meiniqui, vias illorurn nolo nof-
fe,quoniam lucerna irkpiordm cxtmguetur, & genii tu dolebUhilH
vitafua,erunt tdnquam paleaquaaventorapitur, aut tanquam
puluis, qui a tempeilatevoluitut, f videant autemoculi illorurn
mortem. Cum hxc feiam Dominum de illis dixifle,fci tote
quia nemo veftrum poreft me compefcere vt taceam.Cur
haec glorioflimils dicit lob,nifi quia feiret quam plurihiös
quidem male agere* Sc camcn certis non ftatim reddi, led
leruari cos ad hod vt aut le corrigat aut certe poll obitum
I’entiant deliblorum fuorum pcenas, lentiantquid fuerit
non quaefiuifle Dominum , non eileruille, dum facultas
jerat credendoineum lolum, famulandoqueei eum pro
mereri.Iam crede conui^lus tantiyiri teftimonio,definas
dicere te iuftefeciflc, quod amoueris Don^ini facerdo-
1 / 7
EibUoth.Vet.Eatr Tom.
tes,& ordiiiaueris etiam Arrianæ fidei homines,& iuflcrTs
fideni puædicàriArrianidogmatis, quod proferipferis Sc
j deportaueris, ÔC tormçnta adtnoueris atque interfeceris
credei>tes in vniciim Dei filium, defineinquam,dicere,
propterea te viuere* & fie in regno florere, quod ilia ege-
ris,acfisgerens, quando audiasdicentem iuftum virum
j lo b , quem Deus fine querela dixerit fibi feruifle, quern
j vemm fuumcultorcmnarrauerit. Quodenim cum fint
j initie quam plurimi agentes , tamen in hac vita viuant
j quam iucundilfime. Adhuc dignare accipere quae infra
j dicat d,e vobis impijs, & cognolce quomodo cùm male
agatis. interim vobis parcaturf& temet D eo repræfenta
per poenitentiam. Nefciebam quoniam tales tenebra ventura, effent
ante faeißm meam. Ouare ergo Domine non potui vna bora la-
tereyimpijautemtranfeunt infinibus alienis, & greges ouium cum
I paftoribus rapuerunt,&pecoraorphanorum afflixerunt, drboüém
j vidua pignerauerunt,agrum nonfuumante tempus demeßifunt,&
coegeruftt homines in vineis fuisgratis opeyari, & multos dejpolia-
uerunt,& efurientibus panem abftulerunt, et in faucibus mult is ob-
federunty&mn intellexeruntviamiuftitia, maleiicaturpars tllo-
rum in tents.Quaeft enim Jpes impijs hominibus, aut quem aditum
poffunt habere apud Ddrinnu m ? fed & ft corroborauerint, ad egen -
tiam venient,&qui remanfertnt ex illis,mala mortemorientUr,&
viduis illorurn nemo mïferebitur,&ftcoüexerintaurum aut argen-'
tum tanquam lutum,hac omnia iuftipoßidebunt. Ne i caque iam
digneris iniufte tibi blandiri,Imperator, quia cum fis talis
quale m adleuerauimus,& arbi treris te homicidam àc là-
crilegum propterea diutîAimé degerein hac vita. Quod
enim tua opera fit Dëo accepta* talia funt opera tua qua-
lia& illorurn, in quos inuehitur ore IfaiæSpiritus lànblus
dicens, Sicdicit Dominus qui liberauit te fanôtum ijrael. Ego
fum Deus,oftendi tibi viam in qua ambules, &fi audijfes mandata
meajattafuijfetvtfluumpaxtua,&iuftitiavtfluäus maris, &
faâum effet,Jicut arena maris fernen tuum & nativentris tui. Scd
in quis, hæcad ludæûsdicla lunt, nenape adeos, quorum
tefccifti imitacorem, & nunc vt eft crebro dibtum, muta
malignas viàs tuas,crede vt credit fanda ecclefia, & in o-
mnibustibi propitiabitur. Dicit enim ipfe, Reuertimini ad
me ex toto corde veftrofimultfc & ieiunio&fietu & plan(tu , &
difeindite corda veftra &non veftimenta. Reuertere toto corde
ad Deum, acquiefce his lalubribus remedijs ad crimi-
nistui intelligentiamcbnlpiciendam. Apericordisocu-
los,ingemifce toto corde iam te grauicer deliquiflè colli-
gens,tune tui miferebitur iîle qui dicit * Cum eonuerfus
ingemuerisjtunc faluus eris, Sc lcies vbi fueris Deo dica-
tus dixiflè Prophetam , Nolo mortem morïentis, dicit Dominus,
quantum vt teuer tatur&viuat. Noli iam fentire, quod
cum mala fint opera tua, vt.bené te agere exiftirnes, cur
non ftatim pro fadispoenas receperis tuis, fed afpice fcri-
ptum Dominum patientem eflcvtpoenitearis.^ Ne dixeris
I peccaui,&quidaccidit mihi trifte, eft enim altiftimus pattern red-
1 ditor. Audi ecia Paulum beatum militantem teàd Deum,
circa te placandum aperientem tibi. Quod enim idcirco
fitpatiens * 5c non ilicofintrepræfèntatameritaoperum
tuorum,quiavelit te tandem à malis emergere per poeni-
f en tiam, per veram fatisfadionem. Nunquid fuftinentiam
bonitatis eius & patienttam contemnis, ignorans quoniambonitas
j Dei ad poenitentiam teaddàcit. Tu autemfecundum duritiam tua,
j & cor impoenitens thefaunzas tibi tram in die ira, & reuelationis
I tufti iudtcij Dei qui reddet vnicaiquefecundum operam eius, Redii
I Conftanti, adDeum: contrainterni tut hollis latroci-
j ilium, lume poenitentiae arma, fugeadulatorum qui tibi
nonfuerincdignati quçfehabentdicerepernitiofamiau- I
dem. Memento ore I fa ire dixiflè Dominum, Quj vosfelices
dicunt,in error em vos mittunt, érfemitaw pedum vejtrörum ttir-
bant. Crede in vnicum Dei filium, accipe veniam tuorum
fcelerum. Répété dicere plalmographum,^«^ inferos quis
confitebitur tibi} Sc kerum,Nuncjuid f exhomdlogefim,faciet tibi
puluis, reuertere àd Deum, ingemileepro criminibus
tuis, per Hieremiam Domini dicentis audi vocem* Nun-
quid qitt cadit non refurget,aut qui auértitur nori conuertenir ? ceeidilti
die quanegafti Dei filium, rèfürges hora qua fueris
eonlèflus, quia te plaga hoftilis infedic : trade te euran-
dummedicinx, iplètibiadhibemedélam. vulneralli te-
met dicens-, Noil eft verus P e i filius * iterdm temet fana-
Q furiisc
ÈÇech. i
ifau 3.
t
gefiro, id
feffioncrii
Pfat. 6.
Pf*l-39-
1er. 8.