gaibus
armisde-
bellandi
fint holles
Vttfor |i/inttQchentM,
Vnus4utem quidam de circumftanttbus, educensgladium:&c.
Bcaci Apoftoli amoris limul Öc pietatis ftimulo a d i, gla-
dios ob tendunt, knien tiuin hoftium impccuni hoe pr*-
fidio compcfci, & a Domino fubmouëri poïte ar bi trat'i.
VerurnChrifiusDominus non fiiiit ifthucfierï; Neque
enim gladio aduerfarios nos vult fteïriere, aut profligaie,
fed virtüte,& pimdehtia^ bcnéq6l'entia,aUi(queiimi|i-
jint boites' bus.Hecenim lünt arma,quibus adherfus hóftes familia-
Chrifti do nter nosyti ïubet. Illum porro.qui plagam acceperar,vi
drinam. quadamdiuina.vt alius Euangcliftacxponit, in integrum
ftatim reftituit, illis, qui ad comprchcn dendum eum vc-
neräntjhoc quoq; figno (e Deum d ie palam oftèndens.
Quotidie apudvos er am in templojocens'. Cum dicit: jQ»ori-
dieapud vos er am in templo docens, non tenuiftu the, planum
facie, neminem prorfus illius vim frangere, auc volunta-
temexpugnare potuifle ,nifiipfclè clpi,& ad morris ftip*
plicium adduci padus eflèr. Alïcruabat au tc'm crueem,
quam noftri cauikfubi'rc decreueratfcempori magis con-
gruojcuiufmodi illud erat, quod turn inftabat: quö nimi-
rumScripcur® implerentur. Pcr hocclaredèmqnlttans
in illorum poteftate id fitum nonfuülè,fedin fua.
Ateur, inquis>in tempto illum non 'comprëhenderut?
Quia metuebant turbam. Qupergo a loei 8c tem pons
opportunitate, pr*d*po'tiu ndx Ipem concip.iant,noctu
extra hominum confortiu m fecedit.
Tune difcipuli eius,rtlinquentes eum,ohtnesfugerutüï Neque
enim fieri porerac, vt vel veritasmenrireeur, aut a veritä-
tis fcop o Prophet* aberraren t.
Adolefcens autem (equebdtUf. Hic forfan è domo, in qua
pafchacelebraranc, xllosfuerat fecutus. Solent enim ii-
liufmodiaïïèdfcationes nonnunquam contingere. V.,
Eettusautemalongefecutus,eiïeum. -Magnus erat difcipuli
huius feruor : neque enim exteris fugientibus iple,
quoq-, fugte bat,fed vel refiftebat, velftatim eer te pedem è
fuga retrahebat: Siquidem vna cum eo in Pontificis atriü
introibat. Aderat etiam Ioannes, (cd hicPontificinotus
B
IudçiChti
flam propter
tarba
in templo
aggtcdi nó
audent.
Magnus
Petri feruor
& a-
nimofitas.
I m I
Concilia
Etadduxerunteumadfummum Sacerdotem, Cur illum ad
fummutn Sacerdotem adducunt? quia ibi omnesludxo-
rum proceres & magiftratus congregati erant. Quo ergo
omnia ex Pontificum & Sacerdotum fententia admini-
ftrentur, vindum Ielum ad Caiphsedomum adducunr:
Siquidemisantio illo fummoSarerdotiofungebatur.; v
V.OOCU1U CohüehéruntomnesSacerdotes, èrfcrihav 'ér(eniorès,&c..
Pharifzo- Conuenerunt ianè ad Concilium omnestvérurn illbrum
rum aliud conleflus, nihil erat aliud prorfus, quampeftilentium
nihil qui j hominum ccetus. Porto autem inftdias fuas tribunal is
fchcqaatepalliantes , multaexChrijftonon carididèifed
■ I iptioiè &infidioiê in terrogant.Neque enim teftimonia,
InConci-1 SP12 ^ iubmiflis teftibus aduerfus Iefum adfefebantur, -
lio Phari- conuenientia, hoceft, veritati confentanea erant,vt fert-
fieorum ' bunt Euangeliftx. Nam vt illorum Concilium eratpró-
wles erant pJjanum} ytpote ex prophanis & fcelératisimpöftortbüs
les iudices conflatum, ira nihil non iftic prophanis türbis, 8c tumul-
& aflcïTo- tibuseratplenum.
Et quidam[urgentesfalfim teßimoniumferehant. Fallt hi te-
ftesln medium progteffi,huncdixiJfeaudimmus,aiunt: Ego
diffoluam templum hoc manüfaäum, & poSl triduum, aliud non
IudYchri* manufa^um n^ififxbo.Qiip autem tefttmonium,quod ad
ßiv«ba " i fenint , pohderofius, coramque fenatu fp'ècioliüs videa-
(alfificant, tur, per apeftam calumhiaim, @ manuf^cium, & nonma-
& inner* hufa&um Chrifti ve rbis adiieiunn
tunr- t SednequeDomiriusquoquedixerat i jspluam tem-
plum hoc,fed dixerat-'foluite templum hpa Neqtié rurfum
de materiali tempio verba fccerat,verbum de córporis lui
tabérnaculo. Et quid ergo Pontifex? Aliquam ex illoVe-
lponftohem elicere, eaque ratione incomprehenlurn ca-
pere nitens dicit:
. Nonrejpöndes qtticquamad ed,qttatibiobïtciuntur abhisHtte
CurChri- aütem iacebut.'Nam cum nullus adelïèt,qui aufcultaret,fu-
ftus ä Cai- peruacaneum prorfus videbatur »qtiicquam refponfi da^
in te rn - / ^
me. ai,
lenarrat. Sivobisdixero,noncredetismïhi: Si autem
gkuero,nonreJpondebitis mïhi, nequedimiitetis*
.RurfusfumtnusSacerdosintenogabateum,& dixit, : Tues
CbriflusfiliusDëi benediäil Quandoquidem mulei Chrifti
noniine appellabantur,nam 8c S’acerdotes,& Prophet®,
& Reges, Chrjfti diccbànturjproptcreâ Pontifex incerrd*
gat:Sitne iple Ghriftus per-excéllendamjhpç.eft)Çhriftus
DeibenedidiFilius ? QUærithoc autem nonvteredat,
verum vthabeac, quo illum arguat 8c Condemnec , file
hqt eile forte relporideat. Nequé enim lwcomparati e-
raht Pontifices vt aliquando crederent. Quare Domir
nuis apud Lu cam ira illos alfatur : Sivobisdixero,non credetis
tfiihi. Yer^m tarnen he hoc illis reliqiium fiat , vt iure
qüandóque dicere qùeant, Scruatorem nbftrum leChri-
ftfim Dei Fditim éfle nufqüatn idileitè affirmalle . ob id
Matcus plahis Verbis id illum pronunciaftè cómembr^t«
Tu es Cbrtftus Eüiusîteibenediäi ? Per hac plano lenfu p-
ftenditur,Caipham cçterôlquc Iudæorùm proceres diui-
nitatis Chriftiprorlusignarosnon füiflè, : Vénérant äußern
in eius rei fiue notitiam, fiuc fufpicio.ném ,'pet ligna
quæediderat : Narn quorfum h^Jic folum.-ipfene Chri-
ftus Dei ben^iéti Filius cffet% interrogate attinebat>nifi
j2üm idefle fufpicaci fuiflentîneque enim ex: alijs reis tale
quippiam interrogate folirierant.
i go[um,& videbitis Ftlium /»o»ii»£f,d*c-Dominus manife-
ftædtuinitatis fu® aflértioni ea adiungit, quæpertinent
ad vniùèrlkîis iuqicij ftatum.Interminatur enim hic illis,
futurumvt feChriftum ihcoelèüi gloria,de maieftate con-
Ipicuum coram qu ando cernant.
A dextris virtutü Dei. Per hoc non forma,aut Ipeciesali-
quà corporea delignatur':(neque enim immenfus illc Spiritus'vllo
omriino lehfiicomprehendi poteft ) fed fpiritabs
: alioqui enimdextera virttftis D e i, vel leftioad huiiifè
modidexteram , yi aliqua fenlÏlilpeótari& capi pollet,
quod éft impoflîbile.
Interim Ghriftus Dominus i'nafpeétabili gloria 8c maieftate,
fuopoftea tempore feie oltenfurus eft : quippe*
cumfenftlis tlla maieftas 8c gloria illi, quæ lubalpedum
non Venit, indniulfeilt ä'diunäa-, nequofeeus fere ex illa
dimanet,quam radius è Sole. Cum ergo diciV.Fidebitisß-
lium hominis fedente'mm dextris yùf«f»D«:deounciat Iudços
gloriam & maieftàffem, qua circumdatus è Coelo ad terrain
fu b föcüli finém defcéndeti certoconfpeéluros.
Verumillihis auditis , adeo non font moti, autemçn-
dati,vt faniflîmæ verilumaèque Chrifti Seruatorisielpon-
fioniblafphemiæ quoque nomen impofuerint,aliofque
tellesinquirere, vcladhibere plane luperuacancum du-
xerinr. Exquoplanumfit,coeleftium myfterioru m pate-
faélionem obftinate iroprobis,in nuilam fere vnquam v-
tilitatem, verum in maiorem, plerumque cbndemnatio-
neracedére.
£utd vobis vïdetur ? P.ofteaquam 8c Dominus le Chri-
ÉtmDeiJFlliumelle, dexteræqüe pattialîîdete.hecnon
yfc mûndum yniuerlum iudicer, olim é ccelpfe delcë.nfu- :
r um dixerat, (pet hæc enim fummam fé cum pâtre cou- j
lenlîonem & æqualitatetn obtinere aperte declarabatj
fu m musSàcérdos quali orat tonis indigo itatc co m tno t us
veftem m ox difcid t r ,orat i on e qu e ad aud i tores co nuei la,
Audiftîs blajphemiam,dïx it,quid vobis vide tur ?
Quid vobisvidetur ? Non fert Caiphas condemnationis
fenténtiam per lèy auc èx le , fed éxigit ilia m abalIèlTori-
.bus 8ccircunftantibus, cahquam.de hominein manife*
llarioJplanequeconfeiFobla(phemi®criminë‘ deprehen-
fo.Præoccupat autem auditorum animos huiufmodilèr-
monc'.Quid vobis videturï En apenam modo blafphemiam
audiuiftis. HæcPontifèxnohram illos, qui aderanc, vt
mortis ientehtiàm in Iefum fêtant,fua oratione incendcs
quam vi quàdam irhpottüha hue prorfus compellcns.
Aurnonïplî,fed iple verus odio,&inuidiainftigatus,eiuf-
modifehténtiam promit. Et quid ergo illi?
OmnesçondemnauerUnieum, reum ejfe mortis.Illi funt accu-
fatores, illi Iudices,illi, vt parteis dicam, funt omnia: fi-
Chrifti
men apud
Iudaroslj.
' patens.
CurDomi
nus plants
.dilèrtifq;
•verbisfaf-
fus eft.fç
èlïef ilium
Dei bene*
;di£U.
Pharifei&
Scriba: &
Iudçorum
iPontificcs
diuiniratis
tDbrifti n
iprotlùs
jgnati.
•S;, F
Chtiftus
Dominus
coram
Çaipha
Deum &
Dominu,
& motta-
lium om.
nium iu-
dieem pro
fîtetur.
Deus fen-
fu-compre
hendi rillo
modo po-
iteft.
Ex aniraS
fplendorc
felicitate,
f& gloria,
redundat
Iplcndor
& gloria
ipènhlis
in Corpus-
G
IudçiChri
m confef-
fionc &
comniina
tione n^^
quiores e
uadunr.
^hriilus
Pitri çqua
lem fe prç-
dica t.
Summits
Sacerdos
icindic ve*
pimenta,
&quirc.
H
Gaiphas
iaj/Tcüores
^tircùm-
Santés,vt
mortis fen
f r i g ? - ; rc« Erat enim iudteium illud quædam yerius tti&unalis I___ ______________
^ as r*i laraa,quam legitimumConciliumyidquod Euang^lifta quidem Pohtifeg tiinicul® dillèótiönc , omnes permo-
tennam n
infonicm
:fuim fe-
rant.tantü
ifön-cc
pcilir.
Cuflndei
exiimam
quando
Lucas hoc iplo quoque dcmonftrat,quodDominumad uerat, &ihlèntenriàmfiiampertraxerat. Iudæi enimli ,
illoï.qui ex CQ.fi tu es Gfcri/î^f,interrogabant,ita relpondif- i quid, force, quod aliquant blalphemiæ Ijpedcm præ fe
ferre
ad Çafiut X I f .Êuangelij CHar ci.
' ferre vïdébatür,audiuiflènt,more lub extimam ftatim ve-
! ftem lacerabant.
Apoliolnm Petrum anteChrifiuro caprum tertioqueab !N
Chtiftus j
Doihin'ts
Ifiimms
rpâiientiar
jfortnam (c
; onni'bus ,
L-oponit
négatuin cütpoiis ,■ &pretiofi languinisDomini no- muncjjus
terraque Dominus, vniuerlbrumque coh^irör Sc Arctti-
tcAus,ranqiiä'm.vnuSex nobis (put is’8c colapliis foe de de
höheftaiur | indigiieque exfus durar 8c perftat, & ab im-
piisludibriohabitus,patientiam eonftarifer retinecifum-
mteper.htec omnia tolerantije & patientiae forniamfei-
propheti* pfum nobisprppoöehs.
largicor« Eropbetizia. Qui omnium corda &renesfcrutaCUf,om-
audton nifque prophetia:auditor&:largicor habetur, quomodö
is, qu is n a m ip fu m caJcidille r,ig tiorar e pore rat ?
Petrus in- At ille iiegauit diuiii’.nenucfiio.ncqvx nov.\quid'dius. Beatus
firmatus Petrus ("prove a Domino pr-edictum fuerat) in fir mat us,.
uegatChiri --- • ^ o. negal c—.—---- ------- - • J
B
An eadem
aocilla Petrum
bis
interpellant
iucertü
Euarigelt-
flædePemnes
con-
ueniunt.de
caula auic
proxima,
non ira per
fpicue o-
mnes.
Petrus Gal
li canltt
quaGàgra
uifomno
excitatus
j & elemen-
; ti Domini
I oculorei
ipe&usca-
fum fuiun
ftatim ' 'u><
agnouit &
defleuit,' ‘
D
Petrus per
poenitèn-
dam in pri
ftinumfta-
*um &|0.
cum reftiu
m
[jGurfcri- |jptur«fan.
rftorum
Uapfûs pro
jpodant.
[|.vnieum.
Fifalucisre-
! median!
! Poftcafum
tPOEniten.
vniuetlotum Dominum &Seruarorem negat,idq.ue non
lemel&iterum, fe.d tertia vice .-Neque id limpliciter rurfum,
fed cum iuramento, vnius duntaxat ancillævoce ex!-
terri tiis, &examinatus.Vtiquefùbita ilia conftcrnarione^
animique perturbatione occæcatus Dominicæ illiuscÖ-v
minationis : Qui me negauerit coram bomimbus,negabo & ego
eum coram Eatre meo,qui est in exits, penitus oblitus fuerat:
quandoc]uidemnönlemeltantümled aliquoties cöram
omnibus ilium hegat.
Eiurfum autem, cumvidijfet ilium anciUa.ltemm hic negat,
fiue ancilïa, quæ circumftantibus vnum ilium ex difeipu-
lis Iefu cfte indicium faciebat,eadem fuerit cum prima,vt
Marcus infinuarevide|ur,fiue alia , vtMatrhæusfcribit.
Neque enim lcribentiuanimus,vtiftudaccurate memo-
riæ proderecur,anxie laborabat:vt quod ad lalutaris fiqei
rationemnonita mulcum confcrret.
, Quamobrcm Lucas,nulla ancillæfaéfcamentiorie,qui
ante ièeundam negationem, Petrum vnum ex iis eflèaf-
firmabat, qui erant cum Iefu, virum faille commemorar.
Verum licet hæc non itaexadfceinter leconuenirevide-
antur,in eo tarnen ,quodhicrecenferepropofitum illisc-
rat fumme conlenciuncomnes; videlicec Petrumlecun-
donegaftè , nec non cum iuramento lèhominèmilliim
npn cognoicere. afleuerafle.
^ Eottpufillumrurfus,qUiaflabantdicebant.Enquoalij magis
Ivrgenc & affirmant -, co Petrus.vehementîusiurat,&ob-
ftinatius negat, vnde lequitunlflc autem ccepit anathematize
re&iurare. -
Etftatim gallus cantauit,&recordatus ett Eetrus,&c.V oftea-
, quam metus ex parte decqffit,& animus illius à vehemen-
tiilla commotione ,quæmemoriam eius obturbauerat,,
nonnihil reualuit & quafi refpirauit,admirabili quodam '
modo ftatim in illud ipfum malum 8c probrumlefe deci-
diflé co m périt , in quod Dominus ilium prolapfurum
paulo ante denunciauerat. Galli itaque cantu admoni-
tus , & quafi à grauifomho excitatus& dementifimul
Domini,quem negauerat,oculorefpedus & in quantam
demum calamitatem praeceps ruiflet liquido edodus,
foras è veftigm egreflus , cafumfuum amariffimedeflere
ccepit. '
Et quia exanimpadle& ad Deum rediit,ftiumque la-
plum vehementer'dol'uit , faclum eft vta gradti & ordine
fuo non dccidetit,manfit enim , quod ante erat, nernpe
germanus verufque Ielu Chrifti difcipulus. Quandoquidem
perpcenitenriam,iriternumqueanimi dolorem non
modo certam veniæ fpem, verum plenam quoque peccatorrim
omnium remiffionem obtinuit.
Porto autem per San&orum lapfusjquos diuina? feri-
pturæob oculos nobis pbnunc , admonemur, vtfimile
quid forte palfi , leduli pcenicentiaeilloramimitatores fi-
mus. Siquidem cleméhsDeus vnicum falutis remedium
j)oftcafum,poenitenriam'nobisreliquir,omnibufque pec
cacoribus dementer propofiiit. Quam illi mediciname
medio tollere conaricuc, qui le ipfos Catharos , hoc eft,
mnndos ybcant, h^ud cogitantes rem eile omnibus for-
dibiis &:inquinamentis fordidiorem 8c inquinatiorem,
eiufmodi de fe iufo opinionem concipere-Ncmo enim vt
facris literis pre/ditum eft,afordibus immuniseft,ne vnius
quidem diei infans.
Sed neque illiid quoqne Cathari illi ignorent, nernpe
lapfttm efle : verum per poenitentiam reftirrëxiflè,& pec- mundum
catocmri veniam impetrafle. Né ifti ergo Dei benignita- g
tern eiufdemque clementiam 8c manfuetudinem incu- ,
fent,memoresillius.quodperProphctam difertealicubi cepUm
tradit; tniquiras mpqnon nocebitei, dicit Dominus,quacunque Eucbari-
[te,akipipfotatefua conuerfusfuerit. '"Z : ftiam lap-
Etftdttmgallus iterum cantauit. Marcus Etfangeliftagal-
lum,pofteac)uam Petrus primb negauerar, vocem dedif- |c^r Marl
fe fcribic: V bi autem tertio Chriftuth negauir, denuo ce- |cns Petri
cinilïè^lïerit. AccuratiuS hic enim Apoftoli infirmirarem [negation?
eiufdémque propter ingentem metum animi conftema- accuratms
tipnem explanac, quam Matthaius. Nam eum hic Petri
fedatör eilet,perfedius, quse ipfi acciderant,ab illo dicit, Euanquam
reliqui.Interim qu* hac de re a Matthso & Marco 'gelift*,
narrantur, etfi primaforcaffis facie pugnare inter fe vide- '
antur,verè ramen non pugnant: Quandoquidem galli
eodemgallicinio nodisve interuallo non iemel aut bis
tannimxanunt,fed vno eodemque tradu eandem v ocem
crebriusreperant.
Marcus itaque vbi Iemel canere cceperat,vocem non
continuiftè lignificat, verum eandem iterum iterum que
ingeminaft’c , quo vel hac faltem ratione Petrum exci-
.rarer,eaqueilliin memoriamrédigerer, qu*Chriftusipfi
com minarus fuerat. Qrwre vtrumque verum eft,& quod
Petrus ter negauerac Chriftum Dominum , antequam
gallus eaneret, & quod poft tertiam negationem denuo
vocem dederit:Alterum enim refertur adnodis v ices,leu
gallicinioruminteraalla, alterum verb ad vnius interca-
pedinis voces.Negauiritaque ter,priufquam gallus vnum
galliciniumintegre ablolueret.
Sunt quHdicant,&in idem pene redir,quod Matth*us
limpliciter & indefinite retulerat,hoc Marcum explicatè
commemordflè. Galli enim, vt nemonefeit* eandem vocem
Concilia-
turMarcus
cum Matthäo
de
Galli caH-
cu & Petri
negations
Ante galli
cam um
primunt
abfblutum
Petrus ter
crebrius mindere foliti funt.Eapropter Euangelifta ^c| ^ lQ
Marcus illac.nntequamgallus wwtef,quodMatth*us habet,
explicacih hunemodum: Eriufquam gallus vocem bis dederit,
hoceft,priulquam gallus lecundam omnibulquemanife-
ftam vocem dederit,rer meesnegaturus: Marcusproinde a-
liis non aduerfatur, fed planius dicit,quod c*ceri contra- ^
diusexpofuerant. 4 i 1 W )
E t ccepit fiere: Petrus obuerfo Chrifti vultu obtutuque
peccati fui admonitus', lachrymas ftatim profundit at no
palam Ulud aufus eft facere , quocircaegreffuseft,foras,-
ibidemque amarc plorauic.
C A P V T X V :
ET vi^cientes lefum, duxerunt,&tradtdertint Eilato. Iud*i
Cfuiftum Iefum ranqnam mortis reum tradun cl ila- dant Ro.
to Romanorum Pr*fidi. Acipfi viciffim non lbngo manonani
t>oft tempore Romanotum exerciribus tradtti fuerunt. pr*Jidi, _
fmpletum eft enim in illis , quod per fandos Propheras
iam duduro ahtepr*didum fuerat , e quibusvnusita Lxcrciti. ;
ai t - Va impio in malum , retnbutio enim htanuum eius pet et, jbüs tradealius
verb ; ficut fecifti.itafiettibiimercestuaincaput Ui.
j i i i A HÉ i ; ü u i
lues KexIinUorum! PiUtoinrenogantKtiioS«*»**-
tumûeCus rt (pondit.» dicis. Quia emm, vt Lucas fccibir,
COEpenintiHitmaccnfarctlicentcs: H«»f snuemm^sfubtur-
ObiaiefuHPiIato,ntcrrd'gacus,refpotid.t:t«*c«. Vtas
eft aütemhocrefponfigenete, ne per abfolutumfilentm
illorum calumniam cpnStmatevideretur.Tumetiamne
perexquifîtameriminum obietftorum inficianonem aut «
Sepuifionêm.intimoriscuiufpiamfufpicionemfortève- j f c * ,
‘niret. ~ . T J • Vnicum
I Lite. 2j.
ICutDo-
jminus Pi-
Uato intcr-
roganti
RexIudço
{ruines
Pér diem autem fefium , &è. Vnicus bic impiis Indus
fcoous propofitus erat, inque vnum hocftndmmincum. • W - ■
bebanromnes.nempe vt vit*
cipicem darent : Fado hoe propalam oftendentes.te ho- ^
mL„MnloriimcnlturaaddiaomulrispJttibusnequipr