; ;
1
I
Acprimum facili referuntur ad aftrà volatu:
Vnde fluens anima ftru&um vegerauerat Adam.
Nam, quianàturam tenuem decliuia vitae | I
Pondera non reprimunt, nec tardât ferreà compes,
Concretuw celerirelegehs fecataëralapfu,
Exfuperatque polumreruensfcintiliaremenfum
Carceceosexoia fitus^quibus hæferatexful.
Tuncpoftliminio rçdeuntem fufcipitalto
Cana.fidesgremiojtenèrifçjue obleCfcat alumnam
Deliciis, multos poft diuertoriajcarnis
Orç rénarraritem querulo, quos pa ftà,labores.
Illic purpuréo latusëxporreifta cubili,
Floribus æternis (piranteislibat odores,
Ambrôfiumqué bibiçxofep^de graminerorem.
Aft aliæ, quas dira lues,errorque malignus
Immerfit tenebris, vaftoque obfedit; Aüerno,
Haud impune piis,ah, feraet abcflë Fatentur
Conciliis,méritas Ferre 8c per fiecula poenas: ^
Queispamsandqui,aurægri reuerentis abÿflüs
Exclufis, mundique bonKcùm mottepotitis
Ditibus, &longo fùmantibusinteruallo,
Fluminaque,& toros coeli fîrientibusimbreis
Implorata negat digituminièrtare palato, '
Flamarumque apices humenti exftinguere tattu.
Nec mirêrelocis longe diftantibusintcrW, ,
Damnatas,iuftafque ani mas concurrere vifiis
'Con(piçuô&,meatafaue vices per magna notari
Interualla, polus medio qqæ diuidit orbe»
Errât,quifquianimas nbftrorum fine oculorum
Æftimat:inupluit[virreoquoslucidapalla
Obiice:queis ipeculumconercta coagula texunr,
Impediuntquevagasobdu<fto humore feneftras.
Numne animarum oculis dënfb vegetamine guctæ
Vdluunturteretesîaut palpebralibus extra
Horrefcunt fetis, cileve vmbranre teguntur?
Il Iis -viu,a acjes, nec pupula parua,fed ignis
T raieftor nebular, vafti-& pënetrator operti eft. ÿ
'Nilferrugineum folidumve tuentibus obftat.
Noôtürnæ ce dune pebulax-nigrantia cedunt
Nubila: prætenti cedit teres area mundi.
Nec tantum aëreos vifii tranfmittit hiatus
Spiritus : oppofitos fed tranfit iumine monteis,
Ocëani fineis, atque vltimalitoraThules
f Tranlàdiit, voluçrelque oculps in Tartara mittit.
Noftris nempe omnes pereunt fub node colores
Yifibus,& eæco délentur tempore forma?.
Nunquid & exutæ mera b ris.ac vifeere perdunt
Agnitionenotas return,vejgreffibus errant?
Vna animas temper facies hab et,& colorvnus
AëriSjVtcuique eft meritorùm'fumma,finiftrv
Seu dexcriialternasnec commutabiie tempus
Conuèrtit, variatque vicesdongum, atque perenne eft
Qmdquid id eft» vnus voluit fua fiecula curlus.
Expertos dubitas animas perçurrere vifus?
Abdita corporeis oculis cùm fæpe,qu ictis
Rore foporatis, cernât mens viuaremotos,
Diftanteifque locos, aciem perrura,per aftra,
Per mariaintendens: nec eniro (ë fegregat ipfii
Ante obitumviuis exartubus, aütfugit exJul
Sanguinis,& carnis penetralia, fëque medullis
Exuit, abdmftamve abigit de pedore vitamc
Vifcerea fed fede manen ^fpcculatur acutis
Omnia luminibus, & qua circumtulit acrem
Naturae ]euisintuitum,nulloobiicererum .
Difclufa,anre oculos fubiedum profpicit orbem,
Atque prbisfub mole fi turn fordens elementum.
Obiacer interest tellus, neevifibus obftat.
Quin,fiftelligerum vulcuscoriüertat ad axem,
Nilintercurrpns obtutibus, impedit ignem
Peruigilis animæ:quamuis denlata grauentur
Nubila,& oppofito nigrefeat velicrc coelura.
i Si c arcana videt taci tis cooper ta figuris
Corporeus Ioannes adhuc,nec carne lolutus,
Munere fed fb.mni, paulifper carne fëqucftra
Liber ad intuitum,leh(uque,oculifque peragrans,
Ordine difpofîtos venturisSoliBusannos.
Pçocindum videt Angelicùmiiam iam que cremandi
Orbis in excidium, rau cos ÔC percipitaure
Mugitusgrauiümmiuhdi füb'fine tubarum.^
Harc ille ante ôbitum, membrorum carcere (èptus
Secedente anima,non d.eïcendente yidebat.
Nonne magisflarus fine corpore cun d a notabir,
Corporis imiolucristuinulo frigente repoftis? ; '
Certa fideSjtabidosfub tetra node caminos^ '
Oufpollutamanimam per fiecula longa perènnr
Igné coquunt, oculis longum perinané remoti
Pauperis expofitos^nec fecius aurea donà
Iuftorumdirimente Chào, rutila fque coronas
E minus oftendi poenarum càrcere mërfis.
HinC paradeificolsepoftYlcera dira beato ^
Proditur infelix vluîans in pefte reatus
Spiritus,inque vicem meritorum mutua cernunt.
ODee f cundiparens,animædator,6DeeChrifte,
Cuiusab oreDeusfubfiftitSpiritusvnus:
Te modérante regor, te vitam Principe duco,
Iudicete pallëns trepido, te Iudice eodem i
Spem capiojfo're, quidquid ago,veniabile apud te,
Quamlibetindignumveniafaciamqueloquarque, '
Confiteor, dimitte libens,& parce fatenti.
’ Omne malum merui:led tu bonus arbiter iaufer
: Quod meruirmeliora fauens largire precanti.
Dona animæ quandoqùe ineæ, cùm corporis huius
Liquerit holpitiumi neruis, cure,fangùine,feile,
Offibus exftrudum,corrupta quod incola luxu,
IfHeu, nimium complexafouetrcum flebilis hora
Clauferit hos orbeis, Sc conclamata iacebit
Materies, oculifquefuismehsnudafrüetur;
Ne cernât truculentum aliquem de gente latronum,
Immitem,rabidum,vultuque,& voce minaci
Terribilem:qui me maciilofum adipergine morum W
In præCeps, vtpraedo,tràhat, nigrifque ruentem 1
Immergat üpecub us,cunda exadurus.adufque
Quadrantem minimum, damribfie débita vitæ.
Multain thefauris Patris eft habitatio Çhrifte,
Di fparib.usdifereta locis.non pofco beata
In regionëdbmum.-fintilliccaftavirorum
Agrriina,puluereumquædedignantiacenfiim î
Diuitias petiêre tüasifitfiore perenni
Candida virginitas,animumcaftratarecifum. W
At mihi Tartarei fàtis eft fi nulla miniftri
Occurrat facies,auidæ nec Aamà Gehcnnæ
Deuoret hanc animam, merfam fornacibus imis.
EftojCauernolb quia fic pro labe neceflè eft . ; • \
Corporea,|triftis me forbear ignis Auerno :
Saltern mitificos iheendialenta vapores
Exhalent,«ftuque calorlanguente tepefcat. ;
Lux immenia alios, 8c tempora vinda coronis
Giorificentcme poena laeuis el'ementer adurat*
Precatio.
fcundlj. t
potens,
AVRELI I PR V
DE NT 11 CLEMENT
I S , C O N T R A T . A V R E L I V M
A V J A N V M S Y M M A C H V M
V R B I P R Æ F E C T V M ,
in Lib. I.
F R Æ R A T I O.
C»trminitgenus ,qualeiftud> inuentor milt Dux
bonelumnis.
Av i v s præco Dei:qui fera Gentium
■ g J Primus corda iacro per domuit-ftylo,
I Chriftum per populos ritibus afperis
>*- Immanei$,placidodogmatefeminans, /
Immanfueta fuas vt ceremonias
Gens paganaDeofperneret agnito,
Tacrilegi^
A dus rurbinibus forte nigerrimis
Hibernum pelagusiam rate dcbili, ^ .
Et vim nauifragipertulerat Noti. a
Sedcùip cæruleiproslia gurgles
IulfiflefPbmfei 4extra qui^feere :
Ad portUm Huitans cy mba relabitur, i
Exponicque iolo.litotis VuTdi
Contrados pluuio frigore remiges. i
Tunc de litoreis fiepibus algidf>
Arentüm properèbràchia palmitum
Conuedant: rapidbs vnde foeos ftruant.
Fafcem quifque fuum Congerit ignibus,
Exfpedans calidi luxuriam rogiifi?
PauiuSjdum fragileis cogere furculos -
Et denlare foci congeriem ftudet/ |
Incautam cumulis inférait manum,
Torpebat glaçie pigravbi vipera,
Sarmentis laqueos cbrporisimplicans:
■Quæ poftquam intepuitfomitesfumeo,
Laxauitque ferox colla rigentia,
Iam fledi facilis, rettulit ad manum /
.Vibrato capite fpicula dentium.
Hærentem digiti vulnere mordicus.,
Pendentemque gerens Paulusinhorruit.
Exclamant alij ,quod cure liuida
Virus mortiferum ferpere crederent.
At nonintrepidum terret Apoftolum
Triftis tamfubiti formapericuliî
Attollens bc^lbs fideralufpicit, '
^C.hriftunifub tacitopedore murmurans,
Excuftumque procul decutit afpidem.
Abiedus coluber verberataera,
Atque oris parpli foluit acumina.
Mox omnis (anies deferir, 8c dolor,
Ceu nullqlaceram vulnere, dexteram*
Siccatùfque peric vipereus liquor.
Hydrum præcipitem dumrotat impetus,
Atfurum mediisinculicignibus.. -
t Sic nunc poft hiemem,vimque trucisfreti» <
Quqiadata ratistunc fapicntiæ eft*
Cumfub f facrieolisterritaregibus,
V ix paflo poterat curi^ere earbafo, f
Afflidofquefuos turbine (seculi
Vedaratjrapidis fiudibus innatansi
Morftim vulnificum lex pia pertulic:- P
Occultabat enim fe priusabditum
Virus,nee grauidum protulerac caput, t
Cbntentiim inuolucris, atque cubilibus,
SubterTquopremeretclaufafilentia.
Sed dum forte latens impietas riget:
Dextram iüftitia: pigta momotderat,
Succenfi ftomacho iellis inaeftuans.
Heu, quani Catholicam nil propèprofuife
Puppim enafle (acriremigio-ftyli*
Quern Paulus variis gentibus edidic i
Vixportu placido'tuta quietierat
Vidiix.cdomitis mille furoribus: . ;
Vix adftrida fuis iam retinaculis
Vedorcs'ftabili condideratfolo i
Erumpit fubitb triftè péricùlum.
N a m , dura præcalidos ignicùlos fibi
Sôlùendis adolent j & fenio,& gelu,
Dum virgas fterileis, atque fuperfiuas
Flamis de fidei palmite coucremant,
V t concreta vagis vinea crinibus.
iSiluofi illuuiemponetet idoli,
Palpauit himiüs perniciem tepor.
Spes infuëta fubit ferpèrefiexibus,
Et vibrarc fagax eldqùij caputi
$ed dextra impatiehsvulneris,irritos,
.Oris rhetorici depulit halitüSj
Effufttm ingenij virusinaniter
Summa Chrifticolis injure fubfticit.
i? aluator generis Romulei precor,
Quicundis veniam das.pereuhtibusj
Quinullum ftatuisnonoperis tui
M órtalem, facilr quem releues manu;
Muius,fipotdseftjiam miférefeito
Prærupca.m in foueam præcipitis viri.
S|iir.at facrilegis fiatibùsinfcius,
Errbrefqupfuosin dö.cilis fo uet.,
Qbteftor iubeas, ne citüs impetus m
Arfurum mediis infcraclgnibus. S
AVRELI I PRVDENT
I I CLEMENT
I S A D V E R S V S L. À V R E -
L I V M A V I A N V M S Y M -
machum, Lib. I. ;
iv: Redebamvitiis ægràm Gentilibus vrbem
I f Iam facisantiqui pepuliffc perfcula morbi,
Nec quidquam reftare mali,poftquam me-
f dicina
^Principis immodicos fedaratin arce dolores.
' Sed, qùoniam renouata lues turbare falutcm
. Ten tat Romulldum, Patris imploranda medela eft,
Ne finat antiquo Romain fqualere veterno,
Neve togasproeerum,fumoque &fanguine tingi.
Inclytus ergo parens patriæ, moderator 8c orbis
!'Nil egit, prohibendo yagas,nepriftinuserror r ÿ '
Crederec eflë Deum^nigrance fub aëre,fermas; ■ \
Aut elementorum nacurain.quæ Patris ars eft
Omnjgeni, fiiraraa pro maieftate facrarer. • "
Virfolus, cui cura fuir, ne publicafnorùm ^
Plaga ciçatricem fummaleuicer cute claufarù
Duceret,& latebram tabentis vulneris altè
Impreflàm,penitufque putri de pure perefam,
lu n & a fupëificies medic© falleUte fouerer.
Sedftuduic, quo pars hominis gènefbfio.r in tus ?
Viuéret,atque animanflërhali pefte piàtam
Noflét ab interno tutam feruare veneno»
Ilia tyrannorum fueratmedicinajvidere
Qui ftatusante oculos præ(éntibus,acperituri$
•Çompeteretrebus,nëc curam adhibere futüris,
Heu,male depopulôUiériti,malèpatribusipfis '
Blanditi : qubs prtecipites in Taptara mergi
Cum loue fiuerunt,multa & eu m plebe Deorum;
Aft hic imperium protendit latiusaeuo
Pofteriore, fuis cupiens fancire falütem: . .
Nimîrum pulchiè quidafm doiftiÏÏîinus, eflét
Publicares,inquic, tuncfôrtùhata {àtisjfi
Vei Regesfaperenc, velregnarentfapientes'.
Eftnê ille è numéro paucorum : qui diademi
Sortitiiæthereæcoluerunc dogma fpphiæ?
Çontigit ecce nominüm generi ,gentique togat*
Dux (apicUsielixiioftr« refpublicaRomæ
luftitia régnante viget. parete magiftro .,
Sceptragabernanti monet,vt ceterrimus error,
V tque lupërftitio ve ter um pro cul abfitàuorutn,
NecputètefléDç.umÿnifî qui ftiperbmniàfunimus
Eminçât, magnique immëhfa creâuerit brbis. i
Num meliùs Saturnu^udsVëxiflcLatinos
Credftur: ediëtisq ulta l i bus infomiauir
AgrcffersanimoSj&Barbâra cordavirorum?
S m Deus^aduehio fügiens,præbete latebrasj
OecülcaÉèfeneràvgnati feritatetyranhi •
DeieCtum folio.placetjicicfugitiuus,6cexful «
.ytlateam.’gentijatquëlocb Latium dabo nôméti.
yicibus incuruumjfi qua eft ea cura,putandis
Procudàm chalÿbem.necnon&moinia veftri.
FlumihiS in rfpa ftatuam Saturnia vobià;
VbsnemUs,appofirafque mco fub honore fâcrant'ei»
fSum quia nain Coelo genitus)celebrabitis aras.
Inde Deos,quorum patriafpedata fépulchra
ScimuSjin aere hebetes infonnauere minores:
Aduefia quos piofugus gigncnSj&eqüina libido,
ïntulit