DIDYMI ALE>
XANDRINI IN EPI*
ST OLAM P E TR I PRI mam
j enarratio.
c a p . m
B
Pfal.3%.
Pfal. 119.
Ephef. I.
Cautclege.
gsa] E T R v s Apoflniiu Iefu Chrifti,eleftto aduenis dijper-
fioiks. Pofitus Petrus circumcifion is Apoftolus,
omniumque ludæorum habehs ftudium, fcri-
biteis qui in totius örbis difperfione moraban-
tur,tariquam adUeiusciuiratum exrranèarüm^euro vtique
nequaquam plûteseotumin Iudæa confifterent. Si quid
autem mpra textum hic póÈeft intelligi'i knimaduertendum
efthoc dè anima ratione,quafi adüena.m ektn velitagnofch
Vhide etiam di&ura vuJfimt^egymm ego 'm terra &!aiuena,
ficut omnes patres mei. Et iterum : Heu ma quoniam incolatus
meus prolongatus eft. Aduènæ liquidem fiurithoftiinum anima
corporibus CQpulatæ,dum 411 eistemporalhereflecon-,
ftituuntur. Nam fi effent ex ea fiibftantia, vera corpora
èflènrhabitatrices terra. DeniqUe anima habentes corti-
paflionem carnis, efiè in habitatione carrieanuncüpentur
& velatione, qiianquam adnena hint in têrtam, fed magis
alfimilanturindigenis. Vnde 8c terrores inferunturluper
habitatoreS terræ, rapiehtes vtique ea qua terrena funt,&
terreni indutas imagine. Secundum pufientiant Dei Pattis.
His concordant qùæ à Paulo diéfa font ica : Siiut elegn nos
in ipfo ante or'tginem mundi ejfe fünftes, & imma'culatos cotant eo
in dileftione.pradeftinans nos in àdoptionemfiltorum. Licet enim
quidam dicänt qüoniam femper, 8c ante mundum ratio-
nalium fubftantia fit. V erumtamen præuidens Deus fidem
& adtus hominum quæ aguntur, per Euangelicarn doébri-
nam præfcienter elégit eos iri Cnrifto ante mundi origS
nem,iam tune prædeftinans eos filios eflèparticipiofan-
<5tos adoptionis, Præfcientiâ enim nihil aliud eft puranda,
................ quàm contemplâtio futurórum: quæ non èft iam præfcin5
fubdole ! entiapoftea, fèd feientia,dura ea quæ primitus contempla-
videtur in-, taluntvéniunt ad effe&um. Licét igitur fecundum præ-
! feientiam eleéti erant quibus Petrus icribit, verum tarnen
nis de prx- exiftentibus eis Petrus loquitur^ Abijcit itaque.fabulam
exiflëtia a- Manichæorum de naturis,& inteile&us præfens. Inbsredi-
nimarü an- tâtentincorruptibilem, iûcôntaminatam,& iminarcefcibilem con-
te corF°ra, fyuatam in coelisin vobis. Vt oftendat quomodo in infîni-
vifibiiem U tum beatorum permanebit hæreditas, incorruptam & im-
Deindeob- marcelcibilem èam dixit,per hoc manifeftans& diuinam
icurè nimis & putam harediratem, eo quod ht incontaminabiliseius
hicDidym. perceptio apud eos, qui proprietatis præmiô diuitiatum
’! Pr£C^ ntiUIP bona delpiciunt, feientes Ce habere meliorem
{jonc, quafi & pcrpetuato fâcultateih.Quam diim dicit toahluram,per-
Deus prz-j petuitatem eins aperit : & dum probat Kïeliorëm, diuinita-
uidens fide,; tem repoGræ hærediratis oftendit; Si èrgq in cedis fideli-
E> Lus hæc fcruat ur hæreditas, fiiuola quædam Sc repida proftros^
bonos! ^eruDt a^<îu‘ putahtes éam le percipere in terrena Icrùlâ-
præfcienter Mille' âufais, exiftimant elïè delitiarum præmia pro-
eligathomi! prietate reçepturos. Quietiam interrogandi ftint,quomo-
nes:non n. doaftruantdelitiascorporales,cùmdicatur hanchætetli-
pradeftina-j tatem ned corrumpi polie nfic màrcefcere, maxime cum ipfî
anieuifionel ^^cànt ’ ^æc P ° ^ finiri completo anrio millefimó. His
fidei &me- copulandalünt ilia verba, quibus indicatur, quèd ih regno
ritorü ho-1 coelorum fit hæreditas conftituta,& hequaquam cotruat,
minum.nifî eo quôd fitîntelligibilis, quando lènfioiliâ,non ficut intel-
^atur de i coguolcuntur.illa namque Spiritus la fi élus dignit
âeâîôe ad fiuiis nianifeftat. In quo exultabitù modicum, necfiopotteuon-
gioriâ quâ' triftari ïnvariis teniat:onibus,&e. Probatur fi dès éotum,qui
quidem uni propter jeum in tentationibus. d iuér fis tribulantur, 8c y fi,
proaide ni- que ad finem in huiûfmodi probâta fide perfiftunt.
diftinxcruc I • <Hos vt,tlue conuenit exulrare, -hcet ahquis labor eo-
à prædcfti- tlU11 voluntatib'us importun us éïïc videatùn Hune e-
uarione,&; nim laborem hic lùbtriftitiænomine defîgnatjtanquam
« præuifiSj fJC aliqua triftitia quæpôffit ë diuerlb per hæc verba co-
AxcrunrSI guofi-i> cum 8c apud Patrfum duo triftitiæ'gerneradeclax.
Cor. y_
■ E ’
Quod eti
abfiudücfl
VidtBtlUr
rninum M
2-degrati»
éplibero u
bitrio cap,
rentur, quarum vnam mortem operari, alteram ^ero
pconitentiam ftabilem ad laluteiri, quæ ita delcribit.
Mundi trfiïtia mortem operatur, Dei veû punitentiam ftabilem
ad falutem. Certum eft enim quoniam qui triftis eft la-
botando, dum pro fidedeccrcac, ne que lecundum mundi
trifticiam triftatur y. ncque lècuridnm poenitenriam.
Ilia namque pro amiffióne' deled,tbilium rerum , hæc
aucem pro honore tranla&órum geritur peccatorum.
Vtrumqtie verb harum triftitiarum exrranëuseftècogno-
fciçur qui tenratur. Et quomodo diuerfus dccertanrium
prouediisjalij, cum labpre quæ triftitia vocatur,tentatio-'
nés feruntj alij autem lme triftida^& fie excellenter eas
8c cum deie&atione fulcipiunt, vt lætentur, quoniam
dignjlùnt fadi pro nomine Chrifti pati. Et arbitrantur Ce
incomparàbiîem gloriam polfidere, quando Chrifti nomine
tribulantur. De quàfaluteexqmfieruntatquefrutatifunt
Prophet*,,qui de futur a in vos gtatia prophtlatierunt, [crutantes ïn
quid vel quale tempusjtgnificaret;qtù in eis etàtjpiritus Chrifti,qui
pranunciabunt in Chnfto left paf tones, & póft hxc glorids, quibus
reuelatumeft, quodnonipfis, vobisautemniiniftrabant haci Qüoniam
quidam minorera affermit promilfionern &làluteni
landorum,qui ante aduentum Saluatoris fuèftmt,èXilU-
roantes plus aliquid habuifle boftetióres, eo qubd vicje-
rünclefuni lênfibiliter, etianl ligna ab eo corporalicet fad
a , & dódrinam eius audicrunt, oftendendum eft quoniam
huiufmodi opinio fallà elle dignolcitur: Duo aduen-
tus funt Chrifti. Vnus quidem intelligibilis lècundum
quem recipitur tanquam Deus verbum. Alter verb lênfi-
bilis fecundum quem videtur ex Maria progrelfiis. Sed
diuinior intelligibilis quàm ïènfibilis,qui etiam prauis ho-
minibus eft collatus. Omnibus itaque làndis qui poft ad-
uentüm fuérunr 8c ante aduentum, inrelligibiliter àduc-
nlens Dei verbum, propórtiofte aduum quos vnufqrtrl-
que;gelïiti ^ndifiëant eos^qüibus lèmetipfum decenter
irradiàuit, non mirioratiV Icilicer eis propter lehfibilem
pfælèntiam qui fücrunr ante eiusadqcntum^ Nön ènim
propter malitiam,led propter temporis diuerfitatem höc
aduentu frul nequiuerunt. igitur licet Prophet® perfcru-
tati liint, in quod vel quale tem pus fineijj accipefecanimd-
riim lalus, 8c Chrifti fièrent palfiones, & poftea gloriæ.
Cognöüerunt tarnen pér reuelationem, qitam non fibi,
fed eis qui poft aduentun^us étant futuri rhiniftrabant
hæc. Non ergo minorera ïühditatem eotum elfedicen-
dumeft, quando diüiniorem filij Dei prælèntiam habue-
rqnt. Quomödo enim minor alrcuius eotum qui poft ad-
uentumTuerunt videbitur, Abraham quiDeumvidit,cùm
omnes vtique qui lècundum Chriftunl'finiuntur, in eius
finum ptoficifcuntur? Quomodo minores erünt Molles
& Elias, qui Iefii in gloria transforma« fimulapparüerunt,
liceè nonvideiintlenfibilirereumde virginë procreafüró ?
Nori ènim præponendus eft eis j qui intélligibilém aduentum
eius haDuerunt, ille, qui1 cum lècund|imcarném vi-
ditadum multi etiam peccatoreshocvi4èÉ*nr‘ Quod au-
t e ® & pecCator videt multo inferius .eft iilo, cjüod vehit
ad Iblos lânétos: Perfebtioré veroprobatione etiam hoe
dicendum eft. Apoftolis nülliis eft cëlfior fide aut conuerJ
fatione inter eos qui Chrifii Ëuangelium fiintlècuti,lèd
neque Io3nne Baptifta. Pu tas ergo quod hisquosconti-
gerit circa finem mundi confiftere, 8c viderint lècUndam
&glöriölam Chrifti prælèntiam i beati.ores eruùt Baptifta
8è fan&fè Apoftolis ? Abfitj Nullus enim fic hebes e;ft,- Matt Lm
præcipuè cùmfitdiâum, quod nullusin hütuano geUere
maior fit Baptifta lóanne. Igitur fi nön miiïordritur qui^
non viderint lênfibiliter, léd lècundum prælèhtiam ab :
illis, qui earn vifuri funt, deque minores erunt eôfum qui !
lènlibiliter lècundum Ëuangelium difpenlatipfiém Chri- i
fti viderunt. Nëceftàrib fiquidém hæc dixjmuà propter”
. eos,qui minores faciiintprilcospofleris.MuIti funcetènim Matth.iy
etiam hæneticorum, qui hac fa1 la fententik fèducur.tur,
defiderium habentes maxirtuim vt veteri dérogent tefta-
mento. Séd&hisdiceiïaumeft,quoniam & fi non viderunt
aut lênfibiliter audierünt quæ dixit lelii$& fecit, ve- ‘
rümràmen defiderium'habüerunt.Ala/rienirafinquit) Prophet*
& wfticoncupieum videre qu*videtis, 8c non viderunt :
s& audne qu* auditis, 8cnbnaudicruiii. Et de Moyfe dicitufy
quomodo
q a om o d o ifiim.mm4iorestffiiiuttwGbrtjl't, q um tb ifrnm catiderogantes, poffuni fufficienter arguete, Dicens
/Egyptiacos. Diblum eftautem & de Elaia, quod viditglo-i enim c^Ieiudiccmcreatorem, non dubitetiseundempu-
riam Chrifti. In quem concupifcunt AngeliprojpictreiNotairdum t^re qui pater eft diledtorum Chrjfti. Quapropter vna di-
qubd apud Gr«ecos,inqui£,legatur,non in quem.Et ficcx- U'nitas etiam, per hac verba: Renati non exfemine corrupti-
poriitur: Si quis exiftimaueritquafitama.Prophetis lalu-> bili,ftdincorruptibili,verboDei v iu i, & permanentis. Regene-
temin fine efiemundi,quodih omnibus&in fummoeft rationis & reftitutionis nomine, fignificat inttoduiftio-
appccitU-, quando ipfius quidem caula aha cundta Hunt, nemnacipicatispoftdeftrubtionem prilcae generationis fa
iplura verb cuius caulknulliusagitur. Nonab re eft etiam Qijomodo enim non habuiedeftrui cum efittvorintelligidefan<
ftis Angclis,&. fimpliciter cundisbeads ra- i ruptibili^ vt poftea incorrupta veniens maneret xternaj
tionalibus hoe difium,cum omnes appetitum habeant,1 feruansperfedte& fine aliqua circumlaiptione vitae cos
prolpicereea quae in fine feculi funtagenda. Siverbaiiuni qui nafeunturex ea? Eftenimprima muiuitasfecuiidum
queudamftatumvideruncbeatu(pei eaqu£E reu^latafuut j Adammortalis j& idebcorruptibilis,pofterior autem ex
' lando Spiritu eis, qui Euangelium fufeeperunt) praeter fpiritu & vefbo, femper viuente D^i Fr hnr f,rpr* vereum
quidi^nseft,dicendum eft 8t concupifcere in enm
profpieerc Angelos qui in traulgrellione quadam inuenti
funt. Nam licet quidam eorum praui fint, atfamen detenti
fupplicio, rcfipifccntes vnde ceciderunt (quod etiam ftu-
diofis hpmiqihus compromittitur) habi bunt defiderium
velperfencftrascarelpicere.Sed verb dicunt Manich*ide
Augelis (quos creatorem putaut) hpc eficdidl;um,interro-
gandifunt,fi h^bet quifquamnaturam ea corjcupifcendi,
qu* pr*ter naturam iunt,& non ei conueniuc,& fi propetr
mulcamfatuitatem hoc concellerint, rurlus interrogandi
funt,fi appecitus ipfinitus eft omnis ? Namque necefiarium
eft appetitum eompIeri,dum res qu* defideratur affuerit.
Si verb hoc ita non eft in predict is Angelis, erit ademptio
eorum, qua: manifeftauitSpiritus fanctus quando nequaquam
habere poliunt concopilcentiam eorum,, quorum
ad h^c natura apta denega tur. Sedfecundum eum qui vos voca-
uitfanftum,& vos fan fti in omni cornerfatione erit is,quia feriptum
e&,fan fti eritis, quia ego (umfanctus.Ci\m Deus qui per Euangelium
euocauit ad lalutem, fit fanctus,neceffe eft obedi-
entibus vocationi omni conuerlatione atque ptudentia
fieri lancios eius,prajtipue dum is qui vocat ad h*c inuitet
8c tribuat fandtitatem. Ait enim, quomodo ego fons Ian-,
ditatisfum, per fubftantiam fandtus exiftens ,^os Uudete
participan laniftitate quos diligo,vtfit« ficut & ego. Et vide
difpenlatipnem. Sic namque lanbtum efie dixit, acce-
dentes autemad eum fieri,vel futuros lanbtos inuitat.Qu|-
rendutn eft in qua vefcri fertptura- homini verba fint pofi-
ta. Et notandum eft quoniam inLeuitico Jegitur,dr locum
eft Dornmis ad May fen, dicens: Loqueyomni congregationt filio-
rum ifrael & dices eis: Sanftt eritis, quoniam Dommus Deus vefter
ftnftuseft.DicbnAum tamen eft,qubd fi noh inuenirctur ita
pofitu, non omnino lecundu diiftumlermone huiufmodi
didta qujEtcremus, led iutelligibfliter du omnia fpiritualia
diuinitus eloquia doccanr, quonia 8c qui vocat laniftus eft,
& qu i vocatur,vt lamftificentur.adueniut. Requirendi veto
funtManich^ijfi creator eft qui h^c dicit,quomodo fan-
6tus eft fan&ificas eos quibus hxc reuel.ua lunr,qui fcilicet
vltra eum funt quorum nec aliquando hab uit fcientiamiSi
verb Pater Saluacoris eft, & filius cum eo haec diccns, quomodo
Prophet* non eius led Dei ereatoris exiftentes defiderium
habuerunt promereri ca qu* diligitis ? Qui vltra
Deum eorum eft,huius notitiam non haber. Quapropter
oportet cum Deum Propherarum & Euangelij confiteri
fecundum pietatis verbum cum nihil occunit. Et fipatrem
inuocatis eum qui fine diferimineperfonarum iudicatfecundum vni-
ufcuiufife opus, &c. Si is quem vocant patrem iudex eft.per-
lonam nonaccipiens eorum quiiudicanturab eo,& lecundum
vniulcuiulque iudicat adtioncm,cum rimore & omni
faabfca conuerlatione perficere omne ttmpus incolatus
noftrifeilinemus. Sicenim poterimus 8c patrem eum tri-
buenteni promifliones agnofiere, & extra omneluppliciu
permanere. Quarenduin eft enim fi pater iudicat nullum,
&omneifidiciumdeditlilio: quid hicpqlfit intdligi ? Si
enim patrem qui fignificatur, quomodo index.ifte,&iu-
dicans fecundum vniufcuiufqueppusi.Si verb filius iudicat
fecundum vniulcuiufque opus omne iudieium lumens,
qubmbdo pater exiftir ? Pro quibjfs dit endum eft, quo-,
niam & filius eadem diuinitate eft iudicantefilio, parer eft
qui iudicat. Sic & filius pater eft genii Ary m generans eos
pardcipio, fan^itatisi Sxpius erlim filios 'fuos vocauit
Matth, if,
F
Et hoc ergo verbum
quod pro femine ponftur, incorrupta demonftrar:
quia ex virtute & fpirituei congruente dicitur jncorru-
ptum t omnis enim qui nafeitur ex Deo peccatum non facit, quoniam
fernen eius in eo nianet, ér nonpoteftpeccare, quoniam ex Deo
nätus eft. Ad hoc quoque percipiendum eft etiam illud:
Filij regniluntfernen bonum: Ha:cergonatiuitas incor-
ruptibili femine cojafiftit verboDei viui & permanents.
Viuum verb & permanens verbum diejmus, fecundum
Euangelicam dilciplinam. Hoc ergo conferiptor Epiftols
confirmare volens,alfiimpfit exemplum faeni dicens: Arui t 1
faenuni,6( flos eius decidu,verbum autem Domini manet.
Q j * cum dixilTet, verba Prophetica interpretaruseft,di- j
cens: Hoceftautem verbum quod Euangelizatum eftin* 1
ter vos. Secutus & illic Dominum, vbi a it: Verba mea non
cranfibunt.Si viuum eft verbum & permanens in his,figni- I Matth. 24
ficari putamus illud,quod erat inprincipi^apud Deum '
Dei verbum, requirendi funt haer^tici circa quos dicunt
fieri regenerationpm, putasne circa terrenos’Sed impalfi-
bileeftfNon enim naturam habet fecundu eos incorrupti-
bilefufcipiendi fernen. Si verb hoc impolfibile eft, eritpo-
ti us impoflib ile de fpi ritualibus h*c in tell igi. Nam fi anima
fernen per fubftantiani fp'iritnalcs funt yt ipli volunt,
quid eisamplius geqeratio prabebit vtilius ? Quapropter
deyoluntaiiaregcficratidne hoclapiendumeft, vtpouint
congruere qu* fequuntur. Sic enim habet:
c a p* ir .
DEponentes igitur omnem malitiam, éromnem dolum 8 c
fimulationes,&reliqua, Tur bat enim hareticos etiam E
illud: Nifi quis natiis fuerit ex aqua & Ipiritu, & illud:
Oportet vos nafei denub 1 &qgaeunque reperiuutur his
effc fimilia, quibus oftenditur.non elTe naturam bonam &
malam. Ad quemaccedentes lapidem viuum,ab homtntbus quidem
reprobatum, a Deo autem eleftum 8c hortorificatum, 8 c vos
tanquamlapides viui adifitamm in domum ftiritualemin facerdo-
tium fanftum, offerentes hoftias acceptabiles Deo per lefum Ghri-
ftum.Quiad Euangeliüacceflèrunt renati ex incorruptibili
femine, genus ele&um atqj probatulujnt,limul & viui lar
pides conftituti,fuperaclificati viuenti laprdi, ele^to & ho-
ndl-ato, fundamftnto Apoftolo'tum&Prbphetarum, ad
perficiendum Dep Ipiiitualem domum, ad quam perdu-
cumur,magis autem ofFerentur fpirituales hoftia, de q ui-
bus didlum eft: I mmol a Deo facrijicium laudis, 8 c herum: Sa-
crificatefacrifeium ittftiti*. Hxcverbfuntl-n&orum oratio-
nes copteinplatio &vadus egregij oblati, non per figura-
tumpontificem,fed perfecerdotem qui fecundum ordi-
nem Melchifedech permanet in aternum. Hie enim eft
lefus fummuspontifex, pertranfiens omnes ceelos. Ul us
ergo perlonsmgerit homo aflumptus a Dei verboj vnde
non ei,fed per eum, Deo hoftia dicuntur ofFerri,cum diui-
nitas vnafii Patris& Filiji & qua Deo patri facrificanturi
offerunrut & filio. Vobis ergo honor credentibus j non credenttbus
autem lapis quem reprobauerunt adificaHtes ,hic fttftw.cft in tapui
anguli,& lapis offenfionis&petra fcandalt ,quioffenduntverbonec
credunt, in quo érpofiti funt. Sicut lefus cum fit lumen herum
ad iudivium yenit in mundum, vtilluminaret cos q‘ui
’ccfeci erant ante eiiis. aduentum j & cxcoecaret qui.malè vi-
deb ant. Sic etiam poficus eft ad ruinajn & refurredionem
multorum in Ifrael, ,excitans eos' qui pecckto. corrue
Vfal.
Pfal-
Apoftolos. fet alij dixit: Vili rennltuntur tibi peccata tua, rant, &, corruere faciens qui in peecatis ftatum firmilfi-
l*ttk, i®. aiceri verb a it: tides tua te faluam fecit. Et hac, qui.diuini- (mum poflidebant. Sic & cum lapis eledns, 8c honoratus
.• ’w v ' I ' - ^ ' . s 1 f c — ‘ S ' \