aneuntur, nccdebcntobftubfefcerefiperinopiamautim- dentes, Aicenim,CoptaMmbm,mmfnmiamaccufd«libut, W l .,. }
probamtiadationemexaminantu'r/ed potiuscummen- ammamitfenientibus. Videsquodconlcientianonappio- Conlc/cn-
Hicitate lajtafi, gcillam pro diuitijshabere , ieiuniumpro bet eiufmodi cogitationes qua: obfequnnturpeccato, led W M !
deliciis, ienominiam& dedecnslpcoglorisc, Ediuerlo,fi confeftimteprebendit: nequeeiumiraeimtur. Namilla
incrderintin res quoadhancviram pneftantcs.qnspelli- tanquam perpetuoreprehendens, telhficatnt quldd.i6tn- n
ciant cos ad volllptatem car nis aut ad diuitias, ad gloriatn rafitinconfpeauDel.mdieludiaj. Velutt h currus pra!-
aut delicias, non debent obhaclaetari, led ab his cauere ftqfit.fcsna.animaha.&vniuerfusapparatusfuntlubvno
tanquam ab igne. In rebus externis, figens aliqua exigua moderatore, vt quando velit die velocilhmo curiu veha-
moucaturadbellumgercndumcontra Regem quepiam, tur,cum velit,retmeatdlum.&iterumquocunquehbue-
non valdelaborat Olein eo hello fuftinendo , ledmittit. ritconuMtat.acftatimfcquatur.&eajnobrem Cotas cur-
mditescumimperatoribusq'uibcllumconficiunt. Si ve- ruspoteftatimodcrantisfubiacc>t: frc & cor multas ha-
ro gens illaquieinfurrexit, fit numerofa ,qua: poffitexpu- j bet cogitauonesnaturales fibi adhatrentes , mens autem
gnare regnum eius, cogitur rex ille cum domefticis & co- atque coofciencia rcprehendit ipfum atque dirigit, & le-
piis fuis, in bellum procedere ac confligere. Perpcnde j dat cogitationes naturales in corde nafçentes, quia memj
:_/in n rlrip»iePYiirrpvirmm I brismultisDræditaeftanima.li igitur dignitatem tuam, nempe quodDeus exurrexit cum cetvhafit.Exquoenim Aexercitu
fiio ( angelorum , inquam, 8c fpirituum fan&o-
rum ) vt pro te vel ipfemet legatione fungens, té redimc-
retàmorte. Quareanimumtuum collige, Ôçconfidera,
quanta fuit opus in gratiam tui, prouidentia. Et quoniara
exemplofeculari vfi fumus,tanquam adhucagctes in hoc
Munao:qucmadmodumfi rex obuius fiat egeno cuidam
& vulncrato,cuius eum non pudeat fed (alubribus medi-
camentis curet eius vulnera , & ilium inferriiubeat in pa-
latium fuum , eumque purpureo veftimento ac diade-
ftiate exornet, denique fuae menfie focium faciat:ita Chri-
ftusrexcoelcftis accedensad hominem grauiter vulneratum,
fanauitJeiim,acregiæfuæmen(æfecit.participem : &
hoc quidem non vi compellens voluntatem eius,{edinui-
tanseum ad talem dignitatem. Siquidem fcriptum eft in
Euangclio, Dominum mififte feruos fuos -, ad vocandum
eoS'qui vellent venire, dcnuncians ii\is,prandium meum parution
eft : qui veto fuerant vocati, excufauérunt le, dicen-
tjes: alter quidem, Ewi(inquit) iuga boum:alius‘,Vxoremduxi.
Vides.paratum elle eum quivocauitj led qui erant vocati,
i renuiuè. Illi profe&o fuiipfius rei fa<fti funt. Tanta ergo
! eft Çhriftiaftorum digpitas. Quin tuperpende, Dominü
i praeparalle illis regnum ,&accerlereillosvtingtediantur,
ipfi vero nolunt. Porro demunereillo quod conlecututi
funt Chriftianijhocre&e quis dicere po(fit:nempe,fi quif-
que,ex quo creatus eft Adam ad conlummationem vfque
miindi ccrtarct contra Saranam & perfcrçet affliétiones,
magnum nihil perageret, collatione fa£Fa cum gloria qua
eftadepturus,quiarcgnatur;iseft cum (f, hrifto prrinfinita
fecula. Gloria fit illi qui tantoperedileiit talem animam,
quiale ipfefuamquegratiam contulit& crediditei, Gloria
fit triagnifiCentiæ ipfius. Secundumea quae fubiacent
oculis, ecce nos omnes firatres qui fedcrtyus, vnam gcfta-
mus imaginera & v.namfaciem, videlicet Adæ : eftne etia
Vna omnium voluntas&vnum cor in fecreti? &spenetralibus
hominis? nam ita omnes vnumerimus, nempe boni
& pij.an potius quidam noftrum funt qui cum Chrifto &
aegeliseius commcrcium habent, alij vero cum Siatana &
dæmonibus? 'Orhnes quidem,âdinftat vnius,fimul fede-
mus y nam que facie m Adægérimus. Videlne, quopaéto
fubftantia intelleftiu^& interior homo, quippiam aliud
eft quam exterior ? Nam omnes quidem tanquam vnus
ellè apparemus t & nihilominus hi cum Chrifto funt &
cum Angelisjilli vero cum Satana& fpiritibus immundis.
Cum ergo cor fit infinitacprofunditatis ,ibifunt triclinia,
1 cubicula,fores,veftibula,minifteriamulta,&exitus,ibieft
or ha ' 0® c‘natlim*uft‘£**»tun?*n‘<lu*tat‘s , ‘^ e^:mors^ :
nanuin”, bibonanegociatio&contrâiia. Quemadmodum fi pala-
ft infinity tiummagnificumfuerit,quoddeferatur&omnis generis
profufidi - fetore repleatut & cadaucribus muitis, lie cor quod,erat
H | ' palatium Cilrifti, omnimoda impuritaterefertumeft, ac
turbis piurimis prauorum fpirituum* Qjoamobrem re-*
ftaurandum eft illud ^c reaedificatidum , funtque prae-
paranda promptuaria & cubicula. Nam rex Chriftus,
cum Angejis Ôc lânétis Spiritibus venitilluc, vt ibi requie-
feat, habiter 8c inambulct, regnumque fuum colloCst.
ltaque quemadmodum fi Uauis apparatu multo fuerit
munita, jn qua lit gubernaror qui regat omnes 8c mode-
retur,quibuldam timorem incutiens, alios vero dirigens;
eiufmodi eft cor, habens mçntem pro moderatore, con-
feientiam arguentem, cogitationes acculantesaedefenbrismultis
prædita eft anima,licet vha fit.Ex quoenim A-
dam tranlgrefius eft mandatum, Serpens ingreflus, faiftus
eftdominusdomus, & eft cum anima velut altera anima.
Inquit enim Dominus, quicunquefibttpfi non renunciauerit, &
qui non oderit animam fuam,non eft meus difcipulus. Et, qui amat
animamfitat^,per deteam : quoniam peccatum fubingredics
animam, faftum eft membrum illiusVacipfihominicor-
poreo adhæfit,& inde fcaturiunt in corde permultæ & im-
mundæ cogitationes. Quapropter qui facit voluntatem
animæ luæ,facit voluntatem cordis, quia cum illo perple-
xa &permixta eft anima. Qupcirca qui lubiugat animam
fuam, ac fibi fuifque appetitionibus fubirafcftur, perxnde
lèhabet, vtquiciuitatemhoftiumluorumfubiugat, roe-
returque ille bonam menfuram Ipiritus aflequi,ac benefi-
cio virtutis diuinæ homo purus euadit, fitque leiplb prae-
ftantior.
Nam talis poftea deificatur, & fit Dei filius, accepto in
anima fua figno ccelefti. Siquidem Eledti Dei inunguntur
oleo lànélificante, euaduntque fumma dignitate pollen-
tesacReges.Eiusenim eft homo naturç,vtetiamfiin pro-
fundum vitiorum lapfiis fitac peccato deferuiat^, ad id
quod bonum eft,eonuempolfit.Et contra, Spiritui lamfto
deuin6tus&rerumcoeleftiumebrietate corrcptus, ad id
quo.d maluin eft,conuerti poteft. Veluti mulier quçdam
pannofis induta, eluriens acfqualida, multo cum laborc
peruenerit adregiam dignitate , vt purpura&coronaçx-
ornetur,ac fiat régis Iponla, mcminerit iplàpriftinarûfor-
dium,ac velit ad priorem ftatum regredi(atquineqUaqua
optaueritpriftirio pu dore lufFundi,hocenim.ftoliaum effet)
Ita qui guftauerunt gratiam diuinam &fa<Sti funt participes
Ipiritus,nififibicaueant,dilabuntut& fiuntdete- ,
riores quam erant cum ellent Mundo dediti; non quod
Deusmutatio.ni autimbecillitatifitobnoxius , aut quod
extinguàtur Spiritus lànéfcus» led propterea quod homines
non alien tiunturgratiæ, 8c ob idauertuntur & inin-
finira vitia dilabuntur. Nam qui donum illud guftauerunt,
vtrumquelecum habent, nempe gaudium 8c con-
folationem, item timorem ac tremorem, exultationem
Confcie*-’
tia regit
cogicatio -
Luc. I a-f
loan i2.d.
Viftoria
fui quanta
& luiftum , quialugentleiplos 8c integrum Adam (quia
hominum vnaeft nacura) funtqueillis lachrymie vice pa-
nis,& lu dtus pro fuauitate ac dcleiftatione. Quod fi force
vidcris quempiain extollentem le & fuperbientem propterea
quod gratiam Dei tft conlecutus, is (etiam fi mira-
cula faciat, 8c mortuos excitet) non tatnen abiedi fit 8c .
nihililefacientisanimi, necpauperIpiritUaCabominan-
dus,is nelcius furripi tur a vitio:& licet figna faciat,non ta-f
men ei credendum eft.
Hoc enim C hriftiante religionis lignum eft, vt qui Deo
probatuseft, hominescelarectipiat, 8c, fi vel vniuerlos 1
regis thelaqros pomdeat, illos occultare velit acvbique
fateri inquiens j Thefaurus meus non e ft, fed alius
lum apud medepofuit, ego enim mendiCus fum, 8c cum °
voletille repetet ame. Si vero quis dicat:diues fum,fufti-
Cit,bonapoffideo,non amplius egeo: ille non eft Chriftia-
nus, fed vas erroris 8c diabolic Nam qui fruitur Deo,fa-
tie tatem nefeit, quantoque magis eum guftaueritac ede-
rit, tantoplusefurit:& qui Ijimteiufmodi, irretento erga
Deumardoreducuntur& amore , quantoque maiorem
proficiendi ac crelcendi diligentiamadhibent,eo magis fie
exiftimant egenos, tanquam egentes ac nihil poflidentes.
Hoc enim dicuixt, nempe : non fum dignus vt Sol ifte
irob^ l i i cef^tyHoc rêvera fignu m eft ChtiCSanifmi.iplà
videlicet humilitas.Acfiquisdi cat,contentusfum&plç^
rtus,errat ille 8c mentiruj;*,Quemadmodum enim glorifi-
catum eft cbrpus Domini,quando ednfeendifin montem,
&in diuinamgloriam Ôclumen infinitum träsfiguratum:
fic&corporaSandoruihglqrificabuntut,&adinftarful-
gutis m i cab tin t., Queim admodum eni m gloria C h riftt in-
tus latens,corpus eius circuntexit,&illuxic)eodem modo
8c in Saudis,virtus Ghrifti intcrius habitans,in die iHaex-
tracorporaillorum fupereffundetur. Nam ex hoc tempore
, fubftantiîBeiusacnaturæfunt animqtenUs partici-
' pes:Scriptum eftenim, quifanäißcat, &qui fàniïificantur ,ex
C‘j v n ° funt.Et ^Gloriam quam dedifti mibiydeduüis. Quejmad.mo-
dtim ab eodem igne. pluresaccenduntùrlucernae, fiêhe-
i cefle eft corpora fandorü,quæ funt membra,C|iyfti,idem
I euadere qttod ipfe Ghriftus eft.
I Interrogate. Quomodo Chriftiani præftantiores eua-
I dunt ipfo primo Adam , cum ille immortalis efiet & turn
anima tum Arppre incorruptibilis, Chriftiani vero mo-
['iiantur & corrum pantur i
ots vèrâ Rejponfto. Vera mpr$ intus confiftit in corde & occulta
eft-ybi mortuusefthoitno intériqr. Si quis ergo tranfierit
S. tàmortein vitam QGcultamjilierc^raviuitiriifèculà, nec1
aioritur. Nam licet corpora huiufmodi hominum foluanturad
tempus,denuo tarnen excitan tur in gloria, quia
lunt fanétificata.Somnuraergo ae dótmitionemeffè dici-
mus,Ghriftianorqm moEtem*^Quôdfi hpmoimmof,talis
eftet,& corporc tenus incorruptibilis,y niuerfus,Orbis,có-
lpeélatei no ui rate ( nqpipe quod Chtiftianorum corpora
mofi corrumperentur ) necelfitite quadam ac non libe-,
rbicriMi- voluntate promoueretur ad id quod bonum eft. At-
| m qui,yt prqrrus appareat 8c rata lit arbittij libertas quam
terrenum regiolque cHefâürôs,opes,gloriàni5%c la e îe ^ ç
elóquia, fuperficietenus appatere.rtcc firmum fundamc- ,
tumhabereifedpræteifluere:&quicquidfubcoeloeft,ab j
eis. facile cpritemnïtur. Gur namiPropterea qupd peregri- j
nà funt 8c adfn.iranda quæfiipra coelpsfuht , neq-:fepetia-1
tur in thelàuris regumiaut in fapiefitiayetbpr um^acjt præ- j
ftàntia ftuius Mündi. Djgnitates autem aç diuitiæ quas ill#
poflîdent , DorninÙm&crcatoremomniümkabenresihj
intimo homine, funt poflelfio quædam pefmançhs ac mi-|
nimeflüida. NoueruhtenimGhriftianianimam omni- Aa5™»
busantecellere crcaturis, quiafolus homp ad imaginem
& fimilitudinem'Dei fadtuseft. Ên coelum> quantum e x - f llg j
cedit magnitudine.itidem & terraiqtmprèeipfaî funt,quæ j
i n illis cpntinehtut, creaturæ, quam ntagtia corpora iplo-
rutiiî,., Homo niHilominus.efthisomnibuspreciqfipf:, eo
quod in ijlo folocompjacuitfibi Dominus. IpU qüoque
cetê maris, montes, 8c belïuae(vcappâre^ raagnitudine
vincuntJhorqinem. ^Perpcnde igitur dignitatem tuam,
quam Es preciplus! Nam angelis te Deus effpçit ptæftan-
tioremji cum ille ipfe legationem acredemptioneriHuam
fiibijt in terra.Quandonam an^eli ad te falutndum occm-
rerunti Nam B,ex , régis Films çonfiliumijûÿt çum Parrq
luo^, ac roifliim eftyerbü quod occultata fui,ipfiùs diuiqi-,
täte, camera indpirgvf per ûmile fal uafétur quod erat lî-
mile.Pofuitanimamfu.am in eçuee. tantieme diuina dile-
(ftio erga hominem! Elegit ppopter te, h qui immortalis
eratj.amgi cru ci. A tteiitiüsétgo'f onfidera, qu^ntppere.
Deus dileXe.rit Mundum?cutn venigenitum Filium füum
ejuscaufadonâuerit ; quonfodononomniacumUlonobisdona-
bitiÈt rurfum alibi dicitj Amen dicVvobû,fuperornniabçnafua]Rom*-fi
conjiitueteum. Alibi qupqùe pftendit, angelos fanâomni ^ ' Z4'-
elle miniftros ; fiquidem cum Ëiias eflèt in monte, & in*
furgcntibuscontra cum alîenigenis , puer élus diceretj
multiveniuntaduerfumms,&foUfumüs: refponditElias,«o»
vides ordines &mülùtudinesangelorümnobifcutn, incircuituno-
buopïtulantiurniObfà & multitu dines Angelpruma^
ab initio Deus largitus eft hpmini, fumma cum dilpénlà,r
tione res illius admi niftiicur,fitque corporum folutio, vt
in voluntate firhqihinis vf conuertatur ad id quod bonu
eft aut malum. Nçqiïeenim perféâus homo , b ono, aut
profunde malus & feipfum <ya$ e$ciens diaboli pet quern
tqtusórbis dam nat us eft, peccato ne celfi ta te q uadam ad-
haerenfedliberum habet atbitrium, vt vas emciatur ele- -
étionisÔévicÆ. Similitereéohtra qui diuinitate funtine-
briatijliçet pleni.fiht &4uh^tcaiftSpirituilànâ:o,non t a - .
men vlla neceffitate deunétunfed libera potiuhtiir liber-
tate , v t conuertantur & faciant quod libuerit in hoe
feçulo.
Interrogate. An vitiurn paulatim extenuatut & extirpa- ,
aulauai^tur»atqUeitaprompuetur homoadgratiara: an ftatimybi!
roficit ira promoucri coeperi t,vitium euelletur? ^
H U - ReJponfio.Quevnzdmodaminvtfero,imperfe£fcas infans,
non quamprimum concreftit in hpminém, fed paulatim
formàtur 8c gignitUr, neque moxperfeäus homo euadir^.
,fed longo annorumjuccelTu augeturôc vit effieitur,eftque
velutifeminattiticiauthordei quse terrae mandàtànôita-
tim tadicem pfoducuntjled v^i tranleunt hyemes & ven*
ti,tum oppottuno tempore fpicæ nafeuntur : indem qui
pirum plantat/nonmoxfrutftürnpëtcipit : eodem etiam
modo in rebus Ipiritalibus i.ybitan ta fapientip. eft & fubti*
litas, paulatim augeturhomo, euadltquéin vhum përfe-
étum & plcnitudinem ætatis.-non,vt quidam aiunt,indue-
re,Accxuçrc. Qui difcereliterasopraf , pèrgitprimura ad
edifcenda figna, in quibus cum fuefit primus,-•migrât ad
feholam Latinommin quaeft: omnium póftremusidcrtuo
cum lpipritnus euaferit, proficifeiturad Icholam Forçn-
LatiaqiS.1 lèm , in quarurfiim eft ommum ^ & ’ principia*
rim:demdeScholafticusèfré{ftus,omnium;Caufidicoriim
nouitius & extrem us eft icærérumcum ibi fueritjiritntis,
turn duxeuadi^qui vl)i rriagiftratumfueri'taflèçutus^, ad-
iutoremfibi fumic alfellbreni, Si ergb in rebus externis*
tot ha be|hqn|o pro mo tio n is gradus :qu&n to magis coel e^
ftia myfteria muitis gradibus atque prumptionibus acqui-
rtiri tur j 8c tu m, qurper mültäs cXereicatidnes 8c varia reru
'perieula progrefl’üsfuecit,perfcéIiiseuaditîNamGnriftiar
ni qui re veraguftaucrunt granam,habences fignum Ccu-
cis in corde & animoihi(a Regjbus^ad pauperrimos quof:
qtie ) vt ftereora graueolept-iam exiftimant pmnia. Et
quiluntéiulmodi, pereipete ppfluht,vniueriamMûdûm
, is quz
un t {pii
tualia. ï
Ö
S c h o l a
P
Dei hené'
ïcia&cha
dras in hö
mines
Ha:cdeEi
Cxo lia- j
bentur
4 .Reg.è.d
fiè feruisfuis. Qsjantaigitai cftanima^qaan-
tum à Deo eft hpnôrata? Etenim hanc,tuni Deus tum An-
geliin.confortium fuum & regnum aqcecfun#.:$atanas au*
tem cumPoteftatibus fuis ad fuas partësillam pertraherc
cupit. Quemadmodum in rebus an te pcuîbS' pofitis, rçx
.non vt'ituc miniftetio hominufn greges pafcènuftm, fêd
pulehriprum ac bene educatprum: fîc:& in coeleftipalatio
illi miniftfant Régi coelefti, qui funt puro Cprde j finë maf
cula 8c reprehenfionë. Et ficutiii palatio Regis y fortnpfe
ac fpcciofie puellæ quæ nulla macula refperfæ funt, in re-
giam focietaté admittuntur:fic &in fpiritali palatio,ariimç
quæ omnib.bonorum generiDUsfunt^exornatæ, cpmmu-
nionchabent cû Rege coelefti.Iraq; iu rebus lècularibusj fi
quain dpmpPrincipcshabitarc coepcrinr, quæfordesalK
quas comraxerirjpræparatpr illavàrijfque modis exornà-
tur,aeefTundunturaromata;qpantoampliori,dbmusani-
mæin quaDomi nusrequiefeit, ornameiito indiget,vtillâ
ingredi atque ibihabitare poifit, qui fbrdibus omnibus aq
reprchenfîone caret ? In eiufmddi enim corde,Deus ac v'*,
hiperfà eoeleftis Ecclefia requiefçit. Porrointer ea quæ vi-
demus,fi pater quidam poftèmones habeataediademata,
ac lapides preciofos, hæcreçonditinarmaria,Ôîdeponit
apud filium fuum dile«ftum,&hæcdonatilli;itaetiâ Deus
pofiêffipnem fui cum rebus omnibus pfeciofis quas habe:-»;
bat, credidic animæ. In rebus itaque externis, exorto bel- t |
lo,firex-6umexefcituyënènt ad dimièandum jfiütq; partes
eins inferiores ant imbecilliores , ftatim legarionem
mittit quærens quæ funt ad pacem » Si vero gens anjpjiflî-
macum æquali gente contendat, aut rex cum rege,veluri
rcx Petfarft cum rege Romanpruth,oportet omninP vçrû-
qûeregem cum omnibus fuiscopjjs ad. bellummoucri,
QuamP^rë attende quanta fit d.ignït^s tua, içutn Deus eu
bnrni exercituiiip,angëlqrû|ïnquam)^^ESpirituûmj motus
fit ad corifl igen du m cum Aducrfario, vt tediméreta
morte; Tuaigicur.gtatia'venit Deus , non aliter quam fi ^
réx cuidam mçndrco metubrftopinibdepra laboranti Oe* 'Djgnitas
currensp finç vllopudore vulntribus eausmedicamenta tuliàni
impôneretÔeplagas fànarçt, açiiium menfaregia cxi'e- generis c
ptum purpuram ifiduéret , regëmquefacereriftc Ôéus fe bcncficiî«