habete dö6triÖam,debcèètiam refultantes öbftruereÄ^üm modo ëiiisiüdiciurrt tranfigatur ?Nam licet nihil praui fibr
ergo fic inuitet diuina dodrina prsparari fidclem virum, fit eonfcmsivCrütamen fciensquoniänö in höc mltihcatur,
neicio vnde moti quidam (reut iumenta viuunt arbitrantes donecefiiufiificetiudex,a:ftuat&decertat.C^?mo>vrmin
adibus Iblisincumbi, cum neque ipli inculpabiliterpote-1 aliud fit peccaror, & aliud impius ? quia hicdidtlicut&.in
tint apprchendi a b e o , qui linedodrins rationeviuere I alijsfcriptursIocis,vbiait:Ideononrefurgunttmpttintudtcto,
eoncupifcit. Quomodo etiam ipfi tunc claudendi funt, i nefapeccatores in confilió iuftorum.Ex hoc quidem oftenditur
dumcumrationecclebrantur? Quodergopetulantesin- j differentia duorumordinuin. Inahjsaiuemeundempeo
exatbinabiiitel: aiiquiddiccre prsfurounr, audiant fcripsn- | catorem dicit & iropium, cum a it: Stamt autem fuamcha-
ram (andam, quam fine intelledu & exatninatione videri ntatemin nobis I)«iis, quiacumpeccatores ejfemus, Chrfius pró no- j rfal ij
• m ■ bis mortmts e ff,& rao x a it: Pro imp:js. Boreft autem im - *p ro’ Spiuselfejqui
omnino extra' Dominum eil, peceatorautem
quern Deus quidem continet , fed rile contemnit turn,
dum tranfgreditur leges ei,us. Si veroaliquandointextu
idem peccaror & impius inuen' atur, differentiam tarnen
habebit in intelledu. Poflibile eft autem eum quipeccat,
mox & impium eile, quando per coatemptumdmpie agit
in Deum.
CoUJf.i.
queriquam nofle fctipturas culpabile magiseft.. Scientia e-i
nim,inquit, nonintelligentiü inexaminaralunt verba, &
difciplina fine probationeetat. Qui eft in dextera Dei de-
gluriens mortem vt vit® stem® hsredes effieeremur, per^
fedus in ccelos fubiedis fibi Angelis & poreftatibus & vif*
tutibus. Sicut per filium Dei, quod verbum eft feu ratio,
eifentiam cundta ratiooalia,&vt effent, habucrunt: fic per
eum omniumeorumlalusefteda eft. Qui enim non fub-
ftanrjaliier, fed acquifitiuè ianditatem habent j cum creature
funt-, iute purgatio feda eft circa cunda hocmodo
h-ibentia banitatem. Vnde etiam fublimi ore correctio-
nem fufeipiupt. Pacificauitenim Iefus per fanguinem cru-
*cis.fus qu® in coBÜ&&-qusin terra fiinr-j pmne bellum de-
ftruens & rnmullum. Mox ctenim in dcficnfu eius & na-
tiuitivte fadade. Vicgine didum e f t Gloria m exctlfis Deo, &
iriterrapax, Cpncorditer autem & in praiintibus didum
ëft: quia cumrefiureViflet a mortuisJ & federet in dextera
in excelfis. profedus in caelum fiibiedi fu nt A ngeli ei, po-
reftates,atquevirtutes.. Sicut enim homines abftinentes a
Intueris pa- pèctatis fiibiedi lunt: ita& iuperiora rationaliacorreda
lam O r ig e - c u lp is ,q u s fo r f i t a n .h a b u e tu n r ,e i fubiedaiunt,
cnum euo- completa difpeniatione , habita pro ialute cundorum.
rem, qucm Poflibile eft autem aliquoshuiufinodiipontaneispaflionis
difcipul
eius DidyS
mus imbibit,
Chriflu .ft . rfi c _
Ipaflioncfiia boexilrentihlio D
& (anguine
■ 1 yoluntatibus abftinentesdicere, quia non omnino muta-
tiofada fignificatur iubditorumanimaliumfupernotum,
cum taliintelledu quaefcripta funtfufcipiuntur, Deo ver-
boexiftenti filio Dei, oronis creatura tanquam regi omnipotent!
fiibdita eft. B t quoniam hie Deus verbum hominem
aflumpfit, eumque fufeitans poft mortem iuper o-
mnia principia, poteitates, virtutes, & dominationes efle
-- j conftituit. Huicomnes AngeliDeiiufliëumadorare,fub-
cata* vi/e icdi funt, feientes eum vniri cum Deo verbo, cum in de-
Sixtum Se- xteradluinitatis fir,& in nomine eius non folüm terrena &
nmf. libr.5. jnfernaj (êd etiam ccelefiia genu fledant ,& omnis lingua
mbhot.an- gioriam j ) ei patris Iefum Dojninüm efle confiteatur.
W£ Cum autem omnem lineuam audis, non humana iblum UO. 0 .anno. .. . o , •/* -
d» 2/6.1 debes numerare eloquia, led etiam eorum qui lunt m cge-
®*. I lis. DidsfunrenimSc illorumlingus,rumait:Silinguis
hominum & Angelorum loquar.
c
purgafle
quoq; An-
C A P. I V.
SI autem initium a vobisquis finiseorutn, quinoncreduntDei
Euangelio ? & fi iuft m quidem vix faluus jit,peceator & impius
vbiparebit f Inftante iam tempore vt imtum lumeret
DIDYMI ALEX
AN I)R IN'I, IN' I I
i Deiiudicium,incipitfaceic tranfitum a maioribusadmi-
1 noies. Quipropterait.jempusincnoationisiudicijex-do-*-
riio Dei,hoceft, -d fidelibus^ complent bus Dei viuentis
Edclefiam, vnde etiam infert. Si primum a nobis qui lu-
musDudomus,ex.iminatio adudm cogitationumque fit,-
quern creditis tcrminumnoncrcdentibus Dei Euaugelio
peruenire? Perhoccertamen,multumque timorem fide-
libus inferr, quatenus caute difeant iudiv era, ad quern na-
beie poteruntfinedubiorationem. Hos ergoexcitansad
timorefn eius inuitat, diceos non credenres diuins dodri-
n^incuitabilem fufeepturos fcilicct vltioftem, quam | |
fteln, eortim npminauit circumlcribentem increduliratem
ecruln. Doferisenim iftis verbis &excitans potius eos in-
quit : Cum iuftus vix,& cum potipii cert amine queatadi-
pifcifalutem,quicl pportetlentiredcimpijs ? quoniam per
ie iudicadadiudi’ciufanon refurgunt, & depeccatoribus
quiin coniilioiuHorum non refurgunt. His enim quibo-
na gefleruntad icfurrcdionemvitsvehientibus, qui praua
fecerunt ad refurred'onem iudicij lulcitantur. Quapro-
pternequaquam inter bonos peccaror & impius appare-
bit.efim iuftus vix laluetur sftuando& deterrando quo*
B E T R I E P I S T O L A M ,
È X I I~ G A P,
B i Angelifortitudine&virtute tumßntwaioreii
non ptrferunt aduerfus eos execrabileiudicium. An-
geli manentes in finditate quam habent a
Deo, funt potiores hominibus, licet excel-
lenter bead fint homines. Angeli liquidem
cufiodiunt findos viros, &eisauxiliantur, dum homines
nequaquam valeanr Angelis praebere Iblatia.. Sic vtique &
iliudquod in Euangeliodeloannedidumeft: Quia nul- ^atth. 11,
lus inter natos mulierum maior fit eo, dim potior illq inuenia-
tur,qui in regno fit minor.interpretati fiintfipictes viri, di-
cétes,quiacumfit perfedus inter homines, nullo mortaliü
minor eft, quando qui inferior eft, omniüfupernoru ratio-
naiium maior efteo: quia non folüm virtuds feien risque
differentia potiores -font Angeli,led etiam quèd non lint
grauibus ac paflibilibus perplexi corporibus. Alter , veró
quidem dicit, nequaquam maiores hominum Angelos
efle, non fortitudine & virtute,eó quódmortali vita priua-
tifunt. Vnus deniqueAngeluspercuflit regisAflyriorum
fub vno momenti tempore cxercitum J centum odogintä
quinque millia. Et alter pene omnem populum Ifraelita-
rum vaftauit, nifi citóDauid rex eorum rogaretDeumi
vt iracundis finera daret, & terminum vldonis,qusilfi-
t^ fueratpropter peccatum, de populo numerate conti»-
dum,
£ X I I I C A Ê
LAtet enim iilos hoc valentes., quia call er ant olim, & terra ex
aqua^&peraquam conßttuta verbo,& per qua tunemundus
aquainundatus deperitt: qui nunc autem cali funt & terra,eodeni
verbo repofitifunt,igni referuandi in dtemiudicii & per ditionis hominum
impiorum.' Multis mirumëft, & e x iftis verbis figni-
ficarimundanasreüolüdonesatquemutationes. Sicepim
habent: Caelum enim erat olim & terra ex aqua, &c per a-
quam conftitutaverbo Dei, per qu* qpi tunc erac mundus
aquainundatus deperijt: qui autem nunc funt cdeli& terra,
verbo repofid funt jgni r(elêruandi. Etpöft alia; No-
uos veró caslos,& terram nouam fecundunr proroiflaipfiuS
expedamus. Aiunt enim qui hac fententia detineniur:
Ssculum erat olim,& terra riblqUe calis,& terra qü® nunc
eft,& extra iftos qui nunc ftmt# jnoni coftli & terra nouae-
runt. Omnibus manileftum1 clitics mundo per lucceffio-
nemeonfifteré,quoniam fcrlptumeft: Quifiuncluntcae-
j li&tetraeodem verborepofitifunt: &mutado denuèli-
milisedteisquifubdiluuioperferaht. Agnouitautemhsc
Matth Z4r
tonfcriptorEpiftols ex verbis Iefude cPnfummatione Is- , qtlomodo vtraque funt fimul. Nam aliqiiando intelligibi-
culi fic probatis. Sicut enim in diebus Noe comedebant & bibebant lis iiilpedio vifionis voce fignificatur, vt eft illud : Qui vi-
homiitès,nübebant,&mptuidabantur,vendebant,emebant,planta- det liie, videt &padrcm, non quia patrem quis ôcuiTs carplané
non
jntellcxjt
Didymus
-erba epi-
ftolatacpro
iode inepte
I (faruit. efle
falfatam.
Q add auic
ids eaan cf*
ilèt canoni-
ca dubitatu
B
tolim fuetit,
nihil imp?
dit quo mi-
hsrefis
Sam fit ma-
nifefta,diuina
huius
kccundçPc-
feri cpiftol®
[äufloritatc
|n dubium
rcuocare,
propter cocilia
facta,
f&ecdefiæ
confènfùm.
bant,*dificabant,vfquead diem qua mgrejftts eft Noe inarcam, &
venit diluuium,& talk omnia,fic erit inprafentia filij hommis.
Ampliiis autem concionatur his verbis cum dicit: Igne
foluendam hanc,qus nuncinlpicitur,creaturam. Aitenim
venire iudicij diem latenter vt fur, in quo cadi magno im-
petu& fine dilatiohe tranfiburit, elementis vtique tabefit-
dis ab igne illato, poll; quod ccelis radicitus amptltaris, no-
uos codos noiiamque terram fimiram,in quibus iuftidam
8c promifliones Dei in fua habitatiotie poflideant iufti.
Non eft igitur ignorandum prslehtcm Epiftolam efle fal-
latam,qus licet publicetur,non tamen in canone eft.
DIDYMI ALE.
XANDRINI IN EPI.
S T O I . A M D I V I I O A N N I S primam, enarratio.
C A P . I.
joth. hareß
c
Bellarmi-
mm lib. i.
de verbo
Dei cap. 18.
thefauri
lib. 6. art.
Voderat ab initio, quod audiuimus,qUQd vidimus
oculisnoßris,quod inßeximus, & mantis nofir a
contrettauerunt de verbo vita. Multi per hsc
verba putant prsfentiam Saluatoris poft
rcfiirredionem fid am dilcipulis demon-
ftrari, afferentes quiadixerit hsc Ioannesde fecsterisque
difcipulis,quiaprius audierint,quoniam Dominus refurre-
aifol Sixtu xit, pofteaverà oculis fuis infpexerinr,ita vt contredarent HE.mbliJ pedes & manus & latus eius, &ftnfu caperent fixurascla-
” uorumeius,&c. Nam licet folus Thomas palparet eum,
attamen hoc omnibus reprsfentatum, cum ipfir Saluator
dixetit vniûerfis : Palpateme & videte,quoniamß>iritus carnem
droffa non habet ,fuut me videtis habere. Alij verô profundiùs
i9. h sc verba fufcipiunt,cü quàd nonfiropliciter dixerit: Ma-
Cocciütom} nus noftrs contredauerunt, fed adîecerit,de verbo vits.
Infuper & illud rquod erat ab initio. Idem verè fignificant
hsc verba quibus ait: Quid erat ab initio, quid, illud vbi ait:
ego fum quifum. Quomodo enim, qui exiftentia vt fint prs-
parat, nonrationabiliter dicatur, quod érat : dum hoede
nullo alio quàm de Deo Verboverum poflitexiftere? Sin-
gulanamque creaturarum aliquidelfedicuntur,vt &efle
Angelum, aut coelum, folus autem Saluator eft omnino
quod eft, quo patticipantia vniuerfi veniurit ad elfentiam.
Huius' autem quilibet auditum priùs per introdudionem
dodrins fufiipiens ad hoc venit vt eum difeiplinabiliter
poflitinfpicere, poft multam fcilicet, cxercitationem,qus
contredatio de verbo v its vocatur. Q ui vtique verè dixit:
£go fum vita. Exponitur autem etiam, fie de eo qui erat in
principto, per legem audiuimus & Prophetas, quia ventu-
ruseffet, hune venientem apertè oculis noftris vidimus,
non fatuité confcntientes ei qui in carne vifus eft, fed cum
multacontredatione perferutanteiferipturas deipfotefti-
monia perhibenres : & ita credidimus de verbo vits. My-
fticèvero h®c quilibet aduertens diccre poterit, non jn-
congruè pofitum vidimus & infpeximus. Sed vnicuiquè
verbo fubiacere fignificanti® propris,rationem. Cùm e-
nim faluaror (de quo ifta cdnlcripta füht^) Deus verbum fa-
dus fit caro,verbum difpenfatione fiifeepta refpiciens.Quis
in humanationeGhrifti videt eum fenfibi!iter,perceptio-
nem habens vifibilis perfqns, aduertens auremdiuinita-
tem,infpictteumglorianrhabentem tanqusm vnigenitid
pâtre plenum gratia & veritate. Has duas perceptiones, id
eft, fenfibilem & intelligentiam demonftrat etiam .üle qui
diçit: Etfi cognouimusfeiiindum carnem Chrfiim, fed nunc tarn
nnneognof hnus. Quia verb inlpiciendi fermö,intclledua-
lem fignificat perceptiontfm, man-feftant etiam hoc ilia
verba : Bead lnundo corde, quoniam,ipfi infpicent Deum.
Hsc itaque differentia viuendi & inlpicicndi fie maneat,
lfiblioth.Vet.Patr.Tom.4. _______ ___
loan. 14.
D
[0.1». 6 .
nisvidit, quifquisenimeft cx Deo, hie videt Deuhi. Etvi•
tapalanifafta eft, & vidimus & tefiamur, (y nunciamus vobis vi*
tarn aternam,qua erat apud patrem, &c.
Vitam, qus erat in patte palam fadani nobis vidimus,
a it: Congruenter didum eft vidimps earn: &audientes de
eadem hac palam fada vita * teftitfionium perhibenres an-
nunciamus 8c vobis, cjubs confequens eft videre earn ma-
nentem. Siquidem differentia videndi & confpiciendi.
H sc dicenda lunt,qiiod Vidit aliquis,nunciare poterit alte-
ri, cum de irilpedione non omnino poflit hoc fieri. Mul-
ta enim qus perfede infpeda cognofeuntur, voce fignifi-
cari non polfunt, dum per eruditionem ineffabilem cognofeuntur,
& funt vocisindication mortalis. Non enim
licet homini loqui h sc , hoc eft impoflibile. Hoc ergo
animaduertendum eft,quia reftimonium perhibentes &
virseiusnon commendantea de quibus teftantuf. Sedfe-
metipfos teftimonij confeflione meliorant. Denique pie-
tatisathletsquosconfuetudo fraterna Marty res vocat, id
eft teftes videmus quia femetiplbs equidem ornauerunt,
quod autem in fuo Martyrio veritati aliquid addiderant.
Et h sc eftannunciatio quam audiuimus ab eo, & indicat
e s vobis: quoniam Deus lux eft, &c. Ab ipfo faluatore
annunciationem dilcipulis fadam feripfiti, qua declarator,
quia cum Deus lux fit, nullas tenebrasjiabet in femetipfo*
Hanc annunciationem &: vobis inquir, offetimus, vt eau-
dem quam nos, deDeo fententiamhabeatis, quoniam
Deus lux fefli Lux vere eft Deus intelligibilis atque perpe-
tua. Nihil enim fenfibile femper manet. Huic lucicon-
trarias efle tenebras intelligendum eft, qus tenebrs ignorant
eum & habitus deteriores lunt. Quia ergo neutra fpe-
cies tencbrarum, hoc eft, necignorantia, rtulla nequitiaeft
in DeOjiure didum eft nullas tenebras in eo elfei Poflibile
eft non pro his tantummodo didum efle,tertebrs in eo
non funt vlls. Sunt epimde cundis Ipeciebus ignoratio-
nis atque malitis. Quia enim malitiainDeo non eft, con-
ftat ex eo quod didum eft, fidelis Deus & non eft iniuftitia
apud Deum. Etiterum: Quid ergo dicemus,iniuftitia
apud Deum? Abfit. Ad hoc percipiendum eft etiam illud
quod didum eft: Rectus Dom in us Deus & non eft iniufiitia
apud eum. Quia veto nec ignorantia in eo eft, manifeftat
Daniel de eo dicens: Qui cognofcit qua in tenebris funt, & lux
cum eo ell. Et illud: Occult orum agnitor Deus, cognefcens omnia
antequamfiant. Si enim habet Icientiam occulrorum atque
tenebrolomm & omnium qus facienda iunt, cuius vlte-
rius erit ignarus ? Non habet igitur communionem hsc
lux cum ignoratione intelligibilitim. Vnde feriptumeft f
Quacommunio luci ad tenebras ?$ivohmt h sretid dicere,vt
derogentDeitati,difcordarepl:slentiam,adillud quod di£
dum efhPofuit tenebras la tibulum,hoc eft,Deus. Et illud:
IntrauitMoyfesinnubem vbi erat Dominus. Sciant tenebras
in his fignificari incomprehenfibilitatis eius obfeuri-
tatem. Poflibile eft namqueper ignorantiam noftram, ra-
tionum hanc fieri vobis obfeuritarem, non in Deo, qui lux
eft. Ipfis quoque lermonibusaduertendum eft, quia idem
fignificat id quod didum eft in tenebris & nube,feu caligi-
ne Deum efle, & latibulum fuum in tenebris pofuifle,quod
fignificatur ex his verbis, 8c tenebrs in eo noft lunt vl!s^
In iplo igitur non funt tenebrs, quia nec naturs eius eft has
habere: ipfe verb in tenebris &caligine efle videtur, nobis,
vtique comprehenfionem eius non habentibus, cuius
fubftantis efle nofeuntur. Sidixerimusfocietatem habere cum
eo', & in tenebrisambulamus,mentimur,&nonfacimus verit,item,
Etreliqua. Quoniam cum Deus lux fit, fine participatione
omniumtenebrarumeft,& nullam communionem cum
eis habet. Qui ex eius illuminaturluce,ambulat in lumi-
ne,fecundum verba ipfius Saluaroris dicentis: Doneclu-
men habetis,ambulate in lumine, ne vos tenebrs compre-
hendant. Etiterum: Ego lum lux mundi^ Qui me fequi-
| tur, non ambulat in tenebris, fed habebit lucem vits.
Quilquis enim peccando in tenebris ambulans dixetit fe
communionem habere per participium apud Deum, 8c
mente non efle tenebrofa, mentitur non faciens veritatem«
Y i Si enirri
Daniel, z.
Sap. 8.
i f f I
0 II