Petrus
princcps
Apoftolq-
rum, &
Eccleft*
Pjalm.Si..
temapoftolijquiiahbmihe meó leproibs mundatis.&dç-
monia eijcitis & mpituoscxcitâtis, non cfcbetiseum i-
gnórare, perqiie'rtt facit'ismiraculà. Omnibus autem re-
ticen tib us (fupra vires eîiim humanas hæcerat d od d na)
Petrus princeps Apoftolorüny 8c fupremus Ëccleîïæpræ-
co,nph comminifeehs fibi neque rationehutnaftà perfua-
lus,fed à pacte Deo in men te illuminatus , dicit ad ipfum :
“j * 00*!* j TüesChrifttufiïtM ve^non fxmplicitèti Itiàfilim Dei viuetitis.
D CCP Et.ftatim benedidio verbUm id fubfequitur ; erat enim
id m e fupra hominem. EtobfignanS id qüodilïe dixe-
Matth.16. ! t a t ,quód pater eflet, qui hoc illireuelaretjdicitSaluator:
" Beatuses Simon Bartona, quiacaro'&fangtiis non feuelauittibi,
fed pater mem,qui in calls est. Quiiraqueagnofcit Dominüm
lefum Chriftum cum Deo* fit partieels citóbeatitüdinis :
qui verb n'egat filium Dei,infelix & mifer eft. Pôrrocùm
film m audis,n on abufiuèdici filium putes,ièd verè filium
naturalem, nonexferu'itute inadoptionisprofperitatem
afeendentem, fed imperferutabili intomprehenfibilique
generatiotteprodu&ûm. Similiter cum audis primogeni-
tum, non humanoidmore efieputes : hottiinumenim
Filius pri- primogeniti alios quoque habent fratres , ficut alibi fcri*
ptiimipiliuspwnogenitus meus iftàel: fed ficut Ruben fuicab-
ieëhis,ita Iliael. Illeenimin patris cubileafcenderat, II-
tael au tern filium patris èijciens ex vinea crucifixit. Et ad
alios quoque dicit Scriptura : Eilij eft isDomini Dei veftii : 8c
alibi : Ego dtxi,dij eftis,&ftlijexcelfi0 m»«. Dixt> no n genui. Illi
verbojadoptionem, quarn non habebant,acceperunt;hic
autem non, aljud erat * 8c aliudfa&Us,ied filius ab initio
genitus, filius patris, fimilisgeneranti, vita ex vitaproge-
nita, &lumen de lumine, & veritas de veritate, & lapien-
tiadefapientiaj&rexderege,& Deusde Deo. Sijigitut
audieritis Euangelium cum dick:Liber.generatiom lefu t2bri~
jii ,filij Dauid,fJij Abraham ; fecundum carnem id intellige :
filius enim Dauidfadtus in confummatione fecu lbnim,&
illud quidem accepit quod nonhabuit; hoc autem quod
habuit,habuit perpetuó, vt fit genitus depatre. Duos pa®-
treshàbct ,vnu,Dauidiecundum carnem,&altferû, Défi
patrem fecundum deitatem. Et illud quidem,quod eft fecundum
Dauid, & temporifubijcitur, & contre«ftatur,&
profapia eius recenfe,tur : Quod veto eft fecundum deitatem,
nèqüe tempori fubijeitur,neque loco,neque genus e-
iusrecenfetur. Generationem eiiis quis enarrabit i Spiritus eft
veus c qui verb fpiritus eft, fpiritaliter generatur vt incorporais,
iraperfcrijtabili 8c incoroprenehfibili generation
s Filius ipfe dicitde patre : Dominus dixit ad me,filius meus
es tu , ego bodtegenui te. Hodie autem,nonrecens,fedperpetu-
um,h.odie,& fine tempore & ante omnia fecula , ex Vtcro
anteLucifcrum genui te.
Ç tede itaque in lèfiim Chriftum filium Dei viuentis :
filium autem vnigenitura , fecundum euangelium quod
lohan.j. dicit : Sic Deus dilextt mundum -, vt filium fuumvnigemium
h « daret,vt omnts,qui credit in eum,nonpereat,fed habeat vitam ater-
40 nam. Et rurfus ;Qut credit mfilium,non iuduatur, fed translat
t use fl ex morte in vitam : qui non creditfilio, non videbit vit am,fed
ira Dei manet fuper ilium, quta non credtdit in filium Dei vhtgeni-
tum. Dc quo teftimonium peihibcnsIoannesdixit.'Ervi-
dimüsgloriam eius,glonam quaft vnigeniti/ipatre, plenum gratia
&verttate.Quem trementes.dicebant daemonesj quid no-
modo cx bis&tibi,fill Dei viuentis? Filius ergo eft Dei,nóadoptio-
patre gc-* ne.fed natura genitus ex pâtre. Qui diligitgcnerantCjdili*
git 8c genitum ex eo : qui autem non recipit Genituiii,cÓ-
tumcliaafficit Genitoremk Quum autem generantem
Deum audis, ne incidas in corpora, neque corruptibilem
eflè opineris generationem, ne impiè agas. Spiritus Dei,
fpiritalis eius generatioi Corpora^ enim générant corp
o r a ,^ in eorumgeneratione tempus intercédât necefl&
eft: Eiusautem, quæeft ex patre, gencrationis tempus intermedium
non eft. Et quod hïcgeneratur, imperfetftum
eftj Filius autem Dei perfeólus eft genitus : quod enim
nuncefijhocab initio nâtus.. Nos çùm nafeimur infantes,
ex ignorantia in rationem progredimur. Imperfecta
eft,6 homo,tuageneratio, per luccelfionem enim fit jllius
accefiio: llliéautemnihileiusmodiexiftimes,nequein-
firmi tatis Genitum arguas. Si enim impcrfeCtus quidem
genitus eft, luccelfu vero temporis petfeCtionem adeptus
■ .Chriftus
haoet duos
patres.
f
P fol. 1.
Filius quo j
'• ft» lÄfirmitatis ilium arguist. Sin autem,quæ tü deinceps
tempore illi acceflîflè'putâSjab initio habuit^non ergo hu-
manarn exiftimesiftam generatiôneUj, neque ficut Abraham
genuitIfaac, qui non, quèmvoiuic, progenüit, fed
queiii alius illi cöritulic. Dco patrégenerantfe, heqiie i-
gnoran cia intercedit,fieq; deliberatio, dicere ehim, quod
nutum ex fe ignora^ maxima eft impietas; tufti verè dicc-
Ve,quqd in tempbre confidctans-, deinceps paterléft faCtus,
l'eiktsdem'eftimpiètaris; r Non enim prius erat Deus fine
proie i lu eceflii veto tèmporîs faâus eft pater, fed Temper
! habet filium , qaemgénuit, nonfitut hominesabhomi-
nibuSjfedficut ipfe nouit,qui genuitipfum ante oiùniâ fecula
DéUm verùrn.|Cum ehim DeuSverus elFet pater;, fi-
milem fibi gènuit filiiim,Deum vertïm ; non quemadmo:
dum magiftrigénérantdifcipülos, non vt Paulus quibuS-
dam dicit : In ‘Chrifto Ièfu per EuangeHuïn ego vos geint. Hice-
nim fecundum naturam filius non erat, perd'o&rinam
films eft fadus. ïllicautemnatüralis filius, &verus filius.
Nton ficut Vos illnminati, nuncfaCti’éftis filii Dei : effici-
mini 8c vos filij,fed adoptione pergratiam*ficut feriptum
eft: QuicuhquefecéperuntipJum,deditiUispotefiàtem filiosüeifieri)
his qui eredunt in nomine eïus, qui non ex fànguinibus, neque ex
ïoluntatecarnis ,fedtxDeo natifunt. Et nos quidem nafei-
mur ex aqua&fpiritu ; non ira autem Chriftus Iefus ex
patre natdseft, tempore baptifinatîs clamantfc &dicente:
Hic eft filius metis. Mon dixit : hic nune faCtus eft filius mois*
fed ; hice fl filius meus, vt oftenda't,qüod ante baptifmatis o-
perationem filius erati. Genuit pater filium, non ficut in
hominibus mens générât verbum : Mehs enim fubfiftehs
in hobiseftjverbum autem prolatum,in aéra ipàrfumdis-
perditur. Nos,autemfciarnusChriftümeflenatu’m,Verbum
, nonenunciatiuüfti, fed Verbum fubfîftens 8ç vi-
uens, non labiis prolatufii &dilTolutum,fed ex pâtre,per-
pctübi îneffabili modo & infubftânda liatüm. Inprinci-
pio enim eratverbum, in dextèra fedehs, verbum intelligëris
patris voluntatem,&iHius nutuomnia gubernans. Ver-
b.um quod defcendit & afce'ndit ; nam illud quod enun-
ciàndo profertur, non delçendit, neque afeendit. Verbü
loquens 8c dicens : Qua vidiàpatremeo,h£cloquon Verbum
potens & imperansomnibus; Omnia enim filio tràdiditpa-
ter. Genuit igitüripfunïpater, hon ita vt aliquis intellc-
x erit, fed vt ipfefolus nouit i hequé enim quomodo ge-
nuerit , dicere prOmittimus , fedquod non ita genuerit,
confirmamüs. Neque verè nos fantùm hanc ex patre filij
ignoramus generationem,fed etiam vhiuerfa creata natura.
Perquire terrairi jfi tibi dicet : etiamfi pmnia pèrquifi-
ueris funtfuper cerram, dicere non noteront. Terrà
enim fuifiguli & creatoris" fubftantiaiti dicere notl pote-
rit. Neque teträ tantum id nefcit, verumetiam Sol : quarto
enifn die cteatüs eftSol,&ea quæ tribus ante ilium die-
bus faéta funt, non nouit,quonvodo ipfum faCtorem pot11
crit cloqui i Coelum quo^uehoc noti enarrabit j nit til e-
ni m patris per Chriftura ccelum tanquam fumus èxten-
fum eft. Neque cceli ccelorum eiîàrrabuntj neque aquæ,
quae fuper ccelos fiintj hocenarrauerint.
Quid igitur doles te nefeire, ô homo, quod & cceli i-
gnoranti fed & vniuerfa naturaangelicaîSi thim poiTettfe
fe, vt aliquis in primum coelum afcendeils perlpiciensque
angelorum ftatum,&accedenslnterrogauerit, quomodo
Deus filium fuum genuerit ! dicerentfortè j fuperius ha*
bemus maiores quarn nos, illos intertoga .- afeende in fecundum
coelum,&tcrtium f fi pores j conlcende , & ad
dominationes, principacus &poteftates. Eciamfi ad illos
acceflcricquispiam , quàmùisidficimpoffibile i & illi
hancenarrationethrecuferenti deque enim cam norunt.
Equidem admiratus fum audacem illorum curiofitatem,
qui per opinionem religionis jncidunc in-impierarem.
Guriienim chronos & dominationes,quæfunc Chrifti o-
pera; cum & principatus &poteftatesignorent,ipfum Fn*
Clore m curiosè fefutari aggrediuntur.
Die mihiprimiim, ô audacule, quid thronus différât à
dominatione,&cime fis curiofus circa Chriftum ? die ini.
hi,quid fitprincipatus,quid poteftas,quidvirtus,qqid angélus,
& tunc Fa&orem perquire curiosè. Omniacnim
per ipfum faiftafunç, fed ne vciis interrogate Thronos aut
General
Jiiiinj,
Chriltui
•erbünoj
snunciaiii
Tiuoni i
domin'11
füÄ
phrifti|
peralilj
A I abus qui ccg iofc irprcfiinâaDei, uifiSpititu's fanâras, cuius
eiuquiafeiSdiüïnæ Sei ipcuræ ? neque ramen vellpfe Spi-
ri^s fandus «ie Ftlii cX Ratte ^enetatione i in Scripturis
ioeums eft. Cur igftur eiitiosè inquiris eaquæ neeSpiri-
folus locutus eft în=Scripturfi | Qui ea quæ fetipca
nonnofU | in | s quæferiptanoh funt| ne fis curió-
E l j^ ift ió n c s - m ulcæ funt in Scripturis diuinisj&tàmen
quæïciiptaetia'm funt | noti cornpieHendimus : quid de
eo quod icriptum non eft , cuiiofi fumus ? Sufficitnobis
feite, quod genuit D E V S vnum folum. Non te pudea't
ignorantianv cônfi'teri, quandoquidem cum Angelis idi-
gnoras : qui genuifc, file folus nonit,& qui ab illo.genitus eft
nouit Genitofem. Qui genuit, noui t que'm genuit. Et feriptui
æ teftantur, quod Deüs eft geni eus. $icut enim Pater vi-
tàm habelinfeipfo,ita&Ptlïódedïtvitam btiberèinfeipfo, C vt o-
mnes honorent Piliumficiithonoraftt Patre. Ëc: ficut pat er quös vult
viüificatfic& filmquosvult vïutficat. Neque generani aliquo
priuatur, neque deeft quiequam genitó.Scio quod fæpeea-
dem vobisdixerim,fed hæcfæpè dicuntur proptèr veftram
feeuritatem , & eonfirmàtionem. NeqUcgenitorhabét
Ratrem , deque genitus / fratrem. Neque geufcrahS ih Fif
liummutàtus eft , neque natus, Pater faClus. Exvnofö*
lo Pâtre, VousvnigenitusFiliüs. Ncquediiöingeniri, né-
qtte duo vn geniti >. fed vnus eft Parer ingenituS qui Pa-
rrem non haber.êc vnus eft Filius æcernns ex Parce natuï»:nÓ
teirtpotè fi(ftus,fed antefecul.a'genicusrNon pro%e.ritatè'a-
liqUaâûdus ; fed idem femper qui 6c nunc.
' Ctedamus igitur in Filium Dei vmgënitum qui ex Pa-
rrenatuse-ft, D eumvèrumde Deô veto-V tiusenim Deus,
non générât f.1 fum , ficut di&urn eft. N£que deliberans,|
deinceps genuit 1 fed perpetuó genuit, 8c verbis cogita-1
tiönibiifqiir tlofttis ’ Nos enim in I
tetnpore loquentes, tempus confumimus : in diuina autem
virtute fine tempore eft geneiratio. Et ficur fæpe di-
dum eft i non brbduxit Filiùfn ex non elfe ad elfe ; neque
éufii qui non erat ; in adoptiÖnem adduxic ■: feaætërnus
Pater , æcernum Filium ineffabiliter genuit, vhumfb-
lùm , firatrem non habèntem. Neque duo funt Principia j I
fèdcaputCH R I S T I Pater, vnum principium : Parer e-
nim Filiiim geniiir. Geriuirï>éumvèrum,Emmanuel âp-
pellatum .’ qui interpretatur | nobifeum Deus. Et vis nolle
quod O euscil iile qui ex Paire ge ni ms, & deinde incarna-
tus eft | Audi Prophetam dicentcm : ifie Deu? no fier ^non re-\
putabitür aliud ad iÛùni\ïnuénit ôfnnem viarn fcientï<p,&dédit earn ‘
iacob puero fuo & ifirael dtlefto fuà | poft bac in terra apparebit ,&
cum homimb9 conuerfabitur.Cctnis Deum ,poft legislâtionem
Moyfis incarnatum ? Accipe & aliùd teftimonium Chrifti I
Deicatis^ quod modoledum eft : Tjnonus turn, Deus in fecur
Hum. Vtenirn prop ter carnis hyicprælentiam hic fadaro , 1
non exiftiiôàcetUr deinceps in hatic Deitans dignitatem
deuenifle j dicit rnanifeftè : Proptereâvnxit te Deus,Deus tuus
bleu iatitia pracónfottibus tuis.Vidép Chtiftumà Patre vriditm
Deum ? Vis habere 8c tertium teftimonium Chrifti Deità-
tis ? Àiidi Èfaiâm d i cc n tem : Laborauit AEgÿptus &_ emporia
AEthiàpum : Et poftpâuca,&ubifüppltcabmi,qwidDeùseflA
& non eft Deus prater te : Tu enim es Ôeus & nefi iuimûs j D E V S
ifràel, Sâluator.CetnisDeum habentem infeipfoDeum patrem
»rriodo non hoc ipf im ditencem quod eft in Euan-
geliîs didum : Pater in me,& ego in Patre. Non dixit : Pater
lùm ego : fed,P«iffriw we.Et rùtlus non dixit: Vnuslumded,
Ego& Pater vnum fumtts : vt neqj abalienemus ,heq; contra-
donemfilîo-pacotiæf'bricêmüs. Vnum : propterDeitatis
dignitatem : quonia'm DeüS genuit D E V M : Viium i-pro-
ptérregnura: nonenirnaliiSregnatpater , aliisfiliiis: (fie-
Ut Ablolon qiiiaduerfabatut patri ) fed quibusrégnât pa-
ter, His 8c filitls régnât; Vnu m proptér ëa quod nulla fit differentia
aut diftantia ; Nonenimaliævoluhtatès patris,
& aliæ filii; jVnum proptefea quod a liî fiihf guber-
nàtiônes Chrifti $ aliæ, patris : vna énim eft omnium ad
miniftratio ; Patre per Filium bmnia faciente ; quia ipfe tfi-
xit,&fattaJunt : ipfepràcepït, & creata Çuht: dicit Plàltes. Di-
çeriS enirtij audienti dicit : 8i præciplèhs, præfenti præcipit.’
Deus igitur vërus j eft filins habtns in feipfopatrem
non in patrem mutatùs. Non pater ineatnatus eft » fed
_Bib Imh.Fet. Patr.Tom.4._____ _______ .
3'pQtO
1. hoçcft
toiifilïiô
'» faciW
filius. Dicahir enim libéré veritas : non patër p>lïîisëft pro
nobis : fed pater m i fit eum qui pro nobis patere tut. Neque
dicamus : Erat aliquando,quandd non erat filiiis : neque}
filiö-patotiam cöncipiamüs , fedvia-regali procedamus.
Non declinemus deque ad dexteram j neque ad;finiftram; '
Neque ideo quod ita ekiftimemus. nos filium honorare,
pattern eum nuncupemus r nequeproptereaquodin hoc
pattern nois honorare pütemus :t creatum quideflcfilium
lulpicemur : fed vnus pacer , per vnum filium adoretur : 8c
nbn diuidatat adoratio; Vngs filius appelletur ante feçwf \
la j ih dext râ patris fedens, atque hanc felfionem hon ihr e r
pore poftpaffionem ex promotibne acCipiens , fed ab * -
teirnopoflidens. Quivi'detTiliiim>videt&Patrem : Similis
enim in omnibus filausgenicori : vita et vita genitus , lumen
de l umine,yirtus de virtute,& D E V S de D E O ; Et
non differentes funt Deitatis Iplendores in Elio. Et qui
dignus habitiiseftfihiDeitatem videre : yeniet etiam in
fiintionem Patris. Non meus hic fermo , fed Vriigeniti :
Tanto temporehbifeum fum, & non nouifti me Philippe ! Qui vi-
detrne, videt & Patremmeunu Et vt çompendiofius dicam
neque-febaremus, nequecontradlionemfaciamus. Erne
alienum forri^filmn! dicas d patre >* non recipias eüm
qui dicat, patremaliquando quidem patrem , aliquan-
do vero filium elfe : Aliena enim & impiafunthæc,&nôÂ-
Ecclefiæ dogmata, ;Sed pater'generahs filium , manfif pater,
8c non alteratur. Sapientiam genuit, fed non incipi-
e ns ipfe fr^lus : & virtutem generans, ipfe non eft infiima-
rus.- Deum generans j ipfe non eft aliquo priuatus ; neque
diminurns quicquam ipfe perdidir, neque genitus aliquem
defcélrim h ; bet. Perfe&us genitor ;, peifeift'us genitus.
Deusgenicor, Dcus&genitus : Deus quidem omnium.
Dcum vero hbi pattern aferibens , non puduit ilium dice-
re: ,4/cr«do ad Patrem meum, # ad Patrem veftrum, Deum meu
Deuni veftrum. Sédvtnonexiftimet, eodem modo elle
fibi & creatutarum patrem idiftin'xitinfequéft'tibüs. Non
enim dixit ; Afcendo ad patrem noftrum : rie elfet commuhio
creaturarum cum vnigenico.- (eà,àdpatrern (inquit^wetfw’i
& ad patrem veftrum iAliKt meum, per nâturam : aliter i w-
ftrum,pet adop tionem Etrurlus: Ad Deum meum,& ad Deum
Vèftrunù Aliter, meum : ranqUam proprii 8c vni^eniti filii:
&alirer, veftrum j tanquam creaturarum. Deusigiturve-
rus eft filius Dei , ante omnia feculainefEibilicer genitus.
Sæpè autem hoc idem vobis dicp , vt menti hoc veftræ
imprimatur. Er quod Deus quidem filium habeat crede :
quomodo autem, ne fis curiof uS' : quærëns enim non inue-
nies. Non te extollas, ne cadas j Quæ tibi mandata funtj
hæc fola intellige.Dicmihi priiis quis fit genitor , & tunc
genitura cognofees. Si autem naturam genitoris- non po-
tes cogudfcere.; qui rnddusgenitifif, he fis Çuriôlûs j Suf-
ficit tibi ad pietatem , quem3drnodum diximus , feite
qiiod vnurh fi.l um filium D E V S habeat: vniim natura genitum
r qur non-turn cflc coepircum in Beihleem natus
eftvfefiantepmhiafecula. Audi Micheam Prophetamdk
centem | Er r« Bctbleem domus Epbrata, nequaqttam minima
■ eSinmäibüs litda | exteenimexibiidux quiregatpopulum mwm
ifrael, ôrexitusipfitis abiniûoa diebüsaternitatis. N un etgo.ad-'
uërtas taniiim, quod nituni eft in Bethlehem : fed étiani
adora eum qui ab ætërno genitus ëft ex patte. Nontem-
oPrancüm pfincipium filii rècipé , aliqubid difcente : fed
principium fine temporevpatrem èfleagnofee. Principium
enim filii fine tempore j & inCoinpreherifibile. Sine J>irins
cipiopater ,fonsfluminisiuftitiæ.Vnigenitipaterquige-
nuit ipfurh, fplus ille nouic. Ec v i' nolTc qUod æcernus
eft Rex 8c Dominus noftèr I e s v S C h r i s t v s ? Audi
rurfus iplùrh dicen tem : Abtabam deftderabat vtvidefeidtem
meum,&}vidn&gauifuseft. Deinde efim id dure Iudæi acci-
bereht, durius ifto dicit ; Priufquam Apraham effet,ego fum. Et
rurfus ad patrem dicit-Ef ntmtglorifica pie tU Pater apud tèipfuth
gloria quam h abüt antehuitts mundi copftitutionemafuâ te: Mani-
feftèfàhè dixit : priufquam mundus fieret, ego habùi apud
teglotiam. Èc rurfus : quod dilëxifti mèante conftitütiör
hem mundi ; dicit manifeftè , quod æterham apud té ha-
beo èloriaro.Credarnüs igitur in vnumDbmihüm hofitum
I esvm Chriftum, filium Dei Vnigenitum qui expâuena-
tuseft i DË'V M verum ante bm nia fecüla y per queri:
• N n r : / ■ ■ omnia
E<
Erat ali-
quançJo
quandónó
crât.non
;Hiççptfqin'.
loan.14..
F
Dogmata
ab Ecclelîa
aliéna &
impia de
Ttjhitatë.
loan, fffl
G
Curio fit a s
lin diuinis
ivitando.
Mandatai
. fola intdli
genda. -
i l h •
I
Patér; priji
-ripiqm-ifiig
yqé tëpore:
Principju,
filii Patër;
y.ioan. S. 1
j Abraham
Chriftum
i u s m
iàah.tij.