i8 $
Phtlonis Carpathiofum Eftfcùpt^
iaraOiriftifidehMomnesrogoat’moneOïncvnqiiaàbene
laMccqi^sédo ceflàre vclint : Impoffibüe eft.n.eum qui bc- . Synagoga nó florutt yinea,nec vuas protulit fed f^nas: to -
1 MvbKrifvfo^advltimumfu*vitrefincm , nonreüèmori ionamn.defpmrtvnipttoplexuerunt. Vnde&in Efo . |
rmpolRbil
eft.eünS
bene mori.
qui b*ne
• " j PC ru »••' »I./1M«" Jn «rt
Rum.vj.c.
Itromm äcielinter SS. Chorosotdinemur, aliquandoad
! Deum iplum iamäiflimc cokndum& ptoximum quemq.
hbftmmhoneftiffimeamandujftttdiouffime accingimut:
bis n.duubut continetut lex omnis & prophetia. Nec cle
mentiflimus Redemptor aberit,fed defeedet ad nos & ex
citabitatq; fbuebMeraabirqS voletes.ait enim;I« tort«««
c« definit ndatin gamine ron-ew«. Ecce ccelc ftis fpon lus pn-
modefeeditinSynagogäIudreom ad facerdom &Scribas
per aflutnptä huraaaicawexeorü femine fecüdu promifbp-
ntm & iuliurädum, qüodAbraham Dauidq; iurauetat.Per
hortum.n.nudis,reite lemfalem & Sacerdotium indieatur:
Nam& virga Aaron, regalis&cerdotii dignitatem habmt.
N u x vetoapteMöläicÄlegicorgruit: Vtenimnuxarbor,
foba amaraeaque trilida, & ftuCium iplbtn, nuccs fetbcor-
ticeamarißimo quem culeutn appellant, & dnnoretefta
atqne arida dreumredtas profcrt, quxqmdem intus nucle-
um non ingratum quadrifpienum, hueque hgnea chartllä-
dineinccrcurfante,& tenni membranula dum viridis eft,(e-
prnm continent: Ita lexilla digito Dei leripta, ex ucrificus
illiscarnaltbus&ceremoniis tanqnamnuxamararrondib.
eile videbatur: quanquam trinom Deum 8c vnum myftice
figmficantibns,&dmoadmodumfenfn(quanquammyfticoj
B i
C
x.C or.j.d
PfaLwg.b:
tfal.izi*.
velntiamaro cortice tedia erat: velatum ramen (uauißl-
raruinorbem non rtodoiocundiiîimèfloruerui'.t , ÿevura
etiä & fan^ifllmæ vit* frmäu & odbre fanâimoniæ füauif-
fnnèoluerunt:reâ:eq; rnili? pUnicis comparantür. Vtenim
ipfx,& colore fanguineo vel purpureo}& fucco, Virtofirab
les in grànis habentut1 : ira & C n r iftianorum fidelcstöetus
(quos Ecclefias appellat) fanguine ïefu Chrifti loti & colo- ,
rari in fan&iDci populi myftico corpore content»,per mal-
cos fandlos viros (r«-vnquam grana)bonitated»uin*grati* &
cceleftisSpiritus iücco plenos indudunr, exhifq-,quotidie
! fponfum làndtiflimèdeledlatiponfa.Qüarebene iubditdi
censylllic tibi dabo vbera WM.Per vbera,duoTeftamcta i’gnt-
ficari »am iæpe diximus, Veras fdl.& NouiimiQüâ; quidem
nuncin Ecclefiis fpoiifa proprio fponfo fe daturâeflè pro-
mitrit.Necmirum videri debet, iieadehi vbet^nodo fi>ö-
fi,modo ipfius fponiæ eflè dican tur i î 4am qui îfBHæret ipô
io,vnus Ipiricus eft ciim eoj vt Ô&Paui.ait.Curri enim Tponfa
iùum laudatiponfum,inquit : Quoniam bonafunt vbera tuafu-
pervinum.Nanc vero èad;Teftamenta tänquäfi flia projiria-
que finr,ij>onia ipiâdùo vberâ vocât,ciim didt : lüic tibidabo
vberamea hoc cu.inEcclefiafideliû. Ofponiècoeleftisatq;
fanétiffime,duo tua TcftameDta,do«âridà,vita,monbüs,&
exemplis, openbufq;'füft»ti*fi»n<îliifimèimplebo&ôbfer-
uabo : tîbiq; veluti fugendapræbeboinpropriisfiliisquos
mihidedifti.: quofq; in mandatisalendosaccepiadlegcm
tuam fidelem ob(eruandam,& Euagelica precepca, indeq;
tecum foeliciffimè fine fine viâuros: propret quæquidem
vbera fie diftenta vit* famäitate ac morum,coqÿ d«ini(Ti-
mo fponfo accepta & périocüda, tanta plemmq; vel in terris
mum ft tflum & maxime (älutarem Chnftum Iefum coeb-
tus defcpnlbrum tenebat inclufum t huncq; quadrifido Eu-
angelico fenfn per 411amor.cn dines orbis propalandum:
neenifi rede&famäeenucleantiB. ernendntnedendumq;
fandtifsime. Nam Iudxisadhucpetfidisobftinatiftimisqi,
omninoita clauluseftipfefalutaris nucleus Redcmptionis
humanst, vt non jriodo mifete halläcinentur in ipla carnali
! lege quam fidfb ihtetpictzntm(velum.n.ddbuc impofttu eß cor-
dtbus eorww, vt Apoftol. in quit) verüctiam letalieius vröbra
quotidie ad mortem pafeuntur xternaro. Omma n.illis cö-
tingebäcin figura & vmbra, prius qu$m coeleftisipfe ipon-
fus e virginal» vtero prö^efsiflet in orbem: fed poftquam de
illocofiiummataiunc omniaatqi perfeda,quicquid in lege
illa carnali obfeptum erat atq; latebat, id iam palaro apertu
eft de patefa&um omnibus rtofle volentibus. Nec quifquä
ex folis operib.ipfius legis feruari poteft,fed & ex fideChri-
ftiIe(u6c preciofifsimo illius fanguinedemandatorumob-
ferüatione falus attema paratur. Nam fi tune nemo per fola
legem feruari porerat (non enim ex operib. Itgit iußificatus eft A-
braham,fed ex &de.:Crediditenim Deo Abraham,&reputatum tü
etadiußttiam,vtaiiegtt Apoftolus)quato minus nuneferua-
ri poterünt ( feuangcliö cdrrufcante 7 qui foli legi Molaica:
.credutit, pereiufq? Carnales & iam irritasceremonias falu-
tem xternam adipiici ftultißime piaefidunc?Scd iam redca-
1 mus ad fponiuirt* qui-cü primum (vri dixirous) ad Synago-
gam defeen d iflet videre ingermiiie torrentv. Hoc e ft« in tepöre
opportuno fusnecis (dequaarbirror fenme Dauid, cu di-
I cit, De tönerne m vid btbit, Et ideto: Torreteitt pertranfiuit amma
’ nöfira, hoceft, fauiffimafl.igella pettulit, diros cruciarusac
mohem)Videreaij nuxipfa& viriea floruiffet; O miraDei
clementiam i Oineffabiiem bönitatem 1 Non fatiS tibi ruerat
dedife lege, nonc6tedtdstbtittahtosmififlePropher
adhuccaftiffima iponfa &quarque fidelisanimadiUinæ
g ^ iæ fuauirate & fuperna vifione îepferi folet, vtexuaiè
ponta,quid fenferit, vbi fuerit, quove tofrtnxe diuinæ Votu-
ptatù potara fir,’gnorer:& id ièfc neicire protii»s& apertiifi-
mèfateatur.Quod &Paolus Apoftol.id expertus veriflîme
teftarur, aim dick: Vidi arcana Dei qua non licet homini loqui,
&c. Et iponfàipfa per iè déclarât, cum dicit : Nefetuit anima
mea.Quam magna multitado dulcedinü tua Domine, quam abfeon-
dtßi tunenttb.te :gußate & videte quam fuauis eß Dominus aman-
tib/c,caft6q; viuent»b.nec quemqüam ladentib. vnqusm
aut fi ladentib.intetdum, non permanentibus in peccato :
Benignus enim eß Dominus & pattern&multamifertcordiai &i
facileignofcempoenitenti.Sedcauendum eft diligenter,ne ft"l-
tc putemus nos poftè, cü velimns,noftro arbitrio propriaq-,
vol un rate conuerti : nö noftrum eft,cum capitalitet cecidi-
mus. vt inde v» vÖa propria re(ùrgam9,niti diuina gracia prç-
uenri. Propterea fedulo cauendû, ne feme),bis,terve ad:u-
ti,idem femper nos(cû velimus)audaciifimè fperemuspof-
fe adipifei. Nam qui fèmpcrpoenitentcm admittit,nô femper
tas ac Reges doätina & fan<äitate prxClaros:vo)üifti & ipfe
tu venire tände videre prädens,edraq; traftare de nudshor-
to ac vinea,idq; ingerminetorrehtüMot eit,in äfliimpf^ rioftr^
mortaliiate carnis ac fiece,än ftuÄum aliqüem ex eä captÜ-
I rus efl&s:fedlieu ingratjflimiiSätqj miferrimus popülusHe-
br*us poft intereptos ieruos ac nundös vine®Döiäini,äü-
dent&eins vnigenitum hairedem extra vineam(hoc eft.Ie-
| rufale & Synagogam) cötumeliofiflimeeic&um, ctudelii- i
I fxme necate.Quare cum primo venifletad hortum nücis ac
i vine?.m(hoceft,adSynagogamjnecexeafruaucollegifTet,
I fed fpinas,vt dicetUr inferi»is,mox traniiüit ad g^tes.ex qu;-
1 bus ftugiferas libi parauitEcclefias. Qyibus & vineamfuä
loeauit, perditis atqj deftruÄis ptimis vinitöribus illis qnos
repus poenitendi concedit. Ait enim : Tempore acctpiotx-
audiui t e.Et idetn:EHoieparati,quianefcttis dim ntcfe bora. Quid
ergo agenda? Cumiponià fàndifflmè viuendû, beneope-
randû dum repus habemus. Et fi qiiis ceciderit(quod Dcüs
auertatjquam célerrimèrefurgendü, cautius ambulâdum,
frequenter otâridum, lugendum,arrtàndùmq; iâ o ft^m è :
idqs perpetuo, &C Deu & homines,Chriftiànofqj prOTpuè,
vtdoiriefticosfidei: Tünc.n.de riobis net,- qüod de fanâis
fpôfæ filiis fcelicirerenarratur,ait enim: Pofueruntmequadri-
gasvehurrus Aminadab. Aminâdab interprératur,patris bone
volütas,vel probario.-dicitùr cria,popnius meus fpôtaneus;
propterea q> pater ex benepheitô æternæ volûtatis fuaèyo-
luntàriü film vnigenitûad nos redimédos mifêrit,-& ipfe Fi-
lids fpötanea charirare pro falutê humani ge rietis faèùiffimaë
morti crucis amantilîïmè fè deuouit : ipfe enim adPacrèm
ait : Voluntariè facrificabotibi,yz gentes eleétum fibi pbpûluin
afeiret, iuxta iliud : Vocabo populum tneum nonfopüiiim metnu :
Er, populus quem nefciuiféruittit mihiyin auditu auris obediuit mil i.
Tune enim poftierüt Parer,de Filius, de Spiritus fim&us tr s
perfonædc vnusDeuS , per Apoftolorum prædicationen,,
fponfam de quamq*, fidelem animafn in quadrigis quatuor
Euange-
Cm.j.1
fm
i.Cit.n
Pfulmp
Iodit
Capi|
cadcit
H
Non n
re fpffl
dedioa
raifa*
dia.
In Cant te A CanHcorum intetpretatio.
I jf^ ge Jio rum vclutà quatuor velociffimis acq^forciffimis
S ? ï I
Icquis per vniuerfutnterrarum orbemveâisSpiritufanâo
auriga atq-, duétorç.per cçlosshoc eft.per Apoftolos, Euan-
geljftas,Prophetas,Do(5fcorcfq;: loquente arcana Dei,de di-
uinaijla miracula operate^ fîcut per Dauid diuanteavatici-
p natuserat;Ker&o Domini ccehfimatifunt,&fl>iritu oris eius omnis
i* virtus tor um. Et idc\lnomnemt erraexiuitfori/ w«.Et per,Aba-
s- cuc ; Mifißi equos tuos in mare tur baut es aquas multos. Ec per Eze-
r P * chielé. Sim il: tu du quatuor animaliü, & rota m medio rota .-vein
quadriga ipfä fidel j ter. afeendens fpöfa de fan&vqùæq; anima,
curru ignco(hoc eft,Spiricu fanû:a)ad coelos tandc foe-
1 ci ffimè vehantur.Scd animaduertendü eft diligcter,quod
non folü in quadrigisfponfa de fideles animae pofit* eflè
dicütur : veruetiam currus vel quadrigas Ecclefia ipfam po-
fitam dicic, vt fe veluti piam matrë de fàndiffimü vehiculü
quo plures conuehantur ad pactiâ, eflè iaeelligat.Yt .n. qui
quadrigis vel carris plauftiifq; vehuntur,à terrenis incômo-
disf vt a luto,cçno,uxis aliifq; e»ufmodi:)ibfunt,Gepeq> im
munesexiftuntdta de Cbriftian® fidei coelefti curru ve&i de
pienriffimæ.matris Ecclefia:fàndfcifîimo finufoti ad cçlefte
regnu fèruantur jllaefi.Vnde reifte fpôfâ de quæq; fidelis anima,
vt fefè qua celerrimè conucrtat ad coeleftem fponfum,
tertiavocatione monetur,cü dicit: Conuertere,couertere Odol-
^»itf«.Odollamitisiacerpretatur,teftimoniüinaqua.Göfi-
dera,quæfo,mira diëlorü confbnantia. Quis.n.in aqua te -
ftimoniü dicit, nifi fidelis Ecclefia quando per lauacrüfim-
diffimæ Regencratioais perlonarum Trinkatemin viritate
fubftantiae atq; naturæ vnamq; diuini täte eflè confitetur,Ôe
haue fidem m fàcro ipfb fonteteftatur?ob idqibis primum
accitur fponfa de fidelis anima,cura dicit: Conuertere,conuer~
tere Odollamitis : vt nô fblum ore ad vocem ipfàm,per eamq;
Deumpatrem ing?nitum,de Deum filium vnigenirumRe-
demptorem, de Deum Spiritum paraclitumdcafilatorem,
vnum tarnen Deum non très Deos tnnum de vnum aperce
fateatur : vetum etiam vt de fanétis aiftionibus de exemplis
Deo gratis de acceptis fiia fè conuerfione dignam prîebeat.
Tune enim tertio vocaea meretur de le audire, quod fèqui-
mv.Conuertere & ajpiciemus in te. Côueitcre à p raui täte ad in-
noce • tiam, à turpitudine de lenocinio peccatorum ad fàn-
âimoniam de vir* pudicitiam, ab iraçüdiaad manfuetudi-
ncm,àfuroread clementiam,à fuperbia adhumilitaté,ab o-
dio ad perfeifta chacitatem, ab omni deniq; genere malorü
ad virtutes oés:de tüc afpiciemus in te IefiimChriftum dicé-
temibihabito in vobis & inambulabo.Et,Manete in me & ego in voit
ii d bis.Et,Ventte ad me omnes qui laboratis & oherati eß is, & egorefi-
* i ciam m.Suncetiam qui non Odollamitis,fedSunamitislé'
•oga gant: idq; adSynagogamfad fidé Chrifti aliquando fè con-
ando j uerfuranikeferri veiint,quod nonimprobamus.Sunamitis
eaim captiua dicitur ac mifèra: q> Synagogç Iudæorû maxi-
mèconuenintenerur.n.adhaccaptiuaad voluntaté diabo-
li:quem patrem milèrrima adhuc habet, eidemq; infceitcif*
L fimad- fèruit: vnde moneturà Domino per Efàia: Soluevtn-
I culacolli tuifilia SiomSed in fine firculorü,de prias quam hæc
! generatiotranfèat,redituraeftad fidemIefuGhtift',de quafi
| iamfenefcenrifponfàefândbflii'nè idhierebif.Quoddiuan-
teavaticinatumeflè videtur perSunamité illam quçad Da*
uid iam fènem de frigefeentem cale faciendum tequifïta di-
citur. Quan q uâ pote ft hocipfum de ad faniftifTima Ecclefia
fponfamq; refèrri,de quamq; fidelem anima qu* fè randem
vndiq; vocatam adDauid manu forti coeleftem fpôfiim ca-
ftifliraè adiüxerit. Quod ex fcquenti interrogatione fponfi
ad fponfàm ipfam eleâam de famâam apettè licet intelbg1
gtatulabundus enim ac laecus intcrrogatjdicens:
t Quid videbitû m Odullamittde qua venu vt ihori caflroru? Usée
ad baptifmatis (àcramérum pt reinere arbitrer, quod de O-
dollamiride narranrur. Nam quod vti caftrorum choii venire
dicitur vel incedére , ad fàruftorum multitudinc de ele-
iftorum numerû referti credimus : qui quidem vti De» An-
geli ad fidem Iefu Çhrifti perEuangelium veritatisillumi-
nati perueniût ad baptifn.û.Namde Iacob angolisoccurrcs,
eos caftra Dei appellauh : V nde fequitur; Quajpecioßfaftifunt
grejfustuiin calciamentisßlia Anahî Anab d'citur vna j idc,do-
nüpatris:quæomniaconuc niütEcclefiae dileétiffimf1Chrifti
fponfa?,dé qua fupraquoq; dicebat: est arnica meafermofet
mea.&c. Donum etiam eft pattis,quoi iam exbeneplacito
æterni Patris de voluntare Filii dégrada Spiritus fan«fti A
vnius fubftantias atq; naturae, genita eft,hæc fànâiftima fpöfa
de filiocopulata: cuius calciaméta vel calceos adnmatur,
Apoftolos feil, de Paftoresele «ftos ad fidelium vnitatem co-
parandâ:de quib.calceis de Paulusegregius prædicator fen- |
tke videtur,cum dicit: Calceatepedes in praparationem Euange- tphefs.
licapacis. Admiratur inquam Apoftolorum grefîus,iuxta il-
lud’.QuamJp eciofipedes Euangeli^antiumpacem,euangcli<*ntium ^°m 10
bona.ex hac vnitatc fideliü de concorda fequitur quod de i-
pfa fponfi dicitur: Confonantiafemorit tuorum, [milesmonihbus
artïficismanuelaboratis.Petconlonantiasfemorü, vicæ tépe-
rantiâ de moru (àmftieatc,veluti coelefté quampia diuinæ fa-
pientiæ harmoniâ explicat.Gü hicin»S.Striptura confonan-
tias fèmoru fimiles torquib. manu vel opera artïficis eiabo-
ratiseflè dicit: confpirationem vnam de voluntaté benecô-
uenientiü populorû ad fidem vnamdegloriam,opera ilhus
fummi arnficis coplanatam eflè demon ftrat qui çoelum ac
tétrasfabricatus eft de quicquid in eis cont'netur: quiq» vel
in ventre matnsformamven hominis (quemfèroeIaflum-
pfît, nec vnquam eftexuturus) fua ipfius incffubili bonitate
fàpientiaq;,formauit:ob. idq; eiufmodi Operi, vniuerfa ioe-
leftis làpientiæ virtutem de caftiraris integritatem côparat.
Quo fit vt afiioraiam feandat proficiatq; indies.Mira eft.n.
caft tatis virtus de fingulare diuinægrariædonum, quo An-
gcli maxime deleiftatur de veri Chnfti imitatores : Vnde fe-
quitur ad fp o n fu m : Vmbthcus tutu crater tornatilü,nunquam tarent
mixto veltemper'amento. Vmbilico fpôfi fàcerdotiû ipfius
Caftitus
graeix d
u næ fingd
lare Hong.
Ecclefia nu
quam ca-
Ecdefiæ nunquam carensmixto comparât. Cum m.dicic,
N unquam carens temper amento velmixto: mànifèftum eft de (â-
cerd jtali dignitatem telligi : quæ quidem in tamdiuino de corpore
ta falutari facrificio, de ram ineffabili fàcramento nunquam ' Cnnft i in
caret vero corpore 8c fanguine lefû Chrifti,qui populin» per
fidem charitatemq; milcetur:id quod per aquam illam qua v m ,x.
Saccrdos vino mifect in calice,apertiffimè docctur. Iden q; no m cali*J
Sacerdotium reifte -vmbilico non abfimile de tornatilc efle tc quid
dixit : vtaperrè doceret Sacerdores mundos ae puros & o-
. mni labe qeterfbs cuniftifq; virtutib. bene rornatos eflè o- | ^
porrere : nec aliud quicquâ in tOta vita de in omnï re geréda,
quam cç'eftia fapere de meditariatq; docere.-Noftis.n.illud: j
Sacer dotes tuimduantkr iußitiam, & fanât tui exultent in Vit are- pfahjt.b
£litudtne,fic enim fit quod fequittfr .Venter tuus aceruus tritici etnu- j
feptus lilijs. Ventre m fponfx vel fponfi (nihil eft.n. intet vtrü-
que diliuniftum,nifi quod ille eft capuchæc vero membra^)
multitudinem Chriftiani populi imelligit.Nam de triticum
mulritudini,de multitudinemtriticoreâecomparât, iuxta |
iliud Domini de ftuiftu huius Ip on fa dicentis:Nifigranûfru- tob.u.i
menti tadens in terrant monuun fuerit, ipfum folum motte t ,fi Vt ro i
mortuum fuerit, multumfruttüajfert: Quatertiftèaceruus vel
cumulus tritici fponfx vel Ecclefia efle dicitur. Vt enim ex
multis granis vnus cumulus coaceruatur -, ita ex multis
Chriftianispopnlisvna omniü fideliü Ecclefia copulatur:
vnus deide (fide Chrifti) populus,de cômuniohe vniusBa* Com mu-
ptifmatiSjde fàcraméti corporis de fànguinis Iefu Chrifti co* : n*^ facra-
g tur : de vtiex multis acinis vnus botrus copingitur, vniufq:
liquoris vnda Huit: ita vnû drama poptdi vel thot9 ex mul- „UIn s
tis variifq; perfonis conftituitur,de vna fidelis fpbniâ ac fan- Ghriftï-
(ftaexinfinita ptopemodû credétium multitudinecolligi-
t ur, vt fit omnia in omniUvnus de idc Dcüs acD om in us,P a- !
ter,de FihusjÔe Spiritus fànôusin coelefti illa lerufalequaadt- , ,
ficaturvtciuitas,cutU5parttcipatioeiusinidipfùm!fcdhicptimam ,
in liliis fèpiri decôftipari debet, hoc eft, in odoratiflim is arque
fiugferis viitutü aiftioni b.caft i ffim ifqi colloquiis exet-
ceri,moxadcçlefté il âpatriâfiuiftusaliquid incorruptide- j
ferrefècum vt vnicu quedeturdéfiuiftibuïmanuô (uaiû, !
finum q; îefertu virtutu gerat: quod ex fèquétib.innotefck t d
ait enim:D«a vbera tua^duo caprea htnnuli.Duo vbera, duo po*
puli,Hebræus flil.de Gentilisfignificaripoflùnt:vel duo SS.
Ordines in Ecclefiamilitante:Religjoforû vnus,Pi t £morü Sanaotu
que duo prxeepta charitatis, deduplicis beantatis pratmia
animx de corporis. Sed.iam feftinat dicens: Collum tuum [
it -
ut turris eburnea. Pec collum puriflimorum mandatorum
Dei nitidam acroundam obferuationem integramqjiufti-
tiam, devinculum fandifflmu ac nexum fidelis animx de le-
fuChrifti fignificat. SiquidemEcdefigcaputChriftuseft;
■ ' huic