D
f protium
Sç6 K^AurelijPrudent if
Turbidulosfenfus,ôditigiofafiragofis
Argumenta modiSconcluduntNumen in vhum:
Cuius adarbicrium fphæra mobilis,atque rotunda
: V oluatut,feraentque fuos vaga fidcta curfiis.
Non recipitnatura hom inis, modo quadrupes ille
*Non fit>& eredlio Ipedlet cæleftia'vultu:
v Non recipit, néget vt regim en pollere (uprémum.
Iftud& ipft: Numætadttis ƒ fibifeofit harulpex*
Serhifer&Stotus lenrit canenjilitepeior.
Sed nds,qui Dominttmlibriî,&CQrpore & iam bis
Vidimusiahtê fide,mox carne & fenguinecoram *
Quique voltfmirtibusyatbm? crucetefte, probatis,
Rimartteis digitos coftarum in vujnéra cruda
Merfimus,& manuum vi(u dubitante lacqftas
Scrutati,a*termim Regem cognouimus Ielum,
: Abitf tare D^ticuluin}nomenqUe parefnum ,
Credim us elle nefes ; qui Regera ptotulitex fet
NonRegempopuli Parthorum,antRomidiJarum:
Sed Regem ïuihmæ, & mediæratioQis,&,iniæ i /
Atque ideo rérum Daminum,&fijper omnia Regem.
Garnis habct mediurndummum Pa trisi& S t ygis im unn
Defluit his gradibus,rur(usque reuoluitur ip le.
Eft Deus,eft & hom otSc m or t uus , & Deus idem eft.
: Omhiapercurrit naturemuniapronæ,
Vtrurlum Parfis in gremiiim rcplicata reporfet
Mortuaquæ fuerant : ipfpsqupque ftibyefiat artus.
Hæc fort Cum yetérum çeçiniftênc organa varum: , m
\ N os jpc'ulîsimahibùs^congre^ jvpceylpqüela
Experri, heroum tandem in telleximus or fa
Prifcor u m,& vilo patefadia oracula Chrifto.
Hæc eft noftrà làlus,hinc vi ui mus,hinc animamur,
Hoc lequimur,nun quam detradlo nomine Nati
Appellare Patrepa:Patris & fine nomine nütiquam
Natum nolle Deumrnunquam nifilandius & vnus
Spiritusinterfit,Natumque Patremque vocare.
Sic tamen hæc conftare tria * vt ne fepare dudtu
Treisfeciam : tribus his lubfiftat fed Deus vnus.
Nec Pater ipfe autem 5 qui Films; at,quia Natum
Scimusab Itraatd,vère Pater,& feta vere
Sit foboles'.necfit GeniCorfibi Filius ipfe.
Siue Pater natus fuerit, flue ipfe repente.
Perquaffl ridiculum eftj&futileynarus vt ex fe
Nalcendi noua materies,acfeDeUs vitro
Edideri t,natumque fibi fè feceri t iplilm.
Nil falfum ,aut mendax diuinavocabula fingunt. -
Qui Pater eft, gignendo Pa ter: rum Filius, ex hoc
Filius au6tore,vt genitus quod fit Patre fiimmo :
Summus& ipfetamemnec enim minor, aut Patre difpar.
Vnde in vtroque operis forma indi fcreta, nifi omncm
Vim maieftatispatriægenerofus haberet .
Filius,idque Deus genitor,quo d Filiùs,eftèr.
Pergun t vl terius fcru tan tes ,quid fît id ipfiim
Gignere,fi fas eft humanos tertdete fen fus
V (que ad fecfétüm,quod tern ppra curtdla, diesque
Prsuenit a n t iq uos,& pri ncipiu m(upCr ipfiim
Emincr,& quodcunque poteft homo quærcre,tran fi
Gum fit dimcilis via nofeere principiotum §
Semina,cui dabitur mortal! exquirere,quidnam
Vitraprincipium Deus egeritîautquopadlo ;
Ediderit VèrbutTj,quod principio caretpiiini? ... # '
Hoc folum fci m us,quod tradituf elle Deus,quern
Non genitus Genitor generauçrit, vnus & vnum.
Integer.integrum,non coeptum, fed tamen .ortum,
Et comperpetuum Patri retro,fed Parre natum.
Sed nec decifus Pater eft,yt pars Patris effet
Filiusrextendens nec fe fubftantia tra6Hm
Produxir,minuituealiquid deNumine pleno,
Dtim mutatattouum-J- procudit portio Natum. *
Non coniiertibiUs,ncc-demutabilis vnquam
^ift Deus,autgfgncndoaliqii!d fibi detrahinatqpi
Totus & ex toto'Dcus eft.de lurnine lumen.
Quando autem lumen fine lurnine ? quando refulgens
Lux fiilgote caret^quandoeft vt proditus ignis
Ignem deminuat? quando Pater,& Deus,& lux,
Nonlucis Deus,& patçr eftî qui, fi Pater olim
Non fuit,& leriim genuic poft tempora Natum,
Fit nouuSjinque nouum ius profi;cif,abfir, yt vnquam
Plenus pfoficiatjtjtii non eget increménto.
Et Deusi& gen itdr,I u rtienq ue,& gl öria fem per
Ille fuitmecpoftfibi cointulit vt pater eflet: .
Sic fit vt aeffernum credamtis cum Patre Chriftum,
Illo aurore fetum,cui nullus præfuit auófcor.
Hæc tu fi dubitas nati myfterià Chrifti,
Perdrte.Cathôïica non esde pkbe: fed vnus
De gregC churifèro venerator,Deuçalionum
Deuotus cîppo,ficulrti & ftipitis vn&or.
^.Q^iri potim IcrritareDejfignacula in ipfo
Fopte vetüftatis,percßrre & ferinia primi
Sçriptotis :quem nonbàtdus pater,aut auusaugur,
Fabula nee veteris femàe,nec garrula nutr ix,
Nec fego clangore loquax,& ftridula cornix V
Rem docuere Dei: feefeoram proditus ipfe,
Ipfe Dèus trepidum mortalem mitis amico
Imbuit alloqüio,feque,ac fua fum ma retexit.
Nirâirum meminit (criptor dodiftimus illo
Orbis principio non folüm,riec fine Chrifto
Informaflè Patrem faâuræ plafma nouellæ.* ‘5 • • f
Fecit,ait,condens hominem Deus,& dédit olli v
Ora Dei,quidnameftàliud,quam dicete,{plqs
Non eratîaitqueDeo D.eus adhftebat agenti,
Cum Dominus faceret Domini fiib imagine plafinaî
Chtiftus forma Pàtris.nos Ghriftiforma, & imago.
Condirajutin fadem Dbmini bonitaré paterna,
Ventura in rtoftram facieni poft læcula Chrifto.
Poffutti m ulta fecriS exèmplà excérpere libris,
Ni refitgis,qüæ te doccahf.nbn in Patre folo ^
Vim maieftatis pofitam,fed cum Patre Chriftüm
Effè Deum:velut illud ait GeUealogus idem. :
A Domino Dominus flamaspIuitinSod^mitas.
Quis Dominus?de quoDominbîfifblusabàrce
Siderea fpeeftat Pater,aut ardefeit in iras ?0 '
Filiüs armatam DóminrPatriS,ignibu# iram
SpatgeBat pomirius.fîint vnum fulmen vtraquè.
Hæc fi Iudàicos fie intelletfta rigafient
Auditus,ftupidas vr poflènt tangere ^braç;
Audiffènt Dominum virtutum,qui pèreunteis
Vénérât-vt feruaréc oueis : fed ah auribus om nis
Fiuxerat ornàtus,càput& iam coâile Baal
Fi nxerar,auriçùlasque ïuo fpoliarat honore.
Dux populipeccantis adéft de monte corqfei
Luminis,alloquioque Dei, cabulasque tremen do
Incifes digfto cæca adrentoria deferr. 1 ‘
Sed cadir in feciemplebs,nQn vifura profundæ
Legis in effigie feriptum per enigmata Chriftum. 5
Infelix,quæluceoculost præftribta pauentes
T exerit,& preflo faciémvelarit amiâu.
Àt nos teieôlb Chriftum velamine, coram •
Cernimus,atque Deum vultufpeculamurapérto:
kNec fub legé graui dépreflàfronte iacemus-
Sed legis radium fiiblimi agnofeimus orc.
Hcu.frondofe prius ramis felicibus arbos,
Pinguibus,heu,quondam radix oleagina baccis;
Eccefibi inferto‘reüirefeit nunc oleaftro
IT run cus,& externi veïtirur cortice libri;
Iam miferere cui,don fe filueftrisoliui I '
Surculus,exfultans alicno ftipite ia&Ati
Sed monet vt genérispropri| memor,vnguineamaro
Çontriftare comas dé(ucfcaS,ftirpe nec imo
1 Inuideas,miftls in celfe cacumina virgis.
; ! Blafphemas Dominum gens ingratilfima Chriftum.
Pafcha tuum dic,diccuiits de fenguine feftum
Tarn ibliennetibi eft? quis tandem cæditur agnus
Ànniculûs?fecérille tibi redeuntibus a n n i s : *'
Sedfecerinpecude eft,ftultum,fi credere feefum,
Sanguine Balançisïummbscontingerepoftes,
Lafciuire choris,fimîlaginis azy mon efie,
Gum’fcrmeOtati tui'gelcantcriminèmores. ' •
Non fapis,imprudens,noftrum te effingere Pafcha ?
Legis & antiquæpræduâiis pingere fulcjs
Omne fecramehtum.retinecquodpalfiovera:
Paifio,
\Af>qtJïëîifis.
P’âlïîpjquæ ripftrâ^4efendit fenguine fronteUi»
Corpoream que do m um fignato çolli nit o t eî m
Hanc fu|it exclu fis Ægyptia plaga fflagellis»
Haie Régis P-haiij regftum ferale tc^iitic, .
Deque pPteftatis mu,ndanægcandine denfe
Eripit Abraham cum ftitpe, & genre fideli. 0
Abrahæ genus eft verum : cui fengSis in ore
^rçdtfuMnfcriptusifife-rubetJCui vifusinorbe,
Haud dubitante fide,Deus eft, Deus ex Patre vérus.
Ille Deum vidit,Vifum rûox credidit:attu,
Pofteritas éamiS ^arnàliter pmnia cerneb|,
Caçnis opus füb lege ^ris,quani fpiritus implet
Intetior.nee enim coelo lex catneafluxit,
Qitam tu carne colis:fed Chrifto feta,meartique
•Sp'em patitura vtero, quam fpem î nifi Numinis almum
Lumè'n,&adüentum Domini,quem vid^e.rat Abræ ^
Piimafides, noftrisque pater promiferat olim
Perfeiciendum oculis,& legis Voce probandum ; ^
-Nec folum legis, ?nam quæ iam litterà chnftum
Non habet,aut quæ non fcriptoruijn armaria Chrifti
Lau Je referta,nouis celebrànt miracula libris? '
Ebrçfis pangit ftylus, Attica copia pangit, ’
Pangit & Âufoniæ facundia tertialinguæ.
Pilatus iubet ignot ans:tu feriba uipidtis
Digere$/erficulis,quæ fit fuffixa poteftas.
‘Fronte crucis titulüs fit triplex,rriplice lingua.
Agnofcat Iudæa legenS,& Græcia-nprit,
Et venerata.Dèum percenfeataureà Roma.
Quidquid ab arcano vomit ingens fpuitus i" hauftu,
Quidquid in ærèæauo réfioans tuba curua remngit,
Quidq.uid cafta chelys,quidqüid teftudo relultat,
Organa dilparibus calamis quod confona mifeent,
Æmula paftorura quod redduntvocibusantra:
Chriftum concélébrât,chriftum fbnat, omnia Ghtiftum,
Muta etiam}fidibus fendlîs animata,loquuntur.
O nomen prædulce mihi,lux,& decus,& (pes,
Præfidiumque meum,requies o certa laborum,
B landus in ore fepor,ftagrans odor,irriguus fons,
Càftusàmor,pülchra fpecies,fincera voluptas.
Si gens fiirdanegat fibi tot præconia de te ,
T am multas rerum voces,elementaque tanræ
Nuhtia læticiæ,ftolidas intrare per aureis ;
Aùdiatinfanumbacchantisenergemimonftri,
Quod rabidus clamat capta inter vifeera Daemon,
E e cfedat miferanda fuis,torquetur Apollo
Nomine percufliis Chrifti, nec fulmina verbi
Ferre poteft:agitant miferum toc verberalinguæ,
'Quqc laudata Dei relouant miracula Chrifti.
Intonat Antiftes DpminijfugejCallidc ferpens,
Exue te membris,& (piras (olUe latenteis.
Manciplutn Chrifti,t far corrupciflime, t vexas.
iQefinejGlirjftusadeft.humanicotporisvlror :
Non licec'vt fpolium rapias, cui Chriftusinh*fit.•
Pulfus abijVentofe liquor; Ch tiftus iubet,exi.
Has inter voces médias Cyllenius ardens
Eiulàt, & notosfufpiratltipiter igneis;
Ecce Gerafenos legio irruiteffera porcPS,
Eft poft muhiplicesbufti firb.rupe catenas,
Poenai urn gemitus jongis grunnitibus edit.
Çlamarac,fed ab pre hominis,cognófeimus Iefii^..
Nape Deo,nate & (ceptris, & germine Dauid , % :
Quifis,quid'venias,qua nos virtutè repellas
Nouimus,aduentusque tui terrore iacem us.
Hæc Iudæa tuas vox non peruenit ad aureis?
Peruenic ; mentem fed non penetrauit egènam
Lucis,& àprimis foribus difeluferefugit. |
Audijt aduentum Domini,quern Solis Ibcri |
Velper habet rofeus,& quem nouus excipit ortus.
Laxauit Sc.y thicas verbo penetranre pruinas s
: Vox Euangelica,Hyrcanas quoquq|ecuida bornas K
S oluit,& exutus glacié.iam mollior admis, ^D
CaucafeadeeqtefluirRhodopeius Hebrus^.;
Manluéuere Getæ,feritàsque cruenta G,eloni
Ladle merofi tiens exlanguiapocula mifeet,
Libatura fe cros Chrifti de fenguine po tus.- / ,
I NoüitSc Atlantis pridem plaga perfidaMauti^
I Dedere crinitos ad Chrifti alcaria Réges :
Ex quo mortalem præftrinXit Spiritus alimm:
Spiritus ille Dei,Deus, & (è corpote matris
Induit, atquehominem de virginitate creauit.
Delphica damnàtis taciierilnt foftibus antra\
* 9 ?
Non tripodas cortina tegit^nonipumatiànheluS
Fa ta Sibyllinis fanaticus édita libriS;
Perdidit inlanos mendax Dodona Vapores,
Mortuaiam mütælugent oracula Cumæ,
Nec refponfe rèfctt Libycisin Syrtîbus Artimon :
Ipfe fuis Chriftum Capitolia R omula moérent,
Principibus lucere Deum, deftruâa que templa
Imperio cecidiffeDuciim, iam purpura-lupplex
Sternitur Æneadæ reâoris ad atria Chrifti, ,
Vexillumque crucis fummus dominator a d o a JB
Principibus tarnen è cundlis non defuit v i S w |
Me puérojVt memini, Dudtor fortiflimus a rn ^ ^
Conditor & legum,celebernmus ore,manuque.
Confultor patriæifed nonconfiiltor habendæ
Relligionis,amanstrecentummiüiaDiuum.
Perfidus ille Deo,quamuis non perfidus vrbi,
Augul^um caputante pedes curuare Mineruæ,
Fidtilis & foleas Iunonis lambere; plan tis
Herculis aduolui:genua incuruare Dianæ.
Quin & Apollineo frôntetn fiimmittere gypfo, ;
Aut Pollucisequum fuffire ardentibus extis.
Forte litansHecaten placabat fenguine multo:
Pontificum feftis ferienda (ècuribus illic
Agmina vaccarum fteterant, vitulâsqüe reuindla
Fronte coronatas vmbrabattorta cuprefius. ■
Iamque infettato referabat vifeera cultro
Viitatus de möre fenex,manibusque cruentis
Tradlabat trépidas lethalifrigore fibras,
Poftremofque animæ pulfus in corde repenti
Callidus interpres nuroeris,& fine notabat,
Cum fubito exclamat mediainter fecrafecerdos
Pallidu s ,ën quid ago? maius,Rex optirneiroaiu s , •
Nefcio quodjNumennoftrisinteruénicatis,
Quam fufferfe queant fpumantia cymbia ladfe,
Cælarum languis pecudum,verbena,coronæ.
Accitas video longe difpergier vmbräs»
Territa Perlephoné veitit veftigia rétre^
Exftindtis facibus,tradl:o fugitiua (îagello,
Nil agit atcanum murrnurmil Theffalaprofiint
Carminartlirbatos reüocat nulla fioftia Maneis.
Nonne vides,vt thuribulis frigentibus ignis
Marceat? vt canis pigrefeat prunà fauillis?
Ecce Palatinus pateram retmete minitter
Non valet,elife dcftillant baifema dexrra,
Flamen & ipfe filas miraturverticelaurus
Cedere,&incertum fmftratur vidlima ferrum.
Nefeio quis cette fubrepfit Chriftiçolarum
Huciuuenum,génus hoçhominumtremrt infu!à,& omne
Puluinar Diuum,lotus proéul abfity^c vndlus^
Pulchra reformatis rede.at Profetpina (acris.
Dixit, & exfengtiis colîâbitur;aç Velutipfiirn r
Cerneretexferto minitantem fulmine Chriftum.
Ipfe quoque çxanimis pofito diademace Piinceps
Pallet,6c adfta,ntes circumfpicit,ecqüisalumnus
Chrifinatis inicripco fignatet tetüpôi'a figno ;
Qui Zoroaftræos turbaflèt fronte fufufrosi
Armiger è cuneo puerorum flamicomattrürîl
^Purpurei cuftoslateris deprenditur vnus {
i :Nec negat,&gemino gern mata haftilia ferro
Proijcic.acfignum Chrifti fcferre fatetur.
Profilijt pauidus deiedto Anfiftite Princeps,
Marmorepm fugiens.nullocomitance fecellum,
Dum trèmefàdla cohmSjdominiqueoblita.lupinas
Erigit a^ coelumfaciès,atque inuocat Iefiim.
lamne piget fadti?iam pæni te t? en tibiChriftum
Infelix Iuaæa Deum:quifabbata foluens
'T errea, mortaleis æcerna in febbàta funlfit,
Gentibusemicuit,præfulfit Regibus, orbem
Poflîdet, imper ij dominam fibi cédere Romära
Compu