A
Matth-s.
B
C
ffalm. n4>
z.Cor. 8.
D
S. Diadochitpifi. Pbotices
comparare.hoc per labotiolàm oracionëm, &per toieran-i
tiam,atque humilitatem poflit : pauper & mops
laudabuntnome Domini,nec énimcharifma theôlogiæ,idefti
ttaâatibnisverbi Dei, vlliâDeopneparatur.riih feipfeita
I prxpararit, vt propter gloriâm Euangel jÇhrifti omnium
bonorümfuorum relinquat pofli(fionem,vcin paupertate
Deo arnica diuitiàs Euaugelij règni Dëiprædtcetrhoc enim
perfpicuefignificauit,quildixit,parqjlttn bomtate tua paupeu
Oeus, & fubiunglt, Dominas dabtt verbum euangeltzoinubm virtute
vexate>& diriperevohint,paulatimincipiamcaüfas diceie,
& ad tribunalium veftibula affiduus eflc,liquet iam, pltiris
me fàcere recuperata per iüdiciüm, quam (alutcm me am, I
nçdicam,quamipfunl mandatum falutare; Quomödoc-
niin omnino fequar,<Juo Eüangelium iubet.nontcpetere,
ftquis mea tollat,fed potius laeto animo fuffecré,& ucut A-
poftolusait,cum gaudiofufcipere direptionein bonorürn
meorum,qüando neque quiiniudicio difccptauit, & qtiæ
voluit recupcrauit, violéntüm ilium vfurpatbrem pedCato
liberatîfi quidem non poflimt praeicribere astern a Dei iudi-
cia,quæ in terraexercétur.HaJenimleges fatisimplet reus,
I apud quas contingit ei caufam fuam dcfchderc.Quate pra:
darà res eft perpeti violfcfttiani eorum, qtii volunt iniuriam
facere,& pieces proeis adhibere,vt per pcenitentiahi, non
autem petreftitutionem eorum, quae diripuerunt, de crimi
ne direptionisabfoluaritur.Hoc enim iuftitia Doiiiini po-
ftulat,vt éum.qui fapuit,hon quçrapuit,récupérantes,eundem
per poenitcntiam liberemus.
Dtpr<tjlantia,& militate vendendi omnU.&tribuendi ea pduperi-
bus, & quomodo virtus humilttatis mugis, quam reliqua virtu-
t es,tan quant muter indulgeniifimd huitifmodipaupertattm fo-
ueaty&recreeti '
£ A P V T L X V .
REsàptàj&omnino vtilis.éft, poft cognitam viam pietatis
in Deum,vendereftatim omnia bona noftra , &
pecuniam redadtam,fecundum mandatum Domini diipc-
fare , ac non. potius per fimulatiöhernobediendi mandatis!
Dei,monitum (àlütare non auéire.Hincenim fequetur pri- j
mum quidem optima vacuitas ioiicitudinis , turn deinceps
fecura, & ab in fid ijs tuta paiipcrtai,quas altiorà cogitât, quâ
devllainiuria,autiite : idque quia non ampliushabctma-
teriam,quæ ignera auaritisinflammet. Fouebitaiitem.nos
tuncmagisquam reliquæ virtutes,humilitas, quæfinu luo
& coniplexu nudos recreabit,ficut mater pueruiii fuum gre
mit) excepturn fouet, cum is püèrili fimplicitate du flus ve-
ftitum fuum exui t,& proculadiecit,magis tunc nuditatc,vt
omnis malitiæ expers,quam varietate veftitus lætus. Cufio-
dit enim,in(±\iiiq>aruulQs Dèminiu ; humiliatusfum, & liberafit
Hitt
Ùe iis,qui dicunt,vndefiet eleemofynapauperibus,^ui quoiidièhofiris
bonis alebanturfi omnia femel vertdtderimus ? & de bumiliiate,
quam parit nihil iam habere ad largiendumpauperibus : & quomodo
quod nonpotefi comp or art per tleemojynam,comparabitur
copiofius per oratlonem, & tolerantiam, atque humilitatem, &
quomodo qui bona fud reliquerunt,hipfâpàtantfe ad recipiendum
charifmafcienfta verbi Dei, vtpofiint dtuiiias regni Deipradi-
care.
C À p v T L X V I
SAne quidemfecundum id, quodhabemus,non autem fectife
dum id,quod non habemus,tepo feet à nobisDom inus ratio-
nem eleemofynæ.Si ergo quod diu poteram largiri,tempore
propter metum Dei benigriedftpcrtio i de qua rë àm-
pl(us,cum ilihil habeam accufe borîfed dicetaliquis i vnde
igiturmifèncordiatribueturiispaupenbusVqui lolébatno-
ftris medio crib us bonis paulatim gubernat i l difca t ifte non
exprobrare Deo per occafibhèm auari tiæ fuæcnon enim décrit
Deo facultés luosquosfecit,guberriandi,vt à principio
gubernauifjnecenim priufquam hic,aut ille ad tribuendarii
eleemofynam excitati eflenc, cibus aut veftitus pauperibus
deerat.Praeclara crgd resell,ftatim percepta cognition« me-
lioris ftatus,bene largiéhdo abijcère temeritatcm gloriandi
exdiuitijSjodio habentemcupiditates,quod-eft , animam
fuàm odiftê,vtiàmnonamp!luSlârgirioneopuln lxtantes,
nos ipios nihili fâciamus, tanquam nihil boniagentesjdum
enim diuitijsaftluimus^nirihce ijs Iargiendis deiecftamur, Ci
ta men virtute vtimur,tanquam liilariter iuftui Dei feruien-
tes ,poftqu3m veroboUao'mnia exh'aufta font, dnfmitus
tunc fubit dolor , & firm millio,quail nihil iuftitia dignum
agamus.Exqtioftt, vcad (è anima cum ronltafummillione
redeat: vt quod non poteft quotidie per eleemofynam fibi
multdt
DeihurifitiàtcthrclogU , &qmti &qtu*t4ianA exenfroJUi-
fcuntur.
C a v v t L X V I I .
OMftia dona Dei fimc valde bona, & Omnium boho-
ruro caufa: fednullum itanoftrumcorinflamrnat,&
illudad aiiiadum bonitartm cius cxcitat.vl donum Theologie,
cum enim fit foeiüà inatutinus gtatie D e i, prima et-
iam donSlargitut animrerprimumenim facit, vclibenteri
aciucuhde omnes vitæ hüiusamicirias contemnamus ; vc
qui pro cupiditaribus fluids diuirias verbi Dei maiores,qu£
dici poteft,babeamus.Deindemenrcm rioftram igne damram
|EfRaus
Thtolooi
mutante colluftrat: vnde conforcem minift. âtiüm fpi-
rituum earn fkeir. Hancigitur virtutem,fortes char.flkm.i-
donecadhocpræparaticoncupifeamus , quarpulcherrima
ëft.quæomniacôntcmplatur.quarbmnifoliçitudine vacuu
facit,quæfillgorearcaniluminisplenacft: & menteraver-
bis Dei alit:& qu* Deo verbo(ne multa dicam)ahiroam ra-
tionispaiticipem per lànôos Prophïtas ad inleparabtlem
cum et) coniunâionem defpohdit.vt apud homines(t> rein
admirationedignam)h*c diuina pronuba voces, qutbush-
mijes Deo efficeremur, & théologici (enhones diferte ca-
nerencur,aptaretf
Qua fit caufa,cur mens noftr/t difficileJit ad orationem ,fdcïtitvero,
& prompt a ad ditïmarttih rerum contemplatïones : & de vtilttd-
te orationis,adproficiendum incontemplatione' •
f
C À v v t LX V IIL
MEns noftra, vt plufîmum difficile èft ad orationem
propter anguftam & contraâam virtutem orandi,
ad Theologiam vero le dat libenter proptet latitudinem &
laxitatem resdiuinas contemplandi.vt igitur non raciamus
ci libèrum vt multa loqui libeat, nec immoderate exultare
permittamus,quam plurimum in oratione j & piaimorum
cantu,& iàndarum lctipturatum lcétionéOCçupemur, ne-
que cômentationes virorum difèrtorum negligamus, quorum
fidesex fermort«dignofcatùrrnon enim, cum hochr,
locus datur, vt mens noftra verbapropriacuinvèrbisgta-
tia5httfcéat,autab inani gloriatranatur per niibiam exulta-
tionem,acloquacitatem diftraâa , immö&ipföcöhtem-
plâtipnis tempore mentem extra omnem phantanarrt eufto
diettius,ac cunâas fere cogitationes,quae ad excitandàj la-
cry mas valent,hincéi compâtabimus, illis enim quietis te-
poribusrecreata mens & ip'fa Örationis dulcedine maxime
dcîinitâ,non folumillis qua: diximiis, vifijs libcratur, led
etiàm virés ad hùc renouât, qiids celcriter.ac fine lab ore ad
diuina contemplanda intendat:fimulque in contemplajiô-
nc eadifeernendi, mülta funiifiifsione proficiat. lllud tarnen
aduerrèndumêfi: , eflèqtiidem orationem iupra o-
mnem latitüditiémjiêd haec illotùm eft,qui in omni fenfii &
plénitudine diuina gratia impleti font.
Quomodogràtia ihprincipio curd biagna voluptatefymtuali foleat
animamillutiimare: proceffuverocertaminisfpiritualisnon ita, vt
videamut deïelith,& qua vtilitas inde inßat,& quomodo iis i
qutadbucfuntparuulim çertaminejptritHaliim-
niuu dolor,et nimiumgattdtum
C A P.
Aninud
oratio»«
(difficile i
.Stadias '
pioiuni:
Capita deper.fettwiefyiritua.li.
M :
C a p t t L X I X.
SOletpnncipiogtatia lumine foo ih multo fenfuanima
colluftrare : proccftu veto çertaminis fiepe myftcriafua
clam in anima diuina con templanrioperatur, vt nos tune
quidemlætosin veftigiadiuinarurhrertun,qüas côtempla-
mur,immittac,velueexignorâciaad cognitionem vocatos ,
inraediovcrocertaminiscognitionem,noftram ab inanis
gloriæ cupiditate liberam lèruet.Qpottetigitutdolere quidem
moderate,quafi nos deteiiâos f 1 quo fommiffioresfi-
m us, ac magis gloriæ Dominj fobieâidætari vero opportune
(pebofla exultantes. Vt enim nimius dolor animam in
delperacionem,8c diffideiitiam proijcit, fie nimialætitia ad
elationem pïoüocat:de iis loquor qui font adhuepueri (èn-
fo, inter illuminatibnem enim & dereli<ftionem.interie6ta
eft experientiacinter dolorem veto & lætitiam fpes',expeftas
enim, inquit>expeclaui Dominant: & intendit mihi : &rutfos,
fecundummultitudinemdolorum meorum in corde meo ionfolatio -
nés tua latificautrunt ammam meam.
De Içquacitate,quomodo animam di(lrahat,& memoriafui priuet,
j&qua caufa eius,& quam praclara res fit filent nipi'
C a p v t L X X . r
Slcut ianuabalnei,ficrcbroaperiatur,çitQcaIorem eius
exérudit,fie anima cura mulra ioqui v ult,quamuis valde
pulchra fint omnia,memoriam foipet vocale oftium diftiîa-
hit,ac diftùtbat-Ex quo fit,Vt tempeftiuis & opportunis co-
gitationibus déincëpspriuetur: ipfum veto concurfum co-
gitationum quodammodo tumultuofe quibufuis proférât,
quia nonhabeac deinceps Spiritum lànâium , qui animam
eiusivifisextrinfecus oblatis (êruet,bonum enim, vtpdre
abomnitumultu.&imaginationealienum, vetboficatem
fogit î.præclara ergb res eft filcntium j rtihilque aliud^uat^
C materfàpientiffimorum cogitatuum..
Quomodo,cum quis ex,qua mundi funt,incipit repildtare, tune inet-
plant paftories ejfe ei molefta?& inter easpotifimum iM&odium
& quomodo melius fit fere durittam iniquorum , quamodioeos
profequt, quamuis odto dignijint.
C a p v t L X X I .
* Vitas efle perturbatibnes, qux principio aniitiam ih
contempiationererum diuinatum verfantem mole-
ftiaafficiunt,ipiefermo (cicnti* nosdocet:maximeveröo-
mriium moleftx font ita,& maleuolentiathocautem ariirh?
non tam propter diEmones , quam propter progreflus foos
accidit,dum enim cum voltintate mundi cofentit, quamuis
cernaciuraquomodocuiiqueconculcdtij neque mouetur,
neque perturbatUr.Siquidem dum fois ducitur cupiditati-
b us,non habet iuftitia; Deiratiorifem ; pöftquam veto cce-
petit paffiones fuperare, non patitur iam turn propter con-
temptum rerum pradentiiim, tum propres ehatitätem , vt
videat,ne per fomnium quidena legem Dei Viblari,quin potius
itafeitur maleficis,qubid videät con$umchofds in vir-
tutem iuftiti®,dignitatemiuftitiae pie defendere. Idcircoi-
gitüriniquos quidem odio habet,iuftos vero diligit,tunce-
nim oeulus animaeprorfus nonrapicur errore, cum ahima
fuiim tegumetum,ideftjCbrpus äd multam tenuitatem per
continentiam retexit,fed multo prxftantius eft dutitiam, &
ftuporem cordis iftcyum deflere , quam eofdem odio pro-
fequf: etfi eriim maleuolSncia dignifutit, tarnen ratib non
vultanimara,qurc Dei charitatdtcneaturjmareuolent
tia tuibari Sc impediri,cum in ea aniitiaiquae o->
' dium habet , cognitio non
operecur.
Decbartfmatefapientia, & de chaVtfmate feientia, (iue cogriitionis:
& quomodofecunda virtusplus valeat ad extirpandas pa f mes,
quam prior ; & quare nonreperiatitrplene V traque mftngulis.
G a p v L X X Î I .
r 1 ' Heologus,id eft, rerum diuinarum contCmplatore- j
ƒ - delinitus, & inflammacus animo applicat
fofo ilia laxitate aelatitudine opportilna côtemplatibnüm
ad modcrandas aliqu*ntum paftiones, eloquia enim Domini,
pit, eloquiacajla : argentum igne examinatum, purgatum terra.
Qniverocognitioni dediruseft, experienria cognitio-
num fecundum operationcpi confirmarus,foperior paffib-1
nibusexiftir, aftequetur autem Theologusexperientjam
virtutis cognitionis, fife fommiffegérât- E trurfos qui ftu-
d io cognitionis tenetur, aftequetur item virtutem contem-
n ^eamPaf tefoanimæ,quæad difeernendum data
eft,h.abeatnon etrantem.Non enim cuiuis contingit habc-
tc ex tbto hæc duo chari(mata , idque vt dum vtetque ad-
miratur, & laudat quoaherabundat, humilicas cum zelo
iuftitiæ in ambobus redundettldcirco ait Apoftolils: alijper
Jptrttum daturfermofapienttAjalij autem fermofeientia, ( fiue cb*
gnixionis ) fecundum eundemJpiritum.
De oratione vocali,érincorde,cuicontinuâtlibentius orarevoce : &
cuirurfus libentm in corde,& defimulachrolatttia, quod fequt-
tur orationem vocalem , & de lacrymis, qua fiqui folent oratio-
nem cordis, &poft lacrymas quadam voluptas anmi:&qua fit
caufa, et quomodo opus fit. paulo maiorevoct Pfulmos carier e ,
cum animusgrauiterlangueti
H G A P V T L X X I I I ;
SV m anima eft in aftluentia footum fruftuum rtatnra-
lium^maiore edam voce plalmoscanit,magi(que vult
orate voce. Cum veto Spiricus fantftus in ea operatur , tunc
cum omni laxamen to ac dulcedine canit, &orat in corHe
tan turn .Sed cum illo prioremodo affedlaeft,fequitur inde,
vt videaturfibigaudere,cum autem pofteriore, fèquuntür
lacrymæ lpirituales,ac poftea voluptas quædam animi tajçH
ta,&filentij arnica, memoria enim dum propter tempera-
tionem vocis manet feruida,facit, vc quofdam blandos, &
lacry mantes cogitatuscor fèrat; V tide videre fonceft, femi-
naorationis eülaehrymis propter fpemmetendi gaudium
in terra cordis Ipargi. Gaeterum, cum multa moeftitia gra-
uamur.oportec nos paulo grandiore voce pfalmos canerei
edenresfonosanimçjiçtiçia/peijdonecgrauisillacaligbailra
concent us difcutiacur.
De ardorejpirituali anima, et quid inter charititem naturalem et
, fiiritualem tnterfit.
G À p v t L ^ X I V f
ÔVm artimanofeit |êipfâm »ex fe etiam feruorem qüen*
dam 8c pùdbrem Deo amicum atferr, fiquidem non
confafàfblicicudinibus vitæ huius amorem quendam pacts
parie V quo Deum paeis quærit,tametfi celeriter ab hpc di-?
ftrahitur,vel (ènfibus prodentibus,8c vel etiam natura bo-
numfuum propteririopiamcitoconfumenré. Vnde^pié-
cesgentilinm , quodper vîrtucem fs affèqui exiftimabanr,
hoc,vtoporcebat,non habebantiqüiaWcilidec eoruîn raenis
à perenni & vera fapientia non agebatur.Feruor Verb j qué
Spiritus fandtus cordiaifert, primum quidem totusad pas.
cem ipe&atjconftansqué eftj atque bmnes animæ partes ad
defiderium Dei inuitat,& extra cor non excitacur ^ immb
per ipfum aeî charitatem quandam immenfam,& gaudium |
totum hominem exhilarat,oportetigirtir ardorem ilium a - }
gnofeere,adeumqueperuenire, charitas nanque naturalis
index eft hâturæ prbpcër virtutem quodaftimbdp beneuà- |
lentis,nünqùarii taméh facere poteft mçntenf bonam J
adcomparàndam vacuitatempaffionum, vc
poteft charitas fpiritualis.
. m
4
Pfalm.u.
Cur diuiiâ
Dci donâ.*
F