m S. P, N. Dorothei Abb at is,
•»extmpium.
gilijs, ncc illc me denuô cxcitaffet,vcfracres dpos rogaue*
rim, àlterum yc me excftarct in tempore, alterum vt me
non pateretur abeflevigiliarum in tempore. Ec mihi oro j
crédité, itaillosamabam,venerabari cole'bam,vtîl qui-
bus falus' meadependerec Sc eflct. Tales Sc vos eflè decet
erga excitantes vos ad vigilias ,adhoras canonicas, Sc ad
omne illud opusbonum: Habendaque ell vt diximus à
nobis temporisratio,exquirendumque, vt diem noéfcem-
qne rranlbgcrimus.; Si cum reuerentia Sc attentione ad
pjfalmodiam,ad orationem fteteiimus>nec pafli lumusca-
ptiuos nos tçahi à cogitationibus Sc paflionibus noftris. Si
attentas aures præftitimus diuinis ledfcionibus. Siinterru-
pimus plalmodiam inaniter extra Ecclefiam & chorum e-
dudti. Si fefe quifque per fingulos dies ita difeutiat:, ngac-
quepoenitentiam in quo deliquifle fc deprehendcrit, fta-'
timque poll lapfum iurgat emendatus, incipiemus ma-
litiam noftram ienlim minuere, Sc quod nouies male age-
bamus -, vixiam oétiesagemus. Sicquecoopitulante Deo;
proficiemus, & non poterunt in nobis padion.es obfirma-
ri. Periculofum enim valde eft in habitum Paftionum &
vitiorumincidcre, quas (vt diximus^ cum voluerit homo
non polfit folus fuperare, led opus lit lan&orum virorum
auxilium implorare. Libet narrare vobis de quodam con-,
cofuctudo fratrenoftro, quimilèr Scintcelixin habitum palfionisla-
pfus erat. Accipite rem lachrymabilem ; Cum eflem in
ccenobio, conlueuerant fiacres omnes cogitationesfuas
adme deferre, velperiocum, velperquandam (imphci-l
taternjita vtetiam Abbas hanc riii-HS curam feniorum con-
filio imponeret : Die igitur quadam ad roeveni'tynus è
fiatribus poftulans pasnttentiam,quia furtim icomederet
Qui à me interrogatus quare id ageret, relpondicfame fê
fecruciari, nccpoflein menfa cum reliquis lacurari. Hor-
tabar vt hoc Abbati infinuàrer,ille autem pudore tene
rifefedicebat. Ego igitur Abbatcm adij &fratris fragilil
tatem aperui, qui mihi omnem cius curam commifit,eum
fcilicet curare m, vt mihi vifum diet. Accefli cueftigio ad
cellariotam, imperauique illi, vt quacumque hora hater
ederevellet, nihil einègaret, omnia præftarcr. Sicque vt
imperaueram, agebat. Dies itaque aliquot cauit à furto
tracer, fcilicet non multo poftad me veniens cum lachry-
mis veniam pofeebat ÔC deprecabatur,quia adhuc ad fur*
turn pnlbnum redijflèt. Ad hunc ego conuerfus fcifcita-
bar hoc cur faceret, auch pateretur repüllarn vllam à cellar
iota'. Negabat 1 lie quicquam fibi deefle,fed veren Sc e-
rubefeere ce 1 lari o cam ilium. Ego tun c abco qu acre re cce-
pi,andemeerubefceret: quod cum negaffec,iuffi vt dein
ceps ad meaccederet, & ame folo neceflariacaperec,
neque furtim amodo quippiam abriperet. Erat auEem.
tunc forse mihi Cura infirmorum. Perfeuerauit igitur a-
pudme dies aliquot abfque furto, egoque illi decile nihil
patiebar. Non multo aute poft, vt primum, làchry mans
adme venit, & ad furtum redijfle le denuô confite cur. In-
terrogo rurlum quare id faceret, cum & de me non eru-
befcerct , &nullam inediam aut neceflitatem pateretur.
Relponditfimpliciter, nefeire felc quare aut quo padlo id
faceret, fed id eile ex quadä mala conluetudine. Quæ ete-
nim furaretur, non fibi ipii re leruare, fed afino apponere,
arque itainuencum eft. Fabas,palmulas, ficus, cepas, Sc
quicquid aliud inueniret, abeo afino apponi* Nam cum
ilia furripueratjle&ofupponebatjcumque iam purrefeere
inciperent, inleius quid de his ageret, afino pbijciebat.
Con te m plain ini ex hoc fratres, quàm mifemm, quàm in-
foeliciflimum fit in habitum paffion is peruenire. Non i-
gnorabat infcelix mälefacerefefe,non ignorabat adeo ini-
quum eflcjaffljgebatur dolore & lachrymis crebris^jta-
mé trahèbaturmifer nolens à mala haceonfuetudinejqua
Abbas Ni- induxerat ex præmïfla negiigefitia. R e â è igitur aiefchetoB
: 1 ^at fêntiebatque Abbas Nifcheron,qui raperetur dpaffip-
Ghryf. Cal ne, fieri feruumpafiioms. Libéréenps Deusi malo habi-
bber.eum tu, ne nobis diçac ; Qgæ ytüicas in länguine meo dum de*
fcendoincofruptionem ? Prædixiyobis quopaëfco differenter
Sc diuerlis modis quis in habitum deueniac. Ne-
D
Cumquc poft hæc difceftlllèt, inuicus Sc nolens iterum \ queenimquilemelirafciturjdicituriracundu?,autqui7e-
obdormieoam. Vfqueadeè autem pasnitebàt me defidiæ melförnicatur,fornicaior: nec quiiemelmiferetur, mi-
Sc negligenriæ meæ, cum videbam me non ifiterfuillè vi- 1 fèricors, Sed .tarn vitcus quam maiiriay cum in ea le quis
jjy|J| — mi-----«—» »ff.. " i"« « * ' crebroexercuerit jhabirum quendam in anima parit, Sc fi
iplc..habitus fi malus fucrit,animamdiftorquef,&cruciat,
fi bonus, in quietenrfumlTiam collocat. Hæc autem o-
mnia quömodo fiant,vt fcilicet virtute anima cöquiefcat,
malitiä crucietur dclaboret, diximus ih fuperioribus. A
narura enim nobis ineft virtus, neque deleri omnino pof-
funtiaéba in nobis virtutumlemina. Cum igitur benè ad
virruris habitum dcuenimus,&:proprium &noftrum>nort
alienum habitum fufeipimusj in propriam valctudincm
atque habitudinem bonam corporis réuertimur t vt cæci-
tate quadam in proprium lumen, vel a quauis alia ægritu-
dineinproprium Sc naturale roblir. In malitiaàutéhaud
licet ipium id dicere, iedextorrem, ac præter naturam ha-
bitum animofufcipimus,cum malis infiftitnus, &quafi
in peftilentem quandam ægritudincm labimur. A qua
poftmodum.necquicquam pollumus ad propriam fanitä-
tem redgei, nifi eorurn ope,aux ilio Sc oratione, qui milè-
ri cordias Domini in nos potuerint rcuocare. Quod idem
in rebus his corporeis vidcre licet. Eft enim exempli gra-
tia,aliquod cibi genus humoris mclancholici,qualis braf-
fica & lentes Sc pleraque alia huiufmodi, quæ melancho-
lica funt. Non igitur quod quis brafificam, vellenrem fe-
melatque iterum comedat, generarurin eo humor mc-
lancholicus,fed fi continué his vtattir^fitin eoplerumque
tanta mclancholici humoris abundantia,vrfebrem grain
(Timam luperi ndu cat, quæ habentem dcpafcic Sc vric,atque
alias innumeras moleftias nonnunquam fuperagge-
rat. Idipfu m m anima eft, quæ malefacere & pcccare pet-
git, generaruir in ea habitus malus, à quo infislix & mife-
raçruciatur. Sed Sc hocipfumattendite quod dico; Quia
cum pfochuis fiterit anima in paflioncm aliquam & vi-
tium, fi fepiel etiam tantum ad ipfiusyitij.aélum proläba-
rur, periclitatuv ne in habitum quoqüë ruat. Quod idem
iæpein corporeis his conringit. Sunt enim plurimi adeà
! mclancholicæ complexionis ex prçhabita circa lei pfos in*
, curia Sc negligentia, vt vniCa tantum edmeftio rerum me-
lancholicarum fatis fir ad prouocandum incendendumq;
ineohumorem Sc febrem^ Quare opus eft nobis multa
diligentia, ftudio & timere, ne quis nabirum mali in fe fa-
ciat. Crédité mihi fratres, Virium omne habituatum in
nobis, gehennæ fubieCtum eft. Ita vt fi decies cuiquath
bene operari contigerit & feme! ranrum ex habitu malefacere,
malum idvnicum quod ex habitu proeedit, tanta
illabonacorrumpit&deftruit; Nam &aquila,quæreli-
quo corpore à laqueo om nino libera eft, vnica au tern vn-
gula de tenta fuerit, omnêm vim fiiamex eamodica parti*
cula qua præpédir-uiVamittit. Nonne roto corpore folu*
ta & libera fola vnguladetinetur ? Nonne Sc Venator vni-
caillam hora deprehendit? Idipfuminanimaeft,quæfi
vnicam rantum paffionem habicuatam habuerit : ex ea
fubieëtaiam hofti hoira etiam minima in capduitatem du-
cecur: Ea igitur de caufaadmonfbvos fæpefratres,hor-
tor,antyuncio,vtdiesnoflefquecirca nos vigilemus,rd-
gemufqueDominum, ne incidâmusin tentationem. Et
fi vt homines fuperamur& labimur interdum in pecca-
tum, ftudeamus ftatim refurgere pcenitentia Sc lacnrymis
profufis in confpedtu diuinæ boniratis & clemen tiæ, nec
non eciam pro virili parte pugnantes. Ita cum relpcxeric
Deus intentionem noftram , humilicatem, contri* '
tionem, porriget nobis manum Sc fader
nobilcum miferi-
cordiam.
'Malum,
eft prtte
Dacuian
Pec'atn
vöicinr irnuliab
DE TIMOotbi
De pce nis infer pi, PoBrinn XII. ____ . 7$S
D E T IM O R E E T P OE N 1S l 'N F E R K I . ST QV O D IS QVI SALVAlil ' CV B I T ,
ac-J
duntho-
:ini Deo?
we. 9
c
rooidenorte
ex- ;
ptanriäm;
gaorltuij
Animç fta
tusinfuf
tuto (à-i
I non debeat line cura fuæfalutis
^ ' ■’ ' ,r viucrç.
D o c t r i k a X I I . .
ö t
G V Mpodagralahorarem^tayt cius dolore leifto aé-
cumberem, venientes ad me è fratribus plurimi vi-
I pbfcuram ccllulam, iriduumqj.t.'tntü fuftineat inediam Sc
ieiuhehhon bibat,non dormiat,non conueniàt cfialiquo,
non orct, non caiitet; neque oinninomemoriàmvllâ Dei
habeat /intelligctquc qptd in le£gant poflintque palîîo-
ries. wQw>d(î Hôccum etiam fitirfeorpore, quanto magis
cum anima fuerit egrefla a coçDore,.& illis tradita atque p-
mnino çoniunâa Sc addita? Neminißjröfedto dubium ef-
ledebet, pafliiram earn grâuilïima cum illis.- Pollumus
etiam cpnfidérarc exhjs quænunchicfuntfuturas tribu- J
lationes. Cum enim quis digitum adq|lerit vel modicum
hic, quantum eft qqodadurit? At quem igném, quam
Hammam, quod incendiùm, iftic ea ligna factura lunt ?
Vt corpus melanèhoiicum Sc diftëmperatum continué ab
ipfâ melancholia Ôcdiftempéranria vritur &affligitur jfic
anima vitijs fubieifka, lemper à malitia & iniqùitate fua
torquetur,atque in pet'petua memoria,dolore &amaritu-
j,dine eftpaflionum, quæipfam adurunt &incehdunr. Et
præter hæc quis pomt fratres horrendàillalocanarrare?
Tortprcs térribifes, animas infoelicés diro cruciatu tor-
quentes, ignern incorruptibilem Sc lemper ardéntem, te-
nebras inexplicabiles, aiperos & rigidos iudices & vlto-
rét,r arque alia dira&innumerabiliatormenta,vt pluri-
bus in lpcis lacræ feripeuræ alias diximus. Quae omnia débita
lëndigracia, rogabantvtdoloris Sc ægricudinismeæcau-
fam manifeftarem. Duo ( vtarbitror)ex hoçfa6iuri, Sc
ipe afïlidum ex dolore cpnfolatun acrecreatuü,& mihïi-
pïîoccafionem materiamque daturi, vtiljis aliquid vtili-
racisÔC?edificationis de more èxponerem. Sed qiioniam
non permifit me dolor fari quæ veilem, operæ^redum e-
rit nuncdeipfo dolore aliquid dicere. loçunda cnim ef-
îefolet affliëtionis & periculi poft periculum jpfiim haïra-,
tio. Et in mari quidem curh æftus fuerit, aftliguntùr o-
mnesquotquotin naui fuerint, ci|mautemtranquillitas
tedierit,læti omnes inter fe narrant tempeftatis horrörerp.
Optimum eft fratres,, quôd. me pjerum que vobis jfiCmini
dixiftè, vc quicquîdtiobis cucherit, idiplum ad Déum illi-
coreferamus : dicamufque nihil fieri abfque nutfi & vo-
luncate diuina, præcognouiflêque lie um in nobîsfutu-
iumVtile, atqueideàpermifi(Te, etiam fi rcs ipfacaufara
nullam' exteriorem habere viderctur. Quodexemplo
noftro clarius erit. PolTem ego nuncdicete, quôd ex quo
aduenishisnoftrisconuiuàfui, mequeipfum inuitum ad
cjbüm coegi Vt illos'recrearem,ftomaçho aggrauatus fum,
Sc hümore ici pedem defluente, hincÊruciacus affedkus
tam graui dolûfe fum , atque alias innumeras Sc diuerfas
caufasafferrem: quæ volenti nufquàmdeeflènt. At melius
Sc ratiónabilius eft dicere , hoc ipfum permififlè
Deum, quia animie meæ præftaret, & fie vtique exiftimo.
Nihil enim eft éorum quæ fecit Deus quod non fitopti-
mum,iuxtaquod dicitur : Dei opefaCÖè omnia bona valde.
Quare dolendum nemini putpinhisquæfibiconri-
gerintjlëdomnia^què adDci prouidentiam referenda,atque
ita æftuantem animum Sç.. turbatum fcdandum.^Sunt
jpateDifexcinplo i Inciudariir quis vcftrum inâbdiramSu
autem nonnulli in his quæ fibi accjderint.aduerla, ad^o
impatientes Sc debiles, vtvitæipfi abrenuncient & móri
optent,vt hisliberentur; Quod fane ex pufillanimitate
atque ignosantia procedit. Ignorant enim hi terribilem
neceflitatem quæanimæincumbit cum c corpore egrcfïa
eft. Magna eft Dei dementia fratres dum in hac vitalu-
mus, fed ignorantes quam grauiorä fiat quæ poft obitum
expeókamus, ad hæc tantum poenitentiæ ócillos fleclimiis
quæprofe&ôgrauioranonfunt. An ignqratisiçntenriam
fenis illius, cum interroganti ûatri Sc dicenti quod mori
optaret, relpondit: vt tribulatiônemfugias iftudOptas?
Sed ignoras quôd quç ventura fünt,grauiora funt&actio-
ra muîto his. Alius item cum fenem interrogaflét, vnde
fieret quod fibi moleftum eflet in,cella ledere, accepit.
Quia nondü profpexifti in futuram requiem vel affli&io-
nem. Siënim hæc animo diligenter infpiçias&mediteris,
etiamfi cella tua vcrmèsicacuriac, vt ad cpllum vfquc im-
mergaris in illis, fuftinerès vtique abfque moleftia vlla &
difficultate. Sed heu nos infoelicés dormitàntèS, etiam
faluari ineaque inter tribulationes & anguftias deficimus.
Qui Deo magis indefeflègrâtias agere dcberemhs,nofque
beacos exiftimare , qui Kabiti dign^eftèrous hic aliquid
pari, yt iftic pöftmodum requiem omnem inueniremus.
Aiebat Euagrius, pëccatorém hPminémqui Deum roga-
retvicam luarn cîto terminare ôffinire . fimilem eius elfe
quifabrumîignarium obîècraret ,v t leéiicam ægroti cito
contereret. Ex corpore enim hoe fit, vt anima à fuis paf-
fionibusauocetur Sc abftrahatur,comedat, bibat, dor-
miat,déambuler,gradiaEurcumamicis.t Cum autemfo-
lata ^lerit hoc corpore , vna erit cuirr paflionibus eius.
Idcoque femperfub ipfi| & inipfis afïligetur&punietur,
ita^vt difturbata&incenfa ab earum molefti^diduâaque
& dilperfaper varianon queat etiam Dei remipifei, -Gon-
folaturenim.animam memoria Dei, vt ait in Pfaî^ p : Me-
mot fui Dei Sc deleflatus fum. Quod etiam claqusjdtero
prajfcnd-
bus COgDO
feuntur.
F
Gehennæ
horror.
proportion e ,animarum del^ôtîs, étiam prauis earum
voluntatibusàçcommodarafunt. Vt enim famfti capiunt
loca præclara Sc lucida, Angelorumque deleëkationem
bonicâci eorum çongruam,ficpeccatores habentlocaob-
icura & tehebrôfa, horrore & extafi plena. Qmd enim
magis horrendum elle potefthis locis,in qulbus ax monü
agmina verfanrür ? Quid magis crudele & durum ea poena.
cuiàdiûdicantUt? Cruciantur tam’en&ipfidæmones
vna cum peccatoribus ( vt Icriptùm eft. ) Difcedite à me
maledidi in ignem æternum paratum diabolo & Angelis
eius. At omnem horrorem fuperat, quodChrylbftomus
ait tSlnon elïênt fciiicetfl'uminaifticquæignem fluerenr,
non dæmonès horrendi,atfolum ex iudicatis; higloria&
triumpho coeli don'arentiir : illi inglorij &inhonorati re-
linquerentur,né viderentglotiamDomini. Hançpoenâ,
hànc ignomiriiam,hanc confufionein omne tormentigenus,
omném gehënnam fuperare. Accedit præterea callus
fui dolor,confcientiæ morlus,&memorià amariflimama-
lefadorum, quæ omniaduriora funt tormefttis inenarra-
bilibùs. Omnium enim memoriam habenc ifticanimæ, Animæo-
quaéiri vira hac perpetrarurit, & fcrmonum,& adionum i™“ “ ® m
SC defideriorum, Sc concUpilcentiarum,& hofü nihil pof- j
funt obliuifci vnquam. Quod autem dicitur inPfalmôî Ip |mCmorcs.'
ilia die péribunt omnes cogitatiojnes eorum. CogitatiP- pfai. 14. j
nesintelligithuiuslæculi,quàles lunt domorùm ,polïel-
fionum, filiorum, propinquorum Sc omnis comméra).
Hæc omtiia vbi exijt anima à corpore, pereunt. Nihil ho-
tum amplius reminifcitur aut çurar. Quæ autem fecit vel
fecundumvirttitem vel vitium,hçcomnia meminit,niliil-
quehorum perire fibipoteft. Si qua etiam in re alicuipro-
dclîc curarunt, vel ipli ab vllo beneficio affeâi lunt, hoc
Temper meminere. Item fi cuiiniuriam ihrulere,autipfi ab
alio recepere,vtrumque reminilcuntùr & fciunt,nihilque
omnino vt dixiperditanima, eorüquæin Vitahacvel bene
vel male gemr. Imô etia clarius cülucidiufq; exuta hoc H
terreftri cprpd^ëômhia percipit ,agnofcir, intclligir. Lo- Ammz
quebamur quandoq-, de re hâccum feniore quodam ma-
ximb,aiebatq; iile t Exuto corpore ànimam reminilci ° " Ifà-culo.
mnis yirtfutis Sc vitij quod viuens in corpore operata eflçt,
perfonæ etiam qui cum ilia perpetraflèr. Ego vero contra
dicebam non ira eflè omnino,led forraflé habere earn ha-
bicum peccati,qiiem inlfeiplaekfirequcntiadupeperiflet.
arque huius meminiflet. Sicque de re hacdiiirius interiios
contendimuiycum optarerhoc ipfum vterque noflrum
pro cerro feire. Nop poteratauté leni hocperluaderi,per-
iiftebatqj dicénsrqùôd anima etiam iplius peccatiIpeCiem
reminifeeretur, neenon perlbnam & locum vbi peccaflèc.
Et médius fi ita eft, etiam peiora erunt nouiflîma noftta
quam dicebam, nifi nobifipfisaduenamus. Hac de caufa
?vos lemper adhortoriratres.vt optimâs côgitationes qùas
iftic poftmodâ inueniatis vobisexcolatis.Quicquid enim
B1blMth.4fer.Patr.T0m. 4 . V u u 5