B
Vide Aug.
Eptß.ióa.
tlib 3. eon.
trn Crefc.
Cup *8.
S. Opt ati Mileiitt.EptJc.
commeraoratio faófca,quod cuidam aniculæ dc kffe dief
tur.Ttavtfi ipfc non redicet,rcddita pace Chnftianis,ani-
cula ilia illi dater quam in Epifeopali cathedra fedentem
inuenirec. Profcótus .caufani dixie, luflus eft rcuerti Car-
thaginero: peruenire non potuit. Tempeftas pcrfecutio-
nis peradU, & definita eft : lubente Deo,indulgentiä raie- j
tcnteMaxentiojChriftianis libertas eftreftituta.Botrus & j
Cælefras,vtdicitur,apud Carchagincra ordinari cupien- j
tes, operara dederunc, vt abfentibusNumidisfoli vicini
Epifcopi peterentur, qui ordinationemapud Carthaginc
celebrarent.TuncfuftVagiototiuspopuliCæeiiianus eli- !
gitur. ÉtraanusiraponeuteFoslice Aptungitano Epifco- j
pusordinacur. Botrus & Cælefiusde fpc iiiadeiedh funt. j
Breuisauri&argenti fedenti CæcilianO, liait deleg^tum j
à Menfurio fuerat,traditur.adhibitis teftibus.Cónuocan- j
tur fupra memorati feniores, quifaucibusauaritiæ com-
mendatam ebiberant prædam.Cùm redder e cogerentur,
fubduxerantcomniunioni plebcin.Non minus Sc ambi-
tores,quibus & ordinari non contigit: necnon Sc Lucilla,
quæiamdudura ferre nonpotuit difaipluiam,cum omnibus
fuis potens Sc fadtiofafaemina, communioni mifeeri
noluit. Sic tribus conuenientibus caufis & perfonis,fadtu
eft,vt malignitas hgberet effedfcum. Schifraa igiturillo tc-
pore confuf* mulieris iracundiapeperit,ambitus nutri-
uit,auaritiaroborauit: ab ijs tribus perfonis contra Cæci-
lianum caufæ confidhe funt,vt vitiofaeiusordinatio dice-
recur.Ad fecundum Tigifitanum miflum eft,vt Carthagi-
hem venirecunproficifeuntur omnes fupramemorati tra-
ditores.-fufeepti holpitio ab auaris,ab ambitoribus,ab ira-
tis: non à Catholicis,quorum petitione Cæcilianus fuerat
ordinatus. Interea ad bafilicam, vbi cura Cæciliano rota
ciuitasin ftequentia fuerat,nullus de fupradidfcis acceffit.
Tunc a Caeciliano mandatum eft: Si efiquodinmeprobetur,
exeat accufator&probet. Illo tempore à tot inimicis nihil in
ilium potuit contingi.Sed de ordinatore fuo, quod ab ijs
falfo Traditor diceretur,meruit infamari. herum à Cæa-,
liano mandatum eft, v r fifoelix in fe,ficut illi arbitrabantur,
nihil contuliffet,ipfitanquam adhucDiaconum or-
dinarenc Cæcilianum. T une Purpurius folita malitia fretus,
quail & Cæcilianus films f ororis eius eilet,fie ait: Exeat
hue quafiïmponatur till manusin Epifcopatu,&quaffetur Hit caput
depoenitentia. His rebus compertis,tota Ecciefia Cæcilianum
retinuit, ne fe latronibus tradidiffet. illo tempore,
aucreusdebebatexpelli, auc communicari debuitmno-
centi. Confer ta erar Ecciefia populis plena : erat cathedra
Epifcopalis : erat al tare fuo lo co , in quo pacifici Epifcopi
retro temporis obtulerunt, Cyprianus, Lucianus Sc cæte-
ri. Sicexitum ell foras,& alcare contra altare ere Cl um eft,
Sc ordinatio illicitè célebrata eft:& Maiorinus,qui LeCtor
in diaconio.Cæciliani fuerat,domefticusLuciliæ,ip(aiuf-
fraganre, Epifcopus ordinatus eftà Traditoribus, qur in
concilio Numidiæ (vt iuperiusdiximus) crimina iua fibi
confeifi funt, & indulge»tiam iibi inuicem tribuerunr.
Manifeftum eft ergo,exdie de Ecciefia,& ordinatorcs qui
tradiderunr,& Maiorinum,qui ordinatus eft. Interea de
fuorum criminum fonte, qui apud eos multorum fiagi-
tiorum venisexuberat, vnumTraditionis conuitium in
ordinatorem Cçciliani deriuandura eile p utauerun r :pro-
uidentes quod fama duas resfimiles vno tempore loqui
non poffent: vt criminainfilentium mitterent fua, vit am
infamareconatiiuntalienam: Et cum poffent ipfi ab in-
nocentibus argui,innocentes arguere ftuduerunt,mirten -
tes vbique literas Liliore distante confcrip tas ; quas inter
csteros adfcus habemusin poftremum. Adhuc Carthagi-
ne pofiti præcefferun t fe Epiftolis fuis, vt rumoribus fains
cundtorum auribus infererent mendacium, fparfa fama
per populos.Et dum de vno celebratafunt falia, fupradi-
ctorum verifli ma criminafub filentio latuerunt. Frequc-
ter iolec erubefei de ciimine,fed illo tempore non fuit cui
erubefceretur,quiapræterpaucos Catholicos, peccaue-
rantvniuerfi:& quodimagö fuerat innocentiæ in ter multos
nefas admil['um,paruüerat Traditionis facinus, quod
per Donatum Mafculitanum Sc cæteros fupradiCtos con-
ftabat admifl’um: Etiam ingens flagitium fchifmatis tradi-
cioni iunxerunr. Vides ergo ftarmeniane hæcduo crimina
tarn mala, tamgrauia T raditionis & fchifmatis, ad tuos
Principes pertincre. Agnofcc vel leroincuxriile te in tuos,
duminfcdtarisalienos. Etcumpriores conftet operatos
eflehoealterum nefas, &: vosiam eos iceleratisveftigijs
fequi labor at is: vt quod illi prioresin tkulo fchifmatisfe-
cerant,&yosiamdudumfccifle& nunc faccre videami-
ni.llliruperui t (nis tcmponbus pacem: vos extermijiatis
ynitatem. De parentib. veftris Sc de vobis meriro dictpo-
teft,Ci*CK4 cactonJiduxerttjVtriq-, infoueam cadunt. Oculos pa-
trum veftrorum furiofiis excaecauerat liuor, &<emulatio
veltrosorbauit.Sehifmaiummum malum e ile& vos ne-
garc minime poteritis. Et tamen Dathan Sc Abiron &
Chore,perditos magiftrosvcllios,fine trepidatione eftis
imirati:necponere ante oculos^voluiftis, hoc malu&ver-.
bis Dei eile prohibitum: Sc admiil'um grauiter vindicatu.
Deindeeile diftantiam deli<5torum, aut remiflio teftatur
autpcena.Deinde inter cxrerapr^ceptaetiah^ctriaiuilio
diuinaprohjbuit,N«»oco(/«,Isontbispojl Deosalienos: 8c in
capiribusmandatorum,No»/4W5yriufm4. Videamus deijs
tribus,quid opportuitpuniri,& quid meruitrelaxari.Par-
ricidium principale deliftum eft: Sc tamen Cain nec reus-
a Deo percutitur, fed occifus infuper vindicatur. In Nini -
ue Ciuitate,hominu niimero centum viginti millia iacri-
lcga,qua- deos alienos iequi videbanrur: poll iracundia m
Dei,& nunciuro IonasProphetae, Ieiunium parui teporis
& 6ratio,indulgentiam meruit. Videamus fi aliquid tale
confecuti funt ijquipopulos Dei primitus aufi funt fcin-
dere.Tocmillib.virorumlifael, quorum aceruicibus di-
uina prouidentia iugurn feruile deiecerat, Aaron ianclum
vnumprxfeceratSacerdotem, fed cum miniftri eius, Sa-
cerdotium non fibi debituconcupifeentes, feduttaparte
populiillicite inuaderent,ritum imitatiSacrorum ducen-
tos,& quod excurrit,miniftros fecum peri euros,cum thu-
ribulisinfrontefeduiftipopulipofuerunt. Dcuscui dif-
plicetfchifima,hoclibenterviderenonpotuit.Indixerant
quodammodo Deo bellum,quafi eilet alter Deus qui alteram
acciperet Sacrificium. Igitur Deus pro negledlis
madatisiraruseftiramagna. Erqupdiniacriiegos Sc par«-
ricidam non fecerat, in ichifmaricos fecit. Stabat mmi-
ftrorum acieS Sc mulcitudo iacrilega, cum interdidfis fa-
-crificijs fuis ilico peritura; negatum Sc fubdudum eft pce-
niten rise tern pus, quia non rails erat culpa quae venia me-
reretur. Madata eft terrae fames: ftatim fauces fiias in po-
puli diuifores aperuit,& conremptores mandatorumDei,
auido ore abiorbuit.lntramomentiipacium,ad traniglu-
tiendospra:di(5tos terrapatuit,rapuit,clauia eft.Etnebe-
neficium de mortis compendio confequi videretur, dum
non cflentdigni viuere,ijs necmori concefium eft: tarta-
reo carcere fiibito claufi, ante funt fepulti quam mortui.
Et miramini vobis aliquid tale aipere fa<5tum,qui fchifma
aut facicis auc colitis, cum videatis quid magiftri primi
fchifmatis pati meruerunr: An quiacqilat talis modo vin-
dnfta,ideo tibicumtuis vincasinnocentiam; Deus Deus
in fingulis rebus exemplorum pofiiitformam, vt fit quod
impucet Sc imitantibus prima peccata: ad exemplum pr^-
fens pcenacompreffit, iecundo iudicio referuauit. .Quid
ad haecdicturi eftis, qui fchifma, vfurpato Ecclefiae nomine
& opcult^ nutritis,& impudenter defenditis? Sed quia
audio aliquos de foderate tua, licigandi ftudio cKartas
habere neicio quas: qu^rer.dum eft,quibus fit^ceonwho-
danda fides: quae cum ratione concordent: qux'cum.veii-
tate confab ulentur.VeftrXjfi fiintaliqua;mendacijs forte
videanturafperfie. Noftras charfcas probant & confliclus
caufarum,& contentiones partium,dc exitus iudiciorum.
Sc Epiftol* Conftantini. Nam quod de nobis d ic i^ ,
Quid iChriftianis cum regtbus ? aut quid Epifcopis cum pdlatio fsT
notaeft,noflereges,vos totapejrfundir inuidia.Nam ma-
iores veftri,Lucianus,Dignus, Naflutius, Capito, Fiden-'
tius, Sc casteri Imperatorcm Conftantinum , harum rerum
adhuc ignarum, his precibus rogauerunt: quarufn
I exemplum mfraferiptum eft. Rogamuste b Conftanttne opti-
j melmperator, quoniam de genere iujk es,cuius pater inter cateros
l lmperatoresperfecuttonem no exercuit, dr ab hocfacinore immunis
efi Gallia. Nam in Africa inter nos crcaterosEpijcopos contentionesfunt'.
PetimtUfVt de Gallia nobis indices dan pracipiat pietastuu.
Schifms-
ticis neg:
tutti Poe-
nitentis
tempus.
JlMagiftii
'Schiiim'
j jÂu Ï Ï umiio, Digno, Hajfutio, Capttone, Viiet.'cw,& cams E-i ligiofumEpi[copum,libirtimcflcabixilfli<i.riilnJlrumintmmOii
pi/iapispartis D»»4(ivQ.uibus leftis. Conftantinus plcno tfiammmanifljlumefistumnmomtumaliquiiprcbarepotumt
liuore lcCpondir. In cpiaiefpófione &coïiimpieces pro- rdmofiiiimas Scrtaturas sradulmt vel exit font.OmmiUnin
. . . . r 1 ' \ . . . didit, duin aiv. Petitis a me inf eculo iu. dJ :i,c:i.u..m* . , cüm eengon iitpsffpe fCl ibrrti-
fti iudicium expeftem. Et ramen dati funt Iudices, Matetnus
ex Agvippina ciuirate. Rheticius ab'Auguftoduno Ciui-
tate,Marinus Arelarenfis. Ad vrbem Romam ventum eft
ijs tribus Gallis: &abalijs quindecim Italis. Conuene-
runt in domum Fauftie in Lateranoj Conftantino 111. Sc
Licinio 1 II.Coffcvj.Non.O&ob.Die fextaféria. Cum
quod religiofißimas Scriptum tradiderit velexujferit. Omniu enim
interrogatio fupr„a feripta manifeßaeft, nullasfcripturas Deificas,
velinuentaspvelcorruptas^velincenfoifuijfe. Hoc actis continetur,
quodFceltx Epifcopus religio fus,illùtemporibus nequeprafensfuent,
nequeconfcientiam accommodauerity neque aliquid tale fieri iujfe-
rit. Vnde pulfàatqueexterfàinfamia,cumingenci iaude
illoiudiciorecefÏH.Iamdudumopinionisiiiceitæ.&intcr
caligines quas liuor& inuidia exhalauerat, latere veritas
confediftènt Miltiades Epifcopus,vrbis Romæ, & Rheti- videbatur.Sed etiam omnis feripturà memorata,& À6to-
cius& Maternus & Marinus Epifcopi Gallicani : 6c Me- rum voluminibus, Scepiftoliscommemoratis auc lcdis roclesàMcdiolanOjFlorianiisi Cæfena, ZoticusiQuin- j renouataeft.Vides,fraterParmeniane,in Catholicos,tra
tiano.Stemniusab AriminÔ, Foelix àFlorétia T ufeorum, dicorum nomine falfo obiedo.fruftrae'fle inuentum:rnu
GaudentiusàPifisjGonftantius à Fàuentia, Proteriusà tans videlicet perfonas,& transferens mérita claufifti o-
Capua, T- h--e-o-pp -h- ilus à Beneuento, Sauinusià T. er. racina|j eulos, ne parentes tùps reos agnofeeres : aperuifti eps vt
Secun4'usàP«nefte,Foslirâmbu!Cabernjs,MaxinMK»p.
OlîiS, Euandtus ab Yrfino, Donatianns à Eoro Claudij.
His decem &.noucm cenfidentibus Epifcopis, caufa d o -.
nati& Cæciliani mmcdiunuïiifllçftàfingnlis.InDonatum
fnnt hæfencpntiæ QmAconftfimfit finbaptiaifît,
Epifcopis lapjis manum tmpofutffcquotiabZitlijia alicmim pjk
Telles indûdtid Donato conic ili funt, fc no habere quod
in Cæciliandm diccrent. Cæcilianus omnium fupra ine-
moL'acomm'lcntentijsinnpcens eft pronnnciatus: etiam
Miltiadisfententia, quaiudiciûm claufum efthisyetbis.
Cutnconptmt,Coeilianum,abiisquicumDonatovtiltrmiuxta
profcfiiontm fuam non accufdri: nec à Donato conuitium ejfe in aitqua
parte confluent: fupscommunioniEcclefiaJficainttgro Jlatuntinendum
mérité tffetenfto. Sufficit ego &.Donatum tôt fen-
tentijs elfeperculTtini, &.C*cilianum tanto tudicto elle
pnrgatnm'.EttamenDonatus appelfandum e f t a b Epi-
^ fcopiS'Cfedidit. Ad quam appellation«» Conftantinus
j Sic An- Imperatotficrefpondit : S tabula auiatia: fitut m
jguft. quo- cuuftsÿntiliumfierifoletuapptdatmemmterpofuerunt.
hue tabid; £ 0dcm tempolcidcm Donatus pettjt, vt ettenerti ad
E S T Carthaginem contingeret. Tuncà Filuminofufftàeatote
L ciel- eiüs .impeiatori fuggeftum eft, vt bono pacts Cæcilianus,
Jlianum. Brixiæretineretur: &fa£ïum eft; Tunc duo Epifcopi ad
I fyh. 16z. Afcicam mifli fon t, Eunomius Sc Olymmus , v't remotis
duobns v-num otdinarent. V enerunt apud Carthaginem :
nriocentcs & indignos crimini copularcs. Omnia pro té-
pore,nihil pro veticate: v t& detedixeritbeatiflimus A-
poftolusPiuilus ; Quidamautemconuerfi funt in vaniloquium, 1. Tim.i.
volentesfe ejfelegisDoctores,non intelligentesqaadicunt, neqfie de i
quibusaffir mant.Vzn\6 ante docuimus,veftros patres fuillè
fchifmacicps&Traditoresîôc tuipforum haeres,necfchif-
maticis,necTradicorib us parère voluifti. Iam igitur do-
cumenris fupra mernoratis, omnia cela, qux falfo in alienos
iaéfcarevoluiftfiveritatis clypeo repulfa,in cuos parentes
reciprocoiétuverrunour., Omnia igitur, quæ à ce in
Traditores& fehifinacicos dici potucrunt, veltra funt.
Nam noftra non funt,quia in radice manemus, Sc in toto
orbe terrarum cum omnibus fumus.
$. OvP T A T I EPI S CO P I MI LE VIT,,
contra Parmemanum, \
L i b e r S e c v n d v s .
•:0 ' I
QVoniam&quifuerintTraditoresoftenfum eft, &
fchifmatis origp ka môftrata eft, vt pene ôculis per-
fpedfa videatur: etiam hærefis ab fchi.imate quid diftet,o-
ftendimus.Tlluddemonftrareiam proximuelt (quodnos
promifimusfecunclo loco eflè diélurosj quæ fit vna Ecciefia
quam columbam Sc fponfam fua Chriltus appellat.
fnetunt pet dies quadtaginta, vt ptonuntiarent vbi elfet Etgo Ecciefia vna eft.ctimsfana.tasdccSSaacctraammeenntniss cccadl -
Catholica Hoc fediriofa parsOonati fieri pafla non eft. ligitur:nondclupeiblaperfonaiuponderatur.£rgohan
Deftudio'partinm fttepitus quotidiani funthabiti: mo- vnamcolumbam&diIeaamfpou(amluamChttftus ap
niffiraa fententia eotum Epifcopotum Ennomij &OIym- pellat.Hic apnd omnes hteredsos dcfchtfinattcoselfe no
nil talis legitot vtdicetentillamelTeCatholicam qu* ef- poteft: R eftatvt vnolocollt. E5 tnftatetParmemane.a, I
ftt in totomtbe terrarum diffufa: Scfententiam decem & pud vos loloseffedmftimiliforti quia vobtsfpectalelau- 1
nonemEpKcopornmiamdudumdatam.dilfoluinôpof:
fe.Sic communicauernntGlero Cæciliani,& reuetu fuut.
Deijs rebus habemus volumina aiftorum. Quod fi qnis
volueiit, in nouiffimispartibnslegat. Cnm hæcfierent,
Donatus vitro prior ad Carthaginem redit. Hoc aqdtto,
Cæcilianus ad luamplebemptopeiauit. Hoemodo itetum
renonellatæ funt partes. Conftat tamenDonatum
(ftitatemdefuperbiaviudicarecontenditis, vcvbi vultis, ;
ibi fit Ecciefia: 8c non fir,vbi non vultis. Ergo yt in partij
cula Africain angulo paruç regionis,apu4 vos effe poilic : E-clcfia.
apud nos in aka parte Africæ non crit.ln Hiipania, in Ita- V*31110“
li^,in Gallia,vbi vos non eftis,nonerit. Siapud vos tantu-
modo elfe vultis,in trib.Pannonijs,in Dacia,Mifia,Thra- ! jq
cia, AchaiajMacedonia,&in tota Gracia,vbi vos nó eftiSj
^ “fenmutiis elfe oercuiUun,& Cæcilianum innocentera • rionetit.y t apud vos eil'e poillt.in Pqnto Galatia,Cappn-
to . .. 1 c . J in retiTî ddnocriiaa.,PPaammDpfhiiilliiaa.,PPhhirvyCgTiai,aC.Cjl.iicliida,ad.Aeilnin ttrribibuus sSSyvnrijiss,.&& iicni
duobus Armenijs,& in cotaÆgypco, Sc in Mefbpocamiai
vbi vos no n eftis,non enc. Et per toc innumcrabiles infu-
las, Sc cæceras prouincias quæ nunierari* vix poflunt., vbi
vosnoneftiSïnoneric. Vbi ergoericprppnetas Cathqlici-
nomimSjCÜinde di6ta fit Catiiolica, quod fie ratiouàbilïâ
quæreretur. mauoti .u.u.v“ «“ * * « ? j & vbique diftuf^Narn fi fiç^rô voluntate vçft^in angu-
Reipublicæ , qui fuit tempore perfecutionis | ftumcoardacisÈcciefiam; fi vniuerfas fubducitis geiuesi
'oelicis & Curator præfepris tune temporis, vbi erit illud,quod films Deimeruic? vbierit.quodUben-
diando caufiifliqftab uni Callidius Gtatianns, Sc Magi- tu ei-latgttuscftPateqtn icenndo Pialmo dlctns,Daà» fin
i * A1&us Cæcilianus: fed 8c Supevftatiohatius perdu- get«« tfrldu àtemiùam.épofcfiomm tuam termines terni V t
an s 8e Insentius fedbapnblicus pêpendit, ted metu 1m- i Vt quid tale liiMngitis pio.ntflnm, vt à vobis m.ttàtut
minentium toîmentomm. Rcfponfis omnium nihil tale quält m quendam carcercm latraat, «egnorurajQijid ca-
inuentura eft quod vitamFoelicis.Epifcopi fötdidate po- tæ prêtât, obftare contending Quid contra Saluatons
r ni lier HiBentucvolùmina Aaotumin quibusjârinçn- jnerita miiitattsi I’ etmittite Filmm.poiiuiete concelia.
Ul . y* s--fi..j:: c_V i PermircitePatriprpmiftacömplere. Curponitismetas?
‘ 1 ' .mites ? Cumà Dep,Pâtre Saluatori cota terra
tOt lCliLCtauij j c-iAv. ............ . . . . r r
totidemfententijs pronuntiatum. Sed quia in ipfa caüia,
iamdudumin Catho.l'ica duoravidebanturlaboräreperfonæ,&
ordinari &ordiuitptis:poftquäotdmatnsmyrbe
pnigatusefttputganduîadhqctemanletatordmator.
Tunc Conftantinus ad Æliaçum Proconfulé fcnpfit,
vt remotis neçefliratïb. p.ublïcis de yitaFoelicis •Aurangi-
cani publiée quÿrererar. lnduéki funt ÇlaudiusS.
nus,curator Reipu
iaciuicate Foeliçis
Lptæfqntium noiriina.quifuerant incanfii, Glandij Sa- PetibutiteP
rianiCiiriuotis, &CæEiiianiMagiftrams.&Sqpctfta- Curfigirisli,
tnarii &Scribæfceentij,âiSolonis Omciâlis p.ubltçi t- promitu.ut,
nliustemooris Foftqudmm,tefponfa,àfupra;iriemoi:ato qnod'ipp’ileiriuneeinsvideatnrexcepcum. To taeftdo-
Proconfulehæcpatsfententiædiaaëft; Vdmiiautemre- I nam tetra cam gentibus tonus, qrbts , Chnfto .vna
' pôfièfi