mare qucmpiam, accidie frequenter, vtdemergatur 8c ab-
eat in medium mare, vndifq, obruatur,nec vltra apparcat.
Qui verb gradacimingreditur,iterum afcendere cu'pit, ad-
nauigare,8c ad porcum regredi, vtinuifat in terra degentes
homines. Nonaliterin re fpiritali, ft quis ingcediatur pro-
fundum gratia, adhuc tarnen meminitfodommfüorum.
Quinetiam ip(a natura defiderat ad fratresaccedere,imple- •
re clariratem,& confirmare verbum.
interrogatio. Qui poflunt du* perfbn*, gratia & pecca-
tam,in corde conliftere?
-Rejponfio. Quemadmodum igni circa vas *neum exteri-
usappofïco,fi fubieceris ligna, accenditur:& quod intra vas
eft, coquitur & fcruet,ignè extrinfecus acceiifo : fin minus
ligna fubmittas,incipit ignis tepefccre & propemodum ex-
tingui: ad hunc raodum gratia, qu* eft ignis cmleftis, intra
te eft: poftmoduntt £1 precatus metis, 8c contuleris cogita-r
tiones tuas ad diligendum Chriftum, quodahamodo ligna
fubiecifti:&cogitationes tu* conuertuntur in ignem,& de-
fiderio Dei tinguntur.Quod fi fubtrahat le fpiritus, quamuis
fit extra te, nihilominusetiam eft intra te,& extra te apparet.
Atvero fi quis ignauia laborans,paulatim rebus (ècu-
laribus & occupationibus feipfiim trahat,denuo vitium ac-
cedit,& compleditur animam, totumq; hominenj incipit
affligere.Memor ergo animarequietispriftin*,angi indpit,
& dmtidslugere calamitatem fuam. Iterum intendit animus
in Deum, priorquiesilli ccepitappropinquare, vehe-
mentius inquirere occipit, Deprecor te c(omine,ait: pau-
latim additur ei ignis accendens& recreans animarmac vel-
ut hamus èprofundo pifcem paulatim extrahit. Nifi enim
hoefieret,ac guftaretamaritudinem& mortem,qui difcer-
---- poffet amamma d u ld , &mortem avita,&gratiasagere
viuificanti, Patri, 8c Filio, & Spiritui fan&o, in fecula:
Amen.
QJTAM PROF VN D A .SINT ANIMAE PE-
netralia, qu* paulatim incrcmentagratia,
autvitiorumaccipit.
H O M I L I A ,X L I .
& miferum elle. Proinde qui ditefeit gratia Dei, in multa
E
debet humilitate & cordisîcontritionedegere i ac feipfum
vt paiiperem & nihil habentem atbitrariiquod habet j alie-
num efie, atiumquefibi dediflè,qui qiiando volet, auferet
illud. Qui hunc in tnodüm feipfum humiliât,tiimàpüd ^>cj;
Deum, turn apud homines-, fibi donatam gratiam confer-
Uare poteft: vt ait, Qut feipfum humiliât, exaltabitur. Ac licet fit Matt, i
ele6tusDei,apud Ce reprobatus efto:quamuis fit fidelis,tan-
qu am indignum feipfum exiftimato. Tales enim animai
Deofiintgratiflim*,&viuificanturper Chriftum. Cui gloria
-Huiaifitiu
-confcróat
tikti homiii,
Reciofum vas anima multa profùnditate confiât, vt
quodam loco ai t, Abyjfum & cm tpfeferutatur. Nam vbi
homodiuërteritàmandato , & ir* fententiam incurrerit,
peccatumabripitilium captiuum,quod cum fit velut abyf-
fusquædam acerbitatis^ubtiliter&profunde penetrans,in-
gteflumintro animæ pafeua occupât vfq; ad imaeius rece-
ptacula. Hunc autem in modum alfimilabimus ànimam
permixtumque peccatum,veluti fi fuerit ârborampliflïma,
qu* multos habeat ràmos,&radices intima terrç penetrantes:
ita cum intimorum animæ loculorumpabula pénétras
pcccatum occupauit.in confuetudinem vertitur & p r*o c -
cupationem,acfimulabinfantia cum vnoquoq; capit in-
crementum,cpnuerfatur,& vicia edqcet.Quando ergo di-
uinagratia operatio pro menfu'ra fidei cuiufque obumbra-
ueritanimæ,acè fuperisauxilium ceperit, adhuc aliqua in
parte adumbratgeatia. Quamobrem ne quis exftimer, animam
totamilluftratam eflè,multum adhuc vitij pabulum
intus adeft: nec modico opus habet homo la bore fatigatio-
nëqueæquali cum fibi collata gratia. Hacenim de caulain-
cipitgratia diuinaparticulatim in animam aduentare, qu*
alioqui poteft ho r* momento hominem, cum expurgarit,
.perfedum reddere: fed vt probet intentionem hominis,an
integcam erga Deum dileâionem ferner, nullum habens
cum improbo commerciumdèd feipfum prorfus gratia de-
uoueat: hoeque modo pro tempore & opportunicate probata
anima,vt qu* nulla in regratiam dolore vel contume-
lia affeceric, à modico fumpto initio adipifeitur auxilium.
Quiuctiam ipfâ gratia pafeitur inanima, & ad profundiffi-
masvfque partes & cogitationes eius mittit radices: poft-
quam anima multis occafionibusoblatisproba habita eft,
& grati*confentanea: donee ipfä tota abforpta eft d coelefti
gratia, in ipïb vafculoin pofterum regnante. Cxterum nifi
quis mult* fueric humilitatis, traditur illc Satan*, & gratia
diuina fibi collata fpoliaCur,necpaucistorquetur afttiäio-
nibus: tumque perfpicitur illius exiftrmatio,ncmpe nudum
& imperium,in fecula,Amen.
NON EXTES^A SED INTERNA PROMO-
uertt autladunt Hominem : veluti Jpiritusgratia
, aut jpiritus ne-
quitta.
H O M I L I A X L I I.
QVemadmodum fi fuerit vrbs ingens ,eaquc deferta,
nempe difiolutis mûris,qu* capta fit ab hoftibus,ma-
gnitudinis nulla eft vtilitas: proinde prxrer magnitudinem
expetendumeft, vtetiam munita fit optimis mûris,ne p o t
fint hoftesingredi: ita proculdubio animæ feientia & in tel-
lc âu exornaræ, necnon acutiffimo ingenio, font inftar mi-
gnarum vrbium.Supereft vt quæramus, an ill* munit* fint
virtute fpiritus: nequando hoftes ingreffi deuaftent eas. N a
fapientes huius mundi, Ariftotcles, Plato, vel Socrates,qui
return notitiam callebant, non ah'ter f è habebanr,quam vr->
besamplæiaterantabhoftibusvaftathquia carebant fpiri-
tudiuino. Quicunque vero idiot*funt participes gratis,
funttanquam vrbes exigu*, virtute Crucis protedl*. C*te-
rum duplicem ob caufâm à gratia excidunt 8c pereunt: vel
quodiliatas aftli&iones nonperferunt, yel quod volupta-
tibus peccati deliniri fe patiuntur. Nequeunt enim qui traf-
eunt, citra tentationes tran fmearc. I taq; ucuc in partu,pau-
percula & regina iifdem laborant doloribus: itidem terra
diuitisacpauperis.nifi conuenientem acceperit imbrem,
non poteft alicuius precij frudlus ferre-'haud (ecus in opera-
done animæ, non fàpiens,non locuples régnât in gratia,nifi
per pacientiam, afHiâiones,& labores irequentes.Siqui-
dem Chriftianorum vita vel itnitari debet: quod cum fit
dulce,acerbiaut venenofi nihil admitnt. Ad hunc modum,
ifti quæcunque obuenerint, fiue profpera, fiueaduerfâ, be-
nigni funt,vt inquit Dominus, Eftote benigni,ficut pater vefter
cceleftis. Quod enim ladtt&inquinat hominem, intus efi. Nam de
corde exeunt cogitationesmaUy ficut ait Dominus. Quoniam
interna fiint,qüæinquinanthominem.Intus igitureft in a-
nimareptans& progrediesfpiritusnequiti* racionaiis ira*
pulfiuus: quod eft velamentcnebrarum, & vetushomo:
quem exuere debenr, qui confiigiuntad Deum: & induere
cceleftem & qouum hominem,qui eft Chriftuk. Nihil igi.
tur extraneum ofttndere poteft hominem, præter fpiricum
tenebrarum, qui viuit, agit 8c habitat in corde. Quare
cui qi conuenit inire cerumen cum cogitadonibus, vt eius
cordi illucefca t Chri ft us. Cui gloria in fecula, Amen.
Luc.j.c
Matt, i j
DE PROGRESSV VIRI CHRISTIAN I ,C F -
ius tota vis dependet à corde, vt hic varié
deferibitur.
H O M I L I A X L I I I .
QVemadmodum abigneaccenduntur mult* lucern*
& lampades ardentes,cundlæ verolampades ac lu-
cernæab vnicanaturaaccenduntur & lucenc :haud aliter
edam Chriftiani accenduntur 8c fplendent ab vnica natura
ignis diuini, filij Dei:habentquelampades ardentes in
cordibus fuis; & agences in terra lucent in cônfpeétu eius,
ficut 8C ipfè. Ait enim, Pr opter ex vnxit te Deus Deus tutu oleo
latïtta * Idcirco cognominatus eft Chriftus, vt eodem oleo
quo ipfè vnâus eft , nos ctiarn vndli, fiamüs Ghriftic-
iufdem, vt itadicam.fubftantiæ, vniufque corporis.lnquir
enim, Quifanttificat, &qut fanütficatur, ex vno ovines. Quart
eft
quod
fimiles aliquatenus fiint Chriftiani lucernis habendbusin
fe oleum, hoceft,fru6fus iuftidx: ac nifi accettdantur in eis
lucern* à lucernanuminis diuini, hihil fiint: Dominus erat
ardenslucerna, propter fpiricum diuinitatis fubftanrialiter
inipfo manentem, & inccndentem cor illius fccündüna-
turamhumanam.Siquidcm vt putre marfupium margari-
dsplenum:itaChriftiani,quoadhominemexteriorem,hu-
milcseftcdebent&contemptibiles:intus verb in homine
interiori preciofum margaritùm obtinént. Suntnihilomi-
nus alu fèpulchdsdealbatis fimiles, exterius quidem depi-
cSti & fpeciofi, intus autem pleni offibus mortuorum, odo-
re graui multo, & fpiridbusimmundis, mortui d facie Dei,
omnem turpitudinem, fbrdes 8c aduerfadj tenebras indu'
d. Apoftolus air, Puer quandiuparuultu eft ,fub tutoribus & curat
oribut fpirituum immundorum agit : qui quidem fpiritus
noluntpuerum crefcere: ne , cum euaferit in virum perfe-
(ftum,qu*rereincipiatqu* pertinent ad familiam , 8c dominium
vendicare. Chriftianus Deum in memoria perpe-
tuo debet habere. Scriptum eft enim ,Diliges Dominum Deum
tuum ex toto corde tuo: ne Dominum duntaxat diligat, quan-
do oratorium ingreditur, fèd etiam inambulans, colloqués
& edens, meminerit Dei, diligat & vnicè compleâatur ilium.
Siquidem z\t,Vbt mens tuajbi&thefaum tuus. Cui enim
reialligatum eft cor alicuius, quove trahit ilium cupiditas,
hoc eftilli Deus. Si cot Deum fèmper expetat, ipfè Dominus
eftcotdis eius. Abrenunciauitquifpiam, priuauit fe
facultatibus 8c vrbe, dans operam ieiunio, fuiipfius homine
adhuc tenetur, aut rebus fècularibus, aut familiatibus,
àut pârëhttim amore:itaque vbi corpus ipfius fuerit alligatû
8c mens captiüàtâ, illud eius eftDeus:& inuenituc quidem
petamplamportam èfèculodeceffiftè,peroftiolum autem
ingrefliiminmundumincidiflè. Velut fàrmenta in ignem
proieâa,facultatiignisrefifterenequeunt, fed ftatim exu-
runtur: ita dæmones qui bellum’inrerre volunt homini fpi-
ritum famftum adepto, vtuntur & abfumuntur ab ignis ai-
uina potentia: modo homo Domino fèmper adhæreat ,fi-
duciam&fpemhabensineum; Acfifuerintdæmones ro-
buftismontibusfortitudinepatesjtanquam ab igne cera,
conburenturab oratione. Interea tarnen cërtamen 8c bellum
ingens in ter cedit anim* Cum illis. Sunt illiC dtaconum
fiuuij, ora leonum, ignis incçhdens animam. Quo itaque
modo confummatus in nequitia, fpiritu erroris inebriatus,
dedituscoe!iveladulterio,perperam agendi fatietate non
non capitur: huncin modû Chriftiani in fpiritu ^ntfto ba-
ptizati, expertes Hunt vitij. Qui vero gratiam na&ipermi-
feentur peccato, adhuc tenenturtimoré, & pet metuendu
locum incedunt.Sicut enim mercatores inter nauigandum,
etiam fi ventum propitium 8c mare tranquillum nadrifint,
necdum ad portum peruenerint , metuunt ne quo modo
repentè contrario vento excitato fiudibus asftuet mare, 8c
nauispericlicetur:fic& Chriftiani licet habcantin fè Hanté
profperum ventum fàndi Spiritus , adhuc tarnen formi-
dant,ncvcntusaduerfäri*potcftatisinfurgat:quiflet,& tc-
peftatem fiudrufquemoueatanimis eorum. Quam obrem
fummopere curandum eft.vt perüeniamusad pörtum qui-
etis,ad mutidum perfedufn,ad vitam 8c delicias perpétuas,
ad citlitatem fando:um,ad Hierufalem cceleftem, ad Ecclefiam
primogenitor um. Verum nifi quis manfuras illas tranfierit,nö
mediocriter extimefeit, ne forte peruerfa poteftas in medio
ctitfii excidium aliquod moliatur. f taque ficut mulierqu*
concepit, infantem fuum intushabetiu tenebris, vtita di-
cain, 8c denfoloco : qui fi Contingat eum opportuno tempore
egredi, fpedat nüuam creaturam edeli, terr*, Solifqi,
quamnunquam videtat: huric amici 8c cognât! confèftim
hilari vulti excipiuht in vlnas. Quod fi qiiadam ordinis na-
turalispcrturbationejpuctum è penètralibuS extrahi con-
tingat,necefîàrio fupèrcftjVt äd hoc cönftituti medici vtah-
tilr gladio,fitque poft ea,Vt puer à morte pergät in mottem,
8c d tëtiëbris in tenebras. Ad hunc ttioduni accipe circa rem
fpiritualemiQüiçünq; fernen diüinum fufcëperünt,hi modo
inuifibili poffident illudj & propter cohabitails pecca-
tum ln obfcürls8C metuendis locis abfcotidunt.Si ergo col—
leétis viribus fuis corifèrüauerunt fernen, opportune etnit-
tunt iti lucem, deiiieeps in difîblutione corporis \ angeli o-
mnefq; fiüperni Chori,lato vultu eXcipiunt illosv Atverb fi
quis fufeeptis ad vitiliterpugnandüm armis Ghrifti,ignaui-
tcregerit,istémporediïîblùeridi corporis, qüamprfmüm
tradirurhöftibus , & k tônebristunclllum obruéntibus fe
confert ad tenebras alias iftoleftiotes >’& iriteritûm. Potrà
veluti fi fuerit hortuS ärboribus frudifetis & aliis bene öl«-
tibüs plantis confitus, & per omnia bene excul tus & exor-
natus, qui etiam fit muhitus exiguo parietë.pro Fëpto &Vallô
> iuxta quem ebntingat flumeo rapidum tranfcürrere : licet
aqua modicaillidatparietii corrtimpit Fundämentümi
fumit edudtionem & paulatim fundamentumdiflbluit, &
ingrediens effriiigit & extirpât omhes plantas-, vniuerfam
culturam delet,&fru6tibüsfcrcndis inutilem reddit:itafè
habet cor hominis, qUod non catët cogitationibus hone-
ftis,at inftac cordi perpetuo vitioriim Huuij volehtes illud
diruere & fibi vendicare. Itaqj fi leuis paululum fuerit animus,&
labatur in cogitationes imparas , en Spiritus erroris
pabulum acceperunt,&ingreffi euerrëruntqùà: illic fpien-
debant,deletifqj probis cogitationibus,animam defertam
reddiderunt. Sicnt oculus, otanium corporis pà'rtiurtt eft
minimus, & ipfâpupilla oculi türn fit exiguà, tarnen eft vas
ingens,quoniam intuetur vna ccelum,äftra,Sofern,lunam,
vrbes,& alias creaturas:& eodem modo quç confpiciuntur,
in illa parua pupilla oculi,fimiil &eodem momento formä-
tur & effingütur: hoc padfo fè mens habet in cotde': ipfutri-
que cor, eft vas quoddam exiguumtibi nihilominus draco-
nes,ibi leones,ibi befti* venchof*,ibi vitiorum cunifti the-
fâuri, ibi afperæ & falebrofæ yiæ, ibi pracipitia: itidem eco-
tra,ibi Deus, ibi etiam angeli,ibi vita®num, ibi lumen
8c Apoftolijibi cceleftes vrbes,ibithefaurigrati*,ibi fünt o-
mnia. Vt enim fè habet Cäliginöfa nebula fuper vniuerfam
terram exrenfa,& homo non videt hominem: non aliter fé
habent huius feculi cenebr*,faper ömnem creaturam »vniuerfam
etiam naturam humanam fi-* à temporë tranfgref-
fiönis, vnde homines tenebris adumbrati funt in n oâë i 8c
inlocishorrendis.EtquemadmodUm in domo qüâpiamj
eft copia fumi: fic etiam peccatum cum fiiis cogitationibus
fordidis infidet, & fèrpit in cogitationes cordis, neenön in-
finitamuhitudodæmonumilraq; vtih rebus ante oculos
pofitisjdum cömittitur bellum, non eo proficifcun tur fàbi-
entes aut primatcs,fèd mortem extimefeehtes refideht,öb-
iiciunturautemtyrones,paupefes &plebeij: 8c äccidit vt
parent vidlotiam aduerfiis hoftes , quos perfèquèntçS ex-
pelluntèlimitibus , &vi<ftori*pr*mia coronafqueàregé
accipiunt , & promouentur addignicates,illiverömagni
reperiuntut hispofteriores. Ad hunc modum fe habet res
fpiritalis : fimpliccs,inirio,verbumamantiveritaris!hrel-
ledlu audientes.ipfum operecxprimuht,& gratiam fpiritus
à Deo accipiunt: lapientes autem & qui fubtilitatcm in ver-
boqu*runt,fugiunt bellum necproficiunt, fèdhisqiii di-
micarunt&vicCrunt, poftçriores inüeniuntuh Vrautehi
Venti vehementer flantes , moueiit omhes créa turasqu*
fùncfiib cöslis fonitumqueedunt non modicum: fichöftis
potehtia pulfat,feilt cogitationes, profiihda ebrdis concur
tit pro fuo ijjfius atbitrio,& in fiii mmifterium diffipat fcogf-
tatiottes. Veluti publkani fèdent iuXta vias ànguftàs, &
retinentarque concutiunt ptætëreunresiita dimötiesob-
fèruant, & detinent animas, quas ( nifi plenè fuerint exput-
gat*) dum deceduhcècotpôre,nonfinuntad coeli manfio-
nes afeendete, & occürrere Domino fuo, quia deturbari-
tür à dætnonibus aeriis. Qüi vëtô dëgut in cathe,nihfiomi-
iius fummo laborèatque contentione gratiâm ex âltofcon-
fèquentlit à Domino : neriipe hi proficifcentut äd Dömi-
num , cum illis qui per fttidiofam cohiierfàrionerti qüieue-
riintjVt ipfe p ollici t us eli,Ubifum ego,illic& mihtfter meus èrit:
Et pet itafinifca fècula regnabunr cum Pâtre, & Filio ,8c Spi-
titufândo.nunc & fèmper, in fecula ièculorum: Amen;
QVANTAM IN HOMINÈ CHÎUsTtÀNÔ
mutationem àc fenouationem faciat Chriftus,
qui morbos animafanaiùt.
H Ö U I L I A X L IV ;
QVi accedit äd Deutri,& fe vera capit afleftor efièChri-
fti, lniius in ten tionis gratia debet âccëderëi vt mute-
tür ipfè 8c trahfmutèturàpriftinb ftafii &:conuerfâtione,&
Mens hu-
mana.hob-
tó Gmiiis
Mens fimiliseito
lp.'
F
Sapientcs
non profi-
eifeuntu
ad Bclluid
fed Tyrö-
Pubücani
fimiles dç-
tnonibus.
H
Anima:;
mfiad pie-
nu txpürin
ccclurri:
Darmorici