19 Gr*g«oai#>»,5«<e.]icahabeturin vetufto exemple -
ri,cum dic.endum fuiflèt, qui. ^
so Etdempfttpinnamcblamydis Saul occulte.'] Idcft,àd-
emft occulte,&cldmabftulit orara chlamydis Saul.vbi di-
gnofeitur fumma bonitas ipfiusDauidis, quicùm Saul in-
terficere pofïèt,tamen ei pepercerit.
s i ■, InJpelaoQ , id eft , in fpelunca,in loco'abdicb
& concauo.Sicfæpenumëro di&iones intégras Græ-
cas vfurpat Latin is cas jmmifcens;vtantè dixit, thlipfen,
>A/^x,prö affliótione: vnde facileiatelligerè éft,tunc temporis
ficipfosfuilïèlocutos. infidæetiamHlæ, in quaruni
vna hic auôtor fedem fuam habebat, atque in aula Impe-
ratoris græcizabant.
■ as Qmd enim non fumus verterites Dei populum. J Vbi
non fumus vertentes,dicit more Græçorum, pro non ver-
timus,&vertimus,prb eüertimuSjficut ait paulô infnbNos ;
non euertimus Dei domü,fèd tu, id eft,non perturbamus
Dei domum : non conftindimus tteq-, delinquere facimus
Deipôpülum,qùemadmb‘dumvbs Ariàni. Deinde paulb,
inferiùs,verterevfurpatpto conuertere,fic inquiens • Nec
poft tanta dignatur femët vertere ad Deum, id eft,conuer-
tere ad Deutn,& eum obfècrari, vt ipfi fit mifericors.'
y i j Ego fuperaui foins prophetarum. ] Vbifuperaui dicit,
pro fuperfum,id eft,folus inter Dei veros prophetas remâ-
(i Sc fiiperfum,quivos quadringentos fallos BaalprOphe-
tas vincam.
1^ Et conjlipauitfch'uzasfuper altare.] Id eft,collegit fchi-
zasjideftyligna quæ fecuerat &fciderat fuper altare. Nam
feindere eft vel fècare,& lignum fèâum, & in
particulas difcifïum.
s j Et ni verfajlicorpopulihuius retro.] Vbiverfafti, pro
auertifti,dicit', ac fi dicerer, propter malitiam populi èius,
eum recroàceauertifti, quæinterpretatioad verfibnem
Hebrajeam propius accedit.
s6 Et coelumcontenebricauit nubibus.] Ideft/coelumte-
nebrofum & obfcurum fa d um e f t f ic u t i fit adueniente
pluuia. I
t 27 EtiudicarehabitantesinHterufalem.] Id éft,ad iudican-
dum,& vtiudicent habitatorcs Hierufalem.
28 Et nonfie opera ifrael.] Puto legenduro,Et non fic-
ut opera Ifrael, quod vulgata verfio habet, & non iuxta
peccata Ifrael.
29 Autfi nonises,qui merearis numerari inter Antichrijlos.]
Phrafisrudiseft , quafi dicat, tumihividerisilleefle,de
quo Pfalmifta loquens,de an tichriftis verba facit : vëî etia
æftiroa.numtuis es,qui merearis numerari inter antichri-
ftos, qui Dei vnici filij negator exiftis.
30 Iujliftmelmperator.] Hqc dicit vç*mxjçi cùm eum
iniuftiffimum atque impiillimum iu dieet, quia abfentem,
& quod peius eft,innocentera voluerit damnari Athana-
fium.
51 Scdr'totben.] Iotaablato dicit,& ita fæpiftîmè nomina
propria cörrumpit ,y t tune vulgusloquebatUf.
3s Melius efl modicum iufium.] i.e.præftat iuftum elle mo-
d ica bona polfidend o,qudm iniuftum elle, & i ngentes di-
uitiâs cum peccatotibus poflîdere.
33 lnfic'tari Atbanafium.y Pro ,falfi criminis accufàre A-
thanafium,&eiinmiiam tacere.
34 Nonjiuittuatcntamentaadirecorddreüa.] i.e.Deus,
cuidicati viuimus, non permifitcoriatus tuos peftiferos
ingrèdi corda noftra,Überauit nos a vanisconatibus tuis :
vbi tentàmenta, pro conatus dicit.
35 Etfuperbus extitijfem te contra.] Clariusfûi(Ièt,fic dixif-
lèr,&eontrare fuperbùs extitiftem:verùm fie fæpenumerà
trahsponit verba,ôç implicat diétiones.
i Qnaineife tulijfe tuut arbitratusfueratpater.] Vbi tuliftè
dicit,pro abftüliflè.Et notandum hocloco eft,quàd principes
Chriftiani hæreticos non recipiebant, verùm eos ré- \
ijciebant à luis ditionibus, eratque hoc illis pro cofifeftb, |
&c tali erant adftriëhlàcraménto, hæreticos videlicet dre-
gno fiio expellendi.
37- ïdcirco namque Atbanaftum perofum babitum à pâtre
rao.^Hincapparet, Imperatorem Conftantium magnum
in feue^ute ruiflè Arianum, . quod plerique etiam hifto-
ricinarrant.
î | 38 Germanicienfium.] Anteadixit Gcrmanchfium. hoc
loco in veteri codicelegebatur Germanenfiüm, quod ve-
teri feriptura emendatum fuit Gernsaniciënfiüm.
39 Quafi holocauftam hoftiam accep t t illos.] 9»-
<nc% id eft, lacrificium totum vftum &c coniummatum ac-
cepit illos.
4 0 Eremus difficiles.] id eft, loca defertà^ardua-
ac difficilia. Iterum vtfupra Græcam diâionem > quodfæ-
piflimefacit,' vfurpat.
4 1 Dignt qu'tdem illi carere lume «.3 Produmine &luCe pri-1
uari,vbi accufatiuum proablariuo vfurpat.
4 s Quidvtlaqueumfafti efiis ad injidtam.]Pro ad infidias,
vt ante dixit,operam tuam ,prp operibus tuis,& laqueum
ponitinneutro.
43 Scrutinabo Hterufalemcum lucerna.] Vbi ferutinabo*
pro inquiram, d icit, vnde ferutinium pro inqUifitione ÔC
catechefi vfurpaturetiam apud veteres:
4 4 Vtnonobedirentlegemmeam.] Pro legi meæ, vt fu-
prà carere lumen, pro, lumine, id eft , vt non parèrent legi
meæ.
45 £&* cogisfacere nos eam rem.I f f bi quia,ponic pr© Curt
vno etenim pro altero fæpiftimè vtitur, & pro cum etiam,
vt,cum occurret, dicetur.
; 4 6 Salutarem confequi baptifmum.] Videtur innuere,
Conftantium baptizatum ab hæreticis, rebaptizandum,
vel nondumbaptizatum, quodmagis credo.
4 7 Concarmficestuos.]lcl eft,carnifices,vttu es. Sæpiffi-
mè his compofitionibus vtitur,vt coarianos tuos, compe-
ftilentes tuos,comblafphemos tuos, coapoftatas tuos, &
his fini ilibùs.
4$ Appropiauitenimfalutaremeum aduenire.] Vbiappro-
piauit pro appropinquauit,dicit,&aduenire,pro aduenit,
infinitiuus propérfeâo. Ibidem ;Étpaulbinferiùs,num.
videlicet 49. appropiareDeo de fi d et an r ,i d eft,percupi u nt
proximi elle Deo, appropinquate Deb.
50 Cum torquenâo vanè nondejin as ferms Dei.] Vt|i gerundium
torquendo,pro infinitiuó torquere vfurpat, vt fuprà
fèrendo,pro fèrre.
51 Natos videlicet de impuderato patre vejlro diabolo. ] . Vbi
impuderato dixit, pro impudente, qualis eft diabolus o-1
mnium hæreticorum pater.
ïn Ï ib .I Ï .
j s Nonpotentabitisfanguinem innocentis.] i. e. poteftatem
veftram fuperinnocentem nonexercebitis, vcfang'uinem
eiusfundatis:& ipfum interficiatis : vbipotentare,pro poteftatem
& dominium excrcere vfurpat.
53 Nolüimusinnocentumferrefententiam.] Vbi innocentü,
prode innocchtibus dicit rclarius tarnen fuiftet,fi dixiftèt:
noluimusferre fententiam in innocentes,fiuc in innocentem,
&fortèin innocentem legendum eft.
54 Qui nee laniando Deidejliteris ferms.] Dura acrüdis
admodum loquutioeft, 6c more Græcorum duæ negati-
uæproaffirmationeponuntur. Irem dicit laniando pro
laniaré , vtfæpenumero ante diótum eft, gerundium pro
infinitiuó ponens, deinde mox vfurpat gerundium pro
infinitiuójfèminans pró fèminare j quod Latinius effere-
tu r, Nifi tu quidem qui neque laniare Dei deftiteris fer-
uos,neq ue blafphemias tuas toto in tegno tuo fèminare.
Nonpoteritdubitar'u] Pronemopöteritdubitare,id
eft,nemo ignorabit,te cona.tum fuifïè éxtetminare pafcu-
am, pro pafcua Dei.
{6 Vt flirt votisgerefentirtfuis cónjtderefedibus.]vbïïn Vö-
fïs geretenr,dixit, projn vbtis haberenr, id eft, fi vellen t in}
fuis remanere fedibus fècuri,apoftolicam prædicare fidem
hou auderenr : vbi notanda eft hæreticorum aduerfus Ca-*
fholicos cru délitas & feuitia.
j f Tattqüathfugiffet nos monetta dicetitisf j Vbi monellam
pro admonidone & ex hor tatione capit.
58 Ei abortiuerit non deformatum.] Pro abortumpaiïa
fuerit, &pepcrerit non deformatum, i. e. integrum & per-
feótum,nee mem bris captum aut mutilum i Ethæcleëbio
propiùs accedit ad textum Hebraicum ,quam noftra com-
59 Et
‘59 Et noil mfiffe trifhen Athdhdfiofalfum.] V bimififle di-
'cit, ^ro immififlèjïd eft,Si hæc,quæ de te àfftroV hori egè-
tis,iamnbn es Ariahus,necfalsb Athanafium àcc'üfafti..
1 ' 60 te 'fdlfa bac cum confacrilegû tuispoétàffe.]lâeÜjfihxifïè,
&c falso âttulifïe , quèdpoetæ mUltai quæ nühquàni fùe-
runtjfingant.
; Si Tu tenebraf] Singulare, qübd nbh éft in vfii,vfurpàt
proplurali,tenebfæ,vt operarti tüâm^pro, operibus tuis.
6s Incamino.] Prolin caniinüm j vt mox dicer.-fed fæ-,
piflimè nonmultùmeft diligêns in obièruahdisgramma-
ticorum regulis.
<53 Qui nififeceris, vt &nunc ffempér futur us. ] Porté re-
ponendum , quod nififeceris>Vt es nunc », fèmper eris fu-
turus.
64 Èiïfathtni.] Dicendum, funt fad a : & in vëteri co-
dice feriptum terat in fingulari, arguatur opéra eiùs,& ma-
nifeftetutopetaeiuS. Genera & numéros hiorë vulgari
nonfemperobferuat.
Ö5 Êxorbitaffe.] Id eft,aberralîè,dcclihàflcjàiüftitiæ régula
difeeffifle.
66 Mulra hiedefiderabtur, quæ reponenda funt ex Bi-
bliis : Feftufc aufeèm cum veniffetin prouineiam præfès,ad-
fcendit Hierofolÿmaà Cæïàreâiadierùrttq; eum principes
facetdbtü St prlmilùdæorü^duetfus Paülum:&rbgabant
e u m, po ftula n t es gtâti am äduerfus eumjVt iuberct prôdu-
ci eum in Hierulalem, infidias tëndentes,.
" 6 f Ettucùm mendàïc 'effe'claruéris^ldeki càm luce cla-
riûs fit te mendacem elle, &falfa contta Athànafium di-
Xiflè.
68 lgiturcùm tuhirtcdoârinamJ] Fortèhahcdodrinamlj
& mox blafphemis tuis manifcftiflîmè comprobares, rev
ponendum etiam puto blafphemiis tuis manifeftiffimè
comprobatis : &pofteâ , probat fequentia probant fè-
qufchtia,velfequentiafoemininümfaeit.
6 p .. IdentemminiEpïfcopi.] Hoc nomencorruptum eft,&
putb reponendum efle, integerrimiepifeopi, veltâlèali-
quid.
7 0 Tulißi epifeoposèpïebibus.] Id eft, abftulifti,depofuifti
ëpifeopos catholicos, & arianos inftitUifti.
7 1 Cortuuni iaculauit.] ,Td eft,iaculatus eftcor tuum,fc- !
riit cor tuum. Adiuum vfurpat loco paffiui, quod Latine j
non dicitur.
8z 'Qmfinxériipacem té'fac&e j b e edi'&oillo ^acifica't'o-
'riö loquitur üCbnfHnfio pró Arïahis fad ó 'Sc
. bo,!de qu'b pófteiin nóclibellp ih'efitióhem facit:
83 Te non Afij Cdricefaffefermonïm.] i .‘e. non póteiris dlüx-
rë,:quod Arij verba non te cancerarfhti hoeëft, Vt ïhbrbus
; cahcer rodere ac putrefcefe torpöfa fblfer,« non edh'fu'm'-
pferint v &fffitidum rëddiderint, quandoquidém faetó'r
cancerationis tiiaè, h.e; Ariani tui dojgmacis, qubd vtta'ri-
ceryrbique ferpiti& omnes Corrump'itiïarh fefc tóraih Ita-
liam perfuaferir.
lnlib.demönpatcend. inDeiim deïinqüéht;
84 Vtnohocciderem.] In veten ebdieë baÜetur, vtnóh
alia manuin interlinea, occiderém;
8ff A qua teper Arianos abïgauittplubérïUe.] i. ë.dqua teab-
egftÖc expulit coiuberïllerefugk , qui Adamütn & Euam
fedukit^bi jabigahit,pfr> abëgi^vfurpim
.. 86 Ne inducds iÜos vhiuérfum populuni.] Pro, he ducas iii
illos omnehi popülu: Sic faepimhie inuertit didiones mó-
reGrarcorum; qübfit vtöbfcüttor&rüdior appareat.
87 LegijliOxiant régent.] Librarius h«c immutauit: ve-
tus ehim codex legit Odiam regem* & Oziam facerdoténi
appëllatjprö Azarii.
^ b. ipfi me èxacerbanint
& ëkaipeirarun^me amarum erga fèipios reddidërunt.S*.
penumeró hoc Verbo vritür, etiam in partieipió ,y t fèqui-
turpauló inferius, Quohiam domus amaricanseft.
89 ÈtabomirtauehntCóihquihdtionem.] i?rb,abohiinaEti
funcCoinquiaationem generis tui; .
9 0 Regise'diéi'o,quant behj Subaudiehdum inagis vel po2
tius,&höcmodolipe loqüitur;
p i Curmeincufas3quodenmftm.] MulfisihlqCisiÜud e-
nim redundar,vt apud Graeeos particula r ,fed apud Latinos
fènfum facit obfcuriorem, & fapifiimëitaloquitur.
jpz Etdernolietmurosldpidiim.] Vbi derabliët; qubd non
eftin vfuipro demólietur, dickj idëfti dcfthiët acdiripiefc
murbslapfdéoS ciuiVatisèörum? . ' . A
^3 hnbecêrtumf] Prö,fcërt& fcias,fis certus,quod Dêüsad
nihilum tuam redüfcet fupërbiam;
| 9 4 ^onfotinumiuum.] i.é.intereum,quitecum,acficut
tUjVerfatur in'tenebris: nam tenebré funt. Alludit
_7i Eiqüidfdlsbtèmperaffèmus crimin^üVbï têmperaflè- : Coptrarionomineâ d Photihinomen;
ihus, proobtémperafièmusj paruifrémuSjfalfb criminiiri
Athanafium delato;
in lib. de Reg. apoftat.
. >73 EtfeceruntJibi ifrael ante fadem-Madia tryptas in 'rnonti-
bus'] ld eft,loca concaua & occulta in montibus. Nam
xgaw7*i',occulcareeft&celarë,fpcluricas,®r»'*«/<«,ajr?,>*f.
4 Quapradauitpépulus.] Pro deprxdatus eft populusj
&fpoliauit Amalech, vranteadixitjiaculauit,pro iacula-
tuseft;
75 Et regnificauerunièum in 1fraeUJ ld eft, regharë fece-
riittt in Ifrael,regem fuperffïael conftjtuerunr,
7 6 Èrdiaxilis,ér nomen ei Achiobetb,bic erat.] Puto fiiif-
fè legendiimiEfat ex Silö,& riöiiien ei A chiab,&hic ërat,
Scci
7 7 Niji pater irteiis benefeciffet conferrefe ad Arianos.]Hitic
apparetsGöftantinum Magnum in fèuèdute deuëniffe A-
nanum.
78 i»d«oiw4dit«f.jSicf^jeriuméroconfuhditgcné-
ra; dicehdumënim ërat in duab us sdibus , vel in duobus
atriis,vc Habët vülgatd tr^nslatio,-
79 cumfcittfu'iffentafico.^i.ë.qüos cum De’ fciuiflèt
delidörum fuorum pceniteiitiam minitnè aduros,&c.
80 - Pröpiered fuerit ab initio mdligriuinfi Fbrtc |>fopterè4
qubd fuefint ab initio malighi;
In lib. de riori conuéhiëhdo cihh haëréticis^
81 NequéirddetisAeinde ftquitüfjMe^i/è^th.JVariathic
etiam numerOs, vt iam didüm éft ; cèiriinl vulgata omnia
fintinfingulafi. ,
95 Hetoemus] pàrâtum Sc promptuih fighificafj,
quemadmodum etiam Bariefu intérprëtatur, quodnótfiê
älij maleficum & magnum expo n un t : Sc videtur Iegiffe
ptbiAt/'^ ; qubd m'àgiim fiüë Corruptbrëm & perni-
ciofum fignificar.
99 Doletenim tetamfidelißifhutn delictumfuum.] Singulare
vfurpat,‘quod non eft invfumroplurali,tain fidelimmaf
deheias fuaSjVt aliàs antèfæpifumè didiim eft.
y pjNo s verbßomdni.]SeRomanumdicit; qüiaèpatriaf-
chia Romana ; cùm Sai duà efïet;
98 Pronuheidritis.] fbrtè prönühciatis ;,v e lfic diftiri-
guerida eft le6fcio,ex illis ahtichriftisjöreprbnuhciantisrb-
annisreuelatus. ^ ,
, ß6 Qitb cunäipößunt.] Foirèp’oflinr, vt fit fehfuS : & tü
deitätisilhus j vt cunëbi eam poffint negàre ; ëxtitifti trä-
dicor;. , / ■ ;
röo Comitibus tuis.] Comités tuncé2^tprèapùi..mà-
gtftrâctisapUdCæfàrem; C .
lót' Ctfi«sf«p«Âû«.]Prb6tëlleèimiriifter ivtprbpbe-
tis,prophètes; fiueproprophetä;
1Ó2 iußiiiabortdmur.] i;e:Hbftâmùr&inüitàmüste âd
iuftitiam tuendäm& tönfériiandam, admbnemustede
iuftitraf , >r
103 Dextrocbêtid.] Videtur d iûib c Latino & Graeco
compofita, proorriàmèh’to quodam in mariu dèxtefâ.
io ^ Vt dfßndtttiminiifdlfd Dei nuttere facer doiibus,] i: ë. *vt
definas Criminàfàifâ Dei fàcerdotibusobijcerè ; falsô eos
àccuâre i VBi dlëft:- ^
. 105 îtebopohuerdt àrt Ântiocbôplacendum.] Prb plaCefe^
fîciir drité dixit; hbcicùmsprb höcere.'
Inlibrùffi;mbnendùm:eflèprb^D^^
10 6 tftiä Hriâdfiibfcripiitims;] _ ÿr^Vùâfupfiiéiptiotiéÿ