A
Matih.r.
Lm.it.
Pfal.,49.
B
C
PfaLtgz.
loan. 13.
I
ffal.104.
D
Pfal+9-
18 4
S.OpiatiAfri, MiUuit.Epifc.
temporis præfcius Chriftus,, quo futurum érat vt à nobis
hodie difcordaretisjtalid dédit orandi mandata, vt velm
oràtione Vnitas rémaneret,vt preceS iungefeftt, qüos dii-,
crepatdrâéfuerantpartes.OramusprovobiS^uiavolum ,
& Vos pro'nobis:& cum non vultis,àut dicat Vnufqiiiique
Veftfum,Airt?r meus qui in coelis eft,&panem meum qàottdiannm
da mihi hôdiè : Et dimitte mihi peccata ,qüomodo et ego debitori meo.
Igitut Ö quæ mandata funt mutarf nô poflunt: Yidecis nos
j nôn in totum ab inùicem eflè fepatetos, dum de nos pro I vobis otâmuSjVdlërices : & vos pró iiöbis bretis, erfi.no-,
lentes. Vides, frater Parmeniane, fan«5ta germànitaris vincu
k iriter hos 6C vos, in totum nimpi non pofleilàm peccator
quærendiis eft,cuiiis potuit Vél ölèutnfimeri, vel k -
ctificiumrepudiari.Ce.niethumana fufpi ció: v tnufque'par-
! tis præfumptio iileat:qtiis fit peccatöt,folus iudicet Deus.
1 Legimus quadrageilmo nono Pfalmo fub fecundt) dia-
1 öfal mate,Spiritual fandydixiflè: PeccMri intern titxit Deus.
Hoé loco adiiétténda eft tôtà mentisifitentib,&videndü,
j quis fit peécatör.Si enim poftquàm 1 edü m eft, Pectatoiï âu-
! tern dixit Deus-.ptocefiifti de cdpiiftetifti coniïnh'oftes in acte : time
ndum erat militi,quia potuit ipfe videri peccator; Aut
fi diceret^owj^ri/i mcrces.peïegnfiatw e's-, egift't liundinisjucri
caufa quod emerüvèhdïdtfiï i Timcriditm erat'nëgotiatori,
quia pötuit ipfe videri peccator. Aut fi dicérfet jabricafti tia-
uem,inftruxtftifunibus, ornaftivelis,opporiunos vt nautgaresta-
ptandi ventoss Timendiim erat nautc,quia potuit iplevidèri
peccator.Aütpoftquam ledum c(t. Peccatori dutein dixitDe-
Dum peccatore.tn arguir,& fedenteminciypatDeus, ipe-
cialiter ad vpsdidum eile conftat, non ad populum,qui
in Ecclefia non habet fedendi licentiam. Vides ergopror
euldubiovobisimputaridebere,cum dicitDeus:Sedensad-
uerfusfilium matris tu a , poncbasfcandala, Vnarn matrem nos
habere iam to ties comprobaui.? • Nec vos negare poteftis,
qui contra nosfcändala ponitis , dum aliqui veftrum 6c
nöiMntelledas proferunt lediones : vt auferant etiam il-
lud ,quod inter omnes homines folet elfe commüne,falu-
tätionis videlicet officium. Nam &vosipfi aliqui in per-
fundoriafalutatione ofeula folita denegatis. Et dqcentur
multi,ne Me dicat cuiquam rtoftrum.Et videntur fibi hoc
de ledione, fednonintelleda,mandare: Ignorantes, de
quibus Apoftolus höcdixerit: Cum bis nec ctbttm capere, Aue
tili ne dixeritis. Serpi'ühim ecrutoi femo velutcancer.% Dixit hoc
de liEereticis,quorum cceperatill'is teftipöi'ibüs vitiöfaefle
dodrinäi qui fub tili fedudione verbötuinj mbibiS ob-
fcurl ferpehtibusfcörtümjfercntfitjeifaöitatem; VcMat-
cioii,qui ex EpifcopoApoftata fadtus,induccbat dubsDcos,&
duos Chriftos. V t Hebion,qui argulnehtabatiit Pa-
trem pafiivm bflemon filiüm. Vt Valentirius, qui conaba-
turcarnem Ghriftb fubducere. Horum eft fermo, quihä-
buitcartcrum ad fidei membra vexanda. Talisfermo eft
& Gorpiani lueretici,qui negabatdebere efte martyria:(ed
Verieha iua fibi feruet, ne eorum relatio auditorum intel-;
leiftusfimplices velleuitervexet; Huius igitur fermo eft,
qui vitandus eft, ne ferpat ficut cancer. Duftum eft hoc &
■fi fedu.ereiitur hxC verbaidiflènfio &fchifma tibi difpli- deArriö , qui conabatuirdoceréfilium Dei ex nullis fubcuitiCortcordafti
cum fratre t u b cumVnaÈcclefia qu^ Öantijsfaiftum êftèiüófiexDeottatüm;cmusdb6trina,nifi
eft in tótoorbé tërrarimi. Commuriicafti fepteiii Êcclefijs I Nicifeno Cohbiliö;a trecentis decem &d(5fco Epifcöpis dife
&mem6rijs Apoftolorum.'amplêxuS esvnitateiti. Si hare fiparëtür, pciftoramultorüm ficut cancer intrauerat. Di-
fubfequens leóf io contineret, nobis tiiuèndiim erat, non I iftumèfthoc&de Phbtinb prafentis temporis hsrctiCö,
eflepotius peccatbrps.Gumautem diCitÖeuSidd^ftidéx^- Sninc pft direre rartmmmodo hominem
nis iufiitiof meas>&a{fumis iejldinctim ttiètim pet ostuum ïTü autetn
(ontempßßi difcipUdam,&abiecifliferdónes méösrctro:Sedens
aduerfumfiatremtuubi , denotabas, & dduetfiis filium matris tui
ponebasfcandalum. Vïdèbasfurent,& currebds 'cum eo, cum ddtilte-
risportionemtüamponè&as. Haecäd vosdi&aiunt omhia-.Ex-
eufate vos ab his omnibus, fi pÖteftis. À Vobis enim cone-
temptä eft dirciplifia,Vt quid récitas teftàmentuihi qui te-
ftamentumhohferuas , in quod defcriptdeft difciplinaj
quam feruare non vultisfNort enim pbteftisdiceré,Vos eâ
feruare, contra qüam militas; T>eméick :Qudrepacm,&
confequaris eam.T u repudiafti pacemiNbneft cbhtemherb
dilciplinamïltem in Pfalmo 132.legitür,f bonumefii
& iocundum,babitarejrâtresin vnum. In vnum habitarecum
j fratribils nbh Vis>bloneft contemnere difciplinamï, Ghri-
ftus dibit in Euafngelioi Qui femel lotus tftjtön habet iteinm ne-
ceßitatem lauandi. T u rèbaptizandbiterum lauas. Non eft
cótemnere diicipl iriâ ? De us d icit :Üe tetigeritis Chrifios rneos;
netfetn Prophetas meos.martim miferttis-Mos tot facerdotes Dei
honoribus expoliaftifc. Noh eft contéinhere difciplinamï
Chriftus didxïlndefcib^qmd difcipuli miïeflis,fi vositiùicem dite
gatis.Vos odio nó habetis fratrës vtique veftrbSiNec Apo-
ftolos imitâri voluiftisià quibils etiahi hegatör diledtüS eft
Petrus. Noneftcótemnèredifciplirtamfexponisiuftifica-
tïonës,pei,& aflumistéftamentum pet os tuum.Quomo-
db di%ütas,Qu^rëpacem,cum tu nó haBeàs pacemJTe-
ftamentuth retitas,& teftamentuiti non fertias.
Eieéfi eftis,qui fedentespopulum doceatis, & detirahi-
tis nbbissvtiqüe fratribüs veftriSiquoniam (ficut fuprà di-
xi) vhârios mater Ecclefia genuit,vnus nos Deus ter eXce-
pit. Et tâmen feàndala contra nos pohitis mahdando iiri-
gulis ne nos falütent, he a nobis dighationem accipiant.
Confiderate veiba fuperbiae veftrae. Cófidcraèe trabiatusj
confiderate mandàtak^us quoqueveftrbsreaöluite. In-
uenictisoleum vefftum timuifiequi rogabat. Nullus ve-
1. Ctrs.
2. loan.
2{Tm.2
qui.filiüm Dei aulus eft dicere tantummodo hominem
fiiifie,noh Dcum.Potuit hoe 6t de vobis dici, quia vefter
fermo animis & auribus aliquorum nó leuem intulit can-
crum. Vefter enim fermo eft,quem ad pads filios habetisi
dum dicitis., perijftis: attenditepojlvos, perijtanima veftra
quaindiuvos tenetis? Sic feciftis de fidelibus péenitedtes:
Sic mortificaftis iniacërdotibüs honbtesi Ecce&veftei:
fermo eft, qui ferpit velüt cancet hodie, vtfaliiariohes oc
conuiiftüsprohibeatis. Nofterferttiöquid tale facerépo-
tuit ? cjtii fimplici dodtrina filioS pads retinëmus.Nos alie-
nosfédücithus,necquemquamektermihamus. Manife-
ftum eft igirur, voVcoiitra hoi qubtidie fc&ndala poneren
& Ibngiini èftiperCurrerè omhes modós,quibus nobis de-
trahttiSj & omnia genêtaquibusfcandala ponitis.. Nam
& cühi dicit yPidebai fureMi&currebascunteo, de qua re hoc
puratis didümeflè ? Nunquid de fubüdto veftimento,
aut de initblato gternio, autde aliquibus rebus, qua: ab-
hxx vel lucira Vel damha inter homines-faciunt ? Equi-
dehi funt & iftd prohibita i fed in hacledfcione ilia furtain-
crèpatt)eus, qua: fibi-fuh’tfaóta. Qhaeritis qu?e furtafinè
Déo faóiakpud vos inuehiuntur. PoflèflIoDei,eftturbd
fidelium , ex qiiaquotidie fur diabolus cupitaliqllid in-
üölare : In quouis Chriftiano aut Chriftiana vult Velftiö-
rêsek aliquaparte corrumpere , & ll non toiiïtn homi-.
nem, fedqubdcunquedehbmineraperei. Talèrh furem
Cum videatis contra hos vim facere, vefttis bperibtts ad-
iuuiftis. Nam neminem fngit, quod omnis libmb qui na-*;
fcitur, quamuis de paren tibus Chriftianis nalcatur, fine
fpiritü mundi efiè nopofiit, quémheëèlfefitantë'feiütare
lauacrum, ab homine excludi & feparari.Hoc exorcifmus
operatur,pcf que ipiritusimmühdus dfepellitur, Sc inlbca
defertafugatür. Fit domus vacüaih pe<5tóre credcntis,fit
domusinüdaiintrat Deus ^thabitar, Apoftbiódicente:K<ft
ejlis templuDei,&in vobis Beus habitat. Et cü Deo vnuiquiiqj
jplënus fit; dé'quo fur diabolus aliquid inublare cbt'enditl
ftrum eft,qui non conuitia nóftra luis tracftatihiis mifeeati vós rebaptizando exoreizatis hoininém fideletnj&difcitis
Qui non aliud initier,& aliud explicer. Leâionés D omt : Deohâbitanci,àiAtdfâleexifàms: vt cópleattir qhodiDeb
nicasincipitisj&tradatus veftroSad nbftrasiniuriasexpli-
catisiProfettis Eftangeliüm, & facitis abfehti fratri coniii-
tium. Auditoru m auiniisinfunditis odi.a,inimicitias |[®|
céndo iuadetis. H ic omnia dieendo* conrrahos fcandàla
pônitis.'Ei go vnicuiqué veftrum didu m eft iSedensaduerfus
fratreni denotabas,& aduerfus filium matris tuiponebas fcaddlum\
diëluin eft,per Prophetam Ézechielë : Ètmâledicebànimibi
ih populo meo.propter pie na tnalü Ifordéi & buccelld panés,vt occide-
rët animas xqu'as nooportuitmon.. Auditergo Deus iniurias nô
fibi débitas & h niufih odi habitaciilum deférit : Èt ho m b
qui Deo plenüsin Ecclëfiâihtraiierat;egrediturVaSinahe:
Diaboliis qtn Vblabar quafi fur aliquid ihuolaié, adiiitùs
A bperibuS
Wf*U9-
pant.2.
\&6.
Ecclef',4 -
Hfil. 14
bpetibus vefttis,videt tojtutn fnü fadtüm ciTe,vnde vólebat
paululuni aliquid tollere.Ergo de vobisdixitDeustVitó#
furem,&turrebascumeo.Den ique in Euangelio fip fcriptum
eft:.C«w aut ent Deus deferuerit hominem,remanet vasinanerjjiiri-
tusautem imitiundus erransperlocadeferta3ieiunus dieet, : Domus
mea vacuaejhho'c ejldicere,quime excluferqt,exdufus eft. Reuertar
illuc,& habitabo.Etaddttxitfecum al tosfeptem fauiores, & habïtachö
criminandiadconUitiücatholicorum cunófca compo-
nens,multum ad arbitrium tuum declinare conatus is. Si
enim pùtasper Prophètas ficdiéla eflè omnia, vt ad tem*
poranoftrapertinèaht;cxcufiitoluda:os, de quibus hæc
diéla eflè confiât, qui diuiferunr Deum yïuum, Deum ve-
rum,Deüqui illis beneficia prçftitic.Et feceriint fibi idola,
hoe eftjlacus detritos, qui non pofiuht aquam concinere.
Matth.
Marc, i
L ut.3.
jfalm.4 4 .
D
Sap. 4.
bitillic,& emit bominùilliuspeioranourfmis, qudm quafuerunt j Ideo perennis maieftasexundat.Sîcut infbnteiti aqua Iar
primàtHoce(kvtdebasfurem,&concunebascùmio,&çummee- j -û - .: 1 l . j _ 1 r.
chis particulam tua ponebds.lixeexicos dicitmcechos,&: moe-
chasEcclefiasillorum ; quasalpernatur & répudiât Chri-
ftusin CanticisCanticorum,quafidieat '.QmdmiïïtcoUigttis
noneceffaria'tvnq eft diletta mea,ynaeftftionfa mea, vna.eft colum-
ba mea,id eft,catholica : In qua & vos cum eflè poflètis,rç;ba-
ptizando inter moeçhosparticulâhabete voluifiis.Ët quo-
niâ vos eflèpeccàtores'diuinp teftimonio manifçftimmè
comprobatum eft:etiam illud oftéfum eft,tua atfxilia contra
te militafle.In auxilium enim adduxeras Prophetam in
quo leiftum eft,Sacrificitim peccator is,quafi quiviftitnet canem.
Iam pectatores vos eflè,ft pudor eft vllus, cum dolore coign
o fee. Etiâ illud difee,cuiusvox fix:.Oleum peccatoris novn-
getcaput meumdTacnim non intellexifti, cuiush«c vox fit,
vrique Chrifti,qui neçdum vnélusfuçrat, cum rogaret, V t
oleum peccatoris non impinguaret caput eius.Hæc tu no
intelligens dixifti : QuiaProphetatimuit oleum peccatoris,
àSamuele iamdudu puecvnâus.fuefat:Qui cantabat,
non fuit ratio vt iterum vngeretur:Ergo vox cft Çhrifti dicenxis,
Oleum peccatoris nonvnget caput meum.\?ceccs(anx,noa
iuflioncs.-Defideria funt,non præçepta.Nam fi iuflîo èflet,s
diceretjOlcum peccatoris nô vngat capùt meum. Vox eft
ergo filij Dei iam tune metue?}tis oleum peccatoris incur-
rere,id-eft,euiufqi hominis:quia nemo nô eft peccator,nifi
folus ÎDeus.Ideo filiijs élus ymuir oleû homunis, quia feedum
erat vt Deus ab homine vngeretur. Ideodeprecatur
patrem, vt non vngatur ab homine, fed ab ipfo Deo pâtre.
Petit ergo filius.-videamus'an conccfîèrit parer. Hoc Spiri-
tus fanôtus indica.t 6c maliifeftat in pfalmo 4^*vbi ait ad i-
pfiim filium : Vnget te Dominus Deus tüus oleo exulfatiohis aliter
àconforttbustuis. (jo|ifo.rtçs,fuerantIudæorurnfacerdpces
Ssreges,quos fingulps vn&os ab hominib.côftat.Sed quia
filius à pâtre,Deys à Deo eratyngebdus, fecyndum quod
filius petijt,& ipir;tus promiflà nüciauit, compleuit pater
in Ibrdane. Qupcum veniflèt filius Dei, Saluacornoficr,
à Ioanne oftenfus eft his verbis,Ecce Agnus Dei.Uic eft,qui
litpeccata munit. Defcendij in aquam: non quiaerat.quod
in Deo mundaretur,fed venturum oleum aquadebuit an-
tecedere, ad myfteriainitianda & ordinanda & implenda
bàptifmacis, lbcuscum in Ipannis minibus haberecur,fe-
eutuseft ordo m,yftbi:ij &compfeuit parer, qtipd rpgaue*
rat filius,& quôdnunciauerar Spiritus fandlus. Apertum
eft coelü Deo pâtre Vngente,{piritale oleum ftàtim in imagine
columbædefcèndit, & infedit^apitleius, & pçrfudit
eum,vnde coepitdici Chrîftus, quandoyniflus.éfta Deo
pâtre,cui ne manusimpofttio defuifle videretur, Vox audita
eftDei de nube diccnt is:Htc eft film meus,de quo benefen-
ftMncaudite.HoceÙ; ieitur quod ledum elhOleumpeccaioris
non vnget caput jweiow.Rationem veritatis,frater Parmenia-
ne,vt ferp addlfce ^ quoniam nunÇje'mpus elfe inueniûi
difcendi.Ét illud quod in Solomqne Prophetaledum ef-
fe dixifti : Eilios adulter arum imohfummatos,èc fpuriayitula-
lamina altas radices dare nonpoflè.Hoc & fimpliciterdi-
<dum eflè intelliglpoteft. Vnde fi figuram facias, veros ad-
ulteros excufafti.SedJaç vtfingùlariter didum fit,hoc de
hæretids didum eft,apiid quos fiint facramentorum falfa
cofmubia:& qbQCUtn thonsiniquitasmuenitur:ybiinex-
tetminium fidei corrüptâ funt femina.Dum Valentinus filium
Dei in phantafmate,nonin carne fuifle contendifefi-
dem fiiàm fftorumque cotrupit. hîatiuitati$-eorum fcmen
extermiiiàtum eft, qui hori crediderunt filium Dei in carne
natum de Virgine Maria, 6c paflîim ih carne.
Nam ôc illud quod in HiereihiaPropheta telegifle cô;-
memorafti, exhottuiflè coelum quod duo maligna popiiius
DeifeceritjVtderelinquerentfontemaquævitæ,& foderent
fibi lacus detritos,qui non pofleht aquâcôntirierë.
Legifti q.uidem,fed V t ferés habet,iritelligete noluifti i ftiigiter
defluentibiis venjs exuberat, idolavero fi non fiant,
non funt,& lacus nifi fodiatur, finus capaces habere non
poteft. Lacus fine arte & ferramentis cauari non poteft:
idee idoium fine artifice fieri poteft : In idolis virtus
naturalis nulla eft, fed hominum etrore adiungitur & ap-
plicatur.-ifftimatur in idolo virtus. Quajillic nata non eft,
lacus eft arte detritus: cuius fabrica vexatib eft. -f
Hoc eft quod dixitDeus:Duo malafecifle populum fii-
.um,quiafe reliqueratfontem aquas Viu*,& effoflos & detritos
fibi fecerat lacus. Etenim ludsoru populus deferu-
erat veram,quam non nouerat maieftatem: & idolorum
inquinatam fecutus fuerat religionem. Hoceftquoddo-
let Dcus. Hoc eft quod dicit cCelum exhorruifle. Nam &
per Efekm idem Dei dolor eft, dum in hoc duo teftatur e-
lemenxa,dum air;Audi caelum, & percipeauribus terra.Filiosge-
neraui,&exaltaui:ipfi autem me dereliquerunt.
Quare non de hacledtione aliquid,frater Patmeniane,
dixifti? An quia fiic non eft aqua nominata ? Intelligerise-
nim ftudio criminandi fic palpafle legem, vt vbicunque a-
quam fcriptamlegeris, praeftigijs quibuldam ad inuidiam
collegeriSj&euerriculo quodam malitix argumenrorum
intexto,ad te omhia.qu£ fiintbonatraxifti.Namqujiliseft
tyus intellebtus in hoc capitulo Hieremis, cum clamaret
Deus fe defertum ,efle,& fic effoflos lacus? pro fe irafeitur,
non orore fua.Aquaenimbaptifma,tisresDeieft,n6Deus.
Quare vides,te fine caufa fecifle conuitium:& fingens pro
arbitrio tuo, quod voluifti, vt Taurinum & Macariu’m lar
cerares, perdidifti,quodfapiensvideris, dum fenfiistuds
inuidia deprauauit,& intelligendi tibi aditus claufit. Pro-1
laatum eft ergo, te non contra nos, fed contra vos dixifle,
quod ante didum eft de oleo & facrificio peccatoris.
S.OPT ATI EPISCOPI MILE F i t .
contra Parmenianum,
L i b e r Q v i n t V s .
QY i fiierint traditores & au&ores fchifmatis, in prime*
libro manifeftiflimis documentis oftendimus,
& apud nos elle vnam & verartii Ecclefiam Catholicam fe-
CUndo monftrauimus.Tertio verbpfobauimus,qu^ afpe-
refadaefle dicuntur,ad nos minime perfinere;& vos ma-
gis pefccatores efle, iudiciodiuino docuimus. Iam deba-
pdfmate hoc loco dicendum eft: in quare quxnuncagi-
tur quadtio tota confiftit, quod baptifma veftra violauit
audacia, dum id voluiftis iterare, quod feinel nlandauit
Chriftus. Quod nec tu riegas, frater Par meniane, quia in
principio tradatus tu i, multa contra vos pro nobis, q u i
hint noftfa,dixifti.Comhiemorafei enim in comparatione
baptifmafrs, feme! fadum efle diluuium, 6c vnam circun-
cifionepi fuifle aphd populum Iudsorum. Et cum h«c
initio didionis tuaelate tradaueris, iti jpeeflu tradatiis tui
frorum immemor fadiis es »induccndo duas aquas, & de
aqua vera 8C falla didurus , prirtcipium fermohis tui
infipienter perftruens ordinafti: Irifirmando , confir-1-
mas fandi baptifmatis vnionem. De circuncifione lu-
daica , quafi rundamenta iadare voluifti, quodbapti-
fma Chriftianorum ih HebrseorUm circuncifiohe frte-
rat adumbratum. Defendifti catholicam dum itripu-
gnas. Etenim in progreflu tradatus tui, alterum te inani*
re. profeflus es, vt alterum repltre videreris. Extra haere*
ticOrum baptifmata , dum dicis alterum 6calterum, li*
cetdiuerfabitendere conatus fis,non poflis negare: quia
duo funt: ex quibus dum conaris ahferre alterum, labo-
rafti vtdefecundo quafi primum facere videreris. Cir-*
cuncifio ante adtientum baptifmatis in ffgura prs-
miffa efti>& i te tradatum eft, apud Chriftianos duas
Baptifinai
Donariltis
icerntuaji