Htbr. I.
B
C
'Hçrefis quç
alias omnes
laudat &. ..
probat.
'Matt h. u
Matth. 20
Pfal.tf
Pftl.is.
\ , a , . rhtiajt.'Epjt.m x . .......... . _
iu d cn on legitu rin E c c teu a leg itiird -qdibuldam,h6n | ftatutumacderinitumaniea.' ^ o a ia tftsA p o lto Iu s li'on
tameii in Ecclefia legitiir populo , flifi tredecim Epifiols fcparapit in cruce diuinitatema carne,dicens :Si earn cogno:
ipfius & ad.Hebrsos in‘erdum. Et in. ea quia rhetoric^ i tt^eHtimtquam Downturn miieftatU tnu.ijixtfieiitd Fau1us itaq; ■
kripfitjferMbHeplaufibili, indenOnputantfeffc eiulHem coniunxicvtrUmq?jVtChriftibonitatcm&mikricqrdiarnl
Apoftblk Ec quia & fi&hito Ghi iftum dicit in ea,indcnon j nobis manifeftaret pleniffimam: Petrus autem Apoftohtt
legitut/“ De paniteniiaiutempropier Nouatianos sq u e .! cjubd datura eft paffibile, 8c quod eft impaflibile noeuitex
i&w -.r *k bmmibmd&id_________ Aw«Gufii ergofa<|i\m dint Chriftum, corporfc non* *d iMuinnrirthatiies -miidem eft-cofpofre*vraineatus audicit
fo&um j,cum doceacsibidem quod diuins fit & pater-
hje fubftantias films, quietfJpl(Mdorglem,\nc{\}k,& tmagofub-
ftantimeius. Pcenicudincin etiam non excludit docendo, fed
diuetfum gradum dignitatis oftendit iliier hanc qui integrum
cuftodiuit, & iilum qui peccauit. Dignitatis eft igitur,
detrimetum in eo qui peccauit,non damnum (alutis. Nam
fi forriter quit pugnauerit per martyriuiq.reeipietpriftinam
dignitatem,autficondigne in hoc feculo vixerit, impetrat
quod defiderat adipifci. Nam in ipfa epiftdld rcbaptizato-
resexcludit, non baptifmum painitentisabnegar. Confe-
rendum qUod interdum in multis frUtSluofiim inueniatur
âpcttOjdiceOs: MortuuS quidem eft corpore,viùificacus autem
fpfritu. Neqiieergocaroàdiuinitaté,nee diuihitàs à
carne aberat, cum caro pateretur humana hatufaliter, & in
hoc îpfa perràitterite Chrifti diuinitate myfteriüm nbftræ
eau fa falutis confummatur à Domino, vt plena deüi&iofîe-
tet ioimicij Vt in qùo videbàtuïVt homo pâti, qui Deus erat
incàrné^nonfibi,rednobisiamvinceretinimicum,nobira;
antedeüiékis in fuipafsibtïe|in êum credentibusyincendi
potentiam apei iret,eumq-, fèqüentibus coeleftem gloriam
mmiftraret. Non ergo Dei naturalis pafsio & dolor talis in
diuinifâteeiusgigncbatur,fic&t quidam' çftimant,alipquin
homo (olum erat, non Deus & hbmo, vt fcriptüm eft, fed
pffinitentibUJiquodpoftea fidejyitajbonbbperej& in hdc, myfteriüm noftnë caufà fàlutis æternæ c• o«n fumriia•b. atur,
feculo d Domino collaudati funt perfeuerantesiam in rebus') quod ante fuerat nunciaium a lege pancer ocprophetis.
bonis & bperibus ftiictubfis, quod- Dominus dixeraf per
Prophecam; Non ero memormalorum eius/ed bohorurii
potius, 1 ;ilmin bonispermanierint operibus. J
M E t f T i a s i . 4 1
MÉlitiani funt à Melitio quodam m AigyptOi qilide
parte fuerat Arriana, & abîê^lus eft àb Ecclefia Ca-
tholica,quipofteaquafivcrum fequendo fiifceptus eft ,&
difdpuli eius cum eo pariter. Atqj iterum indifferenter poft
hæc ageré cupiéntes, çommunicabant & hæreticis 8c eccle-
fiae Catholicæ. Quorum cum cognbuiflèt indifferedtiam,
exorteseôsfuæcommunionis effecît Ecçlefia Catholica.
R H b T o r V i. 4J
ÄLij fiint in Ægyptb/& Alexandriâ à Rhetorio quo-
dam ,qui omnes laudabat hçcefes dicens,omnes bene
lèntire,& neminem errareéx eis,lèdambulare benè omnes
illos,& maleeos non credere ientiebat. Si itaqj omnes laudabat,
quem vituperabat? Ergo non tenet quod verum eft.
Et Photinus ergo laudandus eft hæreticus, qüi Ghriftum
Dominum negateffeante fecula cum pâtre; Etomnis hæ*
reift, quæ blafphemac aut in Patretn, aut in Filium, aut in
Spiritum. Cur itàque blafphemos hæreticos laudat, cum
Cos Chriftus Dominus ex hoc iam leculo damnauerit, di-
cens: non dimitti bominibus blafphemiam in Sptrittftn fmftutn,'
blaipheman tibus & perieueran tibus, tteque hie, ncque infutu-
ro i Ptopterquod cdnftat ÔC iftum eße hxreticum, imo potius
njhiiicire, qui eos laudandos non vituperandos & ab-
iiciendosiudicauerit.
De d'winit*tecyißi,H ÆRKSis; 44
A Lia eft hærefis, quæ dicit diuinitatem doluiffè, cum
X X caro pateretur in cruce coniunéladiuinitati: erransin
eo quod non iblum diuinitas pad non poteft naturaliter,
nec teneri, neque videri^verumetiam bec anima hominis,
quar à Deo faéla eft,dicentê Domino : Nolite tintere eos quioc-
etdunt corpus, artimam autem non pojfunt otcidere,fed t miete hune
potm,quipoteii animant &corpus perdereingehennam.Ëmntittt-
quemodisomnibus,quidicuntdiuinitatemChriftieftena-
tura paffibilem, 8cimpie iènriimt aut doluifte, aut fleuiffe,
H A r e 8 is trtformem Deumfaciens.
E
C*f..2 :
E St hætefis,quæ dicit vefiîti rrifdMnem Deum elfe «
!cômpofitum,vtquædam pars patrisiquædamfilii>quæ-
’ MJ'fteiiui
jlTriQiijù
dam Spiritus iânbti fittatqueitacredi debere adlerit,& hoc
dreens nefcit, nec iiitelligit diuina; icripturæ ièntèntiam:
Triformem eriim quaridam dicens fiibftanriam , mu! to
blafphemat maximè , ignorans quod alter eft qui rhifir , alter
qui miffus eft. Ergo eft ver3 periona patrîsquæmifit filium,&
eft vera periona filij quæ aduenit de pâtre,& èft ve-*
ra perfona fpiritus quæ ft filïb SC pâtre miflaeft.Trium itaq;
harum perfonarum vna eft veritas * '„maieftâs8£ iubftantiæ
æqualitas^t diuinitas iêmpiterna.Qüalis eft enimimmen-
fà & inenatr'ahda Pàtris perfona,talis ëft & Filïj,- talis eft iàn-
(Sti S pi rit üs : vt in diftiri<ftibnë hominum àc triutn petfona-
rumnon fitaliqua'naturædiuerfitas.- Immenfibil'S'cft igitur
hæc Trinrtas,inuifibilis& inenarrab'ilis, quæ fide foluin
cognofdtur : non tamen expofitione humabæ vocis,àc iën-
fu mortali condigne exprbinitur. Cum eiïim dicit mitte’re
Pattern Filium,& Filium mittereSpititum lànélum, perîb-
narum cauia dicit iepdtatione difiunélos & oftendit propter
Sabellium icilicet & Photinum hæreticos, qui con-
digne de Deo intélligerenolùerunt, dicéme Domino : Gui
me fimilem' fèciftis,dicit Dominus, & cüi fimilisero ? Sicüt
enim «felum diftac à tçrra,ita diftant fenfus veft rii& cogita-
tiones, corifiliaveftra à fenfibüs &'cogitationibus meis,
dicit DominuSi 'Çum ergo dicit mififlè patrem, eroiffum
fuifie filiuri^perfonarum eau fa dicit, né quis auf ipfum patrem,
aut ipfiim filium e0èæftimer,quod ita fèntiens délirât
Sabellius : Et ne iterum mjfFus^filius de edslo æ(limetur non
eflè vbique in pâtre,dixit quidem fê miflum i patte: vbique
tamen elfe cum pâtre oftendit, dicens; Pater qui me mifit*
meeum efti’ Non ergo fèpâratioriem loci dicit, cum oninia
& ipfe filius com pleat,contineatq; cum Pâtre 8c iàhélo S’pi1
ritu/ed vtPatris veram perfqnam ,8c Filij tâlem qualisPa-
rris,& fan«5li Spiritus,fieu t Filij'veram credamus perfonamj
harumq; trium perfonarum vnam qualicatis fubftantiaro*
maieftarem 8c pocehdam cognofcamus, hæc ita docere di-
gnàtus eftj& in carne maximè conftitutusiin qua&eius hu-
militas enituit fèculd, &inenarrandarefplenduit bonitas,
&condefcenfiofragiliratis humanæ in tam copiofaclemë-
tia ac liberalitate,vt geri'eri manifèftaret urhumàno* hæc ita
[Patte D
'tere fitiuö
luid &■'
aut irigemuifiè: pafljö ehim CWifti eft carrialis,naturalité 1? \ dignatus eft operari,atq, loquipro noftra falute',v t nos feite
non diuinitate dolente. Ideôque non cognofcebatür 5 lu- de Deôjôc capcre & intelligerë aliqua ex patte valeamas.
t)e Coelorum diuerfitate* S i
Ë céelorum diuerfitate eft hærefis quæ ambigit : Séridaâs
qui ctacin carnepaffibdi ioqüêndq,qui de lé |e& Pro-
phetis Deus vêtus nunEiabatûr.palamquein cârne veniurus
prædicabatur,dicente Propheca: Deuspalam veriitt.Et iterum |
eodemProphe,taDaiiid:D<wM/»wpa)if b&ed tta tism e a j& c a tic ii \ .
me i. Qufeiftenim calix, nifi eiusp^ffio ? qui tàntæbônita,tis - JL / pturaenim in primo die coeliim 8c terra fàâadeclarat
munus ôc*c!emenciæ liumanogeriëri confèrens, ab Iudæo- duo Hæc elementa:Secundo firmamentum æquefàdum,&
rum iniquiffîmoignorabatur populo: Paffus itâqj ëft carné nihilominüs ipfiim firmamétiim coelum appéllatum fuifle
paffibî!i,non diuinitate naturaliter impaffibili,qui 8 c agno- teftatur. Dauid aute dicit de coelis k a tL a u d a te Dominumcoeli
ièicur,& creditur noabfentetarnen diuinitate,tèd coniun- (teltruin,&aquaquafupercalosfum.SiaéetQô fcxcoe\(>^ftcû-
â a cum corpore'pariter propter myfteriu cohiltmmationis dum Dauid, 8c fèptirrium hoc firmamentum accjperéquis
— ; I ! ■ -1 . volticrit *
I fui»1
*m{. u
—iSigiSfiMtat-nämSaloradn tr« coclo« d M a « bIü, ' Bei, & fpiritalpin ßne co lb u fit gtam , vt fitAi capax ho-
I ? lütn CGtli Pau'us«que Apoftolus vfque ad tettium ffio legis diuin* ndnimpotensi donuno monfttaietut. E.-
&ClnmretaBtümfatetut. 5iueergofcptemquisaeccpeiit, uifiensdl ratiovetifatis , quod SebeatusdicebaiDauid,
jrL . . . . 1 n S H . non errat: auia & Dominus ffaad^taamma anniimmaamm pprnimmuutmti,.ffiiccc coorrppuusps plalfamftantautmuu:Ai. lM«fai«utfoc ttuaut,,
inquit, Domine fecerunt&plajmauerunt me. Ac fic poltea fuifie
intufumfpiritum,deelarauudiccns:£r Jpiritum jamtum tuum
ne auf eras a me. ' * t
H a r e s i s de anima bomint tnjpiratd. ^ ;yo
a L i a eft hsrefis.qutE dicit infpirationem animam efle,
non infpirationem in animam datam fiiifie, ignotans
quod fiinfpiratio anima eft , quomodo iudicare poteft q>
a Deo eft infufiim proprie , cum non attendat, quod infpi-
raciodiuinifpiritus eft qua:dam gratia 8c perfeiftio dignitatis,,
vtpoflic homo capax legis caleftis cxiftere.Et quam ha-
benti animam Adte patri noftto data eft infpiratio, non anima
infpiratain eum fit, oftendit ii^Euangelio : ficut antee-
Wiïlm.10.
nim inAdam infpirauerat ipfe, ita poftea Apoftolishaben-
tibus animam poft re fiirreil:ionem,diuinifpititusmaiorcm
gr atiam infpirauit dicens: AcciptteJpiritum fan6tum,8cc., Et no
dixitanimam accipitc, fedfpiritumfan&um. Quiergoin-
fpirauitfaifto hominihabenti animam A d s , ipfe & poftea
infpirauitbeatis Apoftolis habentibusanimam , vt cogno-
fcant,quod per ipliiro cundlafint, & fine ipfo fa&umnihil
fit.Nulliusrationiseft ltaq-^vt velit quis exiftimare infpirationem
efle animam , cum fada eognofeatur anims , qus
fub legis conditione pofita iudicio obnoxia reperitur , de
vt Dauid.-fiuettes | flue duos, non errat: quia & Dominus .
aitiPatct qui inemtis eft. Nam & Pagani vnum emlum ,v&
cgjios proficentur interdum. Dauidergo quod plenum eft
docuit,Salomon autem qirodcx parte eft, & bcatus Paulus
xque.tiber autem Geneicos duos cmlos nobis tiuntiauit,
H ^ u b s i s terrmkatitudmii igm rm a c te f’ ohdm. 4 7
A LtA eft here (is qua: de terra ambigit,ditens:hatic efle
X X.fo iam , 8caliam oon effc.-Ignoraos quod alia eft, qu*
veluti matrix eft omnium tecum, vniuetlaq; con£iner;quae
ouafifax, id eft,materiatepetitUtinfetiptueis, quit eft.m-
uifibilisdeincompolita, quaed Deoifadtaeftin primodie.il
H a u t em in qua habicamusfupetaquam fundata oftenditur,
vtdidtDauid: jgfiadtfitmMfittrayum. ' Nam
matrix omnium rctumtecta inimenfa eft, ilia priot quatin
primo die fiafta eft,qui conrinet aquani , & hane terra qua:
habitatutdriobiSiqua:8ehumanogeneriiSevolatillbus,leipentibus,
pecudibus,ca:tcrifquealijsFtuges&iru6tusexhibetbpulenter,
iuflaaGh'tifto dominoSaiuatote ./tcuclen-
ptumeft inlibto Geueleos.cteacutifeiuite, |
R nsts ajuamd Du faltm eflenegam. 48
A Xi A eftbirefisqu® de aquaambigit,quod>nonri<fta
x \ . f i t d Deo,fed fcmpec efle cam ex leiuetipfa a d f e n t ^
^ ^ f i rd D e o fedfcmoerefl^camex(ebaetfpiaadferit, i-1
unorans ouodii maius elementum fadtumpd eft terra,qua-1 oicidm: fed hancc,mac , qaipmjl Corfu,
to macislt minus,id eft aqua, qUKContinetur drerrar dice- dereingthtnnam. In|piratioltaque, quxnoneftaniinaifed
re P r^beta Iona: feruutfilm Dei,qui fecit mat & aridam. \ gratta dignitatis dediumo iptritu aDco Ghtiftp proueniens
EtDauldbJcmdieitfadlamaquamdDomino,Ettrespuetij omnibus,quamhabentes &cuftodientes adlcdtionemac-
ftidem1 'Abaitaque eft terra,quecoutinet vUiuerfaj&alia cipiuntgtat.amm,6tvtApoftoh,8tpropheta:&omuesmftu.;
ltiaem. Alia q fimdata eft'uuippeifta quahabitatur Iniuftiautemnegltgentesaccontemnentesamittunttan.u
d^iobft^dequaait Propheta: Qutfundiiftittrranfitftr aquam. I meritudignitatis,vtSauliIl'e,dequodidlum eft’.RcccJht abeo
No^UaravtiquoptimamtHancitaqueteuouari&putgad
neeeffeeft.quamfie moueri iaepe cognofcimus tetrte mo- mal.gnam an,mam non mtrabn ffu tu s fap.enux, icnptu-
,tu,de qua ait dominus: Bgd fuum nomm cxlum,& M ter- ra teftatur.
Mws.Ecitetum Dominus ia:cxlum&mramaanfin in Euan-
gelto. Hictettaicaque veluti de tadicibus illiuspriocisco-
gnofciturhabecefubftantiam, q u i iupraaquammbfiftcte
fufia eft,qua: copiofe humano gened exhibet alimenta,
H a f. s i s de Da,« corpse hum,no. qp
H" M s 5 1 s eft qttoque i q tö dicit ahte cotjius fuifle
*i homing
jnimam»
®m SS.Pa-
jts ferme ^
pues Sc
' plaaato %
^Genefc-V
erudite ;
Je.orrhor-
te.hifto-
k&ger-^
'.auefpira-
:15 vit*, f
I D. I
Wfato lo-
)«nimara:
itionis pat,
iipem in-’
Higain.
■ ldcGlfttS
Li-aduct,^
p hjtcftsf
'*boanii
, a,ha:rtfi_;
i&Sixtum
H f i l
*>»{.*. I
homintsfaftum , nonabimam: & quod imago Del
; corpus,fitnonanimahominis, dcquodfecundumptaide-
ftinationem dixetit.itaatbitratuticum dieatlaiptuta:Ette-
I cit Deus hominem,ad imaginemfuamfeeit eum, maiculu
& feeminam fecit eos.Iguoiaus pto.phcta quiddixetlt : Gu
dicit enim fteiamus: ptomittit ladumm fe , cumque dicit:
fecit Deus,iam opus faftum demonftcat,&&aam non cat-
I nem, fed animam,qüs rationalis eft declarauic: Nam quod
I caro fine anima noti poffit eloqui,rion eft dubium: ergo caro
organum animséff tatiOnalis. vMafculiim 8c tcemmam
cum primum dicit fcriptuta,nóhic cprporum fexurn^ fed a-
nimsdomittantis,& fubiacétis dcclaratindicium. Etquod
non corpora fint ante fa&aiacentia, ficiit quidam sftimat
iriiptudentes,non eft ambiguum.cum caro A d s , acmuhe-
1 ris poftea farfta fit i n5 fepiimó die dicit fcriptura de Adam
ita; Er actepit dominus ten am de Umo.&plafmauit hominem,que^
fecit. Vides ergöjquömödofaiftum hominem,id eft,anima
I ante oftendit tatipnabilera & immprtalem effe creatam a
dotiiino, qits vtique imago Dei eft appellata? Terram au-
tem delimoacceptam adiundtam aniros,ideft,exteriorem
hominem, corpus fragile die fequeriti maniFeftauit plafma-
tiim, acimmifro fopore in Adam, póftéaque de cotta ems
accepiffe dominum , & feciffè nmliprem fenptu^eftatur
ac.prsdicat: Ec vt primum fit anima-fa&a.id eft,k^to dip;
die adtëmfepciiitocoCpüs^deierraplafrriatiimAds:Sicae
viiicocpocc,i4;eft,,delat?t^iftsfidamfmmjhim j hjfrum cómmunis^eft c ö r p o t é In t e ïle d ü i aürem fo I
X ^ ^ n l i i f t a . ï p n e i n t e ' lutrimodpe f t h q t ^ ^ ^ d ^ v ^ t u o tu f i s _ammg l o .)
■-— - — r ---------------------— —----------------- ------ • E e c 4 tentia
iii.
Âhimç cr‘c|
atæ poft Aft
gclos. ’
H a r e s i s de anitnd&inteileftu hominis. 51
ALiaëft h^refis.qus dicit hominis animam non fuftam
a Deo appellati animam* fed ante, inquic int elledus
vocabatut, & ecat incslo ,: poftea autem, quia terrena de-
fiderauit, difceflifTe earn de ccelo , & ex eo cam animam
nuncupatäarbitrantur lignoraces quodinprincipio fa&a a
Deo, & cteaca poft Angelos anima eft appellata a domino,
hoeque nomen proprietatis accepit a deo, vt anima non
intellëótus vocaretot, direhte fctiptura:Animaeiusin-bo-
nisdemorabicur. Et iterum : Qnod non detelinques ani-
mämeam in inferno. Et iterum conuertére anima meam
requiem tuam.Et iterum: Anima mea conturbataeft valde.
Et iterum: Ita defiderat anima mea ad te Deus.Et iterum:
Benediótus dominus qui fecit animam meam. Illud ifaque i
Philofophotum inani fententia adferunt, quod diuina fcriptura
non ita prsdicac.
Gndfi'uorum & Manichaorum H a r e s x s de.ferpentibus
& ambus. 5 1
r SThsrefisqüspecudes,&ferpentes.öcaues rationabi-
•^ le s arbitratut eflfe vt homines, fieüt Manichsi,&Gnofti-
ci perditi,& quidqujd poets,& Philofophi Stoici fufpican-
tur : ignorantes q> homo rationabilis intellerftum habeac
animi de deo, id elt feire pofle dedeo & ctederC: Senfum
autem habet corporis ciim pecudibiis,quippe&csceris aliis
fimiiibus,qus fenfum quidem corporfs habere poffunt, m-
telleäum autem animi de deo habere nuilo modopofliint
autanimam imroortalem acradpnabilcvt homo,qui ima-1
göeft Del appellatus,dicence faiptura: Nolttefieri [tcunquus
& mulus, qutbus non eft mteSeämEt botho in bonore cum effet ', mn 'pfirln. ?«
mtellexit.comparatiueftpecudibus infenfätis, &fimilisfactus eft +8-
lis. Senlus itaque pecUdum ,^aüium ^ ÖC (etpe.ntUim novftlm.
Srifta nbn
elfe râdpbai
i&ilia»