\ttCor.iJ.
Ephtfj.
\ColoJfl.
c
LUC. 22.
jîp$val:$.
Bfbtr-r.
'{E^tch.y
\A3 or.j.
&filiam confitemur, dcfubftamkDciPatrisfiliumtdc j Efaiac Prophet® , quod D E I patris gloriara propriis
diuina auSIoricate d ocuimus, Hieremia Propheta dicen- obrutibus confpexiffet , prsbUit teftimonium dicens:
Kfupiro»&toMiipitepUnUum,& fuptr ftmitM iifirtilumen- \ Hsc dixit Eftiu , qmndt viditglorutm am , & Imtus tfl
tatiouem,quia defecerunt, eo quod nonJint homines,quia audire J --~
noltteruntvocemfubflantiamea,avolucrtbus coeli vfque ad tumen-
ta mente exciderunt. Itçm ibiYg#» ßetitin fubfiantia Domini,
ér videbit verbum Dei ? quisautemprabuit & audiuit I Ec ibi:,
Si ftetifient in fubftantia mea , & fi audijfent verbd mea , &
fi document populum meum, auerterem eos à ftudiis eorum pef-
fimis.
Et Apoftolus : Cum fitfilendorgloria & figura fubftantia
cius .ItemipCaPartictpesenim Dei faäifumus,fi tarnen initium
J ____ J ________c___!___faciev.fau fratristut. Vnumcibiquodvolueris mèadulcedo »jm eff.. Exhoc tandem agnofee, quoniam qui ebseèduo-
Dei Patris fubftantia »uncupatur, ab eadem alienuseflè
non crçditur.
Si tibi dixerint : Ideo minor eftfilius,quia peripfum
Deo Patri grati® rcferüntur.
R es p o i . ExhocqtfippeApoftolica, vndehocvi-
deminiponere teftimonium , ex ipfo & nos abfque filij
nomine eündem ipfum fæpenumeroDeo Patri gratias re-
tuliflè probamüs, ipfo Romana? Ecclefi® feribente : Gratias
autem Deo,inquit,quiafuiftisferuipeccat't.Et infra: Liberati
autem àpeccato ,feruifaätefiis iuftitia. Et ad Corinthios:Dw
autemgratias,qui dédit nobis viäoriamper Dominum noftrumle-
fum Chriftum. Item ibi.Deo autem gratias,quifemper not trium-
pharefacitin Cbrifio.
Et ad Ephefios: Huius reigrattafleäogenua mea ad Patrem
Domini hofiri lefu Chrißi. Et ad Coloflehlès: Confortatife-
cundumpotentiamgloria eins in omnempatientiam & longanimi-
tatem,cum -c. _ j •r.«,«.
Ét in Genefi ad Iacob idem Dominusdixit * Egofum 1
Deus,qui vifus fttm tibi in loco Dei,vbi vnxiftimihi lapidem,&vo-
mftimihi votum. Et in \ibto ludicam: Cum adbuceffetGedeon Iud‘6-
in Gopher patris filij Hefdri, locutus eft notteilla Dominus, dicens:
Vade,&euertearamBaal, quam adificauitpater tuus ,érlocum
qui eftfuper iüam excide, & adificabis altare Deo tuo qui v ifus eft
tibi in verticemontisMacoth in ordinatione. Item in Qenefi ad
Iacob.-Dixit autem Deus ad Iacob: Afcertdeiin Bethel,&hafacieEfau
fratris tut. Vnum tibi quod volueris eligedduo-
b us,taut patrem dicitoapparuiflepergenti* & niiumre-
uertenti, aut filium fugienti, & patrem nihilominus re-
meanti: quocunque enim teipfum ,verteris,euadendi co-
piam non habebis.
Si autem dixerint: quod,& fyllaba, proeo quod filius
difeipulis dixer itibaptizantesin nomine patris,&filij,&Jpiritus
fantti,intet vtrofque diuidit.
R e s p q n . Si enim h*c fyllaba, quaemagis pro con-
iundione tarn verborum , quametiamnominumponi“
tur,a patre filium, & Spiritum (an<flum,vt dicitis,leparat,
necefleeft vtnomenDei patris , qui in Genefis tertiäre-
petitioneiub trium Patriarcharum vocabulo, ideft, A-
braham,& Ifaac, & Iacob pofitum legimus,in femetipfo
videaturefle diuifum , aut in vnius Dei vocabulo , quod
dici nefaseft, fit diuifus, abfit, quoniam non diuiditur,
quod vnum in Deitatis fubftantiacomprobatur,ipIo,Domino
dicente: Ego fumDeus Abraham,& Deus ifaac,& Deus
tdatth. M
Iacob.lpfeiKmtn^dMoy{en:ßirte,m(imt,ihterrogauerintdi-
theum: Gratiasago Deo meo cuiferuiodprimogenitoribus meis in, cmtes> qU0(i nomenett iüudices ad eos: Deus Abraham &Deus ifaac
fide. Agnofee,quoniam ficut in patre & in filio vna eft cre- J & Deus iacoy mißtme ad vos,hoc mihi nomen eff in fempiternum.
dulitas & confeflio^ua Chriftiani vocamur & fumus,ita j y^es,quoniam per iyllabam & non diuiditur,quod vnu
F
in eisgratiarum a<äio, vna eft,dum petimus vt aliquid me-
reamur, vel cum pro collatisgtatiarum aädonemrepen-
dimus.
Si autem dixerint, quod ipfe filius diieipulis dixe-
rit: Ego vobis conßituoßcut mihi pater conßituit regnum.
R e s p o n . Sicut paterfiliqiuo regnumconftituifle
dicitur.ita filius patri regnum tradidifie docetur, Apofto-
lo confirmante i‘ Vnufquifque autem infuo or dine,zit,initium
Chrißus, deindequifuntChrißi, qui inaduentum eiusrefurgent.
Deinde finis,cum tradiderit regnum Deo patri> cum euafuauerit o-
mnemprincipatum & omnem poteßatem & virtuteni. Et in A-
pocalypfi : Eedem 'tftinosDeo infanguinetuo, ex omni tribu,&
lingua,& gente,&fecitti nos veo regnum. Quod vero vnum
atque commune habeant pater & filius,ad Ephefios feri-
bens probat Apoftólus,dicens ; Hoc enim feitote,intelligentes
quod omnis fornicator aut immundus, aut auarus, quod eil
idolorum feruitus non habet har editatem in regno CHR I S T I
& DEL Cum igiturvideatis vnumeilè regnum Pattis,&
filij,cür vos impio dogmate taliadcillo adfeuerare cona-
m in i? '';r
Si tibi dixerint ••, In hoc filius àpatre agnofeitur mi-
norfe èflè virtutis , quia folus legitur apparuifle Pro-
phetis.
R e s p o N. Quemadmodum filius Apoftolis acPro-
phetis apparuifle diuinaautoritateprobatur,ita &patrem
apparuifte iifdem literis edocetur,EzechieleProplieta di-
centeiEtfaäa eff fuper me ma nus Domini, & ait ad me : Surge,
egredere in campion, & ibi loquar ad te. Et furrexit,& exiit:&ec-
ceillicmaieflas Dommfiabatficutmdiefias eius,quem vidi adfiu-
uium Chobar. Et in Daniele: Videbam, &ecce quafifedespofita
funt,& vetußus dier um fedebat ,,&vefiimentaeïuscand\daficut
nix, & capilli capitis eiusvt lanamunda. , Et vt patrem fuiflè
doceret,quem viderat,proiècutus eft dicens : Videbam in
vifu noctis, & eue in nubibus ceeli quafifilius hominis veniebat&
vfque advetuftum dierumperuenit. Et in aiftibus Apoftolo-
rum,dé primo martyre Stephano ita refertur : ipfe autem
cum effet plenus Spiritufanâo, tntendensin ccelum, vidit gloriam
elfecognofcitur,&ideo filius, 6cSpiritus famäuspro bac
fyllaba à patre non funt diuifi,qui fibimet natura,deitate,
potentia,doCentur efle cphiunâi'.
Si tibi dixerint : ob hoc filius patri non çoæquatur,
quia in feripturis diuinis prias p ^ e r,& poftea filius nomi-
natur.
R e s p o n . Paulus Apoftolus, Gentium magifter&
do<ftpr,non quia patrem piiusnominauit,filio derogauii,
vel patri inferiorem oftendit, cum prius filium & Spiritum
fanótum à patre deriùo nominafiet, patri vcique nec
iniuriam fecit,neque filip , & Spiritui fandtp inferiorem
faille pèrdocuir, ipfo R oman® Ecclefi® comprobante:
habeo igitur gloriam in C h r. is to I e s v ad Deum,
Et ad Thelîàlonicenlès : Itaque,Eratres,ßate & tenete traditio
nes,quas didieißis jtfiueper verbum,fiueper Epifiolam noßram:
Ipfe autem Dominus lefus Chrißus,& Deus,&pater notier,qui di-
lexitnos.
*.The$ :
Et in Apocalypfi : Et vidi, & eue agnus ßabat fuper montem
ApocaU
Sion, & cumillo centum quadraginta quatuor millia, habentes
rtomen eius,& nomen patris etus. Et in Epiftola Ioannis : Qui
I é ;,
negatfilium,nec patrem habet;Qui confituurfilium,& filium, &
patrem habet. Item ibi : Quodfiin verbo manferitis , & vos infilio
&patre manebitis. Item Apoftolus : Hoc autem feitote,intelli-^JI^
gentes quod omnis fornicator, aut immundus,aut auarus,quod eff„t_U0(iqa<
idolorum feruitus, non habet hareditatem inregno Chrißi et Dei.Wjus die
Ecce filium priori locp à patre oftendimus nomina- .nir.ficef
tum. ^ } I f “
Audi etiam Spiritum {kniftumd patre filio priori loco
taxatum.Idem in Epheüosivnum corpus,etvnus Spiritus ficut
vocatießisinvnaßevocationis vefira, vnus Dominus, vnafides,
vnumbaptifma,vnusDeus etpateromnium. Nunquid, quiadi-
xerunt Apoftoli ; nos tefteslumus , & Spiritus ian^us, ^ ^
quem dedit Deus credentibus fibi, ideirco Apoftoli Spi-
rituilandto priores dicendi funt ? Aut quia Dominus in
Euangclio à Spiritu famfto aquam primitus nominauit,
cum Niepdemo Principi ludæpruminrimaret lacramen-
ti baptilmatis myfterium , obhóc aqudm Spiritui fan-
âoptæculide cognölcitut î Siquis, inquit, non renatus
Dei&leßmßantem ad dexter am- EtDominüsinEuangelio f fuerit ex aqua et Spiritufantto, non pótefl intrarein regnum Dei>
iThtfii
aiojfi.
W . s 7.
j fW-ih
£ t vtique nullus e ft in rebus liiima nis, qui aquam lapdo
fpirituipoffic pr®ponere vel co®qualem fpiritui iudicare,
cum non ab aqualpiritum fan<äum,ledaquamaSpiritü S.
purificaricertilfimenoueriinus.
^ Si dixerint,quodDominus in Euapgelio dlxerit: ßemo
renit adpatrem,nifiper me.
R es £ o n . In gratiafidei vna eft patri & filio vocatio,
quoniam ficut perfilium ad patrem adducitur, ita per pa-
trem in filij agnitionem adtrahitur.ipfo Domino in Euan-
gelio proteftante: Wollte murmurare inuioem, nemo poteftveni-
readme,nißpater.,quimemifit,traxeriteumadme. Et Paulus ad
Galatas:^Wos autem, inquit, debemus gratias agere Deofemperpro
vobis,Eratres electi d Deo, quia vocauit nos ab initio ftculi in falu-
tem,infanäificationemJpiritus &fidei veritatis, inquovocamtnos
per Euangeliutn nofirum in adoptionemgloru Domininoßri.l ESV
CHRISTI. Et ad TheffkloniccnfesiOramus femperpravobis,
vtvosdirigat vocationsfua Deus, & impleat omnem voluntatem]
bonitatis,&opus fidei in virtute,& clarificetur nomen nomini noßri
lefu Chrißi in vobis,&vosinillo. Etiterum: Vtambuletisdign'e
Deo,quivosvocauitinregnumfuum, & gloriam. EtadTimo-
theum : Hoc enim bonum & acceptumeß cor am faluatore noftro
Deo,quiomnes homines vult falups fieri, & ad agnitionem veritatis
mire. Item ibi: fidelisautem Deus,qui nos vocauit ingratiam i-
fimin quaßamus, &gloriamurinJfegloriafiliorumDci. Item
ibi: Confortatifecundum poteßatem gloria eius,in omnipotentia &
longanimitate, ingaudio gratias agentes Deo & patri, qui vocauit
nosxnfocietatemfortisfanäorum.Sipet patrem in gratia filij fui
&inadoptiónefiliprüm vocamur, vt vere filij eile ppfli-
mus,& ad patrem per filium peruenimus.qu? in eis diftan-
tia potent adprobari ? dum nos vocat pater,filiusfufcip.it,
& quos vocat filius ,, pari etiam modo patrem fufeipere
pfle nullus nifiincredulus abnuit,yel rerellit.
Si vero dix-erint:in hoc pater filio maiorefledocetur,
quiaillilbli läcrificium immolatur.
R espon. Ytvan®propofitioniveftr®abfque vlla fub-
tilitate, aut cömpÖfitione verborum a nobis competens
& congruum reddatur relponlum: Sicut pacrj,itaetiam filio
non folum Chriftianistemporibus, verum^tiamäpri-
R e s po n . Quod,autem communem opetamhabeant!
pater & filius,hoc modo docemur : Deum grimi hominis
plafma ad imaginera Dei communi operationis virtute fe - .
ciflèrefertur,feriptmadicente : Faciamus hominemudim’a- Gen.n.
ginem érfimilitudinem noftram. Item ib i: Eaciamuseiadiuto-\ *
riumfimile, Item ibi: Defcendamus,&confundamuslinguaseo-1
rum: Et,Fluit Dominus decoelo ignem, & fulphur fuperSodomam.
EtinEuahgeiio : Fater meus vfque modo operatur, éregoeperor, \
Item ibi ;Pater in memanensfacit opera hoc. Et: Quocunque pater
facit,eadem & filiusfacitfimiliter,&cc.Qua egofâcio non funt mea, I
fed eius qui me mißt patris. ; Et : Ego & pater ad eum veniemus & loa.i*.
manfionemapudeumfaciémus.Q y ® omnia non difcretam patris
feitemporis(äcerdotibus.multis vatijlqüe modisproba-
mus lacrificium fiiiffe oblatum, Daniele Propheta dicen-'
te : Won eft locus,inqamntttcspüeti,adfacrificandumnomini
tuo, ér inuenire mifericordiam, fed in anima ér Jpiritu humilitatis
fufeipiamus , & ficut inholocaußomatearietum&taurorum,&
! multitudine agrorumpinguium,itafiatfacrificium nofirum in con-
Jpectu tuo hodie,vtplaceat tibi. Et vt filiumfuiflè agnofcas,cui
hi tres pueri facrificium fe faffi funt obtülilTe, ex ipfius re-
gis ac tyranni, qui eps in fornacem ignis mitti praceperat,
confeflione addifee, qui fecum tribus quartum in ipfo ai-
ftuantis camini incendio Ibciätum prodidit conlpexifle:
Wonne,^inquittresvirosmifimusinfornacem vinclos ? Etdixerunt
ei: Vere rex. Et dixituEcce ego video quatuor viros folutos, &deam -
bulantes in medio igriis,& corruptio nuüa efl in eis, & afpeaus quar-
tifimilisefifilio IM, Item Dei filius per Prophecam loquitur
dicens: Ab ortttylis vfque ad occafumfacrificium offertur nomini
meo , & oblatio munda, quia magnum efi nomen rneumin Gentubus,
diät Dominus. Et Dauid m Plalmis a it: in templo tuo le-
rufalem tibi offerurit reges munera. Et vt h ®c de filio Dci le di-
xifle docerer,in alio PfalmP loquitur,dicens : RegesTharfis,
& mfuls, munera afferent , reges Ardbum& Saba dona adducent,
& adorahunt eum ómnes reges terra,omnes Gentes fernem ei. Et Vt
h®c omniafuperiüsdeiignata a patre filio Dei doceamus
fuiflè oblata in natiuitate eiufdem filij Dei,qn® fecundum
carnemfa^täeft,probamüs fuiflecompIeta,Euangelio co-
probante: Quod cum natus éffeilefusin Bethleem luda, in diebus
Herodisregt»,ecceMagiab Oriente veneruntHierofolyniam, dicen-
tes'.ybi eft qui hatttsrex Iudaorum i Erinfra: Etmtrantes indo-
mum,inueneruntpuerum & Mariam matrem eius, &procidentes
& filij potentiam pr®ftant,fèd vnam deitatis Operationen!
adnuntiant, & is qui paternum opus exequicur,pa-
ternis operibus aliénas eflè non creditur. 0
■ Si enim illud propheticum defolo patre appofiierint
teftimonium,quo didtum eft ? Sciant Gentes,quoniam nomen
tibi Dominus,tu folus altifiimus fuper omnem terram.
R e s p o n . Siautem exEuangeliofilium Dei cognofce-
resaltiflimüm nuncupatum,nunquam filio derogans,hoc
de folo patre didtum poneres teftimonium, cùm Icriptum
fit: Tu puer Propheta altifiimivocaberis: Sed vt filius cum patre
indifcretèmaltiflimishabitaflectedatur, Solomonis
teftimpnio comprobatur : Egofapientia, inquit, habitaui in
altifiimis, &thronus meus in colutnnd nubis. EcinPfalmono-
nagefimo primo : Tu autem altifiimus in aternum Domine, quo- pfal.91.
niamecce mimici tuiptribunt.Nam cum diabolus velletthro-
numfuijm contra creatoris fui thronumin altimmiscpl-
locare, elatus fuperbia, h ®c vifus eft nefando ore pro-
mere : Ponamfedemmeam ad aquilonem, inquiti afcendam Efa.i+.
fuper fyderactxli , fedebo fuper montes excelfos, &erofimilüal-
tifiimo. IteminSolomöne: Nedixerispeccaui, &quidacci-
ditmihitrifte, altifiimus enimpatienseft redditor. Siauditum
cordis tui feripturis non vis accommodate diuinis, qu® filium
alriffimum docerent riüncupatum, vel diabolo efe-
de , qui contra opifiefs fiiithronum fedem fibi voluent
collocare.
Si verb dixerintjfilium ex pa'treinitium habuiflè, pro eo
quod Iud®isintcrrogantibus, tu quis es> refponderit,initium
quod &loquor vobis.
R e s p o n . Paulus Apoftolus filium Dei nec initium die- Hey -
rum , nec finem vit® habere pbflefcribenS » iuEpiftola,
qu®Hebr^orum nomine titulatur , hoc modo ediflèrit, j
dicens : Hic Melcbifedecb facerdos Dei fummi, qui obutauit Abra- 'Gm.vf..
haregreffo a caderegum , & benedixit ei qui décimas omnium di-
uifit Abraham. Prïmum qttidem interpretatur rex iuftitia, deinde
rex Salemfine patre fine maire finegenealogia, ? neque initiumdie-
rum,necfinemvitahabens:adfimilatmefiautemfiliox>ei. EtinE-
faiâïi» humilitate indicium cm fublatumeft, quia toüetur de terra Wa. j-j.
vita,natiuitatem autem eius quis enarrabin Et in Euangelio: In lo*n- *•
princip'to trat verbum, & verbum er atapud neum,& neus erat Ver- ^ ,1 * 1
bum.In ifto igitur verbo quod dicitur, erat, oftendit filium w’
lèmperin patre manentèm , cuius nullus mortaliumnec
initium inueftigareporeft,nec finem.
Si tibi dixef int, ideo minor eft films, quia ipfe pendens
in ctuce dixetit,Deus,Deus mius quareme dereliquififi
R e s p o n . Vtagnolcâtisfiliumi patre , vt vosinaniter
fulpicamini,non fuiflè penitus derelidhim , hoe de fe ipfo
in Euangelio pofuit teftimonium:P*fer meus,inquit, mecum
eft,non derelinquet me folum,quoniam quafunt étplacitafado femper.
Et itemm:Nö» fumfolus,fed & ego,& qui me mifitpatér. Et
irerum: Won credis,quia ego in patre,& pater in me ? Et Apofto-
Iüs: Deus erat in Chrifio rnundum réconciliant fibi. Etin A«âi-
bus Apoftolorum : Hicperambulauit benefaciens &fahians omnes,
Ccr. j.
quidepri mebantura diabolo,quoniam Deus erat in Ulo. Et A b acvic:
EgreffusesDomïneDeusinfalutempopulitui,cumChrifiotuo. ^
adorauerunt eum,&apertts thefaurisfuis,obtulerurn ei munera.Sz-1 EtPropheta : Quigenuitme.requiemtin tabernaculomeo. Ex
crificium itaque qüodi Chriftianis fàcrisâltaribüs admo- j hocïnfelicesagnpfcire: quoniam qmm carne noftra mor-
uetur,non fo lùm Deo Patri j lèd etiam filio communi de- ! taliadhuccommanens nunquam apatredifcelüt, patre
uotione öfter tut quoniam nee patri fine filio offérri, neq; minor dici non potent.
à filio fine patre' (ànciri. ^ . • k ^-5,1 tibi obiecerinc -, quod Apoftolus de Chrifto dicit:
Si dixerint, filium nullam cum patre communioniso- Sinoueramus Chrißum feçundum carnem , fed nunc iam non no-
pèram habuiflè.
Nîaniçhçq
rum hate-
€ g g 4