Apoc. 4»
U. i.IO. '
lfa.ç.
S.Gaudenttj ISrtx.EptJc. adNeophyt os.
■ £ ____ | ! . ^ - —;— - .
Tld eo qu e Pominiis in Euangelio,ad pmnes»8cm Apo-
calypfijpoft dq<ftrmam cmleftcm clatnat,£ # *habet aurei
attditnduaudiat.Woucxai qnippe,vniuerfis mefle aures, fed!
non omnibu^sVa'-idiendi* neque enimcomputabitur au-
dTflq/qiiicordis hebecudme obtufus, quidaudiuit, igno-
rat Apciftoli autem m per Apoftolqs ad fadcm Chrilti
aures, merueroot mt*l?
ligerc djuinaeloquia, pro ma'gnit,udine fur (ficutin Apocalypfilecimusj.
tonitruiscompatara, quandoquidem di-
oni habi^ func, ad faluta\eny nodtiam veritatis paterno
Kflimonio eoeUtus erudirii Catla autem,parua cmitas eft
■ in Galilsa gentium, in cuiusGahlxaepartibusfita elt 5c
tiditas Capnarn^um vbi
quiaioahhes traditm eft fjeceftitin Gallium, &rM*au$dt*
Caphamium,maritimuin oppidufihinfinibüs Zabuloti & Xtphta^
/ii«,Vt:adimplere^urqudd’perE(aiamProphetaradi6tani
terra ZabtUon&tèrraïJephtaiim, viamaris trdnsiordantm,
GjUUa Gentiumpopulus quifedebat mtenebrUt lucemvtdtt ma-
cnam,& auifedebam inregione & vmbra mortis,lux orta elt mt*
foannès qudque Euapgeliftabëatiflïrausmemorat quod
Dotiiihiis lefus reliquerit terrain Iudaeam 8c abierft ite-
rumih Galikam, opoftfbdt ttutent tranfire(inqm)tüum per
Samariamjibieum caufamuiietis Samaritattie aliquantfl-
perinipfo trapfituremoratum defcribens /confequenter
adiecit: Poft biduum autem exijtinde&abijt in Galilaam. Ipfe
enim lefus teftimonitim perhibutt (inquit) quia Propheta in fua
putrid honorem non habet. Cum autem v em p tn Galtlaam(m-
quir) fufceperutit eum Galildi vifis omnibttsftgnUq^fecttmero-
vemter£°
(mamïjiterumïriCana Gahlu,vbifecit dcaqualHnum,erat au-
temquidamtegulwAuiusftliusinfirttiqbaturin Capharndum htc
cumaudiffet, qutdUfmaduenitklttdum Galtlaam ,*bijt ad eum
& rogabauvt defcendeto & fanaretfilium eius iMptentèm mort i
Quern ftatim virrutC ferrafonisfuiitanquam medicus c ce-
IdSs, ciLiü fenaflet abfentem jtaliterSanótusEuangelifta
conclufit. Hoc iterum fecundumfighum fecit lefus, cum venijfet
'a ludaa in GahUam. Ergo vt ad raterpretationem nbmi-
nuro, rationemque figuralem redeam; in CapaGalilaeae,
id eft in poflèfljone gentium ^fpirituales fub Ghrifti prae-
feptia nupti* celebrantur, prophetiaSceius perfona lo-
qiiente adEcelefiapain Canficis Canticorum, Vern a Lt-
: id eft, a thurm'eationb'm^nti-
coniunólionis tabulas digito fuo prælcriptas, inter fe Sc *■
iilam plebépi Moyfi miniftro firmauit. Exindeilia plebs
diuinapràecepta concipiens ,i Sc fecuta prole fanétorum,
ccepit Dep^cuius pocijium Deo meruerat^ eflé chariin-
ma. Sed proceifu temporis nimiuiqlibi de Dei- am ore
præfumensjperdeîieias ad luxuriamdecljpauit, Sc perlii-
xuriam ad conmmpcuni rebellionemque.prorupit : ita-
qUe verbeta'taeft Sc fiequenter Sc variè , qudd adulterijs
fuccubueplt'i^olórumy Nam fepè gladio,(æpè captiuitàti
eft tradica,red(ficut Icripcum eft) noluir recipeie difcipli-
nam, propter quod ad earn Deus loqui^irper Prophe-
tam,: No» vocaberis vitra mollis & delicata,fedfede(inquit)in '
terra>&accipe molam & mole.Et quid pofthæc omniaÏ Jppa-d V*- s-
rebuntf&ityOpprobriatua. Et iterum conqueritur de eaDo- ^ sl'
rpinus apud Prophctam : vidiïïi (inquitj quafecit mibi habi-
tatio domus lfraeh abijtfuper omnem montent excelfum, & fubtus
omne lignum nemorofum,&forritcata eft illic in Idolis, & matin- p
nabaturftn quit,lignum & lapidem, Et dixi poftqüam hoc omnia Hjer
fornicata eft,Renettere ad me, & non eft corner fa & dimifi eam & j | p f 6
dedieilibellumrepudij. Fugiapius obfecro ab idolis, ne re- '
pudiatijfimiliçer mereamuraudire : Quem tarnen.acce-
perit ludæa plebs libellum repudij audiamus: lerufalem, Matth.j
Ierufalem quaoccidis Propbetas dilapidas eos quiadtemitiuntur,
quoties voluicongregareftliostuosficutgallinacongregatpullosfuos '^
fÿbàlas, &noluiftt'i Ecce relinqueturvobis domus veftra defer ta, . I,‘
&c. Poftpaffionem quoque Domini, pleuior libellus j
repudij ab Apoftolis dacur SynagogæIud£eorum,cùm di- |
citür: Vobis opportebatprmkmannunciari verbum Dêi,fed quo- ,
mam repuliftis illud&indignos vos iudicaftis aterna vita, ecce con-
uertimurad Gentes ficut mandatum eftnobis. Defer ta igitur
ac repudiàta ludæorum plebe : noftra ex Gentibus fu-
mitur in coniugiüm plcbs, Vocabo enim nonplebem nieam,
plebem meam,&nondileêtam,dile£tam. Praedixerat Dominus
per Prophetiamfanè , quoniam primo die fub mandate,
Sc (ècundofub Lege celebratç,vt expofui,nuptiç fuerant:
ldeo lanótus Euapgelifta,non abfolutè ait, dietertia nuptia
fieta»fsfed'coniun&iöhepr#pofi.taloquitur, Pt die tertia
nuptiafiebant in Cana Galilaa,&eratmaterlefuibi. Vbi ?vtique
li. Nam Libanum thus interpretamur ex Graeco, quod
Magi illi ex Gëritilitate veniéPtes.Chrifto potiüs oftercn-
dumeflccrediderunt. Libaoüs denique öc mouaeflear-
duusapudPbcenicescernitur, fupérböimpedogentium
cotppiatus: vnde Vél rpaXimè Spon& haec vocatur Ec-
clefia,audiePS vocem Qhtifa diccntis,Veni'aLibdnoSponfd,
m id libam: id eft,venics & trapfibisab initio fidei,capite
Sanir&Hcrnjop: Scdcubik leowm, dmontibus Leopardorum,
fcilicet vthotrenctsidololatri«fyluasdeferens & ftabula
immaniumferarum, D^manunt qüippe cübilia derelin-i
qqens ad omnipotePtis Dei cultum pröperet, eiufque
compleiftatur fidem,qui eum diuini anaoris gratia Spon- ,
famvocare digpatur.Sed dicat aliquis: fi Deu&iuxta Apo-
ftoli dodtrinam, omnes homines vult fitluosfieri & ad notitiam
verttdtü venire I cur apud Gentes potiffimum, in confiim-
matioPefeculi ilUfalutares nUptiae celebraptur,ödfupe-*
riorisiiiiplebesdiuinononfuntcopulatsconiugtoïO-*
ftepdam tibi, diie^ifliipe, Sc ipfum protoplaftum Adam, ^
diuinaefamiliaritati fuiffe coniundum , perceptis ab ipfo •
Spopfo imagines diuinae iniignibui# fapientiaeSc intellf-
vitjeque perpetuaéornamentisi> Sed poftquam le-
nocinante Diabbiofides eft adulterata mandati, immor- .
talitas pariter cumlibertate diuiini amoris ablataeft :,fuft
tatneu^vfque ad diluuium Sc vlcjue ad ipiam Legem^ iu-
ftorum qüorundam rediuiuus ataor erga Deum,, & Dei
erc»a paucos ran<ftos,reforraata coniunttio. Verüm quia
o muis terra d.Domino, Sc. yelana lib^dipe innuméros fibi
idplorUni Deos.generatio hproapa coniunxerat, elegie
apud Gentes! nambeatam Madam conftatde gente
Mdabitatam,ex matre traxiffe originem. Booz enim ge-
nuit Obéd ex Ruth, vtiqus illa muliere Moabitide. Obeft Matth.
autemgenuitleffe, lejfegenuttDauid Regem, de cuius feraine
nafcitur Iofeph, cu.i d«fpófata virgo Maria,eiufdem quip-
pe tribus, quia aliter non licebac quægenuic Iefum qui
djeitur Chriftus. lbi ergo erat mater Ie(ü: vocatuseft ante
mSc lefus 8cdifcipuli eius ad nuptias. Magnum myfte-
rium pietatis ! Ipfe qui fponfus eft,inuitatur: inuitatur autem
yoeibus Prophetarumita precantiumDomine inclina W$t
coelos tuos,& defcende •• Et iterum : Excitapotentiam tuam & vent,
vtfaluos facias nas. .
Et his multæfuhcorationesconfîmileSjftippliciter in-
uitanciumPropbecarum. Inuitatur eciam fanóti vndcum
Ghrifto difcipuli,veliit amici fideles eiufdemSponfi ece- ' ..
leftis, cùm dicicur perProphetam : Nonfunt loquela,neque
fermones,quorum nonaud'tanturvoceseor1m.N3.rti Spiritu fan- q
(fto repleti linguis erant variar u m Gentium locuturi.Vn-r
de fpiritus Prophetaliseaquæmdubitanterfutura erant,
quaii iamfaólapronuncians, addidit: Iri omnem terram Pfik
exiuitfonuseorum,&infinesOrbis terYaverbaeorum. Et ve Ö- I
ftenderet dàriùs qui eflênt ifti, Sc cuius élTeat praecone?»
adieciti In SplepofuitTabernaculumfmWy& ipfetanquant |p £
* fponfus pracederis detbaUniöfuo< Deinde iequitur Euangeli-
ftas narfatip : Pt Vinum non habebant. Quód Confumma-
tum erat vinum nuptiarüm , quia vinumianéti Spifitüs
nonbaberent Gentss euidenter expreffit. Quddaiâtem
di cit,^«w confummatum erat vinum mptiarum : id eft , defece-
rat vinum mptiarum,nou abfolutè,Sec. non abfolutè dixit,
Sc tu çredas, his forfitan defeciiTe quibus adbuc datum
non fuerat. Nee enim dixit, defecerat eis vinum mptiarum,
ied , defeciflè tantummodo air vinum nuptiarum, tan-
quamfidicéret nuptiale. Quapropter defeciflè iotelligi-
turvirium, non enirii nuptiale vinum Spiritus fan<5J;i:cëf-
fantibüs Prqphetis qui miniftrauerantin populo Iudæo-
Eum.Omnèsenim Prophet* Sc lex vfq; ad Ioannempro-
ContinuoDéus ftirpem iiiftifeminis Abrahæ,Sc legitim^ phetauemht , nec erat quifqua qui ipirituali vino Gentes
potate
I
in illu d ,2 fu p ti& fu n t loan. II. Ser Mb IX . Éis
\iitti- «•
mi- 9-
Lut
t.Cor.sfi
i.Cor.i-
EitraBcdeßam
I lU^us laluabitur.
potare fufficerèt fltiéhtes ; fed expedabatur Dominus Ie-
fus,qui houovino vtresper Baptifmum ,nouo'simpleret.
]^^mPetefa(\nq\\it)trdh]ierunt,éccefaltàfiiHtOmnia noua: fie
ïamenfâda fuiit omnia nouà,vt otigo maneret ex veteri,
cum non e i nihil0 yinuin, fed ex aiitiquo âqü* gignitür
elèméhto. Necvlègemlitëræexiftimes eflè temnendam,
vhde SpirituV fandus (ïcfu opérante) pet Fideles mini-
ftros hauritur É Scldcirco in dilauip antiquo homines pe-
rierunt, Sc nuncin Bapcifmd rebafcüntur, quia liter a occi-
dit,Spititusautem viuificdt Sola quippeinterficitlitëra , Sc
Spiritu iàndo temperata,regenerat.Periflè autem conftat
in illd diluuio omnes ipflus temporis homines,præter éos
qui intra Arcam quæ typum gerëbat Ecclèfiæ reperiri-
meruerunt. Nam fi militer edam nuncomnino falui eflè
non poterunt, qui ab A poftblica fide Sc ab Ecclefia Ca-
tholica fuerint alieni. Elaborer ergo omni ftudiq vnuf-
quifque noftrum permanere in dotiio Domini,e:,xeicens
opera perceptægratiæ congrüa. Oportet ènim ilinouüm
renatosbominern,â,peccatis'priftinisiamcauere.Sëmate
('quæfo)vtresnouos, Neophyti; ne vitam veterem|epe-
tentes,vinum noutKp(difrupti)perdatis,rumpet enim vinum
nouum vtres veteres, Sc Vinum eflundetur Sc vtres
peribunt. Cuftôdite igïtur regenerati homines integrafti
nouitatem, & coelefte vinum m veftris vicibùs conlerua-
te,Sc vos ipfos fideles cuftôdite, Sc conferuàte per Saluatotem
generis humani Ghriftüm Iefum Dôminum noftrum,
régnante cum Pâtre, Sc cum Spiritu fàrido ante o -
mnia, ÔC niinc Scfemper,Sc incundafæcula.
T R A C T A T V S S E C V N D V S D E L È-
€ T I O N E E V A N G E t l I , QTTI E S T |
« iri ordine nonus*
Bkplanaùimus hefterno dié châritâti veftr*, c i ledio^
ne Euangclica quaeSaluâtorem noftrum perhibet de
aqua vinum fëçifle iri nuptijs, prifnùtniuxtahiftoriam
gefti, quam ob caufàm ire digriatus fir : deinde fecun-
dum Ipiritalem çoeleftis myftenj iritelledum, quid .effet
primus diës, quis fecundus.quis rërtius, quæ nuptiarum
Tatio,quiSponfusille eflèt-, quæveillaSponlà,quis locus
vbi fiebant iftænuptiæ,Sc quid non prim* illæ nuptiæfa-
dæ fint, Sc quamobrerri ibi fiiiflè didafit mater Domini
Iefu, deinde çur ipfe fponfus inuitetur ad nuptias, vel
à quibus, quomodo etiani Difcipuii pariter inüitentur,
deinde quid éflèt illud vinum qüod non habebant, Sc
duæ fuerir yini nuptialis defedio* Sc quemadmodum
répudiât ob idololatriæ adulteriuiri plebem Iudaicam
Sc Ecclefia Gentium diuino fueritamori coniunda : vn-
de'eauendum nobis ëft ( orani genere chariflîmijne ali-
quo rurfus idololatriæ contagio violémur, Sc non folum
répudiarijfed Scdamnari in perpeturim mereamur7qud-
niam fi quis Tcmplutn Dei violauerit , dïjperdet itlum Deus.
Templum enim Dei(ànltum eft, ait Apoftoius, quod eftis vos,
cauete attendus, neftfütSerpens dec'epit Puam afiutiafua, corbriel
, non camen à Chrifto virginëm dici vltrd poflè,
quam conftet edidifle partum : Sc ideo non dixiflè Chri
ftum, Quid mihi & iibi eft virgo i fed, quidmihi & tibi eft
mulier ? Audi, çrgo diuinam rationem, fpei communia
aevitæ. Nafcitur Chriftus non fibi,fed nobis; Nafcitur
,enim,qui femper erar, riafeitur qui in princijpio erat Sc Filius
DeiySc Verbum Dei,Sc Deus. Hic ideoprope finem
&culi ex Virgine natris eft, vt Verbum edrofaftum babitaret
in nobis, përmânens tarnen Deus eflè,quod femper. N a fcitur
autem filius Dei in homine, yvt vel ita çoriditorcm
fuum intueri cuperet Mundus, Sc nafeitur de Spiritu lan-
d p e x Virginejythominemqüetndelimô terræ plafma-
ueratjfandoSpiritu,exmaflaeademrefoçmaret. Si cre-
di mus concept am Virginis, credere debemus Sc partum,
vtrunque impoflibile videtur ho mini, fedeft omnipü-
tentiæ diuinæ paruum. Quid eniiri Deo magnum ( Vt o-
mittam fublimiora eius opéra) qui ex nihiloiecit terrain,
Sc de terræ limo,carnetn,Sc de carne viri,foeminam,ica vc
neque pars reliquærerræ âliud eflèt quam fuerar, neque
Adam.minus haberet quod Deus abftulerat, neque ras-
mina hoc eflèt tantum quodex virpfiimptunt fuerat: integer
Adam oflà fiia Sc carnem recognofeit in foemina,
dicen s'.hocmncosde oßibus mets & card de carne mea,£c tu non
vis, vt eum qui hæc operàtur, integra Virgo vt filium rë-
cognofcat? QuifinecorruptelaMatris côhceptUKrèdi-
tutjCiir non etiam fine corruptela edi tus præfumaturîln-
edrrupta Virgo pepèritiqüôaihtafta Virgb toUcepit. Iri-
tegritatèitihafcèndô.Violàre honpotuit,qui veneràtred-
integràrè riaturam. Cuius faSti fîdeni,fi quis adhuc tèrre-
na cogitatione depreflùs, lènfuque earned præpcditus,
tardiore gvadu fequitur, ac de p e i omriipbtentiajnfideli
cbrdè cuniftatur, <|ifcar ex Euapgelio Ioannis, eundem
Deum poft refiirreètionem fuam,pis ad ApoftolpS vbi é-
rant in dotiio congregati proptef metum*Iu(fepr,um,
claufisvtiquëianuisintroiflè, 8c certbdncrogreflus. Ne
autem non in carne veraeflè, fed in phantafmate putare-
tur,manusfuas cæteraqtié membra Thbmæ Apoftplo at-
tredanda ingerit dubitanti. Similiter Sc in Euangelio
beatiLucæ,fimul difeipulis omnibus conteftatur, ingref-
fus '.palpate me,&videtequoniamfpiritus carnem &ojfa non habetficut
me videtis habere.O miranda fides ! referaeæ non func
iariuæ, Scipfeintrinfecus, cùm vero corpore Apoftoiicis
non folum yideturoculis, fed Sc manibuspercra&âtur j
Veritas mirabilis fa d i, cuius rationem rion nifi fola fides
aflèquitur,Qinnipotenuam clamat audoris, necideo ne-
gabitur fadum,quia mägnitudinem diuini operis pùfilli-
tas mentis humanænon tenuerit. Eadem ergo diuinità-
tis vircure,per inuiolabilem fcèminam', Mundi huius in-
trauit hdipitium,clauftrum Virginei pudorls etiam nafcè-
do’conferùans, quipoft refurredionem iànuis obferatis
domum potuit Corpprçüs ihtro.ire. Illud etiaril quæftioni
huiefoluéndæ quam maximè congruit, quod Apoftoius
Ghriftüm memorat, editum de muliere,faâum füblege9vt eos
quifublege erantrediyiereti Vtiquevtficillà('cùm Virgofit).
loan. U.
Luc. 1 4 .
la du is
clauiîs
Chriftus
incrauic
ad diici*
pulos.
mmpanturMm vtfini'ujtmiqiuiejt mÇhriftïlèjU, lient miUfctappelletp,veritate.féxus,nondettimento.integri-
admonet idembeacilfimusPaulus;. & rcpeltamur ab eo tatisJquomodà”b e a sD e i81ius,obdifpenrationem falu-,
dui nos dilexit te dédit pigbus fandli Spiritus in cordi- tisnoftræ fub lege feäns eflè pçsdicetur, cùm dator ïpfe
bus noftris. Tetieaniiis ergogratiamSpiritus fandijlar- ! fitlegis,Hoc totumptobcatitudmeMati*dixerim,eùm
go hiunëie Spohfi cceleftii intùfaoe, ne ad inôpiam pri- j illatxi Chriftus mulierém nuncupauçrit quae diuino partqj
itinam reuettamut. De quainopia i, tuneïnænigmate j ficctÉpiteiîéMâterjVtVirgbfacratiorpetm^nere.t.Qupd
ait mater Domini ad eum , Vinum non bahnt. Sed iam \!:vciSnit,quiimihi&tibieß!nmd«mronithor4mea,not^iiiil
quid Dominus éi tefponderit ;pattpnitis *entibus aui |videturiUarëfponfio>.ad iijamfuggefliqnemMariae.i'en-
diatniis. A itilblefus: Qmdmthi&tiùleßnuditr'i nondum , iibiliter çonu.enire, nifi inmyfteriolöcutuseflèfpiritua-
vinithora met. Iuxta r f B W limplicis rationem pro- I liter Doqijnus dicatur.yt quoniam vinum Spiritus fanfli
bare fufFecerit beatam Mariam vii ginem fexus caufa mü- ante paifipnem Chriili ac refiuredionem Gentibus dari
lieremnuncupatara.ficutinGenei:deEuafetibitur^i»-] nonpotetat(Euangeflftateftantc.mniumiratlpmtmda-
iecitÜominwfiponminAdam & obdormmt.&ifumpfit nam , tutqutaufutneeiumfmratgjimficatm) meritb tuni inter initia
decoftii ei ut Müpplmtt carnem in loco eik &adifiauit Dominai | fignornm.matri rejpondtriti quid mM&tibi eß malien nondum
DeuscoßamquamfumpjitabAdam,inmulieremi&vtiqucinrifc\ vemrlioramia.UintquumCidiaeKt: Qjjid tampræprdpe:
ginem Lóauitillam.&ddduxit edm ad Adam, & dmt Adam : ra eft » xua(6 mulier)fuggeftio cdm Hora paifiohis meie
UocnancosdeoiStbitsmtis.&atidecdriu nita, bte toeabituryi- f nondum adupHent, qua perfeais omnibus vel d;ófttiriæyël
operatiorium diuinarum virtutihus, pro vita-.cfe-
denÉium mori difpofui | Poftp^flionemrefuriedionem-
Hoe nunc os deoßibiümeisie^' carp de . _
rago, qma de Viroßöfnmpta eft : Séd dieat fortaffè a liquid
parus fidei ac parum prudëns •* Virginem quidem Mär
riam non ex viro concepiflè Ghriftüm, -fed Spiritu fan-
btp, Vt in Euangelio ad cam loquitur Acchangelus Gaqùe
meârn, cùm adPatremrediero, tunc eis donabirur
vinümSpiritus faribti. QuapropcerSc ipfa beatiffima,