I A I eosmcerrailla hærere: quemadmoduro diabolum quoq;
ItoûnMpî- in mundo hoc circumuagari finit* non quod nobis male
tiator dx- v el it, fed neper adnerfarij abfèntiam, Humana natura co-
taones hô rona,hoc eft,pbtentæ vi&oriæpræhiio fpolietur.
pninesccn- Mitte nounporcos,&conceßiteüftatim. Vbi primum illos
tar& ' inporcosintroirepafluseft, omnes moxà dæmonib. correpti,
« rupibusin mareiefedeijciunt ; ira vt fubulci ob rei
infolennam, fimul pauerent & ftuperenc, curfi mque in
oppidumoontenderentjVniuerfa, quasaccidcrant, lociil-
lius hominibus ordine expöfiruri. Illi autem vehementer,
vc parerat, obftupefaóti, confternatique, ftatim ad Ieftim
exierun c, hominem que,à quo dæm onia exierant, veftitü,
fànaque mente præditum, iuxta Iefu pedes fedentem,
fu u mque benefaâorem agnofcenrcm,inuenerunt. Super
eo ergo,quod accident, adtf*irati,debitumque honoris &
reuerentiæcultum, in ipfo ftatim acceflu, Domino imper-
titi,eum vt ad alialocafèfeconférât, fubmifle deprecan-
CorGcr- tur. Àgnofcuntenim (b indignos, qui tantum bohum in
geftni de- fuaregionehabèant,firaulqueneob præfentisvirtutem,
finTc'bri g rau*us quiddam propter admiflà peccata patiaprur, plu-
Ihun vc * rimum formidant.C«>» afcenderet nauim, ccepit iliumdeprecari,
Inde dcce- qui a tUmotùo vexatusfuerat. Ne Dominus fua præfenciail-
d«ret. lum tueri&cuftodire videatur,lolum dimittit,ac,ne quem
dæmoncminpofterumraetuat,præcipit. Præfencianam-
I quemiraculi magnitudinemeleuat, abfentia autem vim
i illius clarius demonftrat.
I Vade ïndomum tuant. Certum falutis pigntis i me defe-
f rens,reuertere in domum tuam, alijfque miraculum-in te
; fa dl um expo ne , quo hac rationeacceptam gratiam con-
: firmes.idquodilleetiampræftitit, abfceflïtenim ftatim.
At quærat hic quifpiam: cur Çhriftus Dominus dçmo-
nibus ingreflum in porcos petentibus , hue illosingredi
pailus l i t , cumearcsingenti damno regionis illius homines
atFccerit? ne que enim dubium éft,quin multi aliquan-
i do de hoc Dei iudicio quæftionem mouerint.) Dominus
CürChru per h oc omnibus palam facere voluit, quanta ira & indi-
flusDo- gnatione dæmones in homines ardeant ; Voluit per hoc
minusdz- æqUe often derèiiiyilto minora incommoda & damna ho-
peccos minibusinferre * quam àlfoqui inferre vellent , & reipfa
pcrimerc quoque,nifi D.éi virtus prohiberet, inferrent.
poflus^ fit Gum ergo Seruator nofter permittere non vellet, vt infanum
furorem (hum in homines effundercnt,permifît v-
ti in porcosinuaderentjVt clare hincconfpiciatur, quanta .
dæmonum fit rabies,&nPcendi facultas. Qui enim tem- ;
poris quafi punâo,tot porcos præfocarunt,& è medio fij-
ftulerunt,nullo illi negotio,nifi diuina vis obftaret,eadem
ilia damna, & exitia hominibus quoque irrogare pofTent.
Quamobrem non modo dæmonum nequitia, per mira-
eulum hoc patçfàcla e ft, verum Dei quoque virtus &
mifericordia,vrquiimpediat, n e e a omnia dæmones in
Hominesdefîgnent,quæalioquidefignarCvellent,& pof-
fenti Et vont quidam de Anhïfjnagogis. Miraculum miracu-
lo fuccedit. Etemm princeps quidam Synagogæ,non tam
fide ad demerendam Medici gratiam inftruâus, quam
lecali filiæ morbo compullus, præfidij caufa ad Iefu m ve-
nit.
Nominelaim. Patrispuellænomen propter Iudæose-
ditur, qui, quod acciderat,explorate compertum habebâc:
Quo nimirum nomen ipfiim miraculo,quod faôtum fue-
ratjfuo poftea tempore teftimonium perlubeat.
Etdeprecabatur eummulitim. RogatDominum Archify-
nagogusprofilia.quamMatthæus mortuam, Marcus gra-
uicer çgrotantem,& tantum nonanimam agentem aflèrit.
Quarc paulo poft de Archilynagogi familia venere, qui
Domino iteradhuccarpente.puellam vita defunâamde-
'nunciarunt,ideoque Magiftrum eius rei gratia amplius
vexare,fuperuacaneum videri. Atquehæcquidem itaha-
bent, verum nullaéft repugnantia : fiquiaem Matthæus
miraculum hocexponens,vnum breuiter per altem m de
fignat. Ex hoc namquê, quod Dominus mortuàm exuf-
citauit,vtrumque inferre licuitmempe & mortem obiilïe,
8c in extremis laboralîe adolefcentulam. Matthæus ergo.
eXatfta ilia narràtione miflà,Dominum operam fuam pol-
liciru m * vnà cum difeipulis mortuam exufeitatum abijfle
feribit»
I Et ecce midier. Qüin hoc quoque fîghum Matthæus 11
compendio abfoluit: multa namque prætermittit ilie *quç
Marcus addit.Marcus enim præteralia, feribit Dominum
retro conucrfum , quisnam ipfum tetigiflèt, feifeitatum,
mulieremque exterri tarn* trementemque feipfam prodi-
difte,atque ica tandem i Ghrifto D omino audiuilïè : Eides
tuatejkluamfecit.
Cæterum illi Chriftum Redemptorem fpiritualiter virtus
taqgunt,qui in ilium credunt,cæteri Vero, quifidem in il- «c
lum non habent,eum venus comprimunt &aflfligunr,quä
tangunt.Qui autem Chriftum vere tangit, is ilium ad cle- jn aliosni
menriam,& milericordiam allicit. Negabanfautem om- hilöminug
nés fèilium tetigiftè : nam cumin ilium non crederent, danfibat.
non tangebant eum,fed tantumcomprimëbant.
jQt# tetigtt veftimenta me a ? V irtutës, quæ ex S eruatore in
alios dimanabànt, non locali, aut corporali mo tu, ab illo
decedeban t:Nam cum corporis expertes efïènt,ita de illo
in alios traniîbant,alijfqueimperidebantur,vt tamefiiriillo
eile non definerent.Quemadmodum enim icientiæ, &
penes doâorem confiftunc, 8c difeentibus nihilominus
tradunturdta Chrifti virtus, & penes ilium roanebat, & in
illos nihilo iecius,cum bonaillius voluntatederiuabatur,
qui fide eum tangebant. Appofite autem Euangëlifta non
dixit, fentiens autem virtutem ; fed çognofeens virtutem
quæ cxierac de illo. Neque enim virtutes illius ièntie-
bantur, cüm corporeæuoneiïènt i fèd tantum intellige-
bantur. . ‘. '.v- .'' /
Tetigit mealiquü. Hoc eft, aliquis animo Ce mihi adiun-
x it , fideque inftru&us interna oratione me cômpellauit, 1
nec non clanculum ,• fenfim que arrepens iànitatem à me
accepit.Nonilli me tangunt, qui ijieatterunt, quia animi
fenfumecum non faciunt. Qui igitur tetigit, virtutem
confiteatur,quo hinc magis proficiac,fimulque intelligat,
& quod lani täte fitpotitus,& quod ilia me nonlacuerint,
quæapud iè cogitabat.
Quis eft,quimetetigit} Cur, inquis, Seruator ad Hæmor- i
roiflàm fe vcrtens,quis me tetigit,dixitîDominus inter cç-
tera hocideo fecit, quo ilia fe non ab inuito Iànitatem ra-
puiflè intelligat,fed à volënte & fpontaneo. Norat enim,
quænam ilium tetigerat nihilominus v t ipfà in medium
progreflà,eiufdeiii fides,atque virtusadeo, qua opus iliud
radium fuerat,omnibus patcfiar,de occulto tadlu quçftio-
nem mouet. Vidensmulier quia nonlatuit.Cum igitur fe non
latuifle deprehendilfetjvniuerfo populo /peâante, ad Iefu
pedes procidit, àc quomodo ftatim fanata effet, coram
omnibus exponit. •
lUeautem dixit ei:confidefilia,fidestua tefaluamfecit. Filiam
vocatillamIefuSiquiafpiritaliteriianguinisfliixu,hoceft
à vitijs quibus obftrida tenebatur, mundataerat. Filiam
rurfus appellat,quia per,& propter fidem.fanitatem obti-
nuerat. Eft autem fides res quædam ipfa corporis fanitate
potior: vt quæ filiorumadoptionemconciliet. Fides , inquit,
f«4 te faluam fecit. (Gum hinc ergo difcas.fidem animæ
Cur Dominus
H;
morroif-
fajn filiam
voccr.
Fidsscft
donu corporis
fani-
corporifque falutem largiri, da operam, vt fernen illud in !«lc ?r*‘
tecrefcat. Vnufquilibetenimtantum proficit, & fru<ftifi-1 ncmS'
cat,quantum credit.
Cautc le*
Eides tua te faluam fecit. Hæc difèrteindicant, veftimen- gMc^a..m... iotacontaâa
eam non fànaflè/edfidem.Igitur ncqj locus, ;fo7iûf- ^
neque verba, neque aliud quippiam eiufmodi externum^ Sm0£,icu‘
hominemfàluatjfedvnumquemquefuafidesferüat. ptiomb.
Vade inpace,&efiofana àplagatua. Corpore mulieris fa- Dommi,
nato,Dominus animæ quoque eiufdem benigne facit ; A- fie fi fides
mand^renimillam ad bonorum faftigiumj nempeadpa- Pr*ciPue
cemdflam,inquaDeushabiraredicitur i notumeftenim faoare' ,ac
illud Pfalmiftæ:F<*#«f eil tnpace locus eius. Abeatergo, &di-
feat hinc, non modo corpus fuum à plaga, qua vexabatur ehrifti in-
liberatum,verum feipfam quoquedCorporeimorbieau- finunenta
fa,hoceft,àpeccatiscxpeditameffe. füiflcû-
Eilia tua mortuaeß.qmd vitra vexât Magiftrum i Cum inter
nuncij exiftimarent, Chriftum adægramjpuellam vocari, * 1
tanquam Doâorem ,nimirum vtingreflusægre admodü I
habtntem fanarét, ea iam extinâa, operam illius amplius
necefTariam non putabant.* Neque enim ilium earum v inum
elle ctedebant#vt defunâum exufcitarepoflèti
___________ ____________ . Ètve^ *
[ Dominus
geoncemni-
icàfuis
Iciuibus.
Dominus
Eitra fide
& obedi-
entiam
miracula
ordinariè
nede«
bau
Vt lanitas
r mita-
ulùm ob-
'ingat, o-
Lufeft fide
diuipa
^irtuS.
D
Cut Apo-
,-l‘ ante
pbriftmn
^affanj
f udais tâ-
,onj coh-
bionari
M fint.
Et Veniuntin domum arcbifjnagogi. Dominus ad dömum
tandem principisSynagôgæveriiens,magnum<^ue tumul-
tum & luäum, aliaqj eiusmodi, quaé dé more per id tempus
apud funera fieri confue ta erànt,cérnens,multitudini,
vt ifthæc mifïàfaciat,mandat,quod puella non fit mortua,
fed tantum dormiat. Significabat enim æquè facile fibi
eflè mortuos exfufcitare, dummodo veiit, atque alij dor-
mientem expërgefacerei
Quin per hoc quoque, quodpüellam extinâam dor-
mire afïèrit, neque ftatim fe illam exfufcitaturum promit-
tit,omnem faftum,omncmq-, inanem iaólantiam ab opère
illo fecludit. Ille ergo ab omni fuperbia vanaq; gloria va-
cuitatem confeâatur,at verb operis excellentiaiàmam illius
longe latèque mox diffundit. Turba itaqj eiedta, ma-
nuque adolefcentulæ apprehenfà, extemplo illam exuici-
tat;ita v| magna ftatim admiracio caperet omnes, resque
pervniuerfàm regioncm illam continuo percrébefceret.
Omnibus cercacim^vc verifimile fit,magnaque contentio-
netantumillud miraculum prædicantibus & diuulgan-
tibus.
C A P V T VI.
ETegreJfüsirideabijtinpxttiamfuam. Afcendit inpatriam
non ignarus,feiftic ob familiarem vfum contempcum
iri.Verùm popularium ingratitudine pofthabica,fàbbaco
inillorumfynagogamingreditur , ingreflusque d odor is
munus intrépide adoritur. Illi verb edi propter âdmiran-
dam dodrinam flupendaque 8c inufîcata opera quæ fa-
ciëbat,ilium admirarentur; actamen quod genus illiusfe-
cundum carne m probè noffent, adeo debitum honoris
cultum illi non impendunr, vc palàm quoque defpicacui
habeanc. Quod malum omnibus penèincredulis fèmper
familiare extitit,& etiamnum exifht.Què fir,vr eiusmodi
hommes vix vnquam ad exadam aliquam Dei nociciam j
adducantur, veluri tune temporis quoque Domin us propter
ciuium fuorum incredulitatem , perpaucas in patria
virtutes ofteudit.
• . Ecenim vr ijs, qui primaria, cUiiismodifuntfides, Cæte-
raque, quæ viam ad virtutes 8c figna muniunc, ex animo
Compleduncur,iecundarià liberaliter fuppeditare aflolet,
('quemadmpdum id ex Germanisillius difeipulis cogno-
feere licet ) itaiilis, qui primaria vitro oblataingratoani-
morefpuunt, fecundaria haüdfacileadijeerè folituseft:
Cenfetenim eiuSmodiadditamenturn hominibus,quiita
comparati funt,inutile planèqi fuperuacaneum fore. Sed
neque in fè quoque eiusmodi operapatrare, fatis conue-
nire.
Et nonpoterat ibi Virtutem vllam facere. Hoc prôptër eo-
rum duritiam 8c incredulitatem dicitur , quiilliusmodi
bénéficie potituri etanu. Quia enim adimpetrandam fa-
nitatem vtfàmqüe coirc debet,nimirurii eôrum, qui cura
egent,fides,8cilliusrurfum,qui curaturuseft,virtus,fi alternai
horum defiierit , non temerè fànitatis beneficium
obueniet. Poteft quoque addi,tationi non fàtis confenta-
neum videri,fanicatem ei ptæftare, qui propter fidei ino-
piam detrimentum veriùs , quàm emelumentUm inde
percepturus credicur.
Etetreunubatcajldla,tncircuitu docehs. Circumibacciuita-
tes 8c câftella, quo ijs omnibus, qui dodrinam illius gratin
ter fufeiperent,adieus adfidem pàcefierec.Cæteri verb,
qui audire & credere nollêhc , nullam de fùa con tumacia,
8c infidelicace excufàtionem haberent.
' Et vocauit duodecimocoèpiiiüosmittere binos. Aduocat duo-
decim Apoftolos,binosq; & binos Euangéliùm prædica-
tum amandat, poteftace cuiùsqv generis miracula patran-
di illis impercita.Iniungit autem grauiter omnibus,vcmif-
fîs gentium regiónib'us ,Iudæis tantum pietati^ dogmata
annuncient, corporumque lanitatem ijs , qui inter hofee
forte eguerinc,impéhdât>qub hac rat ion c & laborum ma-
gnitudo lit minor,Scdifcipulorum cum Magiftro coniun-
dio 8c confuetudo maior ; Stquidem vbiuis gentium eu-
ahgelizare jnaliùd tempus afTèrüàbatur.
Et quidemEùangelifta Marcus numerum eorum, quos
Dimditur
d fficuicasj
Éuangc-
liftas le
öftere dé
virgiifir
calccamé*
ad munus illud delegërat, accurate exponit : Matth æus
autem non hoc folum, fed miflorum quoque nomina c1
dit.Marcus rürfum miffionis modum difertis verbisape-
rit : feribit enim,Dominum binos Ôcbirios fim uf ad eüan-
gelizandura mifiiîè: Matthæus autem'non modo,qui mif-
fifuerant e^primit, vemitietiam mifTomm oidinem de-
feribit: Indicac namqUeiqüis éx illis FuerïtpriinUs ,quis
fecundus,& fie deinceps, yfque àd poftrèmum;
Etpracepit iüis,nequidtollerent in, via. Tan tum,ait Seruator
Apoftolis,abomni cogendæpècuhiæ ftiidio auaiiciæquë
fufpicionè aiienos vos eflè volo,vtné com meat us quidem
cauft ( quæ tarnen res maxime neceflaria vulgb haberi fo-
let) quicquam omninoab ijs,apud quos hofpitijgracia di-
ucrtitis,accipere vos finam. Itaque nequeaürum, neque
argentum, neq} æs ad itineris yfum vobis- à qnoquam ob-
trudi patiamim.Sed neque peram quoque habere vos void
: quo nimirum habicu iplo, çorporisqiie çultu plàbura
fiat,quantum ab omnipcCuniæcupiditate feiundi fîtis-
ApudMatthæiim autem non hæc rantum,ledgemiha
quoque tunica,&calcèaroenta, & virga prohiberi vidcn-
tur j habet eniril : Nôlitepoftidere durum,neque argentum, neque
pecuniam in zànis veftris: nonperam in vta,neque duos tunicas, nt-
quecalceamentaineque{ quodtchuiffîmum ettoinhium) vtr-
gam habcatts. Atveroäpud Marcum virga permitti vide-
tUr i legicur hic enim ad hune modumÆrpracepit tüis.ne quû
tollereminvia^ntfivtrgamtantum. Ibidemfandalioiam vluS
quoque pèrmictitur.
Verùm quod de Virga hîçâiTeritur , tantùm feciindum
indulgentiam affertum vide cur. C erré verba eiusmodi
quiddam infintiant • habenc enim : nifi virgain tantùm,
quàfi Dominus dicat : Nihiloranino volo vos in via de- R M H I
ferre,nififorfan virgaitt^quahitamini, non perâm, non Uu* apud
panem , non in zona æ^ nèque calceainenta , hiïï forfàn
làndalia,neque duas tuiiicasinduatis. Particulairaq,/“ «^«.
neque,ica late hoc loco vfurpatùf j vt hön abfolutè heget,
fèd aliquatenùs eciam permictat.
Quæ de virgæ pètmifflone hic dîcünnir, eà cum ijs fàtis
confonant, quæ apud Luca de hoc ipfo argiimerito circa
paflionis articulum exponuntur. Dominus enim difeipu,- ■ ^
los co loci ita aflàtur i QUando mîfivosftnefaccülo, & per a ; & 1 a:
calceamcntts3nunquidahquiddéfuit vobü ? Hîe virgæ nul a o- !
mnino fit mentio. QUare quod âptld Màrcumde virgà couceflà
.fcribitur,interpcrmiflioneshabeàtuh Infûmma, diiere- llou
pantia, quæ hic fe offert, fi aliquaomhinô eft, tantum fe- bd!Um vcl
curidum e^tcrnamliteræ fupërficiem eft.
otfenfioné
léd ad i
Quocunqueintroieritisin domum jitlïcrrianeie. Nëapiid ciÜi-
tatiS incolas in mobilis inconftaritisque animi fulpiciô- |ncri!
nem venianc,néde domo in domum ttahfèant 3 mandat ; ua (an^a'
verùm in eà,in quart! femel ihgreflifu'eraht, maneànt.
Qmcunque non recéperintvos. Gùrri öftèridèie vellet, im-
^Unè iiort abituros.qui Apbftolos hön recëperint, aut fer—
mones illorûm non äudierint, itibet v t p uluerem pedib iis
cohærCntem, ineosexcutiant, qui illbs honadmittunt,
qui itineris làborisque iliorum caufa Fruftrafüfcepri te-
ftis fit;
Amen dico vobïsr& tolerabtlius, additür apud Matthæum
eritSodoma ér Gomorràihdieiudtctj , quàm illis, qui videlicet
Chrifti Apoftolos non fufceperunc. Quandoquidem poft
tôtmifàcùla 8c fignapatrata,adhuciliorum didisfiaein
habere noluere. Iure proindemeritoq; feribit quidam,
pèccàtorum iliorum puluis in eorum capita refleâitur.So-
domæisq; 8c Gomorrhæis omnib. grauius pu ni untunquia
nulliad hos, vt ad illos Apoftoli mifli, neq; vlla apud illos
miracula faâafucrant.
Et damonia multa ètjciebant}&vngebantoleo multos agros.His
fimilia exponic Lucas quoque : verùm quod de myftica I
vnâione 8c ôlçi vfu^ticfübiùngitur, hoçïnter Euangelf-
ftai fcilùsMarcus commémorât: Intérim quæ iipoftôïxis
Iacobus in fua CahôhicanarFat,ab hisnô diflentiuhr.’fèfii-
bïtcuimijnfirmaturqùisinvobisjnducat presbyter os Eccùïta, &
orent fuper eumtvngenieseum oléo in nomine Domini. Et öfdriojidéi
faludbitinfirmumt&alleuiàbitèum Dominus. Oleumfntera-
lia & laborum môleftîas mirigat,&lumen fouef, Ôc hilari-
tatemconciliar. Oleum igitur, quodin fàçra vh^q ne
adhibetùr,& Dei mifèricordiam, & moi bi fanaciÖnehV &
• -v ; r C c A COrdtS
concdTa
videntur
non oh
iiatum,:cd
■<i (je.: um
muni
cüm at que
huila
relinqui-
H
cur anti-
iogta.
Cluid fit
puiuercm
Cap. io.
>Cap. j1.