A
Quid fit
rcgnum
i Q“jd pef
diem &
nodem
dcfignc-
Dans eil
gic libéra
hominis
fynergian
I D
Hominis
velu mas
cil libera;
Deque vi
vfta,aur
necdfita-
tc, ad hoc
j vel illud
compeili
potcft.
Tfal. 12j;
Siquidem lucernam , quam in apertoproponere debuc-
rantjin aperto non proponerent.At verb,qui lychnum ac-
cendunt, accenfumque fopercandelabrum, vr luceato-
mnibus, qui in domofunt, conftituunt, illi cos, quiintfa
domum verfantur, accenfçque lucernæ fplendorem con-
fpieancur, vt fuas ipfi quoque lucernas aliqu^ndo accen-
danc4 ac fupra candelabrum efferant, inflammartt Sc cxci-
tant.
Porro autem prçcipuus oracionis huius fcopus eiufmo-
di eft: Ego,<lamat Ghriftus, eoelefte lumen accendi, vt il*,
fud autem foueatur j necnon in coneepto femel ardore
conferuetur, hocveftrificmuneris&ftudij, idqucnon
proptervos tantum* verumetiam propter alios, qui radijs
illius in pofterumilluftrabuntur, & ad veritatis lucem ad-
ducentur. Nam fi vos vèftrâm vitam accurateinftitueritis,
nullacalumnia, nullæfalfæcriminaciones lucernam ve-
j ftramobfcurarepoterunt. Non ell aliqtiiddbfconditam, quod
non mamfeftetttr. Vbi nunc funt, qui Chrifti virtutemele-
I uanc, fidemqi eidem habere recufant ? Audiant hæc, &
! oraculi vim admiraci,Domini vircucem adorent.Nam, vc
! hoc fiatjauditorumattentioneexcirar.-fubdic enim: Si quit
I bxbet dures andtëdi,audiat. Perpéde quanta fint,quçhoç loco
; fpondet.Etenimijs, qui ante, nc in fua quidem patriafatis
I cogniti erantjfore promittit,vt terra, manque, arque adeo
! ado:bis tefrrarum fines vfque noticelebrefque euadant,
j idq; nonfama tantum,fed benefaÊtorum quoque virtute.
I Viaetequidaudiatis. Attendue,inquit,& prudences eftote.
Î Quantaenimfiueattuleritisobedientiâ,tantahaurietis&
' nociciâ.Quantâanimi promptitudinem,tanta&fapicntia.
! Qua menlura, fiue bonimf, fiue malum menfi fueritis, ea
1 vóbisremetietur. SicellregnumDei. PerregnumDeifides
Un Chriftum, Verbique in carnem aduentus defignatur.
Notum eft enim illud Seruatoris, quod ad Apoftolosali- Iquandodixit: RegntimDeiintravosell. Item: Appropinqua-
j ram deieÖum, dederit nurteff u&unTfuum, regionefque 5aj utc
admeftemiamineanuerint, turn demum bonus illeagri- adepeuro
cola,quo frumenra in horrea conuchantur, mittit falcem opus eft
fuam.&metit. Nequeenim lacis eft ad fklutem,vt viridis ^bedien,
feeni more, per obedientiam floreamus, led quadam præ- Q ^
tereamafcuJaanimifortitudme, qua ventorumflatibus, tudine*
hoc eft , tentationibus circumami<5t i , ere&iculmiinftar
confiftamus, opus eft. Tumetiamvtvelutivberesariftæ,
frmftuum, hoc eft, virtutum granis turgeamus, metentil-j
que m anum im p 1 earn us. Cum ex feproduxeritfruäm, flatim j
mittitfalcem ,quoniam adeftmeßif.Mclüs eft tempus confum-
mationis,falx Dei verbum 4 omni gladioancipiti pénétra-!
bilius. Cætcrum falx hoc loco non dénotât fupplicium, 1
aut maledifHone.vtalicubiapud Prophetas:nequeenim '
eade caulafalxhicin melîorismanuponitur, quoperdat,
verum ne quid de frumento pereat. Ac vero. in parabola
de zizaniis, Filius hominis mittit Angelos luoâ ,Tvt colli—
gant de regno eiUs omnia fcandalä,& eos , qui fecerant
iniquitatem, vt mitranteps in caminum ignis. Hæc præ-
fens igitur parabola de lolis iuftis agit: Prima autem qua-
tuor ho mi nu m ordines ponit: è q.uibus très diuerlo modo
noxa côftricti,pereunt: vnus leruatur, quamuis hoc ipfum
quoque pro fidei Sc operum diuerfirate varie* Aflignatur
enim iftictriplexiuftorumhominum diferirrten. Hicau-
tem triplex ilia differentia in vnam dalle m redigitur.Om-
nesenimferunrfrumentum, etfi nonæque multumom-
n es.Stne Parabola nonloquebatur : feorfum autem difeipulis edijfe-
rebatomnia. Excellcntis Do&oris munus eft, pro audito-
rum qualitate diflerere, cauereque, ne margaritas incon-
lulcate ante porcosabijciat, aut ne propter accuratiorem
myfteriorum explicationem, res illuftres in con tern ptum
adducat-Seorfum proindeparabolam de lemine Sl ziza-
neis dileipulis-edifTent : Reliquasinexplicatasrelinquir,
Siquidem interrogati ab illo, intelligerentne hæc omnia?
relponderunt, vtiqueDomine. Dominusnamquepru-
dentiam ab auditoribus exigit,nam quod intelligitur,hoc;
fertfrudum: quod autem non capitur, hoc, vt alibi expo-
nitur,citra vtilitatem abripitur.
Etaitillisinillodie , cum fero effet factum, tranfeamus contra,
&c. Marcus'temporum,rerumquegeftarum lerie præteir-
mifla, ita feribit. Simile quid Lucas quoque obleruauit.
At vero Matthæus rerum ordinem, & fuccelfionem accurate
Utt regnum ccdorum. Hoc igitur Dei regnum affimulatum
efthomini, femen in terrain fpargenti, Homo enim eft, &
quis çognofcet eumî Etenim cum Dei Filius & Deus, an- j
; te omnia fçculaeflèt, citravllamfuimutationem, noftri !
caufa homo f&ófcusjterram eonfeuit,mundumque vniuer-
fum diuinae cognitionis luce illuftrauit.Poftea veroperin-
de atque fialiquo dormitum conceffiflet, ad coelos abijt,
vetjvc alibi ait,peregrc profeâuseft, animo interim heni-
gno & paticnti, vt illi, qui femen illud eoeleftefalutarem-
que do&rinam excéperant, & quotidie adhuc excipiunt,
hutflumopportunura ferrent,expedfcans. Etdormiat, & ex-
urgat node & die. Surgit autem feminator hic rio&ç & die ,
iuxcaillod: Exurge,quareobdormis Domine: Exurge, &nere-
pellas infinem. Exurge ergo, tuæqueprouidentiæ rationi-
bus.vt fiudium feramus*effiee.
nie pfôlèqUitur, Höcideodixerim , ne quis forfàn
quorundam praîtermiffionem, difcrepantiam interprete-
tUr : nequeenim omnes Omnia eodem modo & oidine
narrant Euangeliftæ. Turb is igiturmiifis, autverius præ-
mi Ills fojôs dilfcipulos lècum allumit. Aftumit autem non
fruftra,aut temere: veriim quo miraculi, quod patraturus
eratjlpeda tores illos habeat. Ne autem ob idlefèeffeiat,
quod cæteris miflis, foli ipfi afliimptifuerant, Dominus
graui tempeftate illos iadari finit. Quamüis per hoc quo-
Nofte & die. Per diem fauftafortunataqueiuftitiæ arms^
pernoôtemperfècutio&difciplinæfeueritasadum ^
brantunPer hæc enim , impediment© fublato »iaólumfè- s que illorüm in tentationecohftàntiam.animiquefortitu-.
Qijod ei
:clleiuis,
Doftoris
mengerminatj&crefcic. I dinemexplorarevoluerit. Matthæus ergo Chriftumfim-
Dum nefcit ille. Qûorfumhæcî Liberæ doârinæ lèmen ! pliciterdormiuillèfcribit ; Marcus autem,quOquo modo ;CurP0'
fufeipientium voluntati,vt,fi velinc,operentur, permittit. I fomnum ceperit. exponit, ait enim : Eterat ipfeinpuppifuper'™1^ ƒ
Ipfenamquenonpmniaperleefiicit, ne bonura nobis ! ceruical dormiens. Summam per hoc illius modeftiam de tempefta<
r fubmiffionemindicans,plurimamq;hacrephilofophfam iteiaâari
nobis tradens. Sæuioriitaque rempeftate mota, exfulci- 'pafliisfue
tantilluin, di cernes - iîagifter non ad te per tïnet,quiaperimmî tir
quafi inuitisobueniat, lèdnoftram quoque fynergiam éf-
Hàgitar.Quareftatim quoque lubdit:Vitro enim terrafrufti~
fiwr.Nequc emm liberum homini; arbitrium neceffitate,
aut vi,aut aftorum circumueâione ,aut fortuna,autfato
cbgitur,vt ftolide quidam nugantur, féd libéré ad hoc vel
illud fertûr. Vitro enim ierrafruâificat, primum berbam ,&C.
Profert autem terra noftra primo qiiidèm herbam , quæ
naturædu&u fenfim adoldcens, progrelfumque faciens,
tandem ad perfeétionisculmenadducitur. Nam qui coe-
leftis doélnnæ ferne» récens fùfceperunt,ij veluti infantes
ladte potancur, & tanquaminfirmioieribus, agreftiore a-
limento, pane videlicet hórdaceo nütriuntur. Qiiodfi '
qnando ceciderinr,cafum illorum fcenum excipit. i
DeindefertJpicam, Quæ ad Domini altarc ofrertur. Spir
cis porro pnmitiuis in manipulos colledtis , fit qüod
feriptum eft, nempe : Euntesibant, & flebant mittentes fe-
mina fua, venientes autem renient, cum exultationeportantes ma
nipülosfuos.
Deinde plenumfrumentum. Tandem cum femen in ter
Et exurgens cominatus eJlvento,&dixit mart j Tace, & obmtitefce.
Mpnet autem per hoc difcipulos, fidendum efle, etiamfi
magniinterdum flu&usinfurgant: Turn curnfta, qu* eue-
nerant, permiflaquefuerant , ad illorumfalUtem&vdli^
tatemeuenifle.&perm'iflaefle: Siquidem magnailiaani-
mi con (lernatio effecit, vt miiaculumrhaius a'ppareret, e-
iufdemque memoria Apoftolorum pedoribusdiuciusin-
hxreret. Propter hoc etiatn fomnum carpit, ficnimipfo
vigilante ea tempeftas accidifiet, non ita expauiflent, neque
opem illius tarn ardenter imploraflent neque fottafc
fisaliquidiftiufmodiillumprxftare polle , exiftimaflent. I
Vt igitur iuftam illorum formidini moram indulgeat,
exadlioremque eorum,qu ^ fiebant,fenfu ru in illis efficiat,
fecure dormit.' •
Gum ergo ( quod casteros omnes beneficio aliquo af-
fe(5tos,fe vero nullo adhuc potitos cernerep t) fupini quodamdammodo,
focordefqueeuafifient,oportuit, vt ipfi quo- dic,lapidibuisfeipfum concidiffe. Potuit nihilominus fieri,
quebeneficioruminiuscommoda tandem aliquâdofen- I vc vterqueæque fæüus& indomicUsfuerit, neque tamert
poftoli
Idcinfiïmantur.
tirent. Permific itaque rempeftacem exbriri,quo pérperi-
culieuafionem, à'ccuraciorem benefibij fènfum hàurirent.
l Ar cur , inquis, alijs præfentibùs non finit eos ia£tari ? ne
infirmaillörumfides cæterispatefieret, ipfeque feorfüm
i jilöscömmodiusinftrucre&corrigerepöfletineqUeenini
ipfi quoque conuenientem iatisde illoopinionemhabe-
bant. Nametfifcirent& crederenti a; fomnoekeitatum
j maris æftum compefçerc poflè : dormientem tarnen id
pofîè, heutiquam putabant. Quare etià’m Dominus illo-
rumirtfirmitatem & imperitiam fréquenter reprehendit,
vc CU m di cit: .Adbuc vosfine 'tnteileäu tftis i
Et timuerunt timoremagno. Cum Apoftoli tanta adhuc
infcitia& imbccillitate tënerenturinemo miretur,fi turbç
non magni quippiam de Chriftoimaginabantur. Conter-
ritiergo& obftupfefadti j dicebantadalterutrum : Quis pu-
I tasej
\ nus
vcriufque fed alteritis tantum mencionem faciendam du-
xerint. Nam adoftendendam illius,virtutem,qui miracu^
lum pàtraratfnihil omnino referebat, vniusnc, an duorûj
vel etiàm plurium meritioném facerent. Qui enim vnum
vfque adeo infanum , & jmmanem fànarat, & duos , &
plures quoque iïmiliter affeétos cUrare poterat. Étfemper
dieàcnottèinmonumentis,&montibmerat. Qûprfum dæmo^-
nés in fèpulchris verfànturî Quprudiplebiexecràndum
plànequeimpiumdogmaperfuadëàht:nempédemortuo-
rUm animas irtdæmonestfansformari: quæ opinio procul
abfit àcuiùftiishbminismente&cogirarione;
QuidmihiyêrtibilefuFiltDtii QiwndoquidemApoftoli
in naui Ghriftum hominem efïè confeffi fuerât, prodeunt
nitncin mediumdæmories , qui illiusdiuinitatemaperte
promùlgent. Eapropter qui mare flu&uans i rurfumque
« p oftoli
■ u b iii
Khnfto 1
[ftatuant.
eflifleî quia & ventus,&mare ebediuntei ? Ghriftus Domi- i conquiefcens non audierant j illi iàm dæmones magna id
non reprehendit,quod fémorcinem vqcent,quodqüe: ! voce clamantes àudiuht,qüodmare per fubitâth tranqüil-
prohomine tantumhàbearit i verum fuftinet, dumper , litacemiamantécXzmztax.AdiuroteperDeurit, nèmeterqüeàs.
miracula falfuméflé difeant j quod aninlo de ipfo coUce- Neadulandiftudia: IefuEilt Dei, &c. tlamitàre videantur,
peràftti ' rérumèxperientia,hbceft,pcénarumfêhfacbmpUlfi,ve-
At Vndehominêtfiiliumfeflècblligebànt? Ab ipfàfa- niftihucantetempustbrquèrenbs,vbciferahtur.Nam nfe
t ie & iébrpbris cônftitutione.à fomnojàrtauis vfù.Propter illorum fupplicatio de fraude fufpeda haben'quêat, ver-
hæc enim, aliaqueid genus fimilia,iri qüandam hæfitatio- bis modoallegatisinimicitiam inter le intercedere, mani-
iiem,animique perplexitatem Vénérant. Dicebant enim j fefte teftantur. Neque enim ignry qui fub fènfum non ca-
quàliS crt ifté? Siquidém fômhus, 8c id totum -, quod in o- débat, Ghriftique præfentia dire tantum incendebantur
bulos intürrebat,homirtérrr efïè oftendebat : At vero ma- ; & torquebantur j verum ëtiam impendentium malorum
re^&tranquillitasfolbillius imperiô repente fada , dtim I metu;1 Arbitrabantur enim vltimum fupplicium-iam tüm
efïè clàmabant. SolanamqueiufïioneomneminoxColn- àdefïè; àdëoqüéadihférôrumCruciatuSeUeftigiôfèfèab-
iöötibnem fedauinNeque enim Echinéidem, autMoyfis ireptum fri;
fe^dara, ;
Gcrafa, &
Gctgofa :
[oca di-
herfa.
I QuidGer-
;cfa latine
Virgàmadhibuit; verum vt Dominusancillæ, aut opifex
trëàturæfblet,ità mari & vcntoabfolute imperauit. Aft v-
j)iè mari egrefïuseft, aliud rurfum miraculum, & quidem
prbximomüito adrturabilius confècutum eft.
G À P V T Va
ET venerunt transfretum maris, in règtonem Gerafenorum.
Emendatiora exemplaria, neque Gàdarenorum, ne-
que Gerafenorum legunt, fèd Gergefèriorum. Eft autem
Gadara ciùitas lu deç,prbpter falu'bres vicinafque thermas
haud ighobilis. Huiüs ptomontorioàdiacetlaCus, quem
iticblé rriare appellânt.Gerafa porro eft oppidum Arabiæ,
nullùm,neque mare,tiëqüelacumviçlhumhabens. Sèd
fiequëprobabilefit quoque,Euangéliftàs, quiterumlo-
fcorumque Iudææ ignari non èrant j cômmififïè errbrèm
vfque adeo manifeftarium, quiquë tanta facilitate à quo-
uis mediocriter perito,deprehendi poterati Gerfefapro-
inde eft locus, a quo Gergefènorum ciuitas denominatur,
VétUs quidem illàÿ non procul ab eafitâ, qüæ nùnc Tÿbe-
riasappellaturi Circa qUam extat rüpes præcelfa,latequë
fefe ôftèrttaiis s êk quapord dæmoriibus a d i, in hiafé fefè
prædpites dediffe fetuntür. întérpretatUr autem Gérgefâ
Metu itaque conftcrnati, togant, perque omniafacra
obteftanturi he ante tempus, ad pænarum locum aman-
dencür. Nam cumDomihusinnefarioplaneque iniquo
bperë ipfos occupatos dcprehendifTet,verébantur ne propter
fcèlerû j qüæ defignaUerantiirtimanitatem,coramurii
punitibnistempore non éxpedatb, ftatim ad abyflum ab-
Iegarentur. Neid ergo fiât, orarit,&obfècraht. Etficqui
ante fcjrreis vinculis detinéri nequibant n une fupplices ac~
£edünt : quiqüé antea in mohtibüs vage difèurrebant, illi
huncmôntibiisdefèrtisj vitro ad campèftria&plânade-
feendunt.
Adiuro teper Deum, ne me torquèas. Etfî dæmones firit né-^
quiffimiflagitiofiffimifque moribus deformati ; attamen
certo compertum habent,propter mala,quç quotidie perpétrant
, tandem aliquandograuifiimaspoenas fefe datu-
ros. Quodautem promeritafupplicia ahcubi,& quidem
cito expenfuri eflènt, id ex eo facile colligere poterantj
qüodiam tüm citraaliudtormentigenus, tântîimexho-
minum corporibusexcederéiUbebantur. Exiimmundejbi-
ritusabbomineifto,aiebat GhriftusSerüator. Vt ij ergOj qui
■ tempus àdhuc reliquum hâbeant, intra quod ea, quæ lu-
bent,circa homines exerccant,non fine contentione cüm
Domino expoftulant, tanquam qui antelegitimum tem-
püsvimipfisadferàt j pcenamquc Citra iuftani càufamin-
eiedorum vidrtiâ, Ab eiientu hoc fortaflis nominis forti- lèrat.
ta,quodnimirümlociiiiius hbmirtes Chriftum Seruatd- Et interrogabat eunt,quod tibinotnen e fl.Quamuis Dominus,
remjfi non vi.certe precario iride expulerintrfiqüidem ro- dæmonüm,qui in homilie habicabant,mulcicudinem non
gabantillum , vtàfinibusipfbrumdëcederec. Vel cértë | ignoraret,âtcamen quod illi, qui fpedaculohuicaderant.
quod màli dæmones potebs inde in mare detUrbàrint.
Memirtit huius rci Origénes Tomo fèkto explanationum
inloannem.
Stotim occurrit de monûmentis homo inJpiritu immundoMati
ctiS $c Lucas vnius tantum,qui à Dæmone vexabacur,mé-
tionêiiifaciunt, Matthæus autem dubrum. Achæcnon
vnum tantum hominem Cerrterent , vnamquefolam vo-
cem hàurirent,ne ipfè multos efïè dicere compellaturjfèd
ipfimet dæmones palam id profiteantur, prbpterea, quod
tibi nomeri eft interrogat. '
Etdicitèi: Legio mibinomerieïl. Nondicithumèrumpræ-
cife,fedfimphei voce magnant adefïè mulcicudinem indi-
|>ügriänt,pügfiarent tarnen, fi quidem Marcus & Lucas v- i tat: Siquidem exadanunleri difeuffio * nihil ad rei, qua:
numdumtaxatextitiflèfcnbereht, Matchjeus autéduos. : quxrebatur,notitiam fadebat.
Sed ciiih club hi ÈUarigeliftae dé yrid tantum difïèrant* j Etdepreedbanturtum Spiritusdicentes. Spiritüsêhixe öbté-
Matthsusveiödeduobus, nulla hihc exurgitrepügnan- . ftantur Chriftum, ne extra prouinciam ipfos eijeiatjaut ne
tiä,fednartaciötärttUmdiuerfaiVeriftmilefitäuteroiMar- in äbyffiim abirè iubeat j vt habet Lucas: ( Abyffilsenim
cum & LUcatii faéüiofeiii ex duobus fèlegifïè i deqtie bo feceftioeftexhocfxculo.) Ex eoautemi quod demones,
fölbjqua apud illos ektärit, in mediuni ättulifteiQuäte et- ne extra proUinciam j aut exträ honunu m confortiu m, in
iätticalämicatemilliusäccuratiusexponurit, quam M at- tenebrasekteriores,qUa:paratjefüntdiaboloi&ängelisc-
thiUs» Scribunt tiäitique viflculiSiCatenifque difruptis ' ius,expelläritur, cantopere rogarit, planum fit Dominüm
per loca dtifertadiUagäri cofifUetum häbuifle,Marcus ad- aliö illbsältiändare potiiifle, fi voluifïèt. Permifit autem
Bibliotb.Vet.Patr.Tom.^ ________ ' ,v;,. 3 eos
Ciir da:-
ones là
Öionuthé'
f aiêîjf,
tbr.
F
Caute lege,
nam i-
gnis infer*
ni corpo-
ieoi 8c
feiifibtlis
oppofitum
ailcrtre
yel error
eft in fide]
vel errori
iproiimu.
Vide Do-
minicum
I Soto m 4-
jdilt. 50.
cjuzft.i.
lam 1 Si-
/xtam lib:
li.Biblioth;
aunot 145.
aio Do
| mime. Banes
i. par.
G _
quzft- 64.
art.4 dub.
z: Sed pie
potcft- Vi-
dor in telit's'id*
moncs
quamuis
reuera igni
lenfili 8c
corporeo
torquere -
tur, at tut
in pra:fen-
tia Chrifti
a circun-
ftantibus
nec vide-
batur nec
lenticba-
tur.
Maith.S.
Et hie let-
mo de to-
fummata
dasmonfi
H
paeni, na
alias Duo*
quam funt
ablquc
peena &
crucian
Dzmoni-
bus vfque
' c&mur
jneot car-
] bis refur-
redionem
diuagandi
8c teutandi
Ipatimn
indultum,
etfi forlan
no omni b I
f e 1