A'
Diaboli
uidia, &
irimotum
parentutn
incuria ua
tu ram in
fummam
calamica-
tem dcic-
cir.
Chriftus
Dominus
popuiine-
ccliicate
cópul fus
multiplient
anno-
Niô decrât
c
nui Cfari-.
flQm ft-
qurban-
ViBor Antio chenus, ^
poftulàbat.Nâ edi magna reli quiaru vis luperfuiflêt, mfïil
jtaracn inde lècü afportarunt. Admonemurautc exemplo
;liacpcrcommodè,i:erum vfum ex neceftïcate ïpe&ahdu m
l&nietiendum elle : nihil autem vnquam,grauiori necelfi-
jtate lèclufa, proptèr habendi ftudium fubduçendùm;
incuria & lapfus illam =dcieciflèt.
Et ait illi,Effata,quodeiï adaperire. Hæc dixit,.vnàq;cü ver-,
bp miraculum in opus abijpStatimnaraq, aperts /une au-
res ei u s, & ïoeutus eft reâê.Q^omodpcnim non rcôlèlo-
queretur redeqj audiret, cfira naturæ opifex id éxpleret.
quod naturae- deer^ti . ^ ,\r ^.(y |: . . . . - ..--r ,v . t - -
Etfiatim afcendit nauim cum difcipulis. Semât or vnà eu m
fam dolore & eommiferatione prolôquens. Expendebat-
cnira in quantamxalamitatem & miferiam omnis bon®
h©neft®quea#ionis hollis diabolus* primoruiuq;parentum
*diicipulis na.uim ïam conlcendit, cùm ancea illud non fe-
jcifièt. Difcimushincautem, non femper pugnasadduce-
i re,vem m ante tentàtos pugnisque delacigatos, fuo quoq-,
Et pracepit,necui dicket. Hîcdenuo modeftiam & huini- tempore ab eiusmodi mueras ôelaboribus recreate öc te-
litarem nosdocet | fiquidemijsjquifanitatisbeneficium jfociilare. Vt enimiûaabfentialabprem & moleltiam : ita
cônlècuti fuerant,vt rem tacitam apud fe contineant,gra- fuaprælentia àmoleftijs & laboribus quictcm indulgere
uiterini,ungit.Fecit hocquoqueea.de eaufa,neIudæorum ,folet. ^
animos in czdem accenfos ante tempus contra fe inflam- ] Et exeunt Pbarifai,& coeperuntconquirmcum eo, quantités ab
maret & concitaret,etiamfi certb feiret, eos opus vfq; ad- illo fignum deccelo sentantes eum. Reôtc tentantes dixit,ne que
eoadmirabile & inuficatum minimè taeîturos, lèdp.affim enim,vr^derent,fignum quærebant; etfi qipddam eiusinuulgaturos.
CAP VT VIII.
VJ Dominus iapx ante, quohac via&rationepopu-
lumad fidem sdliceret,eicas multiplicauerat: itanuç
denuo idem lignum inftaurat, vtrobique cómmoda oc-
cafione,quæ le offerebat, ad hoc vfus. Eaautem przlènti ;
modi,fi fignum faceret,pr*fe ferrent, verum folo tentan-
di fallendique animo quzftionem illam moueban t. T an-
tum enim quid eo in gehere pollet, velnon pollet, explo-
rarc volebant. Fidei autem nullam prorlusrationem ha-
bebant.
Signum de ccelo. Cuiusmodi fignum de ccelo petebant ?
ExpeCtabantjVt yelfplcm filieret, aut retrorfium flcdlerpt,
autfulminademitteret, autaeremimmutaret, aut aliud
| :E .
herum v.
I I c*nt.
fçffîcatç
fpèiianÿpôminus
lèm-
^ibriftum:
[i.usdcm- I
buevinu., j
loco erat inurclaplebis,quæeum fequebatur,perlèueran- quippiam iftiusmodifaceret.Ve}:ùm aliud primiaduentus
tia.Nam triduo,vehicfcribitur,ilium iam lullinuerant.Et- ' çempus depofeir, aliudfecundi j PrioticonueneréV&ne-
enim cùm panes non haberent, neqj commode in deferto celïaria qupque fixere ligna terrena; cuiusmodi funt, quæ
habece pollentcitradetrimenticuiulpiampeçiculum,im- | Dominusin terraadhuccum nominibus yerfans edebat.
pranfidimittinonpoterant. “ Coelelliaautempollerionsaduentustempellatialïeruan-,
QuodfieiusmodinecelfitasnonvrûlfetjSeruatorvtiq-, ■ tur. Nunc tanquam medicus occulte venit,tuncauté tan-
confuetam miraculorum virtutem hic non ollendillèt : li- j quam iudex fumma cum gloria ôc claritâte yenturus,poe-
quidemturbænonfeebbanturiliumproptercorporalem I nasque à iceleratisexadluruseft. Tuneigitur ccelùmin-
D
Chriflas
Dominus1
virtuccpro.
pria figna
i'aciebac.
Cap. 6.
Chriftas
bique
obleruans
decaruannonäm,
fcd propter fpiritalem efcam.Etfiinterim ex toto
numero nó dceflèni;*quiliunc quoque fcöpum pratfixu
haberent: notum ellenimillud Chrilii: Quantis me,no quia
vtdtßiifignaßedquiamanducaftüexpand).&faturatieflit, Qups
prqinde ad maioris momenti res perquirendasexhorta-
tur, nempe adfidem in ipfum.Näexynahae nó tempora-
'riam,fed lempiternam vitam & vtilitatem haurire licebat.
Faéla namqi inter temporalem & rriyfiicum cibum com-
paratibne. Sc ad hunc magis, qudm ad ilium inquirendum
pellens: Operamini, inquiebat, non cibum quiperitjedquiper-
manet in vitam sternum. ,
Vnde iüos quis potent biefaturare panibus iApoftolimiracu-
lüjquodfideieonciliand* caulaDoniinusin pänis multi-
plicatione denuo repetere conft.itut u habebat, non intel-
lige n tes,F«d«,aicban t,illos quis potent bicfaturare pantb. info-
Utudinel Etenimhumanxrationisindicium confulcntes,
rem illam fieriomnino nonpolïè exillimabanc.
Etinterrogauiteos,quotpanesbabetii i Nonignarus,quidin
parato erat,interrogat: verum quö hac rarionedilcipulo-
rum animos in virtutis lu^conliderationem excitet-.
Etpraeepitturbadifcumbere. Tancapotenri®-Chriftivis&
promptitudo erat, vtäUdito tantum panum numero,mul-
citudinem llatim adepulandum accumberc iufïèric * eer-
cus apparatum ilium, tarne tfi exiguum, in oifines abundè
futurum fatis..
Etaccipiemfeptempanesgratiasagensjregit.QuaCicxtciomm
bominum more virtutem & e.nergiamcirca id , quod pro-
pofitum erat,a Deo accipiat, gratiasilli agit, cum tapxen e-
iusmodi vim non aliunde,vtlandi yiri Iblent, led a leipfo
petercqhucenimea Euangclift®Luc®oratioCpcÜAV.Vir-
ins de Ulo exibaty&fanabat omnes>
Et dabat difcipuHs,vtapponerent.Vt alibi femper,itahic.quo-
que Dominus decorum feruac. V ticur namque difcipulo-
ru'rn opera ad minillerium; quandoquidem aliis minillra-
re fecu ndu m dilcipulatus rationem Apofiolis ex milituto
incumbebat. Sed öepau cos illos pifciculos quoque, quos
• habcbanr,benedixit, & apponi iulfit s
Et manducauerunt,&faturati funt: Omni ex partemiraeu-
lum rit mamfellum: Primo quidem ex-corum faturitace,
quiepulatifueranc : mox veroex clear um copia, q u ® lu-
pcrfueranc. Pollremö aucem exeorümultitudine, quiad
lacuritatem vfq-, mäducauerant. Cxterüm hadtenus tantü
:benefadioris inunere vfi func conuiu®, qua.tcn9 necefiieas
uoluetjSc certa quadam ratione abfeondet: Tunc lunam
lumen fuum diftundere non liner: Tunc vircutes ccelel'les
quatiec. Hocaucem temporeillisfignis neque locus neq;
opus eil.
Amen dico Vobis,ßgeneration! buic dabitur ßgnum. Q u ® d icu-
turhoc loco,hue tendunc:quodnam fignum impxob® ge-,
nerationihuic, qu®temereaDeorecedic, dabitur aliud,
quam quod is viciflim recede; ab ilia ? Cuius quidem rei ,
argumentum exricic feceilio illa, qua eos mox deleruit ,a-
lioqueabiit. MeritöproindeChriftusDominus diuortiü
hoc animo percradtas,(piritu ingemuic. Quo enim fine ad
lud®os venerat? nonne vt mortem extremaq;omniaillo-
rum caufa fubiret ? Quid autem eius rei gratia contra pr®-
lliceruntiili ? Aliudlänenihil,quamquodinlumma ne-
quitiaxtaccm tranfigences, tantum ilium benefadorem
quotidie in le luamque pernicicm prouocarent.
Et cogitabant ad alterutru dtcentes,quta panes no habemus.Quid
autem ad h ®c Dominus ? Partim iane increpatillorum in-
credulitacem, partim rurfum quod obfeure dixille vidc-
batur,clarioribusverbiseXplaiiac,aitautem : Quidcogita-
tis,quia panes non habetis ? quafidicat; Oportebat vos tande
aliquandoeorum,qu®anteaperexpenentiam didicillis,
memores,neq*, quod panes non'habetisjanxioselle, neq;
me de panibus verbareciile atbicrari: neque enim difficile
mihi fucrit, nunc denuo,perinde atque ante,panes necef-
farios in medium adferre, vellramque inopiam explere.
Quomodo ergo needum intelligitis, led cor etiamnum
occscatum habetis ? H ®c autem dice bat,dficipulos ad fidem
diuinorumque myfteriorum fenfum paulatim pro-
mouens&excitans.
Cauete afermento Pharifaorum,&fermento Herodis. Etli verb
Matthzus leribac, Cauete voJ?isafermento Pbariftorum &He-
rodianorum: Lucas autem, afermento P^nfaorum, tantü in,-
nulla tarnen intetuenic fiic pugna: liquidem omnes eres
primariosinter illos nominarunc,putaPliaril®os: duo .a.
incer polleaores leccrn un t; alter namque Pharilzis adiu-
gic Sadduc®os,alcer Herodianos. At neuter interim, vcl
hos, velillosfolosextitilTeallenc. Verifimile fit autem',
Marcum ad narrationis explecionemHerodianos, quos
Matthzus pr® termi lerat; c ® teris adiecifle.
Et veniunt BetbfaidaM,&adducunt et f<tc«w.IrigrediturDo-
minus in fide deilitucam ßechiaidam,.czco ad ilium ad?
du&OjVceum tangat,rogant. At non fana,neque integra
. offeten-
Ing«nslu-i
| ;æorü «• !
'Chri-
Gar Do*
minuses-
I cum icor-
fum.&p«
interaalla
fanarit.
B
Chriftfls
Dominus
cæcum inpus
& an
Insm fa-
iauit.
lethfiida
renationis
domus.
In Caput V I1 l.Euançeliï Marei.
ófferenrrum fides état. Quare qui miraculi Ipeâiatores fièrent,
indigni habki funt.Etenim Chriftuss Dominus hominem
feotlum apprehendit ,apprehenlumque extra vicum
duxit.mox inoculos illius expuens,manumq;eidemimpo-
nens,numquid videat,interrogat. Expuit manufq; impo-
nit,pet hoc ollendens veibum diuinum aAionéque,verbo
adiunólam,opera,qu® admirabilia habebantur,ôccrant,ab
lbluere.Manussenim operationis eft Symbolu & organum,
yerbi autem,quod de ore procedit,vis opus ipfum pérficit.
Interrogauit turn f i quid videret. Interrogat,num quid vide-
at, cum alias illud facere non conlueuillcc. Defignatper
hocautem, cum offerentes, turn eum quoque, qui oculis
cap tus bfferebatur, fidei infirmitate labo rafle. Tantum nô
enim cæcutienrem ejulmodi oratione affabatur: Fiat tibi
lêcutidum fidem tuam: Siquidem imperfèâa-illa lànatio,
fidem illius debilem admoduinextitillè, arguebat. Fate-
batur namque homines, quafi arbores obambulantes felè
videre.hoc èft,ob(curè & împerfeâè.
Deinde itemm impofuit manus,fuperoeulos eius. Repetit manuum
impofitionem, quo ex fidei, quamante hauferat,gü-
,ftu, hominem ad fidei incrementum paulatim prouehat,
adeoque perfcâe tandem illuminet. Ipfum autem vifionis
incrementum &acceffioid,quod modo dicebatur, nempe
fideiincrementum & accelfionem confirmât. Poftea-
quam enim dixerat, & coepit videre, ftatim fubiungit: re-
ûitutuseftira, vtclare videret omnia: cum externo nimi-
rum,tuminterno quoqueanimzocuk). Quandoquidem
ChnftusDomnusintegre,hoceft,lccund.um corpus & a-
^rèftcu- tfimam fanauit ilium.Refpexititaque, & mentis, & corpo-
dum cor- ris oculis cla!rè. Par eft autem, vt nos quoque diuinorum
difcipulotumÇhrilliexemplo,Seruatoridicamus : adauge
nobis fidem.
Vade in domum tuam: &fiin vicum introieris,nemini dixeris.
Quafi dicat: leruatus, è Sodomis ingtefliis es, in monte Ec-
clefiæ. ( H ®c enim eft domus tua Jlerua teiplum. Bethlài-
daautem, venatorum vicum, vel domum lonat: cuius in-
colæfixere indigni, qui admirabile illud opus vidèrent, vél
audirent. Oblerua itaque quod dico: ne denuo illuc in-
grediaris, ne foctè captiuusinillorum voluntatemabripi-
are.
Et in via interrogabatdifcipulos fùos, dicenseis:Quem me ejfe di-
cunt homines} Interrogit, quod no rat, quià ex relponlione,
quamdaturi étant, ait quod oper* pretium colligere infti-
tuebat, Inter estera enim interrogatione illa effebtumvo-
luit,vtdifcipuli re&iusde iplb lêiïtirent,& loquerentur,
quam cæteri opina tore s.
Et quidem Petri, qui orthodoxèdeillo lènlèrat,confel-
fionem probat: aiiorum vero Apoftolorum fidem, ex proprio
eiuldem Petri teftimonio confirmât : Ad cæteros autem
quodattinet, omnes quidem per admirabilia opera,
quæ faciebat, in ftuporemSt admirationem rapi t,at notf o-
1 nines ad fidem quoque per hæc adducit. Sane, qu* in om-
lîrantur01 n*um oculos incurtebant, ea, vt hominem elle arbicraren-
bd non o-l tur,compellebantt verum illuftria illius opera,vtloannem,
^ncs cre- aut Hiercmiam, aut vnum è prophetisexmortuisrefurre-
xilleopinarentur,efficiebant.
Cur in iplb llatim orationis exordio, quid ipfi deillo
lentirent, non percunôlatur, lèd primo omnium vulgi lèn-
Dmncs
înidem
curatiusexponit. Marcus namq;, ne quid in Petri, Mfgb
ftrifuigratiam dicere videatur,compendio contentus,exa-
ftiorem hiftori* explanatiönem prztermittit.
Et comminatusefteü, ne tut dicerent deillo.Matthzus hoc loco
fta feribit: &pracepit dtfcipulisfuis, vt nemini dicerent ,quia i-
pfeejfet chriftus. Voluit enim opinionem, quam de iplo ha-
bebant, adhuc te&am manere: quo crucis palfionilque fcä-
dalise medio fublatis,puram tandem lynceramque fidem
illorum mentibusimprimat.
Et'ccepit docere eos, quoniam oportetfilium hominispati. Poftea-
quam diuinitatis lu® lenfum illis impreflit,do<ft[inam de
Cruce &Palfione mox fiibiungit. Sed neque hoc modo,
quod dicebatur lätis in telligebailt. Erat enim verbum iflud, vt
Lucas feribit, abfeonditum ab eis,& non intelligebant qua dtceban-
tur, & quod eum oportebat refurgere. Ettimebanteum interrogate,
non quidem eftetne omnino moriturus, verum qua ratione,
quove modo futurum id erat. Neque enim quorlum,
quod de refitrreölione dicebatur, tendetet, aflequebantur.
Ducabant namque latius eile, prorlusnonmori,quammo-
ti iterumqueremrgere. Aliisitaque omnibus petturbatis,,
& hzficantibus, rurfum Pettus,tanquam ezterisardentior
in medium prolific, deque eo, quod quzllionem habebat,
audenterinquirir.
Vade retro me Satbana, quia non fapis, qua Dei funt. Et quid
namhocellftllene, quidiuinareuelatione paulo ante di-
tatus, felixquea Chnllo Domino przdicatus fiierat, tam
citoprolabitur,&impingit? Verum hoc mirum non eft, liquidem
nullam ille de Chrilli pallione & Cruce nocitiam e
coeloacceperat. Chriftum Dei filium eile, hoc ei diuinitus
patefadlum fuerat: at Crucis veto Refurredlionis myftcri-
ura, ipfum adhuc fugiebac. Erat enim, vt Lucas ait, verbum i-
ßud abfeonditum ab eis. Dominus autem höclococlareoften-
dit,tantumabelle,vtinuitusad Pafiionem veniac, vt Petrum,
ne id fiat, d>lluadentem palam quoque increper,.
Sathana m que appel|etr
Non fapis, qua Dei funt. Cut Dominus Petrum mortem li-
bi di(Tuadentem,tanta cum vehementia&grauitäte incre-
pat? neque enimSathanam ex eo locutum dicit,(ed ipfilm-
met Petrum Sathanam vocatf Quia is indign,um illud arbi-
trabatur, quod laluti noftr® quam maxime conueniebat.
Chriftus igitur fupei uacaneam illius curam, & anxiecatem
comprimerc volens, ait: Vadepoßme,Scc. quali dicat, tu in-
dignum eenles male meabaduerlärijs tra<ftari&pati,& tarnen
res ita non habet.
Vadepoßme Sathana. Ad Sathanam,cum lelixm is deferto
tentaret, didbum non eil: Vadepoßme Sathana,fed didlum
eil:Vade Sathana, feriptum eflenim:DominumDeumtuum adora-
bis,8cc. Ad Petrum verb, qui peccatis adhuc obftri<ft;us e-
rat, adeoque poll Ioumnonibat,dicitur; Vade pofl me Sathana,
fcandalum enim es mihi. Quapropterlilän&i Iefum pone
lequun tur, confequens fit, illos Iefum poll terga reijee-
rc, qui ab illo difeedtint, eiufdemque fermonesnon audi-
unt, Petrus proinde a Chrillo audit: Vadepoß me,hoc eft, fö-
quere me, neque voiuntati me®,qua Iponte cruci me fub-
mittOjinpofterumaducrfere, neque lermones meospoft
teigum,vt in Plälmis eft,cum peccatoribus reijee.
Si quis vultpoß nie fequi ,deneget femetipfum,& tollat crucem
fuam.ldhxc hue tendunt:Tu Pecte me pati volentem incre-
Cap. li.
Ç
Petrus eZ-
teris Apo-
ftolis ar*
dentior 8C I
audacior.
Petr’Chri.
lh morte
ad aucem
exlitus no !
hauferat,
ficut illius
diuinita-
Cur Chri*
ftus Petrü
vehemeci-
usinctepat
G
tentiamdelèexquirit ? Vtaliorum deipfo iudiciadepro- i pas, Egó autem dico tibi, non id tantum in noxam& demmen
tes, pofteaque, quid ipfimet de C hrifto ftatucrem, in-
tertogari, per jnrerrogationis modum,in lublimiorem fen-
fum alftirgerent, apud fe décernentes: par non eile, vt ipfi
sque abitótè & humilicer de, illo iudicarent, atque cæteri
mortalium. Propter hocipfiim quoque non iix iplb mox
przdicationis initio, lènteptiam illorum exquiric, led poft
tnulta demum miracula Sc figna perfeäa, multaque de rebus
fublimibus,fuaquediuinitate vitro citroque cum illis
agitata & dilpinata.
jQuem dicunt homines effefilium hominisi Chri ftus Dominus
CBcpnomjam.(uamdecundum catnem omnibus perfiialam
exp|oratamqvcupiens,paftiir. Filum hominis levocat.
Vosvero, quem metffediciiisjQuid.ad hoc quzfitum Apo-
h^n^°p°* ^°^orumos Petrus,qmhufquam non feruidum leie decla-
1 °s '** rat? Omnibus interrog-’ tis? folüVip(e, fuesfitius Deiviui,re-
ßondit. Hunc iocum Matthzus przlenti Etiangelifla acmentum
tibi ceflutum, fimeum ftudium impedite,meam-
que crucem zgreferre perrexeri$,verum te quoque parrem
mecum non habiturum,nifiture itidem crucem tuam tulens,
mottemque mei caula oppetiueris. Etquia tantum ea in
re momenti pofitum eft,vt vobis muleis quidem partibus
latiusfitmori,quamnbn Morithoeenim damni,illud veto
lucri caufam adiunóta habet,propterea non ad cePerrum
tantum,led ad vos om nes fèrpaonem dirigo.
Siquis vult me fequi. Nondicit: Etli vosnon volueritis,
ego nihilominus pati vos volo, Sed quomodo fiquü vult me
fequiiquaCidicut: Ad bpna&honeftaprouocononad male
& ociolame c quarr\quamh u.c compello,led amice tantum
inüiro.Hxcautem dicens.rnagis attrabit.'quienim vim ad-
fert,decorum non (èruat:qtti autèin auditori libertatem fa-
cir.validiusallicit. Delinitio enim & oblèquium quauis violen
tia fo 11 iora lun t.
Pro Chrifto
mori
luctum no
{damnum.
jDeus ad
bona ho-
na honefta
prouocat:
neminem -
adeem v
hue com-
pellit.
Oblcqu
Btbltoth.Vtt. patr.Tom.q.. Dd Deneget