Philip. 2.
Marcellas
hic fbitè
eft qucm
Athanafîÿ
Marcellio-
ncm appel
lac.
B
C
Impaflîbi-
lis & paflî-
bilis filius.
D
Simile
ÿ itt ir Antioch entes, W ■ - ... . v v, ,
per eft Ally®-. Efse aatem imaginem fe fufiftantiam , fe fimul
cum fubftantia,quod dicitur, ex hoc manife-,
ftum. Dixit enihl Appftolus: Semetipfum exinaniuit,for-
mam (etui accipiens. Nunquid enim-formam folum acce-
pit hominis, non & fubftantiam hom inis ? Induit enim &
carnem, & in carne fuir, &paflus eft in carne,& hoc eft my-
! fterium)& Hoc quod falucare fit nöbis. Si igittir exinani uit
j reipfiira,& Chriftusbxinanit»itfeipfum,& antequain carne
! effet, fuit Chtiftus. Et fi fuit ante iftud, qiioniam feipfum
! exinaniuit, ipfe induit carnem: Quareeriimfeëxiftaniuiti
fi,vt dicis, 6 M a r c e l l e, aut P h o t i n E,afFumpfithominem
quafi quattum effet : Oportebat enim a«*9» qui
e (let manere, a(Tumere hominem, & modo quodam inlpi-
rare fpiritum ad aótiones. Sed dixit,exinaniuit feipfum.Re-
<fte: quihabebatindue« hominem. Quidigitur eft,exina-
ninit fe, vniuerfelem A«*«» non effe vniuerfalem in eo quod
eft efle * carnis,& fierct caro: Non igitur aflumpfit hominem
, fed faéhiseft homo. Eftigitur forma fubftantia,
cum fubftantia,in qua eft forma ,«/W<r,o{ igitut format fubftantia:
principali, Sc potentialiter priori, quod ifta preftat
forma: elfe,& in fubftantiam eflTe,fe in iubftatia eflfe, fe temper
fimul effe: fine enim altero alterum non eft.Secundum
igitur q> forma,afubftantia,fubftantia eft forma,qua: fit fub-
itantiac, iftud Deifilius eft. Quod forma fubftantia, quod
autem femper fubftantia cum forma, femper pater, femper
filius ad patrem, hoc eft, *«3wadDeum,hocautem femper.
Sed quonia jftaforma fubftantia eft,qus imago eft j &
eft.qaem filium Dei efte dicimus, fecundum quod eft
omniqm quae fiint, eft. Vniuerlalisenim ***©- filius
Dei eft,cuius potentia proueniunt,& procedunt in genera-
tionem omnia,& confiftunt. Ipfiusergopotentia,proce-
dens & fimul exiftens cumpatre, facit omnia&generat,&
ipfe haec poten tia in eo quod eft ei precede re, quae quidem
adtio dicitur, ipfepatitur liquid patitur, iuxtamaterias&
fubftantias, quibus preftat proprium ad id quod eft illisef-
f e , imierfebili 8c impaflibili exiftente vniuerfeli qui
femper eft ad patem,& '«fttiunos. Et idcirco de filio dicitur,
: quod&impaffibilis&paflibilis , fed in-progrelfii paffio,
I maxime autem in extremo progreftionis, hoc eft, cum fait
in carne; ilia enim paftionesnon dicuntur, generatie d pa-
tre, motusprimus, & crearoré efle omnium: ifta enimfub-
ftantialia cum fint, magis autem fubftanriae: *«39* enim exi-
ftentiumiuxta potentiam fubftantia: funt ipforum: noni-1
gitur pafliones. Sed ifta. Et rurfiis, quid igitur d jeunt Photi-
niani, fi filius patri. Quomodo Deus ex Maria hominem
natum filium nabuit ? Quid autem Sc Ariani di-
cunt? foptinttScxlp^fe fiibftantia fimul eftfilius cu patre?.
Ncfes ehim dicere iftud: Erat quando non erat.Etiftudne-
fas:deh's quae non (tint efle. Impii&illi rurfiis , qui dicunt
i/isBvrt»t cflè filium patri : Subftantiaenim fecundum quod
fubftantiaeft.noneftalia, vtfitfimilisadaliam: éademe-
nim eft in duobus, & non eft fimilis fed ipfe. Sed alia cum
f i t , non quo fiibftantia eft fimilis dicitur , fed fecundum
quandam qualitatem : Impoflibile ergo & incongruum
if&avtriot efle aliquid. Preterea fimile quod in alternate eft,
aut in eadem eft, diuife in duas partes fiibftantia aut in alia:
quo enim receptibile eft diflimile efle , hocreceptibileeft
fimilem efle: Subftantiaautem fecundum quod fiibftantia
eft, non recepit fimilem efle, aut diflimilem : iuxta quod
autem receptibilis e ft, qualitatis fimilis aut diflimilis dicitur,
in potentiafuavelexiftentiamanente fubftantia, vel
eadem vel diuerfe. Quid autem vero ilia Iubftatia vel Dei,
vel tS >aya, nunquid receptibilis eft diflimilitudipi, vt di-
catur fimilis efle ? Sed impoflibile, nec fimilis ergo,non i-
gitur Videamus igitur&iflud: Si fimile aut in eodem
genere fiibftantiaeft, vt hominis aut animalis : fimilis
enim eft & homo homini, & animal animali : aut
in alio genere , velut] homini lapis. , autftatua equo.
Quomodo igitur dicunt [ifta duo vs«'™* efle , fiineo-
dem genere ., vt in animali , magis precedit fubftantia ?
Si autem in ipfe fiibftantia aut diuife , . aut alia fuperiore
fubftantia nata , fedvtrumqueaut fubalternum e ft, Sc
alterum fubie&utn, fed diuife , neque in atqualia , ne-
que in inasqualia , habet alteram perfe&um , fed duo
per^~(fta, &aperfe&operfe&um : Non igitur in ipfe fimilitudine
, quippe&fimilitudo , fi iftud, ficnecefle
eft in alio genere. Vnde igitur, an alterum quid ? Ex
nihiioigitur : aut duoprincipia, fed nihil horum : quo-
niam & vntim principium , St eorum qua: fiint otfinia
caufe : Pater fecundum vV , qui in principio erat; ;
& idcirco femper erat : non ergo ex nihilo erar. Si vero
& iftud , neque & in eo quod alterum genus Scfimi-
litudo. Quomodo autem dicit non quod I e s v s ar-
bitratus eft iemetipfiim aequalem efle D eo , fed quod
non rapiriam arbitrants eft aqualcm ejfe : Ea enim quæ nature
funtæqualia , non per diüinitatempropriam , fed
qu* iuxca fottunamfatta fiint æqualia , quafi rapina x-
qualia funt.
Magna igitur'confidentia , &verenaturalisdiuinitas
adidquodeftxqualem c flè , non arbitra« rapinamDEo.
æqualem eflè. Sed ifta. Et rurfus ad Coloflènfes quid
dicit: quod ante omnia primus I e s v s . Duplex enim ge-
neratio eius : Vna quidem in diuinitatcm,&filietatem,
occulta, diuina , & quæ fide intell/gatur : Alia autem
in Carnem venire, & ferre .carnem : Ilia quidemfolage-
neratio à D e o potendæ manifeftatio, ifta autem acce-
ptio magis carnis, non generatio. Si igitur eft prior * non
ab homme eft valuator : Si generatio eft,non eft figmentü ;
Si autem à Deo generatio,non de nihilo;Si imago De i Ib-
s vs,V«wMfeft : Imago enim fubftantia cum iiibftantia,
cuius & in qua eftimago. Et quod imago fiibftantia, à
fubftantia eius in qua eft vel fubfiftit genita , in declara-
tionem intus potentiæ : hinc pater qui intus, hinc filius
qui foris. Rurfiis quod filius eft in aâionem feftinans
fiibftantia : vita enim , & intelligentia A«'y*f, procef
fit in fiibftantiam eorum quæ fiunt intelleâibilium , & hy-
licorura, & idcirco a<ftio ipfius rSxlyev , propter imbecilli-
tatem percipientium ipfiim, & patitur i & paffibilis eft, vel
potius paffibilis dicitur, dicit enim beatusPaulus de Chri-
fto: Quifripuit nos de poteftatetenebrarum, &tranftulitinre-
gnumfilij dtlefttonis fu t , in quo habemus redempttonem O’ remif-
fionem pec cat or urn :qui eft imago Dei inuifibilisjprimogenittu ante 0-
mnemcreaturam : Quoniam in ipfo creata omnia, qu&inccelis &
qua in terris, viftbilia, & inuiftbilia, flue fedts ,fwe dominât tones >
fiue principatus, fiuepoteftates : omnia per ipftim, & in ipfo confti-
tutafuntydr ipfe eft ante omnia, & omnia in ipfo co(tftunt,iple eft caput
corporis EcClefia.qui eft principiü^pvimogenitus à mortuis,vtfieret
inomhtb. ipfeprimarins\quonia in tpfo complacuit oemplenitudine
inhabit are & per ipsit reconcitiare, & reconuertereomnia in ipfum,
pacificansper fanguinem cruets tiw fiue ea quain terris, fiueea quain
coelis. Totu myfterium in ifta expofitione di&umeft, quod
ôfS9»«C,tt> dicit ex ifto qqi eft imago inuifibilis D e i, quod
filiusprimogenitus, quod non creatusanteomnemcréa-,
turam dixit : fi enim & ipfe creatus effet, non diceret, ante
omnem creaturam : & propriè dixit primogenitus quod,
eft de filio. Iungamuscrgo lenfiim : primogenitus ante o-
mnem creaturam.Ergohicgenitus vt filius, ilia creature, vt
quaa creata fit: non autem quod & alium poftea genuir, fed
quod ante omnem creaturam primogenitus. Eft autem o-
mnis creature & eorum quae in ccelis, & eorum quæ in terris,
vifibilium &inuifibilium.Sine creature ergo filius^ na-
turaigitur&generationefilius. Q u o d C H R is,t vsA*yW.
eft, & quod Aoy®- omnium quæ funt, ad id vt fine caufe,
& idcirco diâum eft , quod in ipfo condita fimt omnia Sc
per ipfum condita : a «j* enim & caufe eft ad id qflod eft
elfe iis quæ fiint , Sc eft teceptaculum eorum quæ in ipfo
fiint. Quo&autem omnia in ipfo, ipfiim receptaculum çô-
pletur omnibus quæ funt, & ipfum e ft,& plenitudo : Scid-
circo omnia per ipfum, & omnia in ipfiim, & omnia in i-
pib. Siigiturexnihiloeratfilius,quomodoiftaîSine£de
igitur & impoflibile fic ifta talk eflè. Et rurfus,fînô •
quomodo & pater plenitudo & filius ? fimul enim omnia
plenitudo , Sc plenitudo velutanimæ, & alia quæ
creatafunt J Oraninoimpoflibile. Etenim ficuti
ditftum »inalteritateeft : alter enim fimilis fubftantia non
poteft dici, nifi in ipfe non fit, illius autem potentiæ fi altera
fubftantia eft, Sc ab ipfe quod eft illis efle habent omnia
quæfent, impoflibile eft vnum efle omne : nunc vero Deo
patre & filio My» 'w * ™ exiftête, quoniam per Àep> omnia
invnum vocantur, Sc fiint à Deo omnia, & Deus omnia in
omnibus
cohjf.2.
,n catena:
[ Ipecië Tant
I omnia hu-
E manixo-
hasréntiaïl
c
Exinanire
quid lit.
D
Dcfcedfus
Chrffti O'
nmi^ad vi
tain adduomnibus,
finepaflionepatre exiftente,ficiit idem monftre- Ifitetur prophetans, : Idbôràûit ÂÉgyptui , & menimoniaAEi
tumeft. Quod autem.Icfus qUi-& omnium quæ fane I ihiopum & Sabaim ;Virialtiftimi in te ambuiab'u'nt , &ûbitrunt
fpiritus eft vmificans ,* fonsvitæ æternæ , fecundum my-1 fèrui, &retro te fequentur ligati manicis, & tevenerabuntur, &
fterium yeniensin carnem , & in morte peccatorum vicit teprecabunturtquod in te DBV S eft * & non èftDEV S extra te :
mortcm, Sc in æternam vifam mortua fiifeitauit. Quod au- ^ i
tem-Deus potenùa eft ipfius fontanæ ætcf næ v ire , & pro-
ptesea filius eft fôns vicæ æteinæ exiftens potentia parria
, piimogemrusàmortuis,primogenitus a mortuis , oScc iiddcciirrccoo oommnniiaa iinm ipp:f üm
conuetfa vnum fient, hoc eft Ipiritalia : ergo Dei
films,quodæternæyiræfonscft,ficutipaterpotentiaipfius',
& quod per ipfum filium vnum fient omnia quoniam per
jpfumomnia.Quod Iefus, hoc e f t & femen eft,& ve-
lutelementum omnium.quæ fiint, maximè autem iam in
asçïiâ fe manifeftationë eorum quæ fiint,quod in eo inha- *
bitac omnis plenitudo diuinitatis corporaliter, hoc eft, in
ôpetatioqe fubftantialiter : In patre enim potentialiter o-
rhniainhabitâc.Et idcircolcfùs Aoy®- imàgo.cft patrisDei,
hocipfiim quod éft potétiaeft, iam hoc quod eft aëlionem
elle : omne enim quod in aâionem exit , & imago#ft eius
quod eft potentialiter, & eius quod eft potentialiter, films
eft quod in a&.oheeft,ex iis filius & pater Quod
ex le l u o mnia, Sc ideo ex Deo omnia, omnia diçoquæcun-
que fiint, & non teneijs çaput Chrifti, ex quo omne corpus
per atftus & coniunâiqoes febmiuiftratumdc produiftum,
crelacinrneiernyntum Dei,vnum enim:ornnia,etiamfi differentia
finr, quæ fiiqt.; : Non enim corpus rotius vniuërfi
velutaceruus e ft, qui accruus taâu inter fe felo gran.orum
corpus effic-rur , fed maxime quo alternatis in fe inuicetn
parubus.vf catehacontinenscorous éftfcate.na enim Deus,
Iefiislfpiritus, -anima Àngçlfl|roc deindé cprporalia ot-
mn a lubminiflraca: Igitur plenitudo,quippeprodutfta eft.
Siigitur omnia vnum, quippe in fubftantia , multa magis
Deus Sç Filius,non folum ihfubftantiatum,fed cpnfiibftan-
tiatum : Infubftantiata enim fiint omn i a ' i n Iefu, hoc
ert,ci rÿA«y«i ficüti d:6tum eft : Omnia in ifto fiint condita :
ofS99v<ri* autem ifta non fiint : Non enim quafi «W/^eft illud
primu'm efle qiiod eft Deus , neque autem vt fiibftantia i-
mago,quodeft filius, fed fimul folum iftorum, quod eft elfe
diuinitatis àd caufem eft ëifeiis quæ fiint jfbla igitur
«*Deus A«^#,ad Timothëum prima: Etenim confident er magnum
quoddam eft pietatis mjfterium , quod manifeftàtum eft in
carne, iuftificatum injpiritu,apparuitAngelis pradicatum eft ingen-
ttbus, crediium in mundofreceptum in gloria. Hoc non eft de prima
geueratione, led de fecunda : hoc enim eft magnum
myfterium, quod Deus exinaniuit femetipfiim eu m effet in
Dei forma, deindé quod paflùsçft, primum in carne fe elfe,
fe humanç generatipnis fitum habere, & in cruçëm tol-
li. Non autem fièrent ifta mirabilia , fi fuiflènt illæ aut ex
homine folum, aut ex nihile, aut ex Deo fecundumfaâu-
ram : Quid enim exinanjüiti fi rioil erat antequam eflet iti
carne ? Et quid ëràt, quod dixit æqualis Deo ? Æqualisautem
qüPmodo, qui ex n hilo faéluraeffet ? Idcirco ergo
magnum myfterium, quod manifeftàtum eft in carnëi Fuft
ergo antequairi effet irt carne, fed manifeftatuni dixit in
carne .-intelligibilitér enim eràt ; & intelleâualiterj fenfibi-
liter autem , Sc in earn ali ter tun Cm.ahifeftatus eft. Ppten-
tiaenimrcS^yniuxta fuam fiibftantiam vitæ eft * fempèt
fubftantia, fecUndumquod vire, &yiuefacit,dcrcuiuefa-
ci t , & n on permittit eflè in morte quæcun que viüefecit.In |
prima igituf mptiorieômhiain yitàm adduxic *. & ifta eft
aef ceOf tPquod-^quoni àhnd^t re éxienS, iis qui in
coelisfiinrj&AngeliSjaütthroniSyVel gloriis.&huitlfinodi
1 quæ funtdedit (uam propriam vitam potentia patria i Aé^ÿ
enim omniunl eft ? per quem fada fiipt omnia, Etrurfus,
quod bon effet vinefàcere, nm effetmatéria ad pPtentîam
viueficiendi, effetfta eft materia mortua nature, quæ viüe-
feifta filas militias emifît viuificationtf diuina , fe corrupit
hominçni.fed ,vita pcrfeClacompléuit myfterium, fe
âpparui tin matetia, hpCeft,itl carne, ÔC ih tënebris* Quo-
modoenitn eratpoffibileapparerë qüpdfuiffetj nifi ih carne,
hoe eft, in fehfii apparetet i Omnia ergo effe<ft.u$ A«y©,
& in omnibus ,x& génuit omnia, faluauic, fe rcgnauit , Vita
ætèrnà exiftens in IJ ïriru : £rgp îu ftifiçatus eft? apparuitan-
gelis y vebiens e.rgo predicatus eft gerjtibus, _ |4»it igirur.an-
mquàmvenirët. Credituseftinnnindoyficenim&Efeias
• • ^tbliothJKet.Patr.Tom.^. g . ■
tu es enim D E V S ,& nonfeiebamus , D,EVS ifraeL. Ptxdi-
étusergo in mundo, recebtus in gloria diuinicas Scab init
io , & initio & poftea t Sc femper ab ite tn is, & in tecula,
fieculotum , Amen. Vide auteiti & iftud ad quo^
rnodo fpiritus dicit Efare: In teD Ë V S ,& non eft D E VS
extra te. : • Quod filio dicit Domino noftro, nianifeftum
in teD E V S j hoceft , quoddi<5tumeft : pater in tné* A-
liud autem 5c non eft D E V S extra te. In ifto verbo ohines
hzrefes predicit. Ad iftudquid dicuntomnes Iudxi ? &
qiii dicunt hominem effè I E S VM i Et qui dicunt e i ni-
hiJo ? & fuit quando non fiiit ? erat enim D E V S 4c femper
vnusD Ê V S : Si enim IE S V S a &A«y®- femper
adD E VM , fe A«y(^Vnus D E V S } St noneftaiius;
^ .i-W é rgoD E V S, Et Afl'y<^ rurfiis fi DEVS eft quod
eft efle, huiusautèmDEI, & eius quod eft effe, virtuS&
fapienriaIE S V S , hoceftAo'y^fVn u sD E V S , &noneft
alter. Vnalitas ergo A«39s ^ t) E V S , & ipfum qubdeft efTey
fe Aly» eflè, idem fimul in eo qiiotLeft efte (ubfiftens, Sc
idcirco ywfo-w. Quod autem eft, hop eft, vitam Sc
j*»» eflè : Ifta enim fiint virtus & fapientia D È I quod eft
Saluaror IE S V S progreflio eftöcgeneratio Sc in fubftan-
tiam filietas procefEo , & inadlionemeffulgehtia. Hoc
autem nohfuitquando non fuit, fed femper fuit, femper
ergo pater, femper filius Et pater tantum pacer, & filius
tantum filius, ad patrem autem , quoftiam id quödëftéffe,
qu.od eft D E V S SC pater, caufe eft 4didqiiodeft
eieflè.necreuerfumautem : &eftprppriumeius,quod
primum.eft effe, quiefeere, T*AeyBautpiii proprium mo-
üere&agere , fe non lpcalicermoueri , neque inlpcum
traoslatione fed motione^qua: animat eft meliore & diui-
niore , qtrè propria motione fe vitam dat, fe iriteiligentias
parit fubfi ftens in feipfe, & non difeifla a propria pötentia
in operationero. Sedifta : Etrurfus:Suntenimdcalia in fe-
cra fermrura, quod D E V S I E S V S , quod ante ^Eones *
quod filius, & na?ura filius, & in carne films * & maximi
in carne filius vocatus. , quod tiincfeluauitpmnia«*,*;«, fe
tunc vicitinimicitias diuinitatis , & omhein mprtèm , Sc
quod ipfe paffes fit qiii fecundum motionem i pater ail-*
tem honfecundum cefratibnem. Siiftaficfunt, Hoc deeft
felum > quomodo intelligendum éffe
Èilium patri: Hoc enim dogma nunc ekpergefadum eft, &
quidem plim rumoi ibus iaiftatum, quod non opottëat di-
ci cfitevo-u^ fcd magis ; nuncinuentum hoc dogma*
Audcnt autem & hoc dicere > quod olim, non dico quando
olim ■’ fiifficitenim quod mi^lnohab iEpnë,Hëqiie^
prifeh tia ipfus fed olim datum fit ante annos centum,con-
cedo, fe plures. Vbilatuit ? ybidormiitante vndecim ail-
nos ? cum in Nicare eiuitatefideconfirmataper jo p , plu^
resEpifcepps, Arionitas excludentes , in qdo ifynododfto-
rum virorum ËccIefiiEtchus orbislumina fuerqnt* Vetbs
igitur dogma quofugerat* fi non fuit, f cpnui^um eft, &
hunc coepic: Si fuit, aütcönténtionc filuity aUrccgaitiPhis
fe veritatis fentëntiafiigatum eft: fertê tu tuncpatrone do-
gmatis rion folum in vita , fed Epifeopusfuifti : tacuifti &
tu * & fpcii Sc difeipuli, Sc éöhdbdorési & toto temporé
poftea , vfquequó ImperatorRom*fuit prefens aüdifti
mulcacontraria, conuiua exiftens iftorum hominiim quos
nuncanathcmatizas .* iramsyel qüodfine tefidemferipfe-
runt*Ancoa<ftus d magiftrislegatus vènifti in defenfiohem
proditiPms ?Sed quid differt, fiue triginta ,fiue feptuagin-
ta, fiueamplius , &fiuefiepiuseademfid.esindeftrudtio-
ném aliarum «'efn*»cffeftaeft' J vna curofiry&abvnoin-
cipiens, & operata vfqne n un c,/ Tu autem feribis ifta & dl-
ci?,qua:Sa m ö sM e n v s P a v i v i , & M A rcbllvs,
Ph pt in v s ,& nunc V a l e ns ,& V r s a cli-Vs,^ajii
iftiufmodtin Ha:refi rejigiofi inuenti deftrudi fiinA Nun-
quid '^^^«dicenres|Non>, QuomodoautemWlafphe-
mantesf S a m o s A X ï .n V.s ficuu A iiu$:eX nihilo, & quod
fujt quando fuit, quod fa<ftura filius, & omnino omnimo-
dis diflimilis patri. > Quid M a R céxl v s f e P h,P T i -
n v srTanrum hominem exhomineIefum,&effe,thaden3,
R i extra
Àâio filii
cuiufmodi
Synodus
Niciaa.:-
h i f
f forte c5
uiiftumaut
nuncfadlu
legendum
eft.
Pauli Sa-
mofaceni
hærcfis.
i l i i
; l i l l i l lM
fin
11
1