Idacij Clari Hifpani
*3 * ------------W Ê K Ê Dtmlucemhabetis,inquii:,ambulate in luce. Et iter um*, mjunt
'luxhUiüs m un di,qui feqüitut wie non ambulat in ienèbris , ■' fed ha-
%èbtüumênvmàtérna. Et Euangelifta: Erat lux vera, mqwt.
veriienfem in hunc mundum. Si
maiUuminafomnem...........------ v u
hæcluxjqüæ credentibus prbtriittitùt> in filio eile proba-
tur,& cubi'çterhb æterna^efle diätiir,quoihqdö â Vobis ab
inaëeèlfibili lücc patris filiusfepäratur?$ienim filiüs Deus
verps 6c vita ætërnà , fine’djibiö in hac lfifce firiïùl cum pâtre
habitare credendüS eft,quàm nullus rhodo inhocrnor?
tali corpore cohftiîutus,potëft aliqü'atenustontuëri, fed
dum appartient,tuhc Vereillam videbit ficütieft, qui'eiug
confpedibuSdignüsfoeritcoaptari, & nonficutMoyles1
aeterique Prophet!» perinigmata&figuram >,#fed ipfam
véracitér in filio iecufidum'Apoftolum Contucbitur deita-
tis fubftantiàm.Namfiibùnc cundeffique ,'Propbetaetefti-
monium lequtntpmfereho mentis intuitu ihfiefti^are vq*
lueris, inüenies filium non niincupaflèabhaclücepatris
penitus feparari,quoniam cum iolum filium dixerit in terra
cum hominibus cdauerfatum ïpatrem ac iilofton fece-
ritalienum. . . .
Si dixerint, quod Prophetadefilio dicerepotuit: Im
perfeäum meum videruntoculi tut, & in Itbre tuo omnesftribep
tur. 'mm . . É É - 'v v,
phetiæ idcircO indubitanter credimus, quoniam in taber-
naculo ynigeniti filij Deum ingenitum requicuilTe eo ad-'
nuntiante cognofcimus:Quigenuit wie,inquit,reg«ie«ir in ta-
bernaculo w^DeUs igitur,qui fimplicis nature eft,in altero 1 1 >'H’
compofitus non e ft, qtiia fecundlim deitatis natùræ fub-
ftantiam,vnus in filio DeUs eft, in quibus etiapifi duæ per-
Ibn£e& nomina defignahtur , vnatamçn in teis eftdiuihi
nominis virtusiquoniam qui naturaVnum funt,diuinitate
diuerfielle non ppflunt» ^ ‘ - -
Si autem dixerinr:fijpater & filius vnum funt,quotnodo
Jiàter alter eft,eX quo mnt,omnià,&alter filius, perquem
funtomnia) . . ' I
J R esp. Expelle tandem d lenfibus tuis eàquæ tibia via
veritatiserrantihçrefis Ariana‘ïnculeat;& cognofcas,quia
fi cut de filio, ita etiam de pâtre didum fcripturafanfta CÓ-
membrat,qüoniam fiCut per filium omnia, ita per patrem
vniüerfa'creduoturelle perfèâa. S ed fiob hocminqrem
patri iudicas filium, quia dixit Apoftblus : Vnus Deus pater,
ex quo omnia,&vnus dominus lefus Chriftus;per quern omnia,diligentervniuerfa,
R bspI Si quemadmodum dixit ÀpoftoluS, legeChri-
fti legitime vetereris,agno feeres vtiq; filium & prinefpem
diuinisliterisadftrui, & perfedum Paulo Apoftoio at-
teftahte *. Iniiebuscarnisfua* inquit O ofationes&precfsdd
Deutn yquipoteratfaluareeum amorte, cum clamoriforti &la-
ebrymis obtulitMudm'enpropterti-möremi3 Wdnifeftus exiftenï
filius, exifsqüapaffuseftdidkitobediehtiam, qüiperfeausfaäusr
eil omnibus bkedientibùsfibi y &authorfaUttisaterna,-&pronun-
ciatus a Déoprincepsfaceidotüm. Item ibi: Sermo autemiüratio-
nis,qui post legem eft,filiUm in aternumperfectum. Item ibi: Ha-.
bentesergo principes facerdmm quipenetrauitccelos lefum filium
Dei. Item ibi: Cunamus ad propofitum nobis premium agonis yre-3
(bicientesadprincipem &perfeäörem lefum. £ t iterum.-Dom oc-
curramusomnesinvnitatemfidei& agnitionem filijDei, invirum
perfeäum,in menfuram aiatisplenitudinis Chrifti.Recenfe quae--
lb,quae fuperius de perfedione & principatufilij iun||q '
fita , & noli vlterius in tuam perniciem meditàri fubdöle,
vanitatem.,
rSi âüté'fa dixerint^in Hoc minbrem eile patri filium q uia
ipfedixit : Sicutmemifttviuuspater, & egoviuopropterpa:
trim.
'ÏU sp. Haecres non inaequalitatem filij indicat,fed ple-
nàmin illo diuinitatis fiibftantiamdemonftrat, eo quod
: filius non i femetipfo, neque exmihilo , fedàpatie lub-
fiftat, quodeftlunimum & fihgulare viiitatis indicium:
Viuere enim parris,quid eft aliud nifi eflTe? &viuere filium
ViuwcpaJ pröpter patrem , quid aliiid eft qùàmin patre fubfiftere?!
tnsciteue. ^ 0ÿ (Ut m mfomuipater/zk , &ego viuo propteriatrem,
polïèt vtique dicere, &ego viuo per patrem: , Iialiquam
in feinferioris potentiç diüerfitatqmVellet oftendere.quö-
niam qui per alterum y iuit, per feipfuni.ytique viuere
minime poffit1 ,'.; qui verb propter alium y iu it, ipfe ma-',
gis viuentis caufa exiftit. Sicut enim per viuentis jpatris
miffionem muridornnoiiiiçfilpsiitbperykentem'filium
patrisnomqn mundo & hominibus inbotuit, dumnon
propter patrem feitletipfutnyiuefe Comprobauit, diçen-
dp : Bourn feci eis nomentuum t:'¬unifactam mamfeßau't
nomen tuum hominibus1' Qui enim in reuelando fe in-
uicem pares funt , potencia vciqueimpares elTe npnpoff“
-Sivobisdixeririt>: fiDeiisinÖeoeÄ,ideft,intrafilium
pater,alter ergo in altero compofitus erat. ;*
•R esp. N os quoque ideo credimus in filio, quia päter
in ipfo e ft,quia ipfvairrPater in me, &.ego inpqtre. Item Pauhominem
:.Cof.8
F
quaeab Apoftolbdi<5tafiintdebesaduer-
tere : &inueniesetiàm patrem abhuiusoperisnuncupation!
alienum nob cflè,ïodem Apoftolo adfirmante: Era
tr es,Deus inquit,per quern vocati efiis in vnafj>e voxationis vepa. Et
iterumf^ttöwww ex ipfo,&per ipfum, & in ipfo funt omnia. De
quo hocdiôtum ôpinànsiquæforefpondeiSi de pâtre hæc
dicit Àpoftblus,reîpice,quia ex ipfo,& peripfiim, & in ipfo
fünt omnia-Si'verè de filio » pan etiamlno'dódebes ad-
üértere,quoniam ex ipIo,& per ipfum, &: in ipfo funtomnia.
Qijoçunque ajgumento vnitatem patris & filij volue-
ris, impugnare , fermonem tuorum fententijs videberis
fubiacère.
Si tibi dixerint : Si pàter & filius vnum ïunt , ergo priuS
verbum, & pbfteaDeuseftdiéfcus,quiafeript,araeft : I»
principe erat verbum,& verbum eratapud Deum,& Deus er at vit-
bum.
R esp. Si fecundumdifterentiarn communis naturæ pater
&è filius vous Deus non dieitur,duo ergo iv obis dij na-
tura.diffimiles,AcpotentiainæqualeS,gentilmmmoreco-
lunturj'contrailludqüod-didumeft : Audilfraefoominus
Deus tuus Deus vnusél.Nos deinde non verbum ante Deum,
non Deum ante verbum ,fed vtrumq; fimul vnum Deum
in noftrjefidei pïofelfionë fatemur : quia patrem &.filium
'nulla ab irmicemtemporis interuallàrliftingüfit:& vbi ne-
que tempus,neque aliquod momentum temporis inueni-
tur,ita hécanterius pofteriufvè , quod dicere nëfas eft,in-
uenitltr. Nos quoque vnicum Deifilmm non foliim ver-
bum,Ièd&fplendorem virtute,mqüepatris & làpientiam
fecundum di,uinàrum fcriptürarum eloquia nuncupamus.
j Et lacrilegium'cft dicerepatrëm lucem fine Iplendore, aut
fortem finë virtüte, àUt fapientem aliquando fine làpien-
tia fua'fuiflè,cùius perfeda diuinitaS nihil ad perfeélionèm
luam^ccidentibus rebusadlumpfit , quém in femetipfo
cbntfnerequ'çfuafunt.rationàlisVniuerfiras credendoco-
gnofcit.'Quod Verb Eiîàngelifta verbi appëllatione vti'pri-
G
Deut.6
____ ____ ___ HpPatrei
mitus voluit, vnitatem diuinitatis euidentius declaraui t : io.prj
Filium ante patrem nominans, non temporis aüt honoris tianij(
relationem adfignàns : qüïa vbi verbum apud Deum , 6 c .
tXeus verbum fuilfe narratur,nec Deus verbo,nee Verbum
DeoprxporiitUr.
Si tibi dixerint:$i pater 6cfilius vhü'seft Deus, ergoan-
teaDeus etat^c pofteagignend« pater eft didtus.
R êsp . -Si è^ o fecundum vos primo Deus fingulariter
fubfiftendo , & poftea pater eft didlius filium generando,
ergo ipfum patris nomen nequaquam erit sternum, quod
ad fax appellationis vocabulum ex tempore fumpfitini-
tium.Si lecundum te itaeftmutabilis &proficiet, erit mu-
; tabilis deinde, quia ex Dei nomine in patris nuncupatio-
nem tranfiüit. PEoficiensergo,quiacum fe in Dei nomine
lo Abd’ftoioob hoc credimus prædicanti,, quia ipfedixit: pofitum minus perfedtumvidferet, adcumulumfuæper-
Déni état in Chrifto mundum réconcilions [ibi. Ideo ElàiæPro-, fedtionis conficientium modo patris fibino men adiecit.
phetæChriftianumadcommodamusauditum, quiainfe- Quisautemtenqyidcar»quodideircôhoclocoilloApo-
parabfliterVnitispriedicare orfuseft 4 jramentum , dum ftoiivfusesteftimonio,vtquiadixit:D«tf & pater oomini no
in filio patrem feraber Vnum Deum fuilfe àdftruit, præter- ftrilefu Chriftifcii, exihde te volüiflè oftendere dignitatem
quam alterum non efte prædixit: In teeftneus,nit, &nefcieba- Dei antecedere patris aftedlum ?Et licet iam plurima de eo,
musituenim Deus fuulorum Valuator. Solomonisetiam pro- quod nuncrepetére voluift i, fuperiusdidlameminimus,
fuperb
faperfluutn videtur,éa iterum repetere , quælëmel di«Sa :
adinitrüdtionemlegèntiumpoftîntprôficere, Sed ne nos
imperiti* arguas propqfita declinafle,fcire te conUenit eü-
lylem Apoftolum Ephefijs confciibèntem ■, filium’ & p a - :
trem primiçusnôminâflë , & pofteadèiraris eius yocabu-
lum inàxàidèrGratïds, in quit, agentesfemper pro omnibus in no-
minedomim nojln lefu chrijli y patri & Deo fubieïïi inuicem in timoré
Chrifti. Cùmergo videàs Apoftolum aliquaudoDei,
aliquando patris appellatione primitus vti,apertiilime do-
cer, diüini pàternique nominis vocabulam&nipicernum'
fuiflë',&: filium fempicerno patri confempirernumellè, 6c
cum eodem iugiter permanere.
Si tibi dixerint : Quomo'dp qui ante tempbrae’x pâtre
natus,& ex virgine poftea editus, cum fempiterno & inge-
nito pâtre Vnus erjî Deus?
R e s p . Alia eftverbi natura, quià impaffibflis manôns,
niilfo triftitiae concuriturmetu : 6c alia noftri generis anima,
qua de nobisjid eft,de matreet perfedtujn oftenderec
hominerfi,fufcipere hbmrném dignatus eftfiliusi Dequa
etiam diëëbat r Triftü ejl anima mea vfque ad mortem. Et ideo
gemina, ïd:eft,diuih'aatque humananiitiuitas , diuer-
fum à pâtre filium non probauit, quoniam in illo ex pater-
nx natuvæ fubftantia quantus eft manfit, & in hac qua de
virgine pofteaëft editus non mutauit, ipfoin Euangelio
proteftante : EgO & pater vnum fumus : Et fint;in nobis v-
num,ficut fumus cùin me & ego in te.Nam illud quod ait:
Voteftatem habeoponendi animam meam, & poteftatem habeo itérant
fumendieam, diuinitati eius omnifiiodo côngruit,quO-
niam nullus abfque eius diuinitate reperitur locus, vbi ab
illo debeatponi, vel vndçpoflititerumïumi. Ingenitum
ficut pater eft filium non fatemur , quoniam fi ficut pater
ingenieus eft,irigeuitüs dicatur & filius, tune magis vnum
eflè non polfint : quia vnufquifquëin propria nacuraxon-
fiftèns communioncin fubftantiæ cuui âltero non habe-
ret.
S f tibi dixerint: quia pater & filiüs & fpiritus làn&us ob
hoc vnum non funt, quïa proprijs nominibus diftinguun-
,tur.
gnauerit ? Inquo fifecündum vqS veritas non fuiflet, vël
inferiotem'àfiliolubftantiam poftiderec veniens, vtique
omnem veritatem difcipülos non doceret : Sed quia vna
eft deltas,& pôtentia in vtfilqùe, idcirco quæ filius doccr,
ea ipfe & fpiritus nblciturcdocere , & in hoc fpirimsfan-
dus inferior filio non poteftappellari, yel dici:quoniam
ficut iple fpiritum difeipulis mifi t,ita le à fpiri tu fan d o mil-
fùlbprophericaadnunriatiQne prædocuit, iplb Elài.alo-
queote: Spiritus domtni fuper me,propter quod vnxitme, Euange-
lûcarepaÜperibus mißt me,pradiiare captiüitremißionem, & cacis
vtfumy6ccxt.Et Euangelifta ira de eo adn unciat : Ipfc au ce m
ïefus,aic, regrejfus eft in virtutefpiritus in Galilaam. Qui in Ipi-
rituregrediens virtutum opera eitércebat, inferiorem a ie
fpiritum fan dum fuilfe admit i tiare non poceft.
Siribiprpphericum obiécerint teftlmonium ,"quodi-
du m eftÆ^o Dominusftrmans tonitrüm & créonsfpiritum.
R e^p. Prophèta hæc d ic e n sn o n fpiritum fandum
creaturam oftenditeftê, fed veil tum, qui in commotione
aeris lopins exuritur, quemetlàm fulgura & conitruâ pr±-
cederecpm|)robantur,Hieremiadiccnté : Spiritusïnomhi
regionefpiyat in nübibus, eût cum imperatum fuerit perambulate
per totuniprbem.perficit quod imperatum eft , fulgurà etiam defu-
permiffa,vt comburant montes& Jÿluçu, facïunt quodpraceptum
eft. Hac autem neque infp'ecie , neqtie in virtüte iüi vnifimulant,
vnde neque exiftimandum eft, neqùedicebdum eftülos Deps , cum
nonpofttm neque iudicium iudicare, neque hominibus benéfacè- Efteh.rj,
ret,quianonfuntdi): Ec in Ezechiele : Hac dicit Dominus: lit-
ducamfpiritum extollentem cum irdeundiamea , in confumma- ‘
ttoneperietisvos, &quem vnxtftü, & reuelabunturfundatnen-
taeius&contient.’ Etlonas Propheta : Et Dominusfufiita-
uitfpiritum in mari, &fafta eft tempeftas magna in mari ; itü vt
nauis operireturfluäibus. Item ibi : Et faüum in craftino oriente loan.
fole,pracepitDeusfpirituivftionis ,& per eu fit fol fuper cdputlona, ,PM * 7.
&aftuabat. Item in Plalmis : In fpiritu violento cohtercns na-
uesTharfis. Item ibi. Fluet fuper peccatores là^ueos ignis, &fpi-\
ritus procéda pars calicis eoru m. Item ibi. Statuitfpiritusprocd-
la,&exaltatifuntftuâüs eius. Item ibi. Ignis,grando,nix,gti- Pfal.23.
cies,fpïiitusprocefla, qüafacitttit verbutn eius. Nam quia creator
R e s p . S io b h o c , quod pater Deus, & filiu s IÈ s v s l
C h r i s t v s , & fpiritus fandus parade,tus huncupatur,
vnum eflè non pofl’u rit : non ergo relihquetur filio , Vel
Ipirituilando , vcdeitarisvocabulopuncupentur. Si ica
eft,ybi eft illud, quod de filio dixic Apoftoliis ? Qüorumpa-
tres, e x àuibUs C h r i s î v s fecpndum carnem ,quieîl fuper omnia
Dtusbenediftus infa c uU , Aut cur Hieremias talc illi præbuic
teftim'onium, vt cum dicerecDeum in teriàcum hominibus
coniierfatum , Hic Deus nofter,inqui^& non appli-
cabitur alter ad eum? Et poftpaülulum dixit : Pofthacin
terrisvijuse i t , & cumbomiflibuscpnuerfatiiseïl. Etfterum A-
poftolus ait : E xp e c lan te sbeatam fiem ,&aduen tum glorùm a-
gnifaluàtoris noftri IESV CHRISTI. Si ergo parer Deus
dkitur , &filius eodem eft vocabülo nuncupatuS , quo-
môdo non vnum nomen eft patris 6c filij, qui ab inuicem
in ipfadeicatis riitneuparione non funtdiuilî ? Spiritus fe-
nim fan&usab hop deitatis vocabülo alienus non elfe mô-
Rratur, cùm ab Âpoftolo Deus & Dominus-idem Ipitirus
lândusappellatur : SpiritusDeuSeft,inqüit. FiliusinEuaù,-
geliô dixit :Quodnàtu)n eftdecafne,àro e^, qùi^deçarne na-
’tum eft:& quod nattim eft de fpirim,fpiritus eft,quia Deus
eft &non creaturav vt vos diciris,Ipiritus làndüs, hoc
modo docetur Dauid Çrophetadicente : Auferesfpiritum
eorum & deficient,emittefpiritum tuUni&cfeabuntur. Item ip-
te,ÿerbà nomini coelifirmatifunt, & fpiritu oris eius omnisvirm
leorum. Et in îib.ro lèrmonum lob : Spiritus diuinus eft qui fecit
we.Etin Cantico Iudith : Tibiferuiatomniscreatura tua,quoniam
tu mdndafti & creatàfunt,mififtifpiritum t im , &adificata
funt.Eti n Salo m one:& vidit,&numerauit, & men fuse ftom-
nta,&ipfe creauït eaperfpiritumfanâum,qui creator ett'& ejfeâor
oper is fu i, id eft, creatuiæ à le fâdæ non poteft coinparari,
vel etiam fimilisiudicarh
Si tibi dixerint illud quod Icriptüm eft: Spiritus Prophera- Eccle.g.
rum Prophétie fubieâtu eft .
R eep. Spiritus Prophètairum Ipirirüi làndo fübijcitur,
non autem Ifjfritus'fandus, qup mandante Propheiarum
fpiritus loquebatur, Dauidin Plalmis canente: Audiàm pfii.84.
quid loquitur in me dominas Deus. N.üh quid is qui à Propheta
vël etiàm Apoftblo Défis & dbminus nùricüpatprj lub- J
lata poteftace propriæ dominationis fubijcietur Prophe- j
tis ? abfit,quoniam qui.donachaiifmàtum Apoftolisvèl H
Prophetis propria coficulit ppteftate , potëftacinohfufe-
îjcietür aliéné , Petro Apoftolo adfirmanté : Nuhqüâm
fpmtuseft: Superflue îgiturvoluijli couu^inia nomUa 1 i n q u i t , TrmfaualMaeBaliqwafa, fei*
vniculque perfonæ fpcciajj qii#am=d%ibuiione; para- ^ „ | - „ s ^ w ^ „ e^ „ rarj „w,„ jt,EtrnSplflmone:N»»
r i, cùminiep a rabihapp e llatron isgene re facrïTrinitamiJ^^. ■ 7
congrue fupernamm quqque: .irtutum p rïeoma conte-U Macehîbaeprum: tbodmuauttm
ftantur. . ^ ■ . . . r ! quoi(latueratpérüculateo^emloco cum faitliitibusfuis tinavrA-:
Si.tibi de fpiritns lanéti perrona dixerint , qu°q îplci ÿlum„ xrenSjhirp^Utiimnmms, &omniifmtftaiiimagmm
DomïpusDeifibüs dixenè' : Cumabtm , mitum hciiIL „ r l0^ ei,\iemum : Sienim meilsïeftraintériori lumluum,
flriritum vaitM», ms dmebu mncm ” r t »-‘i^Ilinpifta1[Mét a t , nunquam àvoË/s de fpiritus fanâi potcm.
. . . tehtiatâliàbroferrenturiquoniam qui Prôpheras,'vtvén-
R esi>. IpfecediuiBitusordodiâorumdebmtedocfrei PrebBeusî-«
quodperfidiæerrorecæcarus,«onpermiptcrisferenamen- ^ eflènonpotùir.
tis intefitioncprofpiceré : 'quoderiim tain pium,tamq,ue , .. , r • . ^ r
coiiueniens, Si tibi dixerint: IdçojÈmtqsfanauS'perfcrutatuureaproeuraieiquàmvtis,
qui!fçipfuravpcirate.meflèprædixirj qa.quiaquqdcertumeftnefciat, fedqupdta.nusrtou.t
fpiritum etiatti fahaani^erilatemegèfca;prædicàtfewefif -fçrutauao.n.o fledeildirat. ■ — ---- _ _