Templum
in fuperna
K'erufalc
'quale?
Coelcftis j
ciuicas So
lern Cbri-
fium die. ;
B
Gur ccele-
ftisHieru-
falem porta;
no ciau
demur.
Noz in
peccatoru.
Cotton de-
putata*
c
Qui intel-
ligancur
per gloria
gentium.
2.Cor. e.
Cap. 22.
Myfticuro
Ecclefia:
flauium %
Baptifma
cfFc.,
0
BapdUnus
peccatum
non tantu
rad ir, led
penitus
expiât.
Fluuius
Dei Spiri*
tosfànâ*
eft.
CurSan-
â i vita: li-
g * appel-
[lemur.
jQuid per
.duodecim
jfruâus in-
iteUigatur.
Diuinh
chari fma-
ra ordine.
Iqupdam à
fummis ad
jinfimos
dimanare.
S4 °
Andre* Archeepiß opt Cafore* Cappadocia,
Quorfum enim opus eft illi extern© & (enfili templo.
qua Deum,in quo viuimuS,mouemur & fumus,habec cu-
ftodem& defenforem.Is eniraSan&orumtcmplum & in-
colaeft; quiiuktapromiflionem fuam habitat & ambu-
larin illis; & Agnus Dei,qui propter lios iugulatus eft, cui
ctiam viuificus lpiritus pereflentiamconiun&useft. Atq;
hoeper fluuium, cuius paulo port firmentio,diferte figm-
ficatur. .
Et emit as non eget foie neque luna, vt luceant in ea: ham clarttas
Deiilluminabit ilium, & lucernaeiuseft Agnus.
Vbi enim myfticus iuftitisefol lucet, ibi extendslumi-
naribus opus non eft. Iple enim illius & gloria, & lucerna
eft,& genres quselaluaj huntinlumine illius ambulabunt,
dequibnsfubijcit: * /
Etambulabuntgentes quaferuatsfueruntin lumine eius, & Re-
ges terra afferentgloriam fuam & bonorem in illam.Etporta eitis no
claudentur per diem,nox enim nonerittUtc.
Gentes quae falute potiunitnr,in lumine eius,vt dibfcum
eft.am bulan t:qui autem in terra eonftituti aduerfus carnis
motus animique perturbationesdominatum obtinent,ij
bonorum opertim gloriam & bonorem in iplam inferebt.
Quod autem ciuitatis illius portae non claudantur.hoc
Vel habitatorum illius lecuritatem & immutabilitatemfi-
gnificar, aut ccrte Apoftdlicaedoftrinae portas, adhauri-
endam perfe&iorem de rebusfublimioribus notiriam, ibi
omnibus patere . Dies autem extat ibi perennis , nox
autem nulla omnino, haec enim in peccatorum lortem
depHtaraeft.
Et afferent gloriam bonorem gentium in Warn,non intrabitin
earn aliquid coinquinatum, aut abotmnationemfaciens & menda-
ctum,ntfi qui feriptifuni in libro vitabuius.
Splendor & gloria gentium, hoc eft, illorum qui ex ge-
tium populo conuerfi, Chrifto placuerfint, in ciuitate ilia
Deo tiadam deproment, totumejue quod habent acce-
ptum illi ferent. Omne autem commune&immundum
illuc non ingredietur- Quia nulla eftfocietas aut communicatio
luci cum tenebris,aut Chrifto cum Belial.
TJeftuuio m undo, qui e thronoirt inediam ciuitatis pla-
team proce dere rifts eft.
C A V V T L X V I I .
ET oftendit mibi fluuium aqua viud ,ft>lendidum tahquam crj-
ftallumprocedentemdefedeDei & Agnt,in medio plates eius.
P e r fluuium qui in mortalihac vita ex Ecclefia proce-
dit,regenerationislauacrum adumbratur. Hoc enim per
Spiritual fan&urn motum, omnes quotquot in $0 abluu-
tur,omni niuedc cryftallo puriores niridiorefque reddin
At vero fluuius Dei>q ui fupernam Hierulalem largaaqua-
rum copiairrigat,eftSpiritus fan&us, qui ex Dei & Parris
throno per Agnum procedit;& per medium fiipreitiarum
virtutum,quae diuinitatis ledes nominantur,dilapfus,lan-
£kx ciuitatis platcas,nempe mul titudi nem eius, quae iuxta
Pfalmiftam arena; numerum excedit,vbertim recreat.
Et ex vtrdqite parte flumlnis lignum vita afferentftuttusduode-
cim;per tmnfesftngulos reddensfruclum fuum.
Hic,mquit,nuniusirrigatSan6tosiuxtale concitos,qui
fimilitud'ine quadam ad lignum vit£,quod Chriftus eft,e-
iufdcq; imitatibne & participarione, lignavita: metapho -
ric,5S appellantur. Progerminataute hoc vitae lignum fru-
<5tus duodecim,hoceft,perennemfruduufeturam;Neq;
enim peccati hyems,qu*folijs vitx ligna exuit ,feuiet ibi,
quemadmodum hie feuire foletjVerum Sandtorum xuu,
quod propter anniapud nos vfirati confuetudine,acduodecim
Apoftolorum praedicationem,duodecim menfium
nomine reftedefignatur, optimorum feu^uum copia eft
referriflimum. Poteftalioquoquemodo totus hie locus
exponi: Per fluuium igitur,vt dictum eft, viuifici Spiritus
charirmatafignificantury quae per Patris&Filij thronum,
nempe perChembicorum fpirituum ordines, in quibus
Deusinfidet,in ciuitatis plateas, hoc eihinnumerofam il-
lamSaridtonim multitudinem,exeunt;& ab his tanquam
ex prim is ad illos,qui (ecudarib ea participant,fcle diftun-
duntjidque lecundum concinnam cceleftium ordinum &
hierarcharum difpofi tionem. Per lignum autc vitae, Chri-
ftum inIpiritu&per{piritumcognitum,figOificati,extra
controueriiam eft.ln ipfo namq; Spiritus,&in fpiritu ado-
ratur,&ipfe eft quiSpiritum largiturj & per ilium duodecim
Apoftolici chorifrudtus ,amduos diuina: cognitionis
foetus proferentes,nobis donantur. Per quos vtique ob-
tingit annus Domini acceptus, dielque retributionis, qui
dudum antba Propheta praedicatus nobis nunc tandem
annunciatur.
E tfolialigni adfanitatem gentium.
Per folia ligni vitae, quod eft Chriftus, defigriantur te-
nuiores &quafi fuperficiales diuinorumiudiciorum noti-
tiçjqucmadm odum per fruâus confummatior earundem
rerum cognitiojquaein future tandem æuo patefiet. Eiuf-
modi igitur folia ad fanationem, hoc eft, in ignorationis
expiationemillarum gentiü, quae in virtutumaiftione minus
valuerunt,cedent:Siquidem non eadem omnium,fed
alia eftgloria folis,alia lunae, alia ftellarum. Et multæ rur-
fum manfiones funt a p.ud Patrem, quarum aliæmaiori, a-
liç minori fplendore potiuntqr, lecundum operum vniuf-
cuiufqueanalogiam&qualitatem.Aho fenlii per lignum
vitae, quod menljbus duodenis frubtus duodecim adfert,
chorum Apoftolicum accipere licet, propter peculiarcm
focieta tem dccommunicationem quam habuit cum ligno
veræ vitae. Hoc enim pofteaquam cum came noftrafemel
communicauir,fuae diuinitatis participes nos feçic. Horü
autem fruétusin centefimum excrefcunt > folia verb alia
reddunrlexagefimum,aliatrigefimum, quae fanitatem ijs
adferunt,quiex gentibusin diuini luminislplendore,non
ita mul turn excell uer un t; quam qùidemianitatem per il-
los fulceperunt,qui centuplum frudificauerant. Quacum
enim incereft inter folia & fru<ftus, tantü tnrer eos qui tüc
faluabuncur^nterceflurumputandumeftjAlijs.'quidyna-
iori,alijs verb minoriglpriapotientibi)S,ficuti ante obiter
indicatum eft.Quod autem lignum fingulariter pro lignis
icriptum eft,hocSan«ftorum inter fe vnionem & concor-
diam fignificar. Sed & riumerorum heterofis faeris Uteris
admodum quoque familiaris eft. Con flat enim ligna mul-
ta,lignum vnumj & multos equos,e quum vnum appella-
re, aliaque id genus fihgularia pro nominibus pluralibus
frequen ter collo cari folere.
Etomne malediftumfibn erit amplius.
. Ciimanathematis nomen bifariamvfurpetur;vno modo
pro e o , quodfoli Deo confecratum & dedicatum eft>
ad quod proinde promifeuç multitudini non patet accef-
fus. Alio modo pro eo,quod neque San&is illis virrutibus,
neque vllialcericréaturæcontre&are fas eft : Vtpptedia-
bolonuncupatum,necnonab omni prorfusbono & ho-
nefto alienum, non eft hie 1er mo de priori illo , led de po-
fteri i,quod graui quadam empliafi carathema vel male-
dictum hocloco vocacunreipla enim rale anathema coelé-
fti numini non dedicacur,neque vtres votiuæ folent,6eo
fufpenditurj fed vt res diabolo fubiedta, û mul que cüni illo
condemnation! obnoxia deponi tur, & tanquam prpfà-
num quiddam pedibuscalcatur. Eiufmodi autem cata-
thema in ciuitate ilia non erit.
Sed fedes Dei & Agn 't in ilia erunt fferui eius feruient illi, & vide-
buntfaciem eius,& nomen eius in jrontihus fuis.
Qui,inquit, fa<5ti funt thronus P e i per requiem, quam
Dommusin illis capicij germani ciuitatis illius habitato-
rescenfebuntur; videbuntqueiplumnon peroenigmata,
fed facie ad faciem, quemadmodum vifiis eftlànéUs^po-
ftolis in monte,vt magnus ait Dionyfius; liabebuntq; pro
aurea lamin a, quam fummus Sacerdos oli m ferebar, diui-
nü nomen.non ram in frontibus defctiptum,qudm in cor-
dibusimprellum.Indicatid autem firmam,liberaiTf,&im-
mutabilemdileûionem, qua in ilium feruntur. Ecenim
inferiptio in frorite, honeftæ cuiufdam libertaiis argurne-
tumdc Index eft,
Èt nox vitra non erit ibi-,&non egent lumine lucerna, neque luminefolis,
quondam Doniinus Deus illuminât illos j & regnabunt in
feculafeculorum. *
Si iuftiyVt iniquitCliriftus,/«/^!»«»! vt foi,qua. ratione lu-
cernali aut (olari lumine opus erit ijs,qui d Domino gloria;
6c maieftatis illuftrantur, & reguntur in omneaehum
i s »
eft. f
Ligni'
folia J,
ftudius.
Sâ'éloriipi
omninin'
oÔéjg
gloria.
' ■
manga ;
genus Jj. I
uinitaiis
particep I
tffîflim,
G?
Numero-1
r o t in lin
iiarendi
d iu in isli- ]
teris.
A n a i b
maris H- -
men bit
riamifi
pari.
Carathfr
ma&As I
them? I
juiddif* 11
forant
ßriuiöM
Sanâis I
veluti in J j
(cdcqukft
cere* |
Nom®111
Sanclfr j
im'M :l
tibur.
iMito
Inge»* j ’
Iplendot
in Kg"0 ;
Chrilli-
Commentaritu in D. loan. Apocalypßn.
c»w-
iGur Öd
verba fidc-
liaSverai
ipropheta;
Lm Âari*
| (ioru»;
pcûetTe.
B ;
fchriftunv
[nhiiàpar
re dllcere
icundurn
tannan
arurarn,'
td tantü -
«cuudani
umanâ.
rophen.s
ci perfo-
imfïpç
limicic 1
dois eu- -
•sqj pro*
inquua&i
‘cçrtus. . I
zattk. 24
regentür ? Aut,vt ieiftiuS fecundum Àpoftôlum di,cam,fi-
he fine vnd cum illo regnabuH’t ?
Qtfbd Chriftùsftt betts Prophetaruni, & Angelo-
rum Dominus.
É C A P V T L X V I I I .
ETdixitmibi t Hsc verbafideïiftimà funt, ér vera.
Fidelia &veraïunt,vtpoteab iplavcritate prolata.
Hucufque Angeli vifionem Viforumq; interpretationem
in medium propofuit; pofthac autem, quafi expropria
perfonàdilTerit. Aitautem : ,
Et Dominus DeusJpiritttum Prophetarum mißt Angelum fuum,
ytoftendatferuisfuis, qua oportet fieri citb.
Si Chriftus eft Deus Prophetarum, qui angelum luum
mittit : vt per diuinum Ioanncm,qui vilîpnem hane vidit,
quafiperinternunciumferüis fuis, quæolimfinirafunr,
oftendatj planum fit,cùm in libri huius exordio Filium re-
rum harum manifeftationem d Deo patre accepilfe ^flerit,
orationem ceconomiic illius fecundum carnem accommodate,
quadamque roy«e«7wS*iw & condefcenfione vfiim
elfe. Qui enim Prophetarum Deus eft, Angelosque tanquam
fpiritus adminiftratorios ad feruos luos, vt, quæfu-
turafunt,illis pafefaciat, lubinde mittir, ceirtum eft eurh
nihilquicquam latere, adeoqiie.diem & horam confum-
mationis feculi non ignoràre , ita vrifthæc nunc tandem
per pattern eum difeere oporteat, qui omnes fapientiæ &
rcientiiEthefauros tanquam Deusin feabditos habet. C uius
perlbnam Euangeliftaaflumens in medium nunepro-
dit,&dicit;
Ecce venio velotiter: Beatus qui cuftodit verbapropbetis libri burn.
Solent namquë Prophetæ diuina oracula tanquamex
propria perfona fepenumerb depromere. Illud autem :
Ecce venio citb, aut praïfentis temporis breuitatem.com-
paratioriefuturi fignifiçat,autcertèvniuscuiusquefinem
propè adelfe,& fimul quoque incertum cflè infinuat : Si-,
quidem translatio ex hac tnortali vita finiscuiquefinis eft.
Quia ergo qua höra für venturus fit,, exploratê non tene-
mus, oportet nosvigilare,lumbosq; acein&os habere, &
piaDeoquedigna conuerfetibne lüceinasardentes,pro-
ximoq; liicem piæbenccs.palàm oftendere. Quamobrem
ne ceflèmus cordé contrito Deum depreçari, vt ab omnibus,
quinos perfequuntur, nos liberer,ne quando ab illis
fuperati, Artgeli, qui animas corporibüs exutas fufeipere
folentjhincnos abripiant imparacos,ita vt non fîr,quired-
imat,neque qui faluumfaciat, rie forte humi repentium
terrenarumquererum laqüeis Cuiùsuis noftrûm anima in-
tricata,neque ab illis fe auélli fiiftihens, fruftraad eas con-
uertatutjVtpoteangelico impulfu &vi,diuino^ue.man-
dato celeriter hinc eXcedere,alijsqüe illas relinquère co-r
adà, âe türti dëhiü prtfteriti tempbris' npgh’gétiaihuriiitér
deploràre incipiat. Quin pötiüs illud Dauidicùm oracu-
lum continuo meditèmur,confciniièqiie mqdülcmuh Pd-
ratusfum, & non fumturbatus dd cuHodièndnm omnia mandata
tua i huiusque obferuationis mercèdem ,gloriàm a Deo
accipiâmus,auribus haurientesbenédidlam illâm Vocem;
Eugeferùe botte&fidelis,qu 'ta inpaucisfuiftifidèlis ,fupermulta te
conftttuam, intraingaudiumDotntnitut : cumquopatrenïfi- ,
mul &fan(ftüm Spiritumdecet gloria,i honor , Ôc imperir j
ùm}nunci & femper & in fetdlalecülotüm, Àmeri.
Qubd ea omnia, qus Àpoftolus Vidit, dighd
j fintfidci , ' ' ' ' ' >
V C A P V TT L X ÎX .
S e r Mo V lG Ê S lM V S ( ij/À R T V
ET ego iodfinesqüi vidi &audiui bah Et pofteaquam audiuiffem
& vidtffetn,cecidi,vtadorarem antepedès Angeli, qui miht hac
oftendtbati Et dixit mihi : ŸidenefcccYis, conferuiis enim turn jum,
&jratrum tuorum Pfopbetarurtij&eorum qui feruant Perbapro-
pbetis libri huitu : Dium adora.
E
Eü’ndeiîi
■ Eüangëli:
lôanhis &
Apocaly-
pftsaa'dto
rem elle.
loan. t.
Summa
igcl or ö
modeftià.
Et haec quoq; Apoftolicx anirax proprietatem ärguuht'
Etenim vt in Euangelio eiusmodi oi atiohe veituri Et qui vidit,
teßimoMumperhibuiii & verum etlaettimoniam eius-, itahic
qüoquequx prxdida erantpeffe, & vid ifle& aüdiuifte
fatctur,eaque ratione vifacohfirlhat. Ofteiidit quo^i Än-
geli,qiii myfticäm illam vifionem impreflerat, grauitatem
&efgaDeum pietatem, vtqui conferuiadörationem nori
admiferitjfed pieprudenterque.communi Dominoilläm
detulerit.
Vt iußuißt,nt hatte Apocalypfiti obfattaretScd pa-
lampr&Mcaret. ■
C A P V T L X X .
^ T dixit mihi: Neßgnauerisvtrbaprophttu libri huius: tempui
~,enimpropeeft. r
Haftenusangelicas fententias & voces adduxic, hinc
nuncadDominicam Chriftiperfonamtraiiiic: lubechic
autem,ne propheti* huius veibaohfignetj quippe cum liber
bic.qui ab omnibus fidelibus'legatur dignus fit: Nam
kperfupplicia,^utepeccatotibus Comminatur.&tjuictem,
quaaSamäis hicptomittitur,Ieaoribus ad vetamillam vi-
camviam pftendit.
. QtAtiKet.luaataihuc, &e/ttiftriiditseH,fiiriißcatadhltc,&
g«ii«fltaen,mßifiuwradhttt,&ßaiilliii,f4 riaifiaturadbuc. Ec-
‘ ‘ venu citb,&mmsmuimumcSl,rtreddamrtiÜMquereamduni
opera fua.
Non adferunturifthxc hoc loco quafi (ad iniuftitiam
autirnmunditiam aliquemincitare velit, abfit; verum vt
often dar, fe hominis voluntätem liberam, & ab omni co-
aftione immunem conferuarecertb decreuilfe. Senfuse-
nim eft: Vnusquisque,quod fibi placet,operetur, nullius
^quidem voluntati vim infero. Vnum hoc tantüm often-
dojatque denuncio: nempe vnumqüemlibetexituni for-
titütum fiiisftiidiis,fuisq; öperibus cönfentarieum,quare
etiam fiibdic: Venio enim citb,vt reddäm vriicuiqüeprx-
mia fadis fuisdigna.
Ego fum *& » , principium &finis,primus & nouißimus.
Neq; enim aliquid extat meo principio vetuftius, fed u
neq-, regni diüini diuinxq; poteftaris vllus omnino extat Quomo
terminus. Subindeautem Chriftus, vti ante quoqjindica- L)eus
tumeft, appellaturprimus&noiiilfimus, illud quidem
propter Deitatem, hoc verb propter aflumptam humilita- B j ß j i
tis naturam. , - ’
Beatiquilauantßolas fuasin fanguine Agni, f vtfit poteftas eo
rum in ligno vita, & per portas intrent in ciuitatem. '
Vera beatitatecitracontroiierfiamdigni tales, vtcunq; *
tandem legas,;Siquidem interminabilivitaillapotiti, ius C
illis fasque erit in lignb vitx,nCmpe in Chrifto Deo noftrö
cqnquiefccrc, luaniterq; in illius contcmplatibne fefeqb^jQuid fit
lc£tare,nulla maligna virture,autpoteftate vllühiproriUs |hab«e p«
impedimentumaaferente;fed perapbftolidas porta^höc itfeftätcm
eft,pet apoftolorum dö&rinkm in ciuitarem fuperdahi m’-
grcdieiuur,neqj alioifem per faltum irruent, quei/iadmo- trÖM^di
dum mercenarii paftores lolcnc, fed a Vitxianito/e perve- P™ pör-
ruth oftium introduceniur. ^
Vt‘Ecclefia & Spiritus,qtii in illa degtt, gloriofumchriftiad-
uentum expetant, certsq3 malediäioni fubijeian-
tur, qui librunt buns adulterant.
. C A P V T L X X i .
Cap. ;
Àpocaly-
pfis lcäu
digniftimà
F
Verbom
fèn(tis,qai
nocet,no
ceatad*
hu c,&c.
Hominis
voluntas
libera;
Deus red-
det vni-
cuique fecundum
opera fua;
I
\ al Beat!
qui fàciûc
præcepta
FOriicanes,& vètiefici,&impudicl, & bomicids, & idolisferui-
entes,é‘ omnisqpi amat é;facit wendacium.
' Canes hocldco appelUncur, nonfolum eftrontés & in-
fidelesjcxterii^ mail operaiif ortineS, quos Apbftolus de-
plorat? vertitn i) etiam , qui poft iuiceptluhbaptifmaad
proprium ypniitumrelierlifunt. Quatenequehi quoque
ad fupërnam illam ciuitateni admittentür, fed fimul cum
feortatföniDiis,èc hqmicidis, & idolis feruientibus, veluti
prophani &alieni rcpellentur.
Égo ï ES VS mijt Ahgeltitn mcuni teftificari vobis hac in Éc-
clefiis.____________ _____________
Cap. 2 à.