I11H1MI 1ll1llHüSI n B
i l
l i
1 II ^ tdi*
H 11 il
Mercu rius
■* |||j i 9
i'ilv
iiis
ivmliRlÜ 1 1
IH i
II iIii 1I
if 1
i C 1 1îS MbI M|
f w!l n
| | | i
iyl li
i If 1
Priapus.
i]
11 1 ■Il IPI iMl fil)
1 1 1
| | I |
E Hercules. D
UfIeMI ilIII %
«IB
Bp B1
Bacchus.
ContraSy tnrnachum
Intulit Italiæ:T ufeis naraque rllepuellis
Primus adhinnimt fitnü^to Numine moechtfs.-
Mox patre riecerior filuofi habitator Olympi b-
Iupirer.inceftäs Ipurcauit labe Lacænas:
Nunc boue fubuedam Sapiens ad crimen amatam: 4.
Nunc tenera pluma ïeurôr,blandofque ïufurros
In morem» recinens fuäue, immorientisoloris-'
Captaquibus volucrum virguneülâfeïret amorem.
N une foribtrsfurdis,fera quas,vel peflùîus ardis
Firmarat cüncis, pc^ «d um diues amafor '
Imbricibusruptis, vndantis defuper auri
Infundens pluuiam grèmio excipieritis arnica:
Armigero modofcrdidulamcurante ràpinam, .
Compreßfu immündo miferum afficiens •cacamithiim»
Pelliceiampuerömagisindignaöte foitore.
Hæccaufa eft,'Scorigo ftïàii,quod læclavetufto ,
Hofpite régnante,crudùsftupor aureafinxit,
Qùpdque nouoingenio vérîutuslupiter, aftus
Multipliées, variolqùe dolos texëbat,vt ilium,
Vettere cùm vellet peliem ^fatietnque,putarent
Eflè bouem:praedariàqüilam,coricumbere cycnùmy
Et nummos fiérjLôç gremiuin penetrare puellæ.
Nam quid rufticitas non crederet îndoniitorum
Stulta virum,pecudes inter, ridufqueferinos,
Dedefe fuetaatb!mum,'t'diuæ rationisegérium?
.In qùamcÛnqùe fidem nebulonis callida traxic
Neqùitïa, inrelix fâcilerm gerispræbuitaurem.
SucCemtloüis’ïmperioeorruptiorætas: .
Qgjè do'êùît rigides vitiis feruirerolonos, c
Expertes furandi homines, hacimbüitarté
Mercurius, Maiagehitus: nuftemagnus habetur
• Ille Dèus.çuiüsdeditexperïentiafures: _
Nec nonT%elïàlicæ dodiffimus ille màgiæ
Tradftur exftindas fumræ moderaminc virgç
Inlucem reuocaflè animas, Gocyciàlerhi
Iurarefîgnallè,lutfiim reuqlantibus Vmbris:
Aft alias damnaflè necj, periicufque latenti
ImmerfîfleChao.facit hoc ad vtfûmque peritus
ytfuefit,geminoque amarit criraine vitam :
Murmure nam magicotenueis excirç figuras, .
Atque fepïrTéhràleis fcite incantare faufilas, -
Vita itidem fpôhareàlios, airs noxia nouit.
Artificem fcelerum'fimplex mirata vètuftas
Supraltomiüem coluit,fimulans per nubila ferri, 'm
Alige'fifqifè leueis pedibus tranfeurirère ventos.
l Ecce Deum in numéro format’us,&æneus adftal
Graiushomo,auguftaque Numæpræfulget in arce.
Strenuus exculti dommus quondam fuit agri,
Hortorumque tjpibus memorabilis.hic tarnen idem
Scortator nimius, multaque libidine fuetus
Ruricolas vexare lupas,in terque falida,
Et denfas fepes obfcæna cubilia inire :
Indomitum intendens animum,femperque paratum
Ad facinüs,nunquam calidis dabatotiavenis. .
Hic Deus è patrio prænobilis Hellelporito
Ven it adufque Italos facris cum turpi bus hortos :
Sinum ladis,& h sec votorum liba quotan nis
A ccipir,ac runs feruatjyîneta Sabini,
T urpiter affix;ô pudeat quem vilèreramb»
Nerculeus mollis püeriîam'ôfusamore
Aîdor, & in t ran ft ris iadatæ efferbuit Argo:
Nec maris erubuit Nemëæa pelle fouere
Concubitus, & Hylan pefeuntèthqûâêrere caelebs,
NuncSaliis, cantuque domus Pinaria templum
Collis Auentini conuexa in fede fréquentât.
Thebanus iuucnis fuperatis fit Deus Indis,
Succeïfu dum Vidor ouans lafciuit,& aurum
Cap t iuæ gc ntis reuehit,fgoliifque fuperbus
Diffluit in luxuni ’cum femiuirocomitatu,
Atqueauidus vini ,multo fe proluithaüftu
Gemmantis paterae fpumis,multoqùe Fate'tno
Perfun dens bi iugum rorantia terga feraru m.
His nunc pro meritis » Baccho càperomnibuSaris
Cæditur, & virideisdifcinduntôrechelÿdros,
Qui Bromium placarë volunt : quod 8t ebria iattvtunc
Ante oculos RegisSatyrorum'infània fecit,
Et Feciliè rcos ftimulis Furialibùs iplàs
Mænadas,inflammâfité'm'eroin’fcelus omne rotatas.
Hoc circumfalrarîte choro,temulentusadulter i
Inüenitexpbfitum fecreti inlitorisa«5tà.
?GorpÔris egregij Icortumrquqd pèrfidusillic
Liqqèratjiriceflb iuuën|s fatiatus amore.
H^nç^bet affumtam,iféruefis poft vîna,Neaeram
Secum in deliëiis fluitafitis ftàrètriumphi,
Regalemque déçus capitis geftarecôVônam.
Mox Ariàdnaeusftelliscoeléftibus ignis » ,
AdditunhoC pretiumbodisperlbluit honore
Liber, vtætherejim meretrixilluminetaxem, '
i T àn'tum pofle oinneis illo fub tempore Reges,
IndocilisfatuidUcebât ffieptiaVulgi, v
Vt tranfirc luis Ciïlm föfdibus Induperator
Polfit in set^num çoeli lupCr ardua regnum.
Régia'tunc omrijs vimmaieftatis,& omnis,
Par ua lice t, coeli imperiumretinere poteftas
Crédita, thureetiam Ducibus,parüoqueiâçelIo
Impertitus honôsiquem dum metüs,autàmor, aut Ipes
Accumulant,longummilèris pro'celfitin æuum
Mos patrius. coepit falfiepietatisimago
Ire per ignaros fiebulofo errore nepotes:
T um quia quæ viüis vèneratio Regibus ante
Contigeratjfun^tis eadem iam munere lucis
Çeflit, & ad nigrasàltaria rranftülit vrnas.
Inde puellarum ludibriä, pignorà, partus,
Etfurtiuusamôtiûuenum, &déprenlà iugalis
Corruptela toriï quoniàm regalibus aula
Feruere tune vitiis lolita eft , née përditaluxu
Diuôrumloboles fandi memihilïepudbris.
Atque VtRomatuoscoelefti ex lède parentes, •
Qùeis te lèmideam iadant audoribus ortain,
Perftringam breUirer,GràdiuUm, vel Cytheraeam-.
Ille ßcerdotem violât : contrailla marito
'Succubuitfrigido.coitusfuitimparVtriquc.
Nec terreftre.Déamdecüit mortalis inire
Coniugiuminec coelicolam defeendere epheburft
Virginisad vitinm,furriuoque igné calere.
Sed Venusaugufto de lànguifieïoemina, vili
Priuatoqueviro yètitumper aedccus hæfit.
Etfi Rhea lacràrh îalciui Martis ambre *
Lulà pudicitiam, fluùiali amifit invlüa:
Crediderim generofæ aliquem ftirpis,(èd éûndem
Moribus infamem,compreflà^irgine per vim;
Se dixillb Deum,'neftuprümNuminisvllus
Obiicere auderet turpi, miferæque puellæ.
Hæc Italos induxitauos vel fàma, vel error,
Martia RomulëO celebrarent vt facra eampo,
VtquePalatinis Câpitolia conditalàxîs ^ 5
Signarenttituloprôaui.Iouis-, atque Pelalgæ
PalladiSj&Libycàlunonem ex ârceVocarent.
JCognatos de Marte Deos, Vêneris qüoqU'c nudum
Accirént proceres Ery cino è vërticefignum.
VtqùeDcum mater Phrygia vehefetur ab Ida,
Bacchicàdeyiridi petererirur VtÖrgia Naxo-*
Fada eft terriginæ domus vnitTa maieftatis,
Et tôt templa DeUth Romæ, quot in V rbe lepulchrâ
tterôumnumeraré licet.quosfabulà Màneis
Nobilitat, nofter popu lus vencratus adotat.
Hos habuefëDeosÀncus,Nùmitor,Numa,Tullus*
TaliaPergàmeàsfügerùnt Numina Hamas.
ÎSié Vefta cft>fic Palladium, fie vmbraPenatum,
T alis &antiquumtterror feruauit A lylum.
Vt femel obfeditgentiliapedora patrum
Vana fuperftitio ,noninterrupta cucurrit
ßEtatum per mille gradus. tener horruit hæres,
Et coluit^qnidquid fiblmer venerabile cani
Monlltarant ataui.puerorum infantia primo
Errorettt cum ladë Dibit ; guftauerat inter
Vagitu&defatmrhqîæ: faxailKtaceris
Viderat, vngiïéfttoque Lâr eis humèféere nigros*
Formatumforrunæ habiturn cumdiuice cornu,
Sacratumquc domilapidem éonfiftere paruus
______ - _______ .............................. - - • SpeÂ
c g c s t
Mars.
Kenus.
lu no.
Cybele.
Erroris
caufa.
R om * fi;
mulachrû.
Liber J.
Italiâ Re-
fges.
uguftus.
trianus
Antino-
Spedarat, marfemque illicpallçre precantem.
Mox humeris pofirus nurriois,triuir & iplè
Impreflis filicem labris,puerilia vota»'
FuditjOpefque fibi cæca de rupe popofeit,
Perfuafiimqüe habuit,quodquis velit,inde petendiAn.,
Nunquam ôculos animumque leuans rationis ad arcem
Rettulit: infulfum tenuit fed credulus vfum,
Priuatos celebrans agnorum lànguine Diùos.
jj Iamque domo egrediens, vt publica fefta,dieiqùei
Et ludos ftupuit,celk & capi to 1 ia vidit,
LaurigerolqueDeûm remplis adftareminiftros,
Ac lacram refonarc viam mugitibus.ante - ;
Delubrum Romaefeolitur nam lànguine & iplâ
More Deæ,nomenque loci,cemNumen,habetur,
Atque vrbis , Venerilque pari fe culmine tollunt
Templa : fimul geminis adolentur thura Deabus)
V era ratus,quçcunque fiant audore ScnatUj;,
i: iContulitad fimulachra fidem, dominolqueputauit
Ætheris, horrifico qui liant ex ordine vultu.
Illic Alceides, fpoliatis Gadibus hofpes
Arcadiæfuluo ære rigetigemini quoque fratres
Corrupta de matre nothi, Ledeia proies,
Nodurnique équités,cellæ duo Numina Romæ
Impendent, retineotque veru,magnique triumphi
Nuntia fuftufo figunt veftigia pl um b o.
Alfiftunt etiam prifcoruminfigniaRegum,
T rôs Italùs, Ianulquè bifrons,genitbrque Sal^nus,
SaturnulquelèneXjtnaculofo &corporePicusi,
Coniugis epotum Iparfus per membra venenum.
Omnibus ante pedes polira eft lua cuique verufta
Arula.Iano etiam celepri de menfelitatur
Aulpiciis,epulilque lacris:quas inueterato,
Heu, milèri lub honore agitant,& gaudia ducunt
Fefta Kalendàrum.fic oblèruatio creuir,
Ex acauis quondam male coepca:deinde lècutis
T radita tem porib us, lèrilque nepotibus auda,
Traxeruntlongam cordainconlulta catenam,
Mofque tenebrofus vitiofain fieculafluxit.
Hune morem veterum docili iam ætate fecuta
Poftentas, menfe,atque ady tis,& flam ine, & aris
A uguftum colui t, vitulo placauit,& agno.
Strata ad puluinar iacuit,relponlà popolcir.
T eftantur tituli, produnc confulta Senatus,
Çæfareum louis ad Ipeciem fta.tuentia templum.
^ : Adiecêre làcrum,fieret quo Liuialuno,
Non minusiufamis thalami fortita cubile,
Quàm cùm fraterno caluit Saturnia ledo.
N ondum maternam par tu vacuauerat aluum,
Conceptamque viri fobolem parituragerebat
Pronuba.iam grauidæ fulcrum geniale paratur:
Iam IponfuSïlàlience vrero nubentis,atnicos
Aduocar,haudfterilem cercus fore iam fibipadam.
Vitricus ante venit tardum præferuidus orrum
Priuign i no n d u m geni ti : mox edi tur inter -
Fefcenina nouo proies aliéna marito.
Idque Deûm fortes,& Apollinisantradederunt
Confiliu m.-nunquam meliùsnam cedcre t çdas
Rcfponfum eft,quàm cùm prægnans noua nupta iugatur.
Hane tibi, Roma,Deam tiéulis,& hpnore làcratàm,
Perpétué Floras inter, Venerelquecreafti.
Necmirum.-quis enim (àpiensdubiraucrat illas
Moitalidcftnpefatasvixiflcj&rcafdem
Laude venuftatis claras, in amoribus vfque
Ad famæ excidium forma: nicuiftedécoré?
Quid loquarAnrinoumcælçfti-j-lède locatumî .
Ilium deliciais nunc Diui Principisrillum
Purpureo in gremio Ipoliacum (orte virili,
Hadrianique Dei Ganymédem, non cyathos dij«
Pôrgere:fed medio recubantem cum Ioucfulcro^
Nedaris anjbrpfij làcrum potare Lyæum,
Cum que fuo in remplis vota exaudire marie o i
Ergo hisaufpicibus,Traianus,Nerua,Seucrus,
Et Titus,.& fortes gelïérunt bellaNero nés ^
Qups rerrena virpsilluftreis gloria fecit,
Et virçus fragilis prouexit in ardua famæ
Adfcftæ terris, lub relligjone iacenteis.
Quàm pudet hoc illis perfûafiim,talibus vtlè,
Romanafque acies cen ferent Marris amore
; Polïè regi,diim fe Paphiæ male blandus adulter
Venditat, Æneadafque fu os fuceeffibus auger,
Felices,fi cundaDeo fuaprolpera Chrifto
Principe €ifppfita feifiènt, qui currere régna
Certis dû d a inodis,Romanorum que triumphis
t Crefcere, & impletis voluit le infundere læclis.
Sed caliganreis animas, & luce carenteis,
Ip Iouis,Auguftique adytis,templilque duarum
Iunonum,Martiiqueetiam,Venerifquefacellis
f Madacas, retro lethi imtherlère Barathro,
Supremum regimen cralfis in parribus orbis
Elle rati,merfoque poli confiftere fundo.
Q^idquîdhumus i f pelagus, ccelum mirabile gi-
gnunt. ;
Id duxereDeo^: colleîs.fterà.fluminâ,Hamas.
Hæc iibîper varias formata elementa figuras •
Conftituere pattes, hominumque vocabula mutis
Scriplèruntque ftatuis,velNeptunum vociiMites
Oceanum.velÇyaneas caua flumina Nympnas,
Vel iyiuasDryadas,vel deuia rura Napxas.
Iplè ignis,Ùoftrum fadus qui lèruit ad vlüm,
Volcanus perhibetur, & in virture fuperna
Fingitur,ac delubra Deus,& nomine & ore
Adnmulaeus habet, nec non regnare caminis
Fèrtür,& Æoliæ fummus faber elïèivel Ætnæ.
Eft, qui çpnlpicuis Superos quæfiuit in aftris,
A u fus habere DeumSolem.-çui tramite cerro.
Conditio impofîra eft, vigrlem tolerate laborem,
Vifibusobiedüïiîmortalibus, orberotundo
Præ.cipitem,teretique.glôboperinane.volantem,
Et,quod nemonegat,mundo,cceloqueminorem.
Area maiorenim,quam qui percurritinilla.
Et longe campilpatium diffufius, in quo
Emicat,ac Volucri fèruens rota voluitut axe:
Quamuisnonnullisplacear, terram f breuiorem
Dicere circuitUjquamïitpulcherrimusille
Circulus,& Hamas imnienfi fideris,vitra
T elluris normam ,porredo exrendere gyro: *
Numne etiam coeli minor,& tontradior orbis:
Cuius planiciem longo cran fmiùere tradu
Circinus excurrens metà interiore laborat ?
Ille Deus vécus; quo non eft grander vlla
Materies,qui fine caret,qui præfidet omni jL
Naturæ,qui cunda fimul coq^ludit,&imprèt;
SoleiT) cerc^tençt regip,plagà certa coëreec,
Tëtnporibus variis diftinguitur.-auc fubit ortu*
Aucruit occafu,lacet aut lub node recurrens:
Nec corquere facem potis eft ad lîgna Trionum *
Orbe nec obliquo portas Aquilonis adiré,
Nec lolicum cpouerfusicer reuocarc retrorfum.
Hic eric ergo Deus prælcripris lege fub vna
Peditus.omciisîlibercas laxior ipii
Conccilâ eft hpminfiförmam cui fledere vicæ *
Atque voluntatis licirumeft, leu rramice dexerp
Scandere, leu læuo malit decurrere eampo, ,
Sumerelèurequiem, lèucontinuarelaborem#
Seu parère Deo, fiue in contraria verti.
Iftaminiftranti regimen folfenne diérum,
Haud quaquam S oli datur à fàdore poteftas :
Sed famulus fubiedùs agit,quodcunque neceflè çft*
Hpèfidus,currum,rapidafque agi tare quadrigas
Commenti,ôc capitis radios, &verbera dextrac,
Et frenos, phalerafque,&, equorum pedoraanhela
Ætis inaurati, vel raarmoris,aûc oriçhalci,
Iullèrunc nitido fulgerepolita métallo*
Poft trabeas,& eburnam aquilam,fellamque curulem,
Cernuaquc ora fenex barbatus, & o feula figit
Cturibus f ænipcdum,fifaSeftcredere,equorutn:
Imrn otafque rotas, & fledi nefeia lora âm
Aut ornac redimica refis,aut t hure vaporac.
, Hoc camen v tcunque eft cplerabile: quid,quod & iplæ
Dant tibi,Roma,Deos infe^igurgitis ymbræ ?
Eunae-
Elem cnra.
fcjuidquid
p clagus
'mie*
‘f breoiore
færipcdü.