'tlniftjpo
teftas fuper
omnia.
ïo a iïi.
Il
Patris nu-
tUjfiliuso-
mniafacir.
Chriftus
ncia om-
iafccit.
g§
Ioatkj.
Pf»h9-9- I
Pâtre man
dantc, Fi-
lius omnia
féeit£#î
lob. ÿ.l.
JE P.ÎJ.CjrilU HieYöfdiymtam Archiepifiopiy
omnia fada funt. Siueenim Throni, fiue Dominationcs,
fiue Principatus, fiue Poteftatcs, omnia per ipfû fada fimt,
& nihil eft creatum çxtrapoteftatem illià^i Obmutefcato-
mntshærèfîs qüaeâdaérlbs fii^tprcs & mundi conftitutores
inducit. Obmutefcat, quæ Çhriftum filium Dei blafphe-
hnt.Öbniutefeant, quidicuntSolem elle Çhriftum : Soljs
enim ille opifex eft ; non eft aucçjrn Sol hic apparcs. Ôb mü-
tefeant qui dicunc hune mûndurri,ângelorum efle opifiau:
quiynjgcniri dignitatem abripéte volünt.Siùe enim vifibi-
Jia,fiueinuifibilia, fiue Throni} fiue Dominàtiones, fiue
quocunque nomine vocentur, omnia per Çhriftum fada
funt. Régnât filius fiiper ea quæ ab illo fada fimt, non aliénai
» rapinam fibi vfurpans, (ed fuis opificiisdpminans,fîcut
Ioannes Euangelifta dixit \Omnia peripjhm faSta font ,& fine
ipfo faftum eft nihil. Omnia per ipfumfâda fimt, pâtre per
filium opérante. Ac veilem etfem adfcrre exemplumali-
quoddidorum »fedefïèfeio imbecillum : quod enim ex
his vifibilibusaptum diuinæ virtutis capietur excmplum
fed dicam tarnen, tanquam iniîrmum, ab infirmo ad infir-
mos. Queroàdmodumenim, fi quisRex regem habens filium,
volens conftituere ciuitatem: poneret exemplarem,
filîo fecura regnanti,ftruduram ciuitatis : ille autemexem-
plum capiens.ad finèm perducat quod aniraoconcepit : I-
tapâtre volente omnia extruere | Patris nutu Filius omnia
creauit : vtnutus quidem euftodiat patri au t hcnticam po-
fcçftatem : Filius vero habeat nihilominus poteftatem rc-
riim à fe fa darum. Etneque pater à domin io creaturarum
abalienatur: nèque filius, his quæ ab alio fada efient domi-
natur : fed his quæ ab illo. Nonenim Angeli,ficüt didum
eft , mundum hune fàbricatunt, fed Filius vnigenitus,ante
omnia fecula genitus,ficut didum eft : per quern omnia fad
a fimt , nulla re ab illius opificio excepta. Et hæc quidem
hiicvfqueperDei-gratiana dida fuffiçiant: Récurrentes
veroinfidei confe (li onem: nunc concludemus fermonem.
Omnia fecit Chriftus,fiue Angelos, fiue Domiriationes di-
cas,fiue Ârchâdgélos,fiue Thronos ; non quod pater defti-
tuatur in creaturarum gu bernatio ne; fed quod regnare vo-
luit Filium m his quæ ab illo fada fimt, ipfe exhibens illi te-
rum creatarum adminiftrationem. Honorât, enim inquit,
vnigenituspatremfuum : non potefi Filius quicquamfacere à femet-
ipfo, nifi videntpatretnfacienteni, qui. enim illefacit ,hàc&filius
fimiliterfacit. Et rur lus : Pater meus vfque modo operator, & ego
operor. Neque tarnen vlla eft in rebus operatis contrarie tas -,
Meay enim tua funt, & tua mea, inquit in Euangeiiis Dominus.
Quod quidem apercé cögnofeere licet,tam ex vetefi
quam ex nouo Teftamento. Qui enim dicit : Faciamus ho-
minem ai imaginent nofiram & ad fimilitudinem -, omnino ad a-
liquem præfentem dicit. Manifeftifiimèautem omnium,
Pfaltes dixit : Ipfe enim dixit&f*äafunt y ipfe mandauit & crea-
f a funt. Iraq; pâtre mandante & dicente j Filius nutu illius
omnia fecit. Quod etiam lob myfticè dixit : Qui extendet coe-
lumfolus y & ambulatfuper mar i tan quant fuper folo. Palam eft
• Ioani
Euangeii
ßa.Thtt
■»gusw
îr,
■loan, f.'
CAT FC HE'S IS D V ÖD E C I L F gM.lNAt
or um Hierofoly mis, extemporedid at a, de incar pat ö & |||
humdhato Chrifio.Et lefttoex Ffttia 1 Et adreci t-DOminus
loqui ad Achab dicensi Petetibi fignlim a Domino
Deb tuo,&c. Ecce virgo £oncipiet,& patiet Filiüro,
& vocabitur nomcn eius Emanuel.
B A s t i t a t i s alum ni Sc difeipuli temperantise: na-
tum ex V irgiiie,DE V M eäftitatis plenislabiiscele-
bremus; & ipiritalis ouis corpus fiimere dignieffedi, m-
patCimnUumpedibut fumamus. Caput autem 1 Deitatem
incell 'gentes: Sc pedes, humanitatem accipicntes; faUdo-
rumEuangelioium auditores , IoanniTheologo creda-
m us. Qui enim dixit j Inprincipio er at Verbum, & Verbum erat
apud Deum >& Deus erat Verbum > Idem fiibiecit, dicens: Et
Verbum caro faäum efl. Neque enimfimplicem hominem
adorare fan dum e ft, neque Deum tantum ejfie ilium dice*
re.pium'. Si enim Deus Chriftus,qUemadmodum eft- nön
aflumpfitaurem humanitatem , alienifumuadfälute •• Ad-
orecuritaque vtDeus : credatur autem quod humanitatem
aftumpfir. Neque enim hominem dicefe abfqucDei-
tate, vtileeft; neque Deitatem confiteti abfque humanitäre,
falutare. Confiteamu'rregis& mediciptsfentiam: Rex
enim Iefus , homines curatutus linteo humanitatispras-
cindus, curauitmorbutt). Perfedusinfäntlummagifter$
paruulusfaduseftparuulis, vtetudiretimprudentes; cce-
leftis panis yenit fuper terram, vt alat efurientes. Iudaeorum
autem liberi, venientem reiecerunt ; malcautem,ventu-
rumexpedant. Verum Chdftum negauerunt, falfumau- jUcJjj ^
tem ipfi errantes recipient. Qua de re etiam Saluatot vere ^
dixit: Ego veniin nomine Patris met & non recipitis me, fl autem ftum i«c
alius venerit in proprio nomine3illumrecipietis.Bonum autem eft^ Pturi* J
quxftionemludaeisproponere: vetufneeftEfäiasProphe-
ta qüi dicit, quod de Virgine nafeetur Emanuel; an falfus l
Si enim ilium falfi argunnt., nihil mirum; mos enim eft ll-
üs , non modo falfi arguere,verum etiam lapidare Prophe-
tas: fi autem verus eft Propheta, -nionftrateEmanuelem.
E t , vtrum is qui d vobis expddatur venturus , de Virgine
nafeetur an non?.Si enim de Virgine non nafeetur,Prophe-
ram arguitis falfi : fin autem id in futuro expedatis •, cur id
quod iam fadum eft, reprehenditis f Ac Iudaci quidem errant,
fiquidem|taVölunt i Ecclefia autem Dei vcraglotifi-
cetur. Ec nos recipiamus Verbum incarnatum vere : non
ex volunrate viri & mnlieris ( vt bseteticidicunt)fed ex Virgine
& Spiiitu fändo,fecundum Euangelium,incarnatum,
non in apparen tia fed in veritate. Et quod ek Virgine vere
humanitatem afiumpfit , • fecundum Euangelium , non
in phantafmate , fed vere de Virgine homofadus. Expe- 1
d a tempus dodrinae , &habebisprobationemj (inuofiisinim t
enim eft hxretiebrum error. Atquc hi quidem , nequa-
quam-ipfum de Virgine natum dixerunt = a!ii vero nacum
confiderantibus, quod qui cum hicpræfens effet, ambula- hon ex Virgine , fed ex mulierecum viro habitante. Alii
uit fuper mari,is erat qui ante hos coelosfadus eft.Et furfiis: autem dicunt, non D e v m ( vt ira dicam ) inhumanatum,
Dominus,inquit, acctpienspugillum terra, creauitanimal, Ôc cx- fed hominem quendam Deificatum. Aufi funt enim dicere
tera: aperientur autem tibiportamortis. Manifeftum,quod qui
propter fiiam benignit ate m in iofernum defcédera t, hi c ab
initio ex Into fecit hominem. Eft igitur Chriftus Filius Dei
vnigcnitus,&mtmdifador.i»i«Kaäo erat,&mundus per eum
factus efl,Sc in propria venit, ficu t nosdocet Euangelium .N on
folumauterh vifibilium fed etiam inüifibilium, nutu patris
creator eft Chriftus. ln ipfo enim creatafunt omnia fecundum
Apofi olum, & ea quafunt in ccelis ,& qua fuper terram, & vifi-
bilia &inuifibilia,ßue Throni, ßue Dominationes,fiue Principatus,
fiüepoteftatesyOmniiiperipCutnSc in ipfo creata funt, &ipfe
eft ante omnia,& omniain ipfo conftituta funt, etiam ipfa
fecula, horum omnium y voluntate patris, Iefus eft Dominus.
Nouiffimisenim his diebus locUtus eß nobis in Filio quem
pofuit haredem omnium, per quem & fecula fecit : Cui gloria *
honor & potentiain fando Spiritu,vbique nunc, &
fèmper in omnia fecula feeulorumj
Amen.
quod non Verbum illudab initiopræexiftehs, incarnatum
effet ; fed homo quidam proficiehs^ hic eft coronacus. Tu
vero memineris eorum quænuper de Deitare didaftmt.
Credequod;illeipfevnigenitus Dei Filius , eft dc Virgine
tantumnacus. Ioanni Apoftolocrededicenti : Et Vetbum
carofactum elt,&habit quit in nobis.
Vetbum enim æternum , ante omnia fecula geni turn;
corpus autem, recens propter nos afltirrjpfit. Sed contra-4
dicunt multi ,atqueinquiuht' : Quæ tan ta fuit câufà, vt
D E V S in humanitatem fefe dimitteret ? Et • Quomodo
D E I nacuræpoffibile eft cum hominibus verfari ;3 Ec : fi
pofiibile eft Virgtnem parère fine viro ? Cum autem
multæ finthuiufeemodi contradidiones , & diuerfimo-
di pughæ : age » per D E I gratiam , Sc per oratib-
nespræfentiuin , fingnla diftoluemus. Ac primum quidem
quæratur qua de caufe defeendetit I E S V S- In i
quo non meis commends attende : pofiès enim fottède-
cipifed niti prqphecatum de fingulis accepetis teftimonia,
ne credas afiertioùibus. Nifi & de,Virgine, & de lo co ,
Sc de tempore, Sc de modo didiceris ex Scripturis diuinis,
MB
De incarnat o & mhumanato Chnjto Catech. X II.
pep
-agoDei
nowda.
ju virgo
'cepra. .
B
iprimi.
pdiAi»
p venta..
'S^luato-
non iecipias ab hominëreftimonium. Qui enim nuncad-
eft&docet: fiifpediis vel dubiuselïèpotdbqui autem ante
mille & ampliusanos ptupherau.it, quis mends compos
fufuedum ilium habuetit i Si 'gitur Gnrifti aduentus caU-
fam auxris, recutrc ad primum feripturarum librum* Sex
diebus Deus creauit mundum, fed mundus propter hominem.
M 17.19
Sol qutdem fplendidus, radiifquc reluccns, fed & hic
proptcrea vtliomo videat , f ictus eft: Et ómnia animantia,
yt Dobis feruianr conftituta funt, herb* Sc arbores, in v-
fum noftrum creatje.Omnia qüidem bona opificia,fed nul-
lumimago Dei, fbl9 tantum, homo.Sol mandato tantum,
homo veto, manibusdiuihisformatus eft.. Faciamus hominem
ad'magmem nofiram , &adfumlitudine’m. Imago lignea
terreni Regis honoratur , quanto magisradönalisimago
Dei ? Sed hanc maximam creatutatum, in pafadifb habita-
tem.inuidia diaboli inde eiecit.Infultabat inimicus cadenti
quem oderat: nunquid vellet ihimicum manere gaudente?
Hicnon audens propterrobur virile accedcre ad virum,
tanquamadfitmiorem,acce(ïïtadmulierem,adhucvirgi-
nem: nam poft cafiim in paradifb, tune primum cognouit
Euam mulicrem fuam. f Secundi fucceflbreshumani generis,
Cain 5 c Abel iCain primus homicidaerat.Diluuium j
pofteaefFufumeft propter multam hominumprauitatem.
Ignis deccelo deferndit , propterSodomicaruminiquita-
tem. Eledus eft poft nonnulla tempora: a Deo Iftael: fed
Sc hoe genus eledum, difperfum & vulneratumeft. Moy-
fesenim cum in monte Deoaflifteret; virulum populus
proDeoadorabar. Cum Legislator Muy fes legem tuiiflèt,
N onmceebaberis: virin lupanaringceffuseft.Mittebatur pro-
phet* poft Moyfen,curare Kraelem : fed curando, medici
debilitati funt, non ferentes morbos, ficut quidam exillis
dicit: He'tmibi, qui a per ij t pius de terra, & reftèfacitnsnon eSi in-
t,r homines. Et rurfus: Omnes declinaueruntjimul inutilesfafti
funt, non efl quifaciat bomum, non eft vffo ad vnum. Et rurfus. Vt
quid periurium,fur tutu,fraus, adulterium & homicidiü tffufa funt
fuper terrafiliosfuos,&fiirasfacrificaueruntdamonijs,augurijs,pe-
neficijs,vatuintis. Et rurfus: Vtflmentaligantes, velumfaciebant
proptaltare. Maximu erat vulnus humaniratis, apedib. vfqj
ad capllt,non erat in illq integritas, neq; fomentü appone-
batur,neque oleum»neq> vinculu. Deinde deplorantes Sc
dolentesProphetae,diccbant:^«ir dabitex Sionfalutare ifraelï
Ec rurfus: Fiat manus tua fuper virum dextera tua, & fuper filium
hominis quem confirmaftitibi,&non deficiamus d te. Et alius Propheta
orat diceos; Domine,indina ccehs&defcendeyfubueni no-
flra medicina & humaniratis vulneribus-.Prophetat tuos occiderunt,
alt aria tua dtfiipauerunt ,infanabile noftrum malum>tein-
digec curatore. Exaudiuic hanc prophetarum oratio-
nem Dominus: non defpexit humanum genus perditum:
mifit de cadis Dominum & medicum, Filium fuum, vt dicit
quidam Propheta:Do*»i»w quem vos quqritis,veniet; & repents
veniet qliquando in templum fuum Dominus, vbi eum lapida-
jhr.Deindc audiens id alius Propheta,dicit ad ipfum:D« fa-
lutem loquens,qüieiè loqueris, Deifalutem Euangtlizansjn occulto
loqueris ? fuper montem excelfum afcende qui Euangelizas Sion,
dicens ciuitatibiu luda; quid dicam ?' Ecce Deus nofter,ecce Dominus
in fovtitudine veniet. Ipfe rurfus dicit: Ecce ego vernam &re-
quiefcam in te,dicit Dominus,& confugientgentes multaadDomi-
minurn. Ifraelit*, falutemquaifaófcaeft per me, reiecerunt:
veniam omnes gentes congregate, & relinquam fuper illos
fignum: Ex meo enim certamme, quod habui in cruce,fi-
gillum regab cuilibet meorum militü dabo vt ferat in fron-
te. Et alius Propheta dixit: Et mlinauitceelos&défcendit,&
caligofub pedibns enw.Ignorabatur defeenfus de ccelo.Deinde
Solomon audiens patrem fuum Dauid hxc dicentem | ad-
mirandam domum xdificauit, & profiiiciens venturum in
èam, admirans dicit: Si verè habit obit Dominus cumhominibus
interra. Gertè, inquit Dauid in Pfalmo,deSalomone> in-
fcripto, in quo eft: Sicutpluuia\n vellus defcendet: Pluuia quidem
dicitur, propter fiiperccclefte j Super vellus autem, propter
humanitatem.Pluuia enim fuper vellus defeendens,fine
ftrepitudefcendit, ita vtighorato myfteriqgeneratio-
nis, fecundum Magos dicercc: Vbiefiquinatus eflRex ludao-
rumi Et fecundum Herodem perturbatum quatreretde na*
to, atquediceret; VbiCHR 1ST VSnafeetur i Quisefthic
defeendens (inquit deinde) & habitat cum Sole , & ante
^ >'v ^ - ; ; 4*1
Lunamgeneratto eius. Et rütfus alius ex Prophetis dicit: Gau-,
demultumfilia Sion , pradicafilia Üierufalem: Ecce FeXtuus venit
tibiiuftus & ftluas. Multi funt reges,de quo igitur hic dicit
Propheta : da nobis fignuhü quod alii Reges non habeann
Sj enim dixetis purputatllm regem : prreoccuparaefthu-
iufmodidignicas:Sidixerisamilitibusftipatum , incurri-
bus auratis fedentem, hoc etiam ab aliiseftprxoccupatiim.
Da nobis fignum proprium Regis , cuius regnum annun-
cias ? Propheta autem refpondit& dicit 1 Ecce Rex tuus venit
tibiiuftus&Saluator, ipfe pauper & afeendens fuper aßnamet
pullum filium afitia ■, non in curribus. Etdifpergam quadrigas
eius: habes fingalare fignum adfuturi Regis. Solusregum
Iefus, fiiper pullo afini fedit Sc fqlenniter cum benedidionibus
, tanquam Rex in Hierufälem ingreflus eft.
Quid autem facit Rex ifte veniens ? Tuquoqueinfanguinete-
ftamenti tut emtfifii vinäos tuos delacu, vbi non efl aqua. Acfie-
ri quidem poteft, fiiper afini puilo federe aliquem: da autem
nobis fignum potius : vbi confiftet ingrediens hic
Rex i hoc autem fignum non procul des a ciuitate , nei-
gnorem u s; fed prop^ da nobis fignum, quod poflimus
hifee oculis confpiccre, vc etiam cum funius in ciuitate po(-
fimushoc fignum videre. Propheta autemrurfusrefpon-
d e t, dicens : Etftabunt pedes illius in die illa,fuper montem Oli-
uarum,qxii eft contra Hierufaletii ad orientem. Nunquid
aliquisetiam ftans intus in ciuitate, non confiderat locum?
Habemus duofigna , fed tertiumeupimusdifeere : die
quid £iciatadueniensDominus:Dicit alius Propheta: Ecce
Deus nofier. Et deinceps: Ipfe veniet et faluabit nos,tune aperientur
oculi cacorum & auresfurdorum patebunt, tune faltet claudus,
ficut ceruusy&balbusplaneliberequeloquetur. Dicatur autem &
aliud teftimoniunv.Dominum veturum dicis, 6 Propheta,
figna , qualia nun quam fuerunt , facientem: quale fi-
gnura aliud manifeftum dicis ? Ipfe Dominus in indicium ve-
nietcum fenioribuspopuli,&cumprincipibus r:«*.Signum excel-
lens j DominusaferuisfenioribusiudicandusSc paflurus.
Hxclegentesludsi , non audiunt: obturauetuntaures
cordis, vt non audiant. Sed nos credamus in Iefum Chri-
ftum incarnatum Sc inhumanatum > quandoquidem fecus
noncapimuseum. Cum enim nos,itavtil|e erat, perfpice- j
reautfrui illonon potuimus; feilus eft ille ficut & n o s, vt |
ficilloperfruipoflemus. Si enim Solem qui die quarto fe-
<5tus eft,perfcd:e intuerinequimus, quomodo illius Fado-
rem videre poterimus ? In igoedefeendit Dominus fupra
montemSina, Scferrenon potuit populus , feddixitad
Moy fen ; Loquere tu nobis & audtemus, & non loquatur ad nos
Deus ne forte moriamur.Et rurfus: Quid efl omnis caro,vel quis au-
diuit vocem Dei viuentis, loquentis de medio ignis, & viuet ? Si au-
direvocem Dei viuentis,mortis eft caüfa,vifio autem illius,
quomodo non eric mortis caufa? Quidmiraris ? Moyfes
ipfe dixit i Exterf itus fum & tremebundus. Qurd igitur veiles
venientem ad fälutem, exhibitorem fieri perditionis, pro-
pterea quod illum homines non poflen t ferre; an potius vt
commenfiiraretur eius gratia 8cgloria r Daniel non ferebat
vifionem Angeli; Sc tu Angelorum Domini vifionem fii-
ftinebis t Gabriel appäruit, & cecidit Daniel, & quaiis erat
ille qui apparebac, aut qus illius forma f’F4««> inquit,iffn/r
eratficutfulgur; non ficut fol: & oculi ipfiusficut lampadesignis,
Sc non ficut igneus fornax : & vox fermonum eius , ficut vox
multitudinis: non tanquam duodecim legionum Angelorfi.
Et tarnen cecidit Propheta,& acceffit angelus‘Ne timeas(in-
quit) Daniel, &furge : Bono fis animo,exaudita fent verba
tua. Et,dicit Daniel,furrexi tremens.Et neque fic refpondit,donee
tetigit ipfum fimilitudo manus hominis 5 & quando
mutatuseft in fimilitudinem hominis, ille quiapparuerat.
Tune di xit Daniel: Et quid (inquit)Domine in vifione tua dtffo-
lutafunt compagesmea., & nihil in meremanfit virium ,fed & ha-
htusmeus intercluditur ? Si Angelus apparensabftulit vocem
Prophet* & Vires. Deum videndo retineres fpiritum t
Et donee ( dicit Scriprura) tetigit me tanquam manus hominis,
non potuit recreari Daniel. Experientia igitur noftrsinfir-
mitatis oftenfa , recepit hoc Dominus quod homo re-
quirit. Cum enim infiwili perfonavult fealloquihomo:
aflumpfit illi fimileSaluaror J vtfacilius erudirentur homines.
Accipe autem Sc aliam caufa m : Venit Chriftus vt
baprizaretur & & fan d i fi care t baptifma: venit vt miracula
N n z operate-
E
T fa l.tf.i
Matt. 2. c
M eflüas
.[ proprium
t fignum.
, Zach:9. Ib
Clirifti in-
grefTus ii.
' Hierufàié
cum bene-
diAionib.
Zach. 9,11.
Zach. 14.4
Ifai. jj. c
Aîatt.i 1.5.
i+‘
G
Incarnacus
eft Deus,
vt eo per-
frui portera
us.
£ « 0.20.19.
Deut.+to'
H
Angeli vi-
fio.nomi-
ni intolc-
rabilis.
Dan. i. 17.