jo t S. Ksîficrij Homïlïâ,
Feftum hoc non feftum, & mendaci prorfus nomine plenum
acer bi tatis at molefti® : graue prodcuntibus ip puh"
licum, graue domi refoanentibus. ■/ Viles enim de plebe
homines,agyrt® & fcenici præftigiatores in turmas difcre-
tijiiulli non domuiclamoribus acplaufibus, velut faufta
precantes, tnolcftiam exhibent. Et circa ianuas quidem
■ eoruro,qui tributa cogunt & ëxigunt, pertinacius hxrent,
doncc tandem,quiintus oblidet ur tædio, moleftiaque ex-
pugnatus, pecuniàm proijciat, quam habet, & quam non
habet. Quin alterius ad fores accedùnt, nec ante vefpe-
ram vlla maliremifliol Ccetus coetum excipit,clamor cla-
morem,ia<fturaia£kuram. Egregiutn hoc feftum,xrisalie-
ni caufaac foenoris, paupertatis occafio, miferiarum mi-
tium. Siquis ob fortunarum tenuitatèm fidem non ha-
beat, quique mutuum det, inueniat neminem, tvahitur ac
vexatur, vtillèquiforo cedens fifcumacve<5tigiliaregia
déferait : plorat perinde quafi bonorum prolcriptione
mul ftetur : lamentatur,vc qui latronum m manus incide-
rit,cuftoditur,verbérat ur.Si pauxillum aliquid domi con-
ditum in alimenta coniugis atqj milerorum liberum, pro-
mitur id & proijcitut,ac ledet illç cum fuis per feftum hoc
prædarum efuriens & omnium indigus. Noua prauæ
conluetudinislex, moleftias & aftanus celebrate,paupe-
riem Scindigentiam feftum appellare. H ®c praeterea dies
fimplicucr cenerisquc pueris argenu cupiditatem & amo-
reininltillatîhxcab vnaadaltamtranhre donium docet
cummunuiculisac fiuèfcibus autumnalibus argéto com-
paétis* Pro quibus duplum iplum redditur, teneraeque
mentes adnundinationes & quxftum illiberalem intor-
mati hic incipiunt. Quid porto lacrofantlis optimisque
agri colis hac fieri die folet ï Abftinere publico, vicosque
& plateas vrbis fugere coguntur magisqUam retia lepo-
res. Namfiquideprehenduntur,véiberantur, iniunaa
temulentis adhciuntur,amittunt qua: in manibus, in pace
pro hoftibus habèntur,iubfannanturacludificantur, cam
verbis quàm fa&is, impienturqi contumelià optimi no-
ftri prophet®, maliri® ornais expertes,fimplices & Candida;
Dei imagines jfidique in libertatevit® rtoftr® ferui ac
diftribuunt. Addopropudiamuliercularum,qu«corpus
fuum vel carnificivcnale pr®beant,beftiarios,impuros,&
ab omni fpe dereli(ftos,ipiasque belluas , quibus alendis
auro opusfumptuque in carnesaut mazam. Ifta autem o-
mnia nóri alia caula, quam vt iplbrum nomina contradli
busacdiplomatisprslcribantur. O ftultitiam! o c«cita-
tcml Deuspojlicetur,eorum quipauperes alentnomina
libris viuencibus,immortalibus,incorruptibilibusque in-
lcriptum ir i, quos neque tine®, neque tempus abfumént.
Echos tulibros non aöè&as,non ritionem tantorum pro-
millorum habes , non memori® diuin® (qui liber ille vi-
uus^ inferibi infigique-ftudes, fed contra magni facis a ta-
bularijsexarari,amangonibuspr*dicari, a vilibusadula-
toribus excipiplaufu, malus vtilitatis arbiter,ineptus &
imperitusreturn ®ftimator. Quin potiuspaupererainiu-
ria aftedum muneraré, non Muficum diublutum: affice
beneficie» viduam pro lcorto,mulierem decenter conclu-
fam pro ea q.u® ie vulgat: inquire de Virgine fanóta Deo :
pfallente,dk fperne pfaltriam inuerecundam ac palam can* j
tuvelutinfidijshominesintemperantes captantem ; fer
opem pupillo, libera pauperem ®re alieno acfcenore, &
gloriam perpetuamvidebis. At tu loculos euacuas in tur-
pem animi relaxat io ne m,in rifum indecórum & incondi-
tum,neque confidcras,quam multas pauperum lacrymas
dones,per qUas opesilix tu® conflat®, quam multi invin-
culaconiedi verberatique fuerint,autadlaqueumaccef-
lerintjVt tibi fuppetat, quod fcenicis hodierno die largia-
ris. Et.quis quxlb finis ? Vanitas. Poft omnia tumulus
ex guus, paucotum obolorumveftis corpufculura ambi-
ens,acpaulópóft necerfariura temporis m alum,obliuio,
qux' cuni^a,circaqu® fudaueris,tenebrisinuoluat: fed &
iudicium diuinum, &indeprecabilismali propofiti vin-
ditta ac poena. Vbinam Confules & fafees? Propone tibi
ob oculos,& enumera qui heiï,qui nudiustertius fuerunt;
nonnehicquidem,vtfacinorofusaliquis per repèhtinam
ar mat® multitudinisfèditionem capite<truncatuseft, o-
ftécatusq^ maiore poft ne.ccm pompa,qudm cum in curru
fublimis & exultabundus transueheretur 5 -ille prxterex-
ercitus prxfe&uram eundemadeptus honotem , in extremis
miniftri. Sicigiturhommes dignitate præftantes, ficino-
pes,liepuerijhcagreftes : alij vçxantur,alij murmurant &
tremunc, àlijdilcunt,;qu®nefcirepulchrumbonumqqè
foret. Videamusiam quidarraatis militibus hoc feftumJ
profité Bonorum iatturam faciunt, luxationisque & vul-
nerum mercedem annonam ac cibariaproraunt,&prodi-
gunt cum graui morum difciplinæque damno. Condi-
lcunc enim illiberales & inhonelîas fcenicorum artesae
■ft u dia, v n de mollities ac difloiutio morum, ludosquee-
iusmodi&iocos, qui legibus & principatui, quorum cu-
ftodes conftituti flint, minus aduerfantur. Summam po-
teftatem,rifum iocumque faciunt,currum, vt in lcena,cô-
feendunt,fatellitia fiéka créant, publicèque &palàm agitant,
qu® propria hint mimorum ôc hiftnonum. Scdilla
tarnen pomp® auguftiofa, cætera quis enarret 2 Nônne j
velatooreinfoeminam dégénérât illc fortis ', illeanimo
pr®ftans, ille in armis fuis admirabilis, hoftibus for mida*
bilis î TunicamadtalosdemittitjZonam peâori circum-
uoluit,calceamenta muhebriafumit,&, more foeminarü, j
capiti crobylum impbnit,quin etiam cum lana colum cir-
cumfert,dextfaque filum ducit,qua trophxum ante tulit,
fpuitümque 6c vocem in acutiofern dc muliebrem fonum
extenuat. Hæ celebncatis hüiùs vtilitates; h®c hodierni j
leftipublici commoda ac frufikus. Confules etiam ipfi
fama inclyti ad faftigmm humanarum dignitatum eueftij
per yamcatem opes exhauriunt,non modo fine fruâu,fed
öc cum peccato,dicique verè poteft , quàm fublimiseo-
rum thrdttû's,tam inlignem eflè dementiam. Cùm enim
permultos capeflère ioleant honores & aiftpliffimas R é g
i® præfecturasobcinere,quàmplurimum è qualibet ex-
ltruere opum ftudent. Ethiquidepa ftipendium militare
fuuro in commodum verrunt, ilû iuftitiam 6c vericatem
precio fæpius addicunt , alij thefaurosgazamqueregiam
depeculantur,& omnia vndiqucnullo velinfamivelini-
quo prætermiflo lucro cum offenfa Numinis coaceruant,
nunc autem pr®fident,aurumque congeftum intrabreue
tempus in aurigas, tibicines, mimos,làltacores, fpadones 1
i£gypti Liby®que finibüs,inlocisarenofis & humous
omnis humanique cultus expertibus damnationis
iupplicium fugiens,miferrimècxtinftuseft ï Quid deeo
dicamus, qui & ipfe de numero Coniulum atqj Ducum
exercims in terra Colchide nunc degens,barbaro.rum hu-
manitati vitam 6c fpiritum debet i Prxfidé «a. ilium rcifto-
remqi proüinci® fortiflimü & inui(ftü,vtcxiftimabat,qualisvit
® cataftiopheexcepitiPrimümquidcmfiliumfiium
vidit capite t r uncatum ipiê poftea capi tali icotentia da--
mnatuseft.laqueoque gu l® iam admoto,clementiaprin-
cipis manibus carnificis exemptus e ft, vt quantulum ® ta-
u iupererat,fencxindolore 6c calamitate fenfuqj raaloru
exigens,acplenus dedccoris & ignomini®, tali magni có-
fulatusexituvitadeccderct* Quid ? quöd anno fuperiore
gigantea prorfiis facinora atque etiam.maiora molitus eft,
cuiusfexus in dubium vocabatur, virgasque confulares
afteiftauit, qui virgas herilcs eftugerat, ac tantum telluris
pofte dit, quantum nec facilè nominare, qui nunc cxigua
conditurhumo, &quantulam ei nonnemo miferatione
motusimpertiit. Non igitur verè iuxta (apientem ilium
Écclefiaften h^c talia cunöa vanitas vanitatum.ae vel am-
pliflim®dignitatesinania qu®dam vfta & oftenta fomni-
o tum? qu® cum ad breue tempus obledfcarunt,póft deinde
diffugiunt &euaneicunt, & cum aliquantumiiorue-
rin t,fu bi t ö marcefeunt. Sed nos hic finém di-
ccndi facientes, laudem & gloriam Scr-
uatori tribuemus.
EIVSAnliceat
dimitterevxorem. .707
e i v s d e m a s t e k i i
H O M I L I A ,
In lo cum E uangelij fecühdum M a t th ä um , Anli-
ceat hommi dimittere vxorem quncunfy ex cauja ?
R®clara Chriftianis & laboris amantibus duarum eft
vitarelinquitis. Exiftimate , & omniho vobis periuadete,
Inatrimonia motte tantum 6c adulterio dirimi. Non ;n.(vt
concubernia meretricia,qu® folam venantur voluprarem,
paucotum numerus difrumrerminat, itidem in ijs feie res
nabet,qu® rite & cxlcgefiunt,fedplanccötra,6bone. V-
na contrahitur corporis & anim® focietas, vc 6c afte&us
affedlibuscommifceantur, & caro carniquodamniodo
colligetur. Q u ® cümitaiint,quomodo citraanimiper-
turbationem ablcindis? Quomodo finemoleftia,fine®-
grimoniaab earecedis, quam vit® fociam,non yfiirariam
hamm copula ac concutfu.s diei:um,Safabati>inquam, | ln bteue tempusiccepifti,quifotor tua,qua: coniunx J Et
sc Dominicas , quastempus m orbem iccutrens, hebdo- j fprotquidem,creaiionisalpeftumateriatqueterreftris, ex
madis fingulis reducic. Nam quali inatres aut nutricesec- j a comp0fiti eftis: coniunx aurem proprer matrimonii
clefi®&populiun.congrcgant,&iacerdotes ad docendu legitimä copula atqjconiundione.jDuplex hoc vinculum
confiderefaciunt:atqueadeocumdifi:ipulos,tumdoifto- | iegis& natur®,quemadmodumabrumpes? Pajäanupti-
res ad animarum curam ducunt &impeilunt. Mihiqui- j aliaac iponfiones quomodo refeindes J Et quibus de pa-
j demauribus adhucinfonat hefterni dieiconcio, infident- , ^is'foqui me cenles ? an de his quibus feriptaiam dqteße1
I que memori®,circa qii® tum laboratumfuit. Videbctu- ipfe manu propria fubibripfifti, & figillum appoiuifti tuü ?
ccm (piricu propheti® ab E{aiafixam,acv?ftimencaDo- y alida quidemillafiintacfirmä.ca(äcis : verum ad vocem
! mini, quafi calcanris in torcularicruoretinifta, atque Ser- j Adamimeconuerto: U&c caro ex carnibtu meü, hoc os ex oßir
, uatorem ipium dextra pr®mium pr®ferentem. Video Sa- ; ^ns fnéis : ipfa vocabiturvxor mea. Nondenihiloprofeólo
I lpmonein ®quam iudicii trutinam lib.rantem: miferet me . Vox ifta inemori® prodita,fed vt communis eilet omnium
debitoris Euangelici ,_quilenitatem &clementiam , qua , confellio virorum feeminis, qu® viris per nuptias legitime
j Dominusergaipfumhieratvfus,inconferuumnonadhi- . iuDgünturjhüiuSjVnmsoteproiata. Acné mirerisvnius
I buit,led per lmprudentiam 6c inhumanitatem fuam ipfius cx 'Vlerbis caeteros obiigari, qu®cunque circaprotoplaftos
cälamitatem inftaurauit. In his enim capitibusdie fuperi- illos initio acciderunt,in naturam pofterisabierunt. Qua-
ore proximo yerlabamur , vt omnes Icitis, qui non indili- reß mulier aliqua temerè repudiata, lumpto Geneleos li-
gent'eranimum aduerriftis. Hodie etiam nniltanobis pr^- bro, ad iudicem (iüdicem eundem acteftem) te perrraxe-
clara in menfa,quam videtis,Spiritus propofuit.Adieci .a. rit}fticage, quid relpondebis ? quilefiigies eorum audo-
animumädgarrulosiftosactentatoies Phariläeos, 6cim- ntatemverbotüm, qu®pertemetiplum coram Deopro-
probitatis eorum vehementer mifereor, quod ipfum läpi- nurieiata,qu®que non vilis aliquis leriba, led ipfe Moyles
éfiri® fpntëm fuisinterrogatiunculis circumuenire aggrel- luteris cönlignauit Dei famulus ac minifter 2 Patris ac mafi
luntjincontrariumque quæftiories eorum, V nigeniti di-
uinitate verteilte ,çonatibus öeaufis iuis exciderunt. De
,! quibus Sc Efäias hisce verbis vaticinari mihi videcur; Con~
, uertensfapientes retrorfum, &'fctentiam eorumfiultïùam faciens,
I & affendem verba pueri fuu Acrurfus Dauid : Ltnguü fuis dorn
f.v.n ' lose agebant uudica illos Deus, décidant a cogiiatiombus fuis. Ve-
UM runtamen gratia eis efto , licet aduerfanjs, quoddiuinam ;
lapientiam adedendum refponlumexcitarunt, noftr um
vt in vfum h ®c litteris ac memori® proderentut. Ecce e-
nim matrimonium,id eft/res human® vit® maxima, velut
ad normam hicdirigitur, finesque eerti definiuntur eius,
6c contrahendi & dillblucndi.
Quibus diligenter vterque coetus & fexiis attehdat, |
quo tùm fdeminæ, tum v ir i, . q u ® propria cuius qUefiqf,
f " ‘ 19 condifçant, Anliceat viro qualibet de caujfa coniugem repudtarei
Hoc quifiem ïudæotum probiema. Scopum autem inter-
rogationis hune inuenio : Quoniam tcemin® faciliores
ad credendum,& ad miràcula Chrifti celebranda, fidem-
que de diuinitate eius ampledeadam propénfiores eße
yidcrentur f v t & fuiflepöftremö pätui t ex ear um multitu-
dine,quæSeruatorem,eùm ad fuppjicij locum duceretur,
profequuta eft,& palfionem eius miierabiliter defleuirjvt
offerilàm & odium apud hünefexum ei conciliàrent, do-
lofam iftam interrogationem Sc h ® c verb orum quafi retia
fabricatifunr. Verùmilledölumlibi inftructum vidiui-
nitatis atfimadüertens, & leuiora lenioràqi doeéré & pi®*
cipere lolitus,infidias eorum elufi t ,ac le cun d um mulieri-
busrclponfum dedit ,atq; ita Pharifxös quxftiohiiriten-
tos iiihiantesqee tanquam lùpos,inanes prædxqùe expertes
ablegauit. lpfa,ait,creatio coniundtionis, non diuörtij:
fcopum oftendit,primusquenuptiarüm aufpex& conciliator
extitit ipfe Conditor vniucrli,qui & primos.quos fin-
xeràt , homines coniugali inter fefe vinculo copulauit,&
pofteris velut perpétua quadam lèrie conuiuendi cohabi-
tandique ncceffitatein impolüit,legis inftar diuin® colen-
dam & obieruandam. Qui autem nexu tarn ar&oiungun-
tur,nö ampliùs duo liint,verü vna caro. Quare quod Deus
coniunxit,homo ne lèparet. Hæc Pnarilæis di<äa tufuere:
audité larn vos mulierum inftitOres,qui ceu veftes fubinde
eas mutatis,qui thalamos tarn f®p c& facile ftruitis, quàm
nundinarûtaberhulas, qui dotèm äc bona ducitis,coniu-
ges ad quæftû ac negotiationem habecis,qui vel leuiter of-
tçnfilibellum repùdij eofcribitis,-multasqi velut vidûas in.
tris expertem mulierebi Adamo Deus in manum tradi-
dit,&,vti bonus curator,pupill®tutel®prolpexit. Iftapa-
rencis fu® defenfione, his caul®fu®firmamentis aduerlus
ingratos inlidosque maritos fili*re<ftè etiam ytentur, nec
vllo modo poteris yxorem habere delpicacui, legibus &
amiquitusdiuinis 6c pofteriushumanis adftx&lus. Incu-
tiant cibi pudorem vit® commoditates, quas vxor adfert.
Membrumeft,adiutrixeftjVitxquelbcia 6c communium
gemtrixliberoriim, in morbis opitulatrix, in calamitate
lolamen^ domus eufios , ac bonorum thelaurus. Eadem
doler,eademgaudet ^ CQmmunes fiq u® funt, poftidet o-
pes,rém.tenuem ^anguftam fedulQ.ïiiftêtat,maioqi paupertatis
quantum poteft,^occurric äcrefiftit, laborem de-
niqj & moleftiam educandisliberis propter conlotrium
tu urn ingentem fubit.Si calämitas inciditfilie malis o bru-
tus latet,amici qui cènlebantur, amicitiam felicitate me-
tientes, rebus aduerfis lefefubducunr:lèrui fimül & do-
1 miiium & miferiasfugiunt. Sola adhxrctvxor ® g r ® partis
membrum, 6c in malis lèrua ac miniftra: h®c viru cu-
ratjhiclacrymasabftergit, hscplagisac vérberib. mede-
tur,h®cin carcerem vfq} comitatur, & fi quis ingiedi per-
miferit, libenter vna cüm eo cónelüditür^ïin id prohibe-
tur,ficut familiaris hëró cacellus circaianüamcarcëris manet.
Nouimus ip fif ifiulierém,qu® actonlacomaveftém
virilem, earn que floridamihduit, vtnevirum fugientem
late ntemque deferere ebgeretur. Ita cum Icruitutem fér-
uirevideatur,affe(ftuiverèlèruit,in eoque vit®genere có-lSabim| |
piuribusperfeuerauitannis, locum exïöco , folitudinem ;UgC rcfcrE
exfblitudiriëmutans. Tälern etiam patiëntilfimi Iobi có- Plutar in
iugem fuiflë reperimus. Delèiuerunt euni oniries,vnaque
cum opib< adulatores defluxeruht: amici ipfi rebus fecu-
dis amicitiani aeftfmantés cü foi tuna mutarunr: Si qui re- Hi(\0riar.r
manlêrunt acpr®ftp fuere, corura prxféntra cpntumeli®,|pctr. vï-
quam olficio propiöf,.augend® magis ®mmn®.quam fo- jftotius lü
latio fuic,qui tpconfioläri debuillené, coraro eo lamentati
fünti Sola autem faxcpfimaria pauló antè& p.raatifflma - 'c‘ |
fcéminïnüfquaift a viro dëcelfit,afieditque vel ih fterqui-
"fmio,l^niem Sctabum abftergens.vermesq-, plagfs educes.
Verè qiiidemilla vit® focia, norifelicitatis qoncuhérnalis,
indiuidu® culrrix ainiciti®,nbn äflentätrix afieftatrixquë
vplüptatuni ,ynumdëhiqiie de tantafortuna actotaco-
ghatorum .ac beneuolentium' cohorte; reliquum rnarito
bonü. Acprbmdeexnimiö cóiugis ambie in pèëcktfi'bla-
• ' ; . v - " ; • " ' ' p * fphet
De Sabina
lülii
H