
M Cxfar ij V. C.
iudcx viuentium & mbrtuorum,vitade vita,lumen de lu- | calefiebat. Igitur qu&rebantvirginem, qua cum ipfodormiret, &
fapientiadefapientia.exdiuinafcaturiginefonsper- I fouereteum. EtinuentaeftAbyfaSunamitu , qUamnon cognouit
chnis*, flumen quod âblqtfe d é fe ra manat diuinis gratia? vauiiesdôrmieniémfecum. Num igitur propter hoe dice-
donis'jquodimpetu fob lætificàt ciuitatem Dei, ficùt eft in mus,qtfbd nequé tfdlpettu nequeattré&arione cognoue-
carmine illo diuino derferiptum ', radix Ieflæa, feeptrum rit earn ? faepe autem nosfluoque diciraus àd eos, qui no-
Dauidis, virga,&6rtusexeUdiüinasillè'flos , fecundurù I biffprôptèrmuliereis crimen intentant, deiiouentes nof-
vàtem facrumïlfaiatnleo, Rex de tribu ïudèe, lècundur» : 'merjaciurciuràndo purgàntes, non nouille h6s,.fitne mu-
myfteriorùmdb&orem Moîem, Ratiofialis (fecuft'dum lierilla, yel vir. ïdquôdaâusqurdemratioiiedicerève-
Elaiam jo u is, innocens agnus ( fècundùm leremiatn in | rèpolTeVidemur, exvôce tamen& adlpe&u hàud obfcumnltis
periclitatum ) pro laiute mühdi immblatus ', lapis
i ni prob at us à Iùd£i$,qui in capùt anguli EccTefi^ gentiüm
eftpofitus, &totara'é&tùseiüs ftcü«âuram conferuat, fecundum
Daùidëm diuiriorum carminum àu&orem, ma-
ximiconfilij nuttciüs,Dm/»rfb, vtinqùitEfaias, mortalis
faëtus, mànensDèùs, non immùtatùs ràtione nacuræ, në-
quefaâi&àliusfecundumdiuinitatem, Sermoilleincarnatiftj&'
cârnc^genitus, Sérmo carofaüus, qui tarnen quod
ram habemus maris vel foemin£;cognitiô»em. Non ignoj
ratïgiturfiîiusdiërti&horàmillam, quumomniaeiüs ligna,
prodigitfque tertibilia prédicat> Sc quafi præfcntcm
luis indicijs delcribàt: verùm notait clarius relpondete ad |
vanamïllaih quèftionem ,-adeoqûe prudenter omnibus
vtignôtàei!ètinftirui.t, quo nitairum qtiamliber diem &
horamillam'eflëarbitrantes,à'dëamp'râpâtemlit, &fo-
brièexlpedëmus ipfomvenientem ad compenlàtionem
ïnati|tt>noninboddegeneransratioûeUatürae;(poft- atqùeremuneràtiohera certàminumhuius vitae. A-bfitigiquam
enim intohuiftet Ioannes , In pridcipto erat Sermo, o-
mnemq*, perfonuilTet creatüräm, inlert: Et Sermo caro faäät
e/?,quibus verbisSermdnem foille ante ä?tcrnitäiem,&poA
htü fupra omrietempüs Deum, in eademiolfjgloria cum
Patre oftendit, & fubreque^tib* alijs,lqUum ait,
eß, fignificatVniti cum Deo hominis ex Maria lemper vir-
gine progreHiim) viuens igitur ille, fan&us,,& perje lubli-
ftens fermo, löquens, Sc audiens\ in Euangelio diuinitus
ilia verba protulit: N emo nouit diem aut horam illdm, me angelt
calefies,nejflm: Sc quidem ratione adroiriiftratiPnis lu*-,
ac fecundum peculiarem l'enfum ca protulit» Häc enim de
cauftaluperiusa nobis di&um eft,fioroni mägnitudine &
compreheiifione petceptloiYeq'uc faperiorem Patrem co1
gnokit/quöriiddodiem’&horamillam hefcirer,quae font
fnftar aur^ülüerilqüe cuiufdam, aut etiain leuioris&te-
nuiorisrei, fi eumnaturanuminisilliusdiuinicomparen-
tur?praelertim quum diferte dicat :Newo nouit patrem nififi
l'm,mquefilium quifquam cogrioftitjiifi pater. V c enim magnus
illc pater nouit filium, ytque maximusille filius nouit ge-
‘hitorem : itä & squalis magnitudihe Spiritus die landfcus
■ houit patrem & filiüm, ab vtrifquecognitus. De duabus,
autem cognitionibus, düplicique notitia lacris in litetis
docemur, quarum alia quidem lecundum sdunij alia verb
tütpróculeadementia, qujeignótiqncm Vniusdici&ho-
rjequodam cümdèliciötiibuit conditorilaecuïorum, in
quo font óm ties thelauriiapiehtia?, quemadmodum fandus
lecundumfaciem exiltit: queniadmödüm obfcütis ex-
emplis viehsfunemfgnorationis abrumpam ac vois a te?.
darüfobläTphe'tftöägminereüocabo. Sic enim captos ä
verfoto Beli'ale mortales, viciflim captiuos fibi reddit
Chriftus, exaltatusincruce , fecundum Dauidem vatem
diuinum. Prsuidebatenim fanäusille vir falutarem paP-
fionem & cap ti ui täte mnoftram,& iccfrco iaqmi:Adfcendi
fiiinaltum, captiuamduxifticapimiatetn , dediftidonamterbo-
?«/»«.quznamilla-? Fidemin Trinitatem,&rcrummyftii
I carum facram adminiftrationem , &lpemreforre6l:ionis.
Subijcit autem rurfos canticum diuinum:/<rd &mobedtentes
ad habitandum. Quidnam & vbi? Eos qüi font ex Iudais,&
gentibus in landio hab'iräculo Ecclefoe. Inobediens enim
ille,terrificus &dircerpens Ghriftiän'oslupus erat Paulus,
qüi ÄuncEcclefiä? columna eftiältifonäfidcituba, qui ali-
'quandö'fflätöperleqüebatur, re&cronilerfos fpontaneä
Voluritafepto ijs qUiperlequutionem patiüntur flagellä-
tur,per cutiens virgisciditur, interfedor pro o ccilis lubes
capitetruncatur, perairditam caelitus vocem & oculorum
plagam conue rl us, pro S aulo PaulOs,a redemptore Ghri-
ilo deincepspominatur , vtgentibusGhriftianorum nomen
inderet. Sed enim ad propölitütnlerttiöttem recurra-
mus,acriore mcnnsadfpedtil vtentes ad confiderationem
dupliciscögnitiönis Sc nötitiie. Intuit igitur feriptura la-
crade'Adämö& Eua , quod poftquameiediellenfe para-
difo,deguftato fru6tu interdidto, cognouent Adanm Euam v-
xoremfuam,quafatucohceptofepererit. Quidigiturdicemus?
an quodin paradifo non cognouerit earn,qui de ipla dice-
batjHocnuncos ex olfiBusmei's^'& caro de carnc mea?0
illeApoftolus loquitur. ,
A. Quidlgicurinum aliterillam cognofcitPater,& alitèrfilius?
t ’ , y .-
B. Noii aliimquidefo dicimus cognitionem Patris, a-
liam Veró filij &Spiritus: led aliud quidem adu prateri-
tuln,aliiid Verb in futurum relèruatum. Cognpfcit enim
pater illam horam duplici cpgnitione & adu,alia quidem
quod tanquamopïfex crearit, alia vero'quod.decteuerit
per vnigehitum filium iudicare omnes. Gogholcit autem
iplam & filiüs aèqualitër cum genitore v focufidum feien-
tiam & adum creationiS)rion tamen iudicfo Nondum e*
nim indicium exercuitjfecretisijSj qui vël inextindo igni,
Vel voluptafi iétèrn* deftinati font: idqüodhoUignoran-.
tix, fed longanimitatts efi^ córtedionis tempus flagitiofis
prasbentis. Quöquidem temp ore quorquot a turpitudi-
nenon purganturdefeuigilant^eorum mileriam decantanS
dcdeplorans Dauidesihquit: Mtüüm'auipitpeccatori&yfu^
ram nonperfoluef.Tempus^^heicTcilicet dtuihas lohganimi-
tafis fig n ific a n s acperlolationis vócc intelligens p&eni-
tentiam. Iterüm'quediuinorum carminum audorfob-
iungit, Iufius autém miféretur,'&dAt. Quib Us in verbis Deus
’eft qui dat , tempus autem poenitentii eft id j quod datur.
Mutuum éhim dabs Debs hominibus,Vcl rarpiVel vix, vel
nunquam recipitj vfqjad finem debitorisexfpedans per-
fdlutionem, Mutuum autem accipiens,prÖpter proximos
mifericordiam rurfos multiplicand retribuic i quum citb
quidem benefacere,tardeverb punire confoeuerit. Nunc
enimadhucimpij oderunt Deum ■, &increduli in diuinis
'opcribuS claudicant, neque vilaaliare mentis greflus fir-
?mant, adeoqueiftiquitas luperat,&iudex longanimis eft,
vfqj ad lecundUm ad nos aduentum •, qui eft d ie i& horae
illius nimirum iUdicf) exercendi cognitio.
'A. Quomodo verb inquit ipla> Ad Deum meum & Deum
vefirum,&pfaremnieum & pattern Vefirum i quo oftendit fe
non ajqualemelle patri,quum inquit, Vado ad Deum meum.
B. Nequaquamrecidatebmens noftra, ye putemus
rhinorem eliepatte filium^ ofFenfa hoc verbo, quod rations
kdminiftrationis vniti cum Deo hominis dicitur» Non
enim ante hoc tempus cum con fiat fic loquutum cue in
feripturaveteri, quum adhuceftet incorporeus i Vadoai
Deum bieum. Immbetiamcarnivnito diuinitaS nihilomi-
nusa vatibustribuitur. Elaiaquidemclamaftte ■: Puerrta-
tuf ttobis, &dattis eft, cuius imperium fuitfupetbUmerum etui, &
vocabitur nomen eiiis, Magni confilij nunttus, Admirabilisconjilia-
riust DeusfortUj Dominator,primepspdcis, paterfaturi aui* Da-
uides autem fecundum vniti cum Deo hominis aduett*
turn can it], quod ad iudicium rettibudorté omneséxci-
tabuntur: Deus noftermanifeftb veniet, Deus inquam nofter, me
iacitèidfiet. Ignispracedet ante ip fum-, & in circuitu ipfius vehemninocognoixitcam,
illic quidem lulcadlpeétu, heicau- | mensprocella, impellensadfuppliciumreos , quos terribili
tem & âdlpeôtu & add côrporali» Sic etiam^Abrahamus
cognouifSaram vXorém foam,non incogui tam ante com-
miftionem. De Dauide petferiptum eit in libro de Re-
gnis : ConfenuitDauides, & operuerunt eum vefttbus, nee tamen
& incorrupto fiftettribunali eius qui fupra omnia exiftit,
Deifcihcetacleruatorisnoftri IefoGhnfti. Meritbigitur
propter adminiftrationem in corpore foam inquic, Vado
ad Deum meum. Propter earn verb , qug lecundum natu~
ra^diuinaeexpatregenerationjseft, | Secmohiscorpus, vtrifqueenim| quibushumananatura
turn meum. Deus'igitur ille.difcipulorurneft, Paterfilij conftat, Sermo vnitus eft fupra captum rationis noftra|M
fecundum natural»: Sc Deusidemfijij fecundum,carnem,| nimjeinquam & corppri. j vxriq; partirqbqr foppediraris:
____r_____ j ________A lr#«ri,rrr>:ionfm ac pater difcipulorum fecundum graciam. Y' _ I & a lre n im . A rim o e t-
A. Etquifit, vtdepatrefic fcriptum, No«e/«>'ief,‘Honji-
tietyneque eft inuenire fapientiam ei««de filio autem, qubdelu-
rierit poft quadi aginfa dies, tentatusin deferto ï Et .quod
fitierit, dum peteretd Samaritana poturn. lterumque de
patre.-Naw lajfabitur, non dormitqbit,neque dormietctiftoslfraelts.
Arlefos defatigatuseftex profedione, Sc dormiuit in na-
ui.quævtiqueDeônoncompetunt. f _
B. Apage fis cum hactuà dementia mi homo. N p »
Alterurro enim fi çareat, inntileërit'& àlterum, Acimperr
fedafalus noftra, dum vel manente ininteritu coipore,
velanimaderentainorço^ j*
àï.Quampbrem ergolpannes id non indicat? Poftquat»
enimdi^iflèt, I»ptincipioeratSermo, &$tr?no carofaftus eft,
non addir,quod etiam anima fadus lit, aut qiiod animam
| fompferit ? j
B* Si inanimatum eftè cpgîtabimus Domini corpus,le-
quejurprorfosj' paflloni nos obnoxiam ptonuntiare diui-
nitatem,animæ jnftar in carne fe dideiitem, famem, fitim»
fomnum,lacrymas,angorcm,fudpremq‘, naturaliterpe^-
ferentem. Audiatur autem Dauidësdiuinus file vates, 4e
anima përfonæ ex hpmine Dep^ue conftantis canens illius
enim efurire mpdb fuftinuit, per fe fubfiftens iile, vfous-,
fandufque Sermo:fed Sc paffus eft adfuropta noftra path- 1
ra,in qua Sc fiepulturam fobi ft. P ci mum flagellis çæfo dor-
lo , conftridus vinculis ad Herodem miflus eft a P.ilaro*
Deinde colaphisrn maxillas cæditur,SC confpuitur. Sed Sc
fieuit, &inangore conftitutus fodauit-, fuitque fu4orpius
tanquam gutt^fanguinis. Etapparuitangelnsquicp|rp^
borabateum, inquitdiuinusilie Luças. Qmnetiam vejut
ignorans de Lazaro quærebat, ybipofuiftiseumî Etdemu-
liereprpfluuio fanguinislaborante, quæ clam per tadum
fimbriae ab ftulerat fanitatem, Quit me tttigit ? inquir.y.E^ ad
Iudæos qui ipfom comprehenfuri erant,Quern qumtisl aiç.
Et ad difcipulos, Quern me dtcunt homineseffe ? Itew, Quotpa-
nesbabetisl Quum^nihil horuni ignpraret, ficüt exitus ipfo
return declarat,inLazaro primùm,qpod eius mortem prç-
dicit, de quoapertiùs paulb poft difleram, qtiumadfinem
ordtionis me tempus cópulcrit : in muUete languinis p r ^
Audio laborante, contrédatidnis ipfe lènfos, & cqpiolum
4iuinæpoteftatisavixiliurn:in comprebenfori'bus,impetus I
& acceflus çaufla, & horaeillius propinquitas, item qnqd
in terfedoriBiis dicit, Ego fum: in eo quod quærit, quis lio-
minibuselTeyideretur, hocipfum, quod Petrum obexa-
difiimam firmiflimamqué cpnfeflionem beatum praedir
cat:inpanibus,deexiguis Sc paucis ingensrpulr|tudqreli^
quiarum. Quum enim quinque tantùmfilent,quinquies
milic ad fatietatem pduerunt 'î aepraetereaduode,cim cq-
phinos fragmentis.repleuerunt, poftqudm tutbaepulata
erat, contàdu & fradioneillmsaudi, quiinpnncipioter-
rte mandaüérâtyvt triticufo produceret,& aquis vt produ*
cerent pmne genusnatatüe.aequiçquid e^eis nafeitur.
A. Quod fiperfedus Deus eft Chriftus, quomodo inquit
Euangelifta jfuer lefts crefeebat acjpiritu ‘confirmabatur,
&proficiebattamfapientiaquamatate ? Dèpsceicè non cre-
leit,- neq; proficitlapientia, neqj confirmatur, vtanteain-
firmus. ' Z--’ - . . .
B. Qnieftfapientia, & pptentiaDei & Patris,ytinqpit
fandusilleApoftolus , perdifpenfationem noftrifimilis
inceditjvoluntariademiilione.fapientiamdocensmortales,
qui Adamiplantauitaurem. Pauloautem fuperiuso-
rationerepetita , dilucidius ipfom demonftfàbo Deum,
quicicracomierfionem & immutafionem v.llam pronter
nos mortales infans fit fadus, Sc incrementum acceperit
ipfius vfrb is : Quoniam nonderelinques animam meatnin
orco,nequepermittes vtjanâustuus videat corruptionem. Ipfe verb
Seruatorinquitin Enangeïio; Boteftatctu habeo ponendi a-
nimam meai^&rurfusfumendi tam,item, Egofumpaftor iüebo^
nus,quiponit animam juam pro,quibus.
■A. Num igitur Sc pater animam habet î Eldias enim in
ipfius perlbna de Chrifto inquic: Ecceferuus meus,quèm èlegi,
dileclus meus,qui grat us & acceptus eftanimo meo .SiiguÜrexijs,
quæ filius loquitur, animam ipfom habere putas: omnino
etiam èxijs,qu<ê loquùtus eft pater, animam hàbere ipfom
dixerimus. Qubd fi paterfion habet>nec filius habebit.Sin
autem habèt^cTe hoc ipfoliquet, qu.bd patri fit inæqualis,
.• B. Atnon habet animam patef, quod neque carnem
humanam.fobijt cum fi,lio,neqiie.crucem Sc mortem,propter
quæ Serroo carne opusvhabuit,vt ilia adfompta pate-
retut ae pro mortalibus immortales Sc æteenum beatos
hominesefficeret. . ,. .
j4. Sëdquarénonapertè loâtmcsSc de anima dixit,
qubd adfimpferit eam,ficut didt de cârnc?^ ,
B. Nüm ergo, quiadicitifctiptura, quodfeceritDeuS
hoitiinem,acceptorde terra pilluere, nccaddidit, qüodfe-
ccrit captir.artt cercbtum, aut hepar^ put fplenent, aùc pul-
rdoneot: non qnôftdteteradenique naturaliain nçtbisarcana
Fecerit, ideo priuaroselïç,. 8£jllis carcre nosputabt-
ntus.quia non quamis minuta uoftr* natura! orgaba ltteras
Facrte recenfenti vt igitur in confideratione noftri ex parte
rotum cognofcitur : fic & fanflum Deutn Sertnonem tam
animæ,quàtn.corpori vnitnm effe credamus, 'ne tpanitna-
tum diuinum illttd corpus arbitrant», Deo quafdam adfedtionesnaturalestribuamus.
A. Sed qüomodoà^w.iùpatriÇecunàum dtuinïtAtctticit
Chtiftus,-àngon& fudoripbnoxius, & àb angçlp coqfir-
matus, quemadtnodnm deipfo Lucasinquiev de qrnbqs
■ Fuptàquæftione mota.eotum dççlarationcm pratterijih!
B. Perhjecmanifcûè docemur, non imaginarie, nec
hominumopinione isFedreipfapotius nobifcuiq vnitumeffe
viuü ilium & per le fubfiftentem fandqm Deum -Sér-
monem,excepta iolopbccatoatquevmo, quæ cadçredi-
; . *■ J n m im o» - iQdare
levâtes Hieremias: Homo eft, & qùis cogncfictwJuMi quo in-
riuitjip fum Deu m elle, qui ta méign oiet u r ;a b i j s, qu i çralfiore
funtfotelleôtu,neque poflfint per inere^ujitatemca-p
pere cognitionëmëius,veluti qui ocuiisægi'ifunt, perimverb
corpotiseircdieiinuwfanguineas àuçem guttasè carne
efFeruefcentes putp pe.cemanantemliquorem,mfufum
nobisperauresvençnumferpentis in trànfgtcffione diui»
niinparadîfôprççepti^pervnioneÿDeiScSermohisanbhomo
erat , quomodo non cognolcèbauir, quemadtr.o-
dum nosïOmnisenim homóplanè coghplciturautcx pa-
rentibus,aut e’x cognatis Sc confangnineis,aut denique ex
contubernalibüs Sc domefticis. Ex nullo igitur eqtuni,
quaein nobis font,vates ipfom exptimens inqoit: Horna eft,
& quiscognofceteum ? Quoniam quumDeus eftet, hppta-
men fieri voluit, famem &ficim arqueadmittit, quxfont
corpöris adfeëfciones ëxperteS/vitij ac reprehenfionis, Ma-
nichxorumhociplo vanitarem refutans, qui öpinionem'
&remimaginariam ellê ftatuunt ipfius in catne admioi-
ftrationem.
A . Num!animam tradis habere corpus Sermonis, vel
pro anima in ipfo operatur diuinitas ? Hoc enim multi ad--
fertint,& Verilimile vidëtur.
fanguine,^Uorumque maiäationihiis anöbis coläturau-
«Stor illc malorum dtemon. Neque angefoscotroborare,
foumq« cieätotem confiimare.mihi videtur. Quomodo e-
nirn famulus Dominum confirmaret , aut Tpicitus ropeta
corroboraret.Nam tupeserat Chriftus, inquit dfous UfoA-
poftolusL^trutfusj^j/rffirrf«^/«»^«#!«^- Icem>
omnicontrouerfia,minusd maiorehenedicitur& confirmatur. Ex.
quibus meritb incelligatur, propter notium & inauduijm
miraculum vi6loriae Chrifti,quod |equuyitrum erat,yiaorialemi
quandam fpeciemangelum exhibf re, Mafis le^s-
latoris verbareipfadeclarantem i qui ante imlle & plures
annos exclamat: Exultate call cum eo, qitomam id quödde-
te«äum erat ad fuperna reduxic, & adorent tpfum omnesange-
UDei, quiim foäloca hominum accefobne äugen cemant.
‘ ■' . ‘ - ___f . A r .vu/\i-/itinh-v nt>nri 1 Pnocho.
Bibji0th.vet.patt.T0m4.