S. Afterij Hômilia
6p t I
praîfidijs vit« profpexit.Qupdfipeçoribusôc lana reliókis,
neceflarioque Creatoris apparatu inftrumentoque con-,
tempto, vanis cogitationibus vefltniique -cupiditatibusin
luxumefFufus, ôc byfium requiris, & Perficorunl ftamina
vêrmium celligis, vnde eùanidîi,vtita dicam, araneæ tela
Cqntexatur.-fipræcereatiaâoremingentimercedeconducispVtputpucam
yenatus mâritimatp eius animalculi fan-
guine veftem infiéiat, id verobominiseftimmodicelarci-
uientis,quiq-, iebuscreatis abutatur,nëc habeatvbi pecu-
niam fuperfluente.meffundat. Eoquenonimmerito^talis
ab^E-iiangèlio vapulat acreprehenditur, tanquam mollis
&c efFoeminatdsjCulturnq; ôcornamentamiferarum putd-
lularum mutuatus. Àlij item repenuntuïfimiHs amantes
vanitatis, magifque etiam & pieniusymaexercentes, qui
ne hic quidem ftult« fôllertiæ fines conftituerunt,fedina-
niquodamôc fuperuacuo çommento, quod aicernpi&o-
liam per ftamen atque fubtegmen imitatur, omniumque
formas animalium in veftibus exprimit, florida ac féxeen-
tis yariegata figur jsvcftimenta cum fibi tum vxoribus ac
liberis comparant.Qui ipfiliiduntetiam alibi,nil vfquam
fedulovel ferio fàcientës ;fèd perimmodicas opêsabute-
tes vita,non vtentes,ipfique Paulo & diuinis vocibus,n5
difltis^îed fa dis aduerfàhtes. Namqüaeille verbis prolcri-
pfitjhçeipfi mordicus retinét, ôc ipfare faciunt rata.Quâdocmttqjigitunnpubhcumprodeut,
quafi depi&iparietes
ab obuijs afoieiunturi "Qujn etiam pueri circumftant,
rident(5?inter fèfe , digitifque pi&uramin veltibus com-
monftrantes, & ad multum fpatij profcquuntür, nec nifi
«grc reçedere öcauelli poflunt. V idere eftillic leones,pan-
theras,vr(oSitàuros,canes,filuas;raxa ac venatores.ôc omnia
denique , cir^qùæpiiâorum induftria naturæasmula
verlatur.Neceirevijdelicet erativt videturqjanetes nonfo-
lum atque domosexqrnari ac depingi, verum etiam tuni-
eas&palliaijsfuperièdla. Quiautemquasvedediuitibus
illiÿréü|idÀoresÿârgümenta tëxtôribus ex hiftorîa Euan-
gelicà cóUë^afubminiftrant;ipfum inquamChriftum no-
ftrumeum Difcipulis omnibus, ac miracula quæquequé-
adinodumibi narrantur. Videbis nuptias Gaiil«« ôchy-
drias, paralyticum lé<Stum baiulantem, caecum qui luto
curatur,muliérém quç fanguinis profluuio laborabat,fim-
briàm prehendentetnipeccatricem ad pedeslefu acceden-
tem.ac Lazarum è fepulcro rediuiuum.ôc hase dum faciüt,
piefefe facere, ôc veftimentâ Deo grata induere arbitrant
e . Àt me quidem fi audiant,iffisdiuendiris,viuas Deii-
magines çolant. Chriftùm nepinge (fatis enimilli quod
femel ad corpoream naturam aflumendam caufa fe noftra
fponte demifitjfed mente & intelle^u Verbum ineorpo-
reumcircumfer:in veftibus paralyticum ne habe, fed hominem
infirmumâcpto^^ require: ne afliduemülierem
fanguinis profluuio laborantem. fpewandam propone
, fèd viduæ afflidas miferere ; nepeccatricem ad genua
Domini prolaplàm tam diligenter contuere, fêd tuorum
afpeâupeccatotumcohtritus , lacrymas vberes emicte.
Pro effigie Lazarirefurgentis, idoneam in tuae tempus re-
furrèâionis ^polôgiam pafa.caecum in veftibus depiôtum
circumferrè n oli , fèd caecum viuentèmbenefîcijs folare;
pofthabitiÇquë reliquiarumcôphinis,&hydrijsillis Canae
Galilææ,e('urïêntibüscibum,fitientibus pottim præbe. E{
in his quidem nobis ilia fpléndidaac fuperba diuitis veftis
prôfîierit. Neq-, vero cætera negligenda. Praetèr luxum e-
him in veftibus,purpuraq; ac byflo, opipare eottidie epu-
lâbatur. Paria aucem acgeminaprorfiis ifta duo funt, inu-
tiii irianique ç’ir cavéftes ambi tione efferri, ventriqj & gu-
lae per voluptatem ançillari. Luxus vtique 6c deliciæ cum
ftudipvirtùtisrépugnant, tum focordiæ, profufioni, in-
temperantiæferuiliquè prörfus confuetudim. homines
mancîpanc ôc addicunt. Et quanquam res vna atque fim-
plex videatur,fiprôpiùs inipîcias ôc figillatim examines, è
variamultipliciqüevitiorumcôliuuieconflàtareperietur.
Deliciarienim abfque magnis facultatibus haud poffis.
Atquidiuitiàs accumulare citrapeccatum,impoffibile,ni-
fi alrcui, ficut lob f qupd valdc ràrum )^mul Ôc ditelcere
^ciuftïtiam colëreçontigerit. Antè'ômnia autem ei cui
laure delicateque viuere propofitum , domo opus eft cub,
dus exftru&a ac pre tiofis calculis, lapillis atque auto fp on-
larum mitariexoïnacaj tùîn etiatriad mutàtiones témpo-
rum annique-tempeftates bene aCcommodata.Commën-
daturenim hiberna'quidem calidaôc ad Meridianum co-
uerlafölem ; æftiua veroSeptemtrioni Oppofita , quo te-
niiSiilæ Ôc;frigidulæàb Ardofpirantes auras perflare earn
ÔC permearc commode poffinc.Ad hæc ftragulamulfi pretij
vefte eft opus ad feamna* le(âos, culcitras, ianuâs .nam
om nia apudhos tales, quamuis inanima, accurate veftifi-
tur, cum pauperibus interim hominibus integumenta |
corporis delint,. Adde vâfaargentea 6c aurea, fümptuo-
larh empdbnem.auiumPhafianarum , vinique Pncénicij,
fquod Tyriaevîtes,ctfi maxime pretiofum, diuitibus affa-
rim fufficiuntyomnemque adeo voluptatis atque delicia-
ru rfi apparatum,ab ipfis illis qui vfurpant accurate recen-
fepàum.Nam adaugefeens ôeexquifidor indies luxüs etiam
Inditaaromataëibis affundit, magiiqué iam coquis
quâm Medicis vôguentarij (eruiunt. Quin ôc menlælà-
tëllitiumperpendejftruiâoresjpincernas.dilpenlàtôresjôc
. qui his præeunt,muficos,muficas, fàltatriciilas, tibicines,
ridiculos,gnathones,parafitos,turbam vanitatis comitem
atque pediflequam. Hase vt habeantur, quo t pauperes in-
iuriaaniciunturîqùot orphanipùgnis cæduntur ? qüot vi-
duis lacrymas excutiuntur ? quot denique mifere dilaniati
ad reftim'ôc laqueum decurrunt?Eiufmodi profeÂo mor-
taliumanima, quafi lethæa quadam aqua deguftata, fui
prorius obliuifcitur,quæ ôc ipfa fit ôceui eoniun<5ka,quod-
que hæc copulaaliquando foluetur , ac deinde rediuiuo
corpore,rurfus integrabitur. At cum debitum tempus ad-
ueniet, ôcindeprecabile decretum corporis ôc animæ ne-
xum diflbluet,reputatio fùbibit eorumquaein vitapâtrata
funtjôcpoenitentia feràac nihilprofutura. Tuncenim de
mum poenitentia prodeft , cum poenitensémendandifa-
cultacem habet,fublata vero copiareftefaciendi,inutilis
eft dolor ôc irrita pOE n itcnûz .E ratautemquidainmendicM ino -
mme L a z a r tu. Nontantum pauper hicdefcribitur,vfuquè
necellariorum carens , fed etiam graui inualetudine, op-
preflùs atque corpore.tabido diffluentique , fine lare ÔC
certa fede,incultus, horridus|Ôc ad ianuam diaitisproie-
âus. Ad fiimmam, cum cura ac Tragico fere cofnurno
pauperismiferia:enarrantur , vtnon miferantis fæuities
magis magifq-, notaretur 6c innôtefceret.Nam is quem al-
terius inopia atq; ægritudo commiieratione non tangit,
fera (âne eft rationis expers', perperam humanam indutus
formam , iplàmque naturam praua volufïtâte fallens, ac
denique feris ipfis atque belluis immanior.Si quidem files
iuguiatafue ienfii quodam dolorisafficiuntur,ôc circa fu-
fum recens fanguinem trifte murmur edunt. Gireumftant
tanri casdem bouis, miièrabilid.olorem mugitu defignan-
tes.QmngruUm quoque greges^cum vna forte gregalium
incaflèsincidit, captam circumüolitant, ôclamentabili
! quodam aerem clangore complenticomitemfuam Ôcgre-
galem requirentes. Et hominem, ratiorie præditum ani-
mal,mari/Iietum ÔCadDei fimilitudinem , virtùtis ac bo-
I nitatis capax.proximorum acerbi cafusgrauefque calami-
tatestam parumadficientacmouebunt ? Iacebat itaque
I ærumnofus ille gratufque mendicusin magnis doloribusÿ
pedumvlupriuatus (alioquinenim alaftorem ilium atq;
fuperbum declinaffèt, aliumqueproianua illahofpitum
interfeârice 6c pauperibus femper ocelufa locum delcgif-
ietjacmanibusetiam pene carens, nequepalmampro-
tendere valens ad rogandum : fed ôc præclufa habens ipfa
vocis organa, ftridulumque ôc afperum peôorefbnum e-
mittens : omnibus denique membris velmutilusvelca-
ptus, neque aliud quam quædam infelreis morbi reliquiç,
ôcmilèrandum infirmitatis humanæëxemplum. Neque
tamé miieriarum ille catalogus fitperbi menten: ad coîn-
miferationem flexit.Præteribathominemtaquamfa^um,
eolcelère (êmetobftringens, cui nullum omnino velum
aut praseextus. Neque enim ad expurgandum adducere
potUit ilia vülgaria ac fpeciofa; No» noram,igtiorabam-, latuit
me pauper cumrogaret,, quippe qui pro foribus iacensegre-
dienti fimul ôc intranti fpe&aculo fuerat : ôc quo prorfus
indeprecabiliSifiiperbidamnatio redderetut , micas de
menfe dccic^uas fupplici voce petierat, neque tarnen omni
tip quid quam im petrarat, fed, cum ille fatietatedirunr
" fuerat,
v D e D t u i t e é r
LA & a ro y è p f
.res, fures, ôc homicidas ipfos, cum ad tribunaliudicio fi*
fterentur, inopes, egenos, ignobiles, fine domo certifque
fedibus vidi. Vnde fiquido confiât,beatum hiepauperem
ilium prædicari, qui mente philofophi laborem&æru*
mnam perfert,fortiterq;ôc Conl^anter aduerfos tolérât ca*
fus,ac nihil vel feeleris vel flagitij molitur, vt catni per vo-’
luptatem atqj delicias gtatificetur. Quem ipfiim apertius
deftribit Dominus in enumeratione beatorum,vbi primo
lôco àidv.BeatipauperesJf>iritu. Non omnis igitur pauper iu*
ftus.fed ille quiLazari limilismeqj diues omnis damnatus,
fed ille qui vitam inftituit,quomodo Lazari æqüalis, ali)-
que reipfavitæ huiusteftes ôcimitatores. Quis enim coe-
lefitillilobo opulentior?Nequetameneumnimia illare*
rum omnium copia ôcafflluentiâautàiuftitiaabalienauit,
aut,vt breuiter dicam, à virtùtis orbitademouit. Contra,
quis Ifcariote Iuda paupetior ? Neque tamen vel minimü
ad falutem ei profuit egefias: verum cum ÔC vndecim pau-
përibusacphilofophis, ôc ipfiChrifioDomino, qui vo-
luntariam caufïà noftra paupertatem fufçeperat, ' contu-
bernio ïundtus eflèt,nimia,cupiditaté ôcauaritia âbrëptus;
proditionis feelus molitus eft. Operæpretium autem etit,
vtriufque elationem defumfti prudenter êxaminare. PaU-
perenim cum obdormiflèt,Angelosipfoshabuit comités
ac miniftros.d quibds adlocum requietis optimæ fpei ple-
n.us deferretur,alterpoft mortem fepultus eft. Nihil enim
fatiusquamipfamafrerre Scripturam , quævelvno ver-
fa o i nfamem diuitis exitum fàtis déclarât. Mortuus quippe
peretur,fàme ôc inopia contabuerat.Quareparôc æquum
Fuerat, ChâUanæamiHam Photniflàm huiediuiti hominû
ofori magiftram adhiberi, quæque feriptâfuntei referre:
EtiaMxatelti ,. ôala(toracfaftuofe, tomedunt micas qu a cadunt
d*nitnfadmmrum,iwaütem fiatrem tuum atq; proximum
hoc munere non ës dignatus. Imo canes ipfi cum cura ale*
bantur îfeorfum quitlem ædium enftodes, (eorfum vena*
! tores,ceéhaqi Ôc ftrato, fuis illis ôc quafi peculiaribus attri-
I buds miniltris, digni habebantür} cum.interim huminc-
! glectaiaceretatqj calcareturDeiimago,quam,ficuiMoy-
! ies idoneu^ ac fide dignusde generatione hotninum au*
i étor » propria mûhu.finxitpræftantiffimus ille architeârus :
arque conditor vniuerfi. Quod fi igjtur hoc locinarratio !
deLaZaro finem haberet, atque ita rerum natura ferret,vt
haevitatam diuerfa,tam in*qual,i,vitac noftræ curriculum
| definiretür, alta fane ôc exerra voce conquererer quod,
cum pari dignatione créati f»mus , tam inæqualiter erga
proximos ôc eadem ftirpe profatos nos geramus. Enimue*
rocumeâquæreftantauditupræ.clàrafunt,quifuperiori* !
busaggemuifti, bonurndeincepsanimumhabe, iamque
difee compauperisbeâtitatem. Compcries enimiutUlu*
| dicis exa&um tribunal, vbi voluptarius ille ingemifeat ac
I ploreti mendico contra benepulchreque fit, Ôc condignü
vcerque premium ferat. Acciditautem v t moreretUWiendicus,
deporta re tu r ab Angelis infinum A braha. Vides pauperis ac
iuftifamulos : vides migrationis tam felicis adminiftros,
Angelos inquam ipfos comités atque latellitcs,hilariter ôc
b,lande euro intuentes, ipfaque fpecie Ôc ore malorum remilhoncm
acmedelam iam inftantemdeclarantes.Irnpofitus
eft autem finui Patriarch«, quod quidem quæftionisJ
peccator verefepelitur, quoniam corpore ôcanimoiu-
xtaterrcftriseft, acnaturalem huius dignitatem coniun*
«ftioneôcfympathia carnis ad fordes fecefqj terrenas de-
or fum trahir, nullumquepofteritatiprofuturum vit« fuse
monumentum relinquens, ignobilique te&us obliuione,
fïmilem pecudibus exitum foctitur.Nam ôc corpus fepul-
chrum‘, ôc animam infernus habet,ac quafi tenebrofi duo
carceres poenam fcelefti Ôc vltionem partiuntur. Et quis,
obfecro y mifêtum ôcinfelicem ftultitiænon incufètî qui
quidem,dum inter homines ageret,magna fpirabat,fefeqj
efferens,omnes qui cùmipfb verfàrenturdefpicatui habe-
bat, ôc ôbuios quofque tantum, non formicas atque ver-
mes ducebat, inani.fciftu fluxæq; Ôc fugacis dpinione glo-
j riæ pene diruptus, at vero cum ab hac vira auelleretur, ÔC
tanquam maftigia fpoliaretur alienus, quorum fe dominfi
per humanam amentiam eflecrediderat * ad oppofitam
arroganriæ delabitur humilitatem animiqj demiffionem,
Ôcauiculælugentis inftarlamentans, ôc multa fruftra de-
blaterans,Patriarcham implorât, mifericordiamquepte-
catur,quam ipfe non vfurpauerat,cum eibenefaciendi fa-
cultas inmanibus efïèt.Petic deniq; ôeflagitat, vtipfeLa-
zarus aùxiliator aduerfus flammas ôcincendium adueniat,
vtq» leprofi digitum in aquam intindum adlambere ali*
quantum fibi detur. Talis nimirum ac tanta eorum ftulti-
tia,qui corporis huius nimium amantes: hic exitus eprum
quidiuitiatum deliciarumqs fupra modumftudiofi. Eoqi
Upientem ac multum in pofterum profpicicntem homi-
nemdecet, medicamenti vicemaamorbos auertendos
hancparaboiam habere,tum humanitateôc mifèricordia,
tamquam futur« vitæ coneiliatticibus, malorum huiufee*
modidiferimina declinare. Dramatica enim h«c oratio
accertisattributapcrfonis, quoperdemonftrationem ac
viuaS imagines bene viuendilegemedoâi, fiera monita
acpræccptanumquamafperncmur, perinde quafi verbis
tantum errorem incutiant,ÔC inanes intra minas confiftâc.
Nec enim me fallit,multos mortales huiufcemodi cogita-
tionibusdhlinitOspeccandifibi ipfis licentiam condona*
re.Verum alianosbmnia locus hic Scripturædocet, ipfi-
ufque Patriarch« teftimonio nulla iudicij illius poenam
venialeuat, nulla decretâm mitigat vldonem clementia.
Nam etfi multis ôc miferabilibüs Patriarcham verbis diues
anfam Ôcoccafionem ijs prçbet,qui magna cum animi vo*
luptateprofundaScripturarum(crutantur. Namfiiufto-
rum qüilibet in eundemhuncab exceflu locum deferre-
tur ,peramplum faneôç in infinitum patentent hunefinü
adomnem beatprum multitudinemcapiédam efle opor-
teret. At fi id omnino impoflîbilc ( finusenim quamuis
cauus ôC capax vel vnum «gre virum , infantes vix duos
comple&atur) cogitatio quædam fubit, Ôc perimaginem
fenfilis huius finus ad rem inrelligibilem quafi manu nos
ducit.Quid enim eft,quod Abrâhamus eos recipere dica-
tur quibene redequé vitam inftitueruntîFare.age, diuine
Lucà (nam velut præfentém te compellabo ) quidcauflæ,
quod cum multiiuftorum Abrahamo antiquioresfuerint,
honorem hune illisin æuo remotioriconftitutis debitum,
ifti præcipueadfignarisîPræteriiftifilentio Enoch, Noe,&;
alios horum pofterosôc fe&atores. Verum intelligereiam
mentem tuam videor, nec abit, vt opinor, extra feopum
mea ratiocinatio. Cum enim Abrahamus Chriftum Do-
minum fumme coluerit, eiqj fe Chriftus præcipue fupra
alios mortales âperuerit ac reuelârit :cum admiiabileTri-
nitatîs my fterium,tribus Angelis fpecie ôc habitu viatorum |
holbitio per hune fenem excepta , in eius tabernaculo præclare
nobis fuerit adumbratum : cum denique pamate
multis myfticis ænigmatis hune virum familiarem fuifle
Deo , qui multis poftfæculispalam cum hominibus fub
vélo carnis verfatus eft, his de cauffis finum eius tranquil-
! lumquendamportum, ôc quietumab omniflu6luuma*
gitatione loçum dicit. In Chriftp enim noftrum omnium
falusacfpes ôc exfpe&atio futuri fæculi,qùi fecundutn fe-
riem humanam è carne prodijt Abrahamt. Atque adeo
laus huius fenis arque déçus ad Saluatorem,relationem
habere mihividetur , quidevirtute cuiufque cognofcir,
: debitamquemercedertirettibuit, aclâlutariillavoCeiu-
, ftos cûmpei 1 atiPeMifebtnedifti Vatrii mei:popdeteregnuM vobis
’ paratum.Acciditautem v t moreretür mendïc\is. Duo circa pau-
: perem hune notatîtur,inopianimirum,Ôchumilitasatque i modeftia. Mon eftitaquëquod pauper qüilibet âc panno-
fu& virfutis laudem fibi védicet, aut egeftatem ad falutem
ipfi fufficere exiftimet. Necenim vniuerfi mlaudatur qué-
cumque neceilitas çgere cogit\ fed hic demum in admira-
tione eft, qui fponte Ôc decreto qtrpdamanimum in pau*
pertateçomponit ac moderatur t illis autem qùimoribus
ôcingertio praùo funtjpmninoq; cortigi non poflunt .viaticum
eft ail mala multa facinora coadfa paupertas. E t o-
mnes equidem patietum pèrfoirorçs,plagiarios,g raflato-'v
^ ,v .M l to th .V è t .P a t r .T om .4.
obfècraflèt, nullis ille fleefti potuit lamentis, vt grâuif-
fimorum cruciatuum doloribus eum exiiberet, fêd matu-
ro confilio iuftam ad hune modum fententiam confîtma-
uinDeus vnümquemqj pro meritis condigne muneratur:
ac tu quidem * qui dum viueres , aliéna cum iniurialuxu
deliciifque diftluebas,peccati pcenâm in præfèntia luisjifte
autem , qui miferam Ôc acerbamin tetris vitam exegit, in
~ N n n i T- lætum
Matth.
p d