A
Daniel.ö.f
Heft.7.d.
Dsn. 3.g.
* Locus
hic oblcu-
rior.
Rom. ij.
* pro, im-
ptdimento
t.Cor. ii.«
I. Cor. 10.
Nó igitur
hodic pri-
mum contention
hx
rctici.
c
*Nonc,
pro in
qued oportet
dentem
infringi.
D.C y priant
Epifto •
Ix.
t. Cor.i.
D
Cyprianü
talfo cita-
bat Sym-
pconianus.
Cornelius
Papa mar-
f7r-
Nouatia -•
ni fèhif
maris caulk.
Notate
Lutetani.
t. Col. 13.
Catholicç,hoceftfu£8 parti fâuentcs proprio dorure com-
motilunt; nifj forjèDanielo imputabitur quod à Dario
vindicatus eft; aut Hefteri fanbtiuïmæ Foeminæ, 'cùtnprô
ca Dux Régis occjditur; aut tiib. pùeris, quod p r ê te r cos
poft expérimenta flammaru,prophanis&inere3ölis Rex
Babyloniuscomtrimaturl Nonne Simonem Petrus, iudi-
ceadftipulanreconfundit?Num Helimam fauenteSergiö
Paulus excæcat?*,Vindicatus eflet& Hierofölymis, liquid
ndciligatushabuiflèr« Nefcisfèruireipfasinnocentib.po-
reftàtes, & in bonum làndfcis patribus miniftrare? Sicut Ä-
poftolus dicit; Principes nonfunttitnori bono operi,fedmale: Vis
autem non timerepoteflatem ? Bonum fac& habebis landein ex ea
per Dominum: Minifterenim efi tibi in bonum. Et tarnen ego de
nulloqueftus fum,de nemine vindicatus. Nec * impedire
poihi Nqua'tianosputo, quorum paruitate fi veilem açque
defeëtu poteram gloriari. Eccepleberp tuam impcratori
nullus acculât, & fölus es. Oportet nos tarnen omnesftare ante
Tribunal Dei: quod vnum icio quererctur Nouatiani,li cau-
faeorum efletvllisgrara principibus. Vcilius eilet,ais, vtn-
cere quàm placerc. At qui vincehdi ardore ducuntur, cö-
tentioneproficiunc:Apoftolus verb ait; Si quis autem vtdetur
contentiofus eJfe,nos talem confuetudinem nonhabemtu,iiecEcclefia
Dei. Contra de ftudio placendi: Omnibus, inquir, per omnia
placeo,non quarens quod mihi ville fit,fei quoi multis, vtfaiuentur.
Vosàutèmdum veftra, non fratrum commoda cogitatis,
yincendö mauul tis elidere,quàm placendo recreare. Ma-
lum bono vicilïèi rarionis eft; cæterum, in quacunq; caula
Veiler fuperafe, prsefumprionis inlanæ eft. N on de A pofto-'
lieb iure,led de Gyatcoiàpud quos (criptum putatur.omnë
räbrern Lacedæmoniorum inilammatum eile cupiditate
vincendi.Sus quoque ille lutulentus,& inlana tygiis,quid
aliud yelint'nifi vincere quam piacere ? Vacare tibi fcribis,
&ideo te con tentiola dele&an t. Mihi verb Catholicis ne-
goeijs occupato, poft triginta fermé dies literie tuae traditæ
funr, poftaliosquadraginrarepetitæ. Irafcimeais> Ablit. j
Stimulari vtapem, credo, quæinrerdum aculeo mcllade-
fendit. Verum recole vtrinq; literas,iam videbis fpiculilne
an iloribus paginam conferamus.De fimilibus quidem A-
poftolus,quos oportet * indentari.Sed attende.Nos tecü
quafi columbæ, ore potiùs quara dente,confligimus. V ri-
nam verum eilet quoddoceri veile tedicis , iam ipfa tibi
manibus meisfânôtiSpiritus vnguenta luggercrem. Amas
ed tunç demüm meî Nonlæfi,fcio.Se< amares,linon diuerfa
fentircs,at<^öperi meoblàndus accederes.Cypriani epi-
ftql^'mihi’plàceremiraris V Quid nï bead martyrisée ca-
thôfidlacérdotis? Nouatiânummihiingeris? Philöföphü
læculi fuifle aù’dio, nec fatis miror ab EccleliaDei viüi de-
generalïè.Cognofcq,radicem legis an tiqua:, fontem veteris
populireliquifleVCornelibinuidentem , Nouati inlâ-
niç commodatum,lîne conïecràtionelegitima epifeopum
fe âum , ideoque necfaeftumpcr epiftolam eorum quife
Confeflbrcs eflè firoulàrent, qui matris vnius membra di-
uellerent.Hæc ego tibi,frâtef,coriïelîionc veftrorum, lite-
ris approbabo. lta tuusifteftiilóiöphüsjapientiafifomqud-
rensftatuerey lîcut Apoftolusâir, lâpîenriæ Dei nonleft lùb-
ieôtus, quoniam per lâpienuam fuam mundus non reco-
gnouirlàpientiam Dei. Nam qùbd,ântè palïùm Noüatia-
num,putas,& Cyprianum dixillè fubiungîsj Pracèfiit'mead-
uerfarius meus-,vide quàm manifeftèrëfpondeam. Npuatia-
nus martyrium nunquam tuiit , nec ex verbis beatiïfimi
Cypriani auditum iftud.autlc«ftum eft. Hàbesèius epifto-
las quibus Cornelium vrbis Epifcopum -, cuirunc 'Noua-
! rianusihùiderat,ihimicisprincipibu'Srëlîftentemilæpec5 - 1
fètfom,lîëp'è Véxatn,m refera, plûrimis Confelïbribusv plu-
ritfifi qubque Martyribusducemfadtum.&cumplurimis
glôriolîlfimècoronatum vxuente tuncNouatiano^etiam-
quelècuxo. Nam&ideôab Ecclefia Ghrilri recelïèrat, ne
ilium labor confellionis vrgeretv Qui primùm ftimùlatus
inuidia.cpifcopàtüm Cornelij non ferebat;inde lè,ÎSIoua-
to,paucorum Epiftolis deri fus addixerat.Hæc te omnia de
Nouatiano Cypriani liter* perdocebünt. Porrô eriam li
partis eft aliquid Nouatianus non tàmcn eriam pecifus.
Eriam lî oçcifus non tameû corónatus. Qmd ni? Extra Ec-
clelîæ pacem, extra concordiam, extra eam matrem cuius
porrio dcDetelïcqui martyr eft, Audi Apoftolum: Etfiba^
"buero omnemfidem ita vt mohtes transfer am, ebaritatent non ba-
beam,nibilfum,Btfiinciboipauperum diuifeto'omnem fubfiantiam
meam, &fitradidero corpus meum ad comburendum, chantatem
autem non habeam,mhibnilnprodefi. Cyprianus autem in cô-
cordia omnium,in pacecominuni,in ConfcftbtUm grege
îpallus eftj&læpe confelïiis itérât is pcrlbcutionib.& multa
lacerationcvexatus,&nouiffimè.lalurari calice propiha-
.cuscft.-Hocfuit coronarüQuare flbi habeatNouatianus e-
yi^qlas luas,lîfei tumorcm,libi fuperbiam, qua dum in al-
'uiml^natuVjélifuseftidum nemini parcit,efrufus. En qui
lalucis viain fratribus inexorabili reïigione prarcludatfEn
qui le * palàm ferre, &areamDominipurgare confidatl
Milcreretui, Sympronianefrater, ne te Nouatianus lu b
hacfronre decipiat, vtideàiuftiorputetur quia rcliquQS
fuijcomparatione delpewt.Sçpefiduciam menticurauda-
cia;& delperatis quibufqjpeccatoribus,fallâ bonæ confci-
entiaeimagoblanditun Contràveràomnis humilitasjn-
nocentia eft,eriam illadebitri}c,etiam iliapeccatrix, etiam
ilia quæ animam fuam cum peccatore blanditur. Dele me
inquit Moyfes,de Itbto quemfcripfiftv, nec pe.ccatores perirêt.
Optaueram, inquit Apoftolüs, anathema ejfeipfe ego in Cbrifio
pro fratribus meiscognatàfecundtthi edrnem. V tïque ambo pro
peccatoiib. deprecantùr;& propter hoc Deum» nec Moy-
fes nec Paûlus olfendit. Nouatianus hismelior? femenda-
tor PxophetàrumîvDodtor Apoftolôrum ? ïam cum Ghri-
fto.yidcturvtidem Moyfes?Iam vt Paulusin tertiumcce-
lum fublimis euehiturîlam ncgleërisomnibusfolusaudi-
tur? Hæcadliterastuas refpondilfeîufFeccrit.Sedquia de
ppsnitenrianon agenda,vel ante bàptifmum agenda latiùs
difpùtaftij m ul ti 1 q; câpi t u 1 is exemplorum, trabfcàtus iplius
paginam referfifti, rcfpondebô ad lîngula ex abundanti :
quæ fides verîor habear,non tàcebo. T u,vt auditai noftro
largiterimperarc dignatus es,benignamrurfus yieem pre-
heto Traétatui. Præftabit forcalTcDomînuss vt qui nos t f
bi patienter obtuHmus,fru(ftum àliquem de tu^ etiam pa-
tientiareportemüs,. Dominus te ihæternüm cuftodire&
protegeredigneturi & Chriftianum'atq; Catholicum vf-
uête fadât,& concordare nobifcum.Ànien.
(Cypriai
m i
ftlp îtu
palpat.
'Rom. y.
2. Cor.13.
PACIANI BARCILONENSIS EPI$CO-
piadeundem, contra traftatus Noua-
tianorum,
E p i s t b l a I I I .
PAcianus Epi IcopusÄy m pronian ó fratri, falu tem. Tra-
datus omnis Nouatianorum, quemad roe conlêrtis
Vndiq; prppöfitipnibus deftinafti, Syrapronianc frater,-
hpc conriner.Qjjbd poft baprifmum prrnircrenon liceatj
qoöd mortale peccafnra, ■ Eccléfia.donare.non poffiti im.-
mo'qnódipfapereatiecipiendopeccantes/Praelarushö-
nos,fingularisaathoritas,magnaconftantia'ireijcérenocér
'res.afradtus peccantium fugere, innpeentis fii* malè con-
‘fidere!QuishocvindicatfiaterMoyfes,anPanlus,anGhriftusï
At Moylès deleri e libro pro blalphemacoribus optat.
BtPaulusänatherßaeJfeprofratribttSiScipfe Dominuspro-in-'-
iul^s pari mauult. Nullus Korum,inquies. Quisergo;No-
uacianusbocpracepit. ImmaGulatusaliquis & purusqui
Nouatum non andierlt.qui nunquam Eccleilamdeferue-
ririqui ab Epifcopis Epifcopus facftus ftt,qui iure ordinario
confecratus, qm vacantera cathedramm Ecciefia confe-'
qamusiQuidadteiinqulesiNonaiianusbocdocuit.Acvel
quandoftater, quibufue temporibus! Statim poft Dottib
‘Wpaffiopem? PoftDecijprincipamm, id eft, poft trecen-
tos propeannos donMnicaspalftonis.Qnid ergo tunciPro-
pheras fequutnseftvt Cataphryges, an * Philomenem a-
bquum vtApellesi anipfe tantum amWitacisaccèbit!
L.ngnisIoquutuseftiProphecauitrSufcitatemortüosno-
tunïHotumenim aliquid habcfedebueratvteuaneelium
nouilunsinduceret. Etfi cpmtadamet Apoftoluf- Lnlt
nos, am Anfrlmdc mlo cuangtlïaauerit prttirqakmqmiiuan-
gdKammm*oia a«a,bmafit. Nouatianus fic j g S S B ,
rnquies: fedChnfttis hoe docuit. Ergo d Chrifti-+ v f
que Decijprincipamm nullus intelligens 1 Poft Decium
_denique omnis Epifcopus jinpatiens; omnesaliidiffbl.i.;
qui fe
Capitula
Nouatia-
Exod.
Rom. p.
H
Nóuatia-
‘riiis non i*
dem qui
Noiiatus.
VetùsEpi-
(cópus-
Hxrecici
nouatoKS
B p É '
PhilonK -
fubaudi,
AduïntH ■
ZpWs-f
Vfal.+4 -i
T fd in .a -
Cant. 6. t,
h h ef.2 .1
I Sacerdos
I vnétuSi
[ Innouatio;
Q
i Nouatiaj
nus aliqu
doCatho-
I licus.
totos librorum lecelïus afliduus ferutator inquiris} occulta
quæqj lolicitas,quicquid cxinde lècurum eft, inquiétas.
Noftrinihil vitro difputaueremaiores, nudaeftapud nos
ipla Iccurirçis •, quid attuieris de tua parte, munitum. Ego
nefeioquidNouatianusegerit, quidNouatus admiferit,
quidEuariftustumucrit, quid Nicoftratus nunciarit: arma
veftra dum defpicio,non nouijvidelicumincrmi veri-
tateconfligis. Expe<5temus tamen quid obijcias, quidlo-
quaris. iPoterirne vel nuda veritas, innoGentiâve imperita
remplit Dei, templum certè amplincum, domus magna, ha-
bens quidem vaftaureatfrargentea, fed Æclignea 5 c fiërilia,
quadaminhonorem, multa verb magnifica in multipliées v-
fus variorum operum deftinata. E cclefta eftvirgo fancfa, cafiif-
fimisfenfibus,fponfa Cbrijli. Virgo, verü eft,fed & mater.Spon-
fa, manifeftum eft: fed ÔC vxor & coniunx de viro fuo fum-
pta.Idcoq-, os de oflibuseiusqérvaro de carne. NâdehacDauid
dicit, Vxor tua (icutvitisfoecunda in later tb.domus tuafilijtuificut
nouelhtoliuarum in circuitumenfe tua. M.ultus igitur huiç vir-
gini partus, & proles innumera, qua totusorbis implctur,
qua circunfluis femper aluearibus, populofum feruet examen.
Magna in filios cura matris iftius,& mollis affeblus:
honorantur boni,caftiganturfuperbi,curâturægroti, nullus
périt,nemo defpicitur, lecuri foetus lub indulge ria mafubfiftere?
Proponis,&re<ftèquidem,Ecclefiam eflè popu- trisretinenrur.Ecclefiaeftnonhabensmaculam ne^rugam, hoc
lum ex aqua &Spiritu fanâo renouatum, line negatione eft,hærefesnon habens, non Valentinos, non Cataphry-
nominisChriftij templum&domumDei, columnam& gas,nôNouatianos. * In his funtenim quidamftnusma-
ftabllimèntum veritatis, virgirîctrffanétamcaftiflîmis fen- culoli atq;rugoli preciolârum veftium ornatibusinuiden-
libus, fponfam Chrifti ex oiïibus eius & carne , non haben- 1 teskCæteriim,peccaror 8c poenitens, no eft Ecclefiæ macu-
tem maculam neque rugam, integra Enangeliorum iura feruä- 1 la, quia quandiu peccat, &Tion poenitet, extra Ecclefiam
tem’. Quis hoc noftmm negatPQntnettam addimus,Eccle- conftitucus eft. Vbi définir peccare,iam fanas eft. Hæreti-
liameftè Reginam inveßeaurata &variegata,fcecundam Vitem eus verb veftem Domini,Ecclefiam Chrifti, feindir, inrer-
inlateribus domus Domini-, Matrem adoléfcencularum, qua- 1 cipit,viriat,irrugat.C«i»enimJlffciyf(<,inquir,^’fo»r««iw-
rumnoneftnumeruSiVnamfpeciofamcolumbam matris | nesinvobisfint, nonnecarnaleseftis, &fecundutnhominemambu-
lùæ, atque pèrfe<51:am-,Ipfam omnium matrem,asdificatam latisi Sed 8c, fermo eorum quafi cancerferpit-.hxced macula v-
infundamenris Prophetarum 8c Apoftoloïum, éripfian-1 nitatis, hæcruga.Deniq; vbi fuperhis Apoftolusloquitur:
gularilapidelefuChrifio-, Domum magnam vaforum omniü : deamore Chrifti 8c dileeftione proponit. SicutChriflus, in*
diuerfitacelocupletam. Sedhæcnoftrapofterius,interim quir,dilexitEcclefiam, érfeipfututradtditproea-, vthaereticos
tua ilia videamnsiEcclefiaeftpopulus ex aqua &fpiritufanfto re- uimmoueret, quia diligerenon nouerunt. Cæterùm, cur
natus. Age, Quis mihi fontem Dei claufit? Quis fpiritû ta- | hæc milèro poenitenti?quia& amare optat & amafi. Eccle-
puit? Qiftnimoapud nos aqua viuaeft,ip^quælalità Chri- Jiaefi,integraEuangeliorumcuracufiodiens. Integra vriq;,quia
fto'jtuàFontèperpetuofeparatus,vndegeneraris?Spiritus tpra,quiaplena.Vbipræmiumfidelibusdacur,vbimrleris
quoque fan düs à principali matre non abijt : Ad te vnde j lachrymæ non neganrur,vbi rogantium fletus auditiir,vbi
peruenitînifi forte dilcordantem lecutus eft,tot(âcerdoci- alligantur vulaerati, vbi curanrur ægroti, vbi nihil fibi vé-
bus derelibtisnon conlêcrata lede contentus.detritumla- dicat inlblens lânitas, 8ifuperbaiuftitia, vbi Icllicitain o>
dulterini fontis adamauit?Vcftræ plebi vnde fpiritü, mnibus charitas perfeuerar,omnia credens, omniafperâs.
Pfat.nj.
E cd eC it
Cathol icæ
diCcipiinx
zpH’ -f
F
f Dicat
quam nonconfignat vndtus keerdos? Vnde aquam, quæ
à matrice dïfeeflit? Vnde inrionationé, quæ cunabula prq-
nubæ pacis zmifitïEccleJiaefipopul9fine negatione nominis Chrifti.
Nulline apud nos confelfores, martyres nulli,nulliimomniafuftinens.
Vnde illiid Apoftoli}ß«» infirmas eft,& no
sgo infirmer ? Quisfcandalizjitur,& ego non vrori Vbi onera fua
fuftinetrotatraternicas communiterdclens,mutuapieta-
te fecurajCunôH inuicem fuftinentes in dilebtione, lacis amaeulati
atq, integri facerdotes, quos catenæ, quos ignés, gentesiâruare vnitate Spiritus in coniunaione pads. Hoc
quoseladii probauerunt? Fuere,inqüieSj fed negatores re-1 eritEcdefia,Sy mproniane fraterjhocerit populus ex aqua
cipiendo,perierunr.Taceo,ne hæc quidem collegio,qubd &Spiritufan6torenatusinGhrifto.Nefcio,ais, anremittt
libellum de Negatoribus vèl lapfis recipiendis Nouacia- peccatumab Epifcopis poffit, eumdixcrit Dominus j. Qtti
nus vèfter,cùm adhuc inEcclefia degerer,& fcripfit,&fua- me negauerit coram hommbus, negabo eum coram pâtre meo. qui m
fir,&leeit. Intérim, Cui perfuaderc poreris quod lapfis re- ! ccelisefi.Cat igiturNouatianus tuus,nefal(o quidem adnuc
eeptis Ecclefiatotaconcideric? Qubd admiflispoenitenti- | Epifcopatu facerdos , longe antequam Cornelius Romæ
bus,admittentiumpopulusnegatorefFedusfit? Ç ^ e r d o ^ l j ^ m ^ ^ h , ^
?Tccïpe Hieremiæ vo-1 tonianum.hoc modo fcripfit: AdditÜeÜetiam Elouatiano tune
cem.-Indiebusillisnondicent; Patres manducauermtvuam \fcribente-,&quod fernem,fua voce recitante-^mfe, tune Con-
acerbam & dentes filiorum ftupueruntfed vnufquifque infitopècca- fejfore, nunc iam martyrefitbfcr,berne-, vt lapfis mfirmts, & in exitu
to Nec apud Ezochiélem cacet Dominus, Quomo- conflitutispax daretur -, qua hterapertotummundummffafunt,&
in notitiam Ecclefiis omntbuspralatafunt. Quid ais,oympronia-
nefiater? Nouatianus hæc fcripfit, &vtoblêquium meræ
voluntatis'adiungererjetiamfcriptarecitauit. Teftisefte-
iusdextera,teftisquæfcripfit, manusiteftis lingua, quæ legit.
Adhuc Cornelius,pro quo omnis hæc veftra erupit in-
uidia, epilcopus non erat. Longepofteriùs cum plûrimis
Coepifcopis, çum plûrimis Confelîoribus , ftatimque
Martyribus, vtidem Cyprianus feribit, alfenfus eftlenum
confilio, licerc date pacem. Sipoenitentiæ negandus eft
aditus., Nouatianus in criminëeft, qui hæc fcriplît, luafit,
8c legir.i Vbi tuncimpatiens rigor ? vbi ferox ilia Centura ?
Si nemo vobis Cornelium prætulilfet, maneretilla Icri-
benris authoritas.
>îuiic difplicet tota lènteàtia,nücin nos tela iaciuntür,
I
\z Cor.it.
Eràterni-
cas com-
! muni ter
docens.
[Ephef. 4 .
db animapatris, ita & animafilijmeafunt: Vnufquifque in fuo pec-
cato morietur. Icem in frà: F thus non actïptetfacinus patris, neque,
pateraccipietfacinusfilij,Iuftitia iuftifupereum erit. Ipfe tu illud
ponis exero plum : Etfifuerint très bi in medio, Noe, lob & Daniel,
non liberabuntfiliosnecfafiliasftpfifolifalui erunt. Ecce làlui
funt ipli qui in medio peccantium corift-ituti funt^qui,alios
liberate nonpoflunt. T u totumorbèm paucorum vin eu-
lis alligas, tu totam Ecclefiam exiguæ portiopis i.nfirmita-
te condemnas.Quid apud te lanéti otnncs, quos Nouatus
érudit, quos Euariftus e legit, quos Nicoftratus docuit,
quos Nouatianus inftiruit? T u fpinâs 8c tribulos refugifti,
tu noh habes in tuafreigei z i z a n i a tibi iam grana purgata
fun r,ad te line ventilàbro ptirgator ille venruruseft, tulo-
lüs ex omnib.paleas nPn habeb'is? A gè,clic reliqua -.Ecclefia
sßrSyK.f.r^uy.qlt Corr'USVtir,îint,n membrumicorpusmul-
tis in vnum partibus membrilqj collebtum, ficut ait Apo-
ftolusj Nam & corpus no eft vnum membrum fed multa- Ergo ec-
Matth. ïo.
Nouaria-
Epifcopc
non lacer-
H
Nouaria-
nus vàrius
a rciigiOhisiplis