S. Theophili Mexandrim Epifcopi
Origenis.].
error de
inâteriæ
ereacionc.
$ m m
m m m
Matt.2.
jrarlépé-1 jÇhriûi. I
M. gorum
muncra.
Hxret'co-
rü morbi.
namafubûamùdemonftratut, «tapparcMÎneomparabllis I operircicmigium. Et cüSaluacote Domino,inifar difcipu-
ltiblimitas bei)cEgo& fottitiido cws ficut ftilla de StuU& lôramillms.nauigariteseransftetauimus.&poKumquietis
ficut momentum ttateræ;~&faliiia hominisicputabitur, fi filtrâtes j pulcherrimum difimotumVoluminum lierai am-
iuxta Ôtiginem tanta fabricatuself quanta poterat fua^vira | pkaimut, varios catpétès Dores/demi*, & niùea mêmbta
tute Cûmptehendere; Scneeefféeftinuroetó meafitraque (àpientia^pre(Bs figentes ocalié,i ineiushïremusampleii-
Errores a-
niiox fiint
pro rubigi
fuftorum, Dei fbttitudinera coæquari» fi tarnen non potuit
Facere maïprà qüàm fecît. Verum non puco quempiam:nô
dico hominum, fed ne dæmonum quidem : h sec dceq au-
dete confingere,quæille & fenfir,& jcripfiutantam, Deum
fcciffè mater tam, quantam ornare poterat & in rcrû formas
diuidcre. Quæ fentiens, rürfurri dilcat à nobis : non quanta
fecit Deus, tanta facere poterat ; fed quantam menfiiram
reruns ord o pofcebat, tantafàbricatus eft Deus multómaiorem
habeas & artem & fortitudinemjquamiea quæ fàiftà
font, nUmerum at que menfuram. Et hoe feiat Piopheta-
rumteftimoniiscomprobari,è quibus ait : Öperuit ctxlosvtr-
tus pius.Et alter clamitat '.Terrant antemficut nihilifecite vt ma-
iorem Dei eflè virtuté, iis quæ fa<ftafant,praédicaret. P<m>
ro quod dixit : Ter ram ficut nihihfeciti de vniuerfis creaturis,
Apoftolusinterpretansloquitur : Quivocatea quanonfunt,
tanquam fint. Vt & pet hæc verba difcamus »rnaioré eflè for-
titudinem Dei,quam ea quæ abillo fa61 a font. Etnon eru-
befeitjCotra Déi fortitudinem difputans,dicere ; quod tantum
poffit Deus, quantum ei ad operandun? materia minn
bus,& fi Dominus conceflèrit, viuentes cum ea, &inillius
perfeuerantes amore can tamus : Arnatorfuipulchritudinia em.
Quotquotcnim diligentiusferipturas fandaslegunt,&per
piifta lermonum ccéleftiû prata di feurru n t, hac beatitudine
perfruentur.Quiautem relinquëtes dominiez Solennitatis
virorem ,addciertatran{cendunt, in motem vrbium, quæ
abfquemuro fiint, hoftilcsdæmônum impetus iuftinent.
Quapropter imminentia fefta célébrantes ,intelligamus&
noimeripfos, & vniuerfa quæ noftra (unt, fcientiamque &
rationalem animamnoftram, quafi matrem cun (ft is ftndiis
araplexemur , habentes radieem fermonis atque rationis,
feiëntiæ notionem.-fermonem autem vtitadicam,operis
veftibulum. Porro Opus, fermonis Sc feientiæ, ædiftcii te-
daperfeifti, f Scfirmiflimum domus culmenimpofitUm:
Scrmo enim & ratio&fcictia& fides abfq; opéré,caflà funt
& inftabilia. Et vt aliquid propter eos qui Dialedicis arti-
bus inftituti funt,ex ilia dodrina yideamur adfumere, quoin
odo , fi verbum Nomini coniungamus, perfèdus fen fus
efficitur, Verb um que fi iolum fueric,aut nomen fine verbo,
nihil eft om nino quod dicitur : fic feientia abfque opere, Sc
, opus fine fide infirma funt & caduca : & econtrario feientia
operi copulata,perfedæ virtutis iqdiciueft. Tacita quippe
animi cogitatio, arcanus eius eft fetrno, qui pet lingua, fo-
rinfecus refonans.profert mentis fehtentiam.Cumq; fermo
fuerit opere confum mat us, feientiæ & cogitationi noftrse,
finis iroponitur. A'tqui cogirationis, & fermonis,operis
reddemus rationem in iudicio, Accufanttbusfe inuitem cogita-
tionibus nofir is,fiue defendentibus in die qua iuditatum eft Deus ab-
fcondita bominumper ltfum Chrfium > ficut Pâulus Àpofto 1 us
feribic. Quod cü ira fie ÿadpropinquatefeftiuiraceDomihij
dicam9 ad eos quos Origenis error inuoluit, & fraudulccia
captihos tenet: lugite de medio Babylonis,&refaluate vnufquif-
que animant fuam. Quamuis enim,iuxta vaticinium Prophet
s , Babylon, calix aureus elle dicatur : & compofitioneac
lepôre verborum, veriratis pulchritudiné præferat, Sctranf-
figuretfe in angelum lucis : tamen feien dum, quod quicunque
brbuntdcvmoillius,mouemur&corruunr : dcconcriti,
lamentarionefuntdigni. Nos autem mortiferisperturba-
tionib us refiftentes, muro con rinen tiæ vail emus animam :
& 1 iberrat e illms, quotidiana virtutum exerciratione ruea-
mur. Sicurenim venditi feriti , eorum quiproeisdedere
precium, & Eunuli&verberones vocantur : ita qui animas
iuas variis vendiderc defideriis , horum quibusfe tradide-
rint,fanmli nuncupantu.r,& quàfi crudelibus obediunt do-
minis.Gumqj Sc emendarores erroris fui t rigida fronce con-
remnanCjCemeritace ftulcitiam defendentes.-ignorant quod
audacia nihil lit aliud, vcmihi quidem videtur, nifi abfque
fenfu Si cegitatione fentétia, procal à fe fugans gubernato-
rem perturbationum,animum. Ciamque califuërit fpoliata
præfidio, præceps in profundum fenur impie tat is, & quafi
quodam amariffimo reumatelumen mentisobfeurar, oCu-
lumque eius, fecundumeloquium feripcurarum,intraÀa-
bifi tenebràrum noifte circumdat. Vnde qui Origenis erro-
ribus deledlanrur, feftiüicatis Dominies non fperent præ-
conia j necynguenta , autum & margarica* quærant in lu-
to: neque ma'wcmfiiam Ecclefiam , quæ eos genuic& nu-
t r iu i t in magms vibibuslaecrent ; quiafiquandonoftri,
nunc propter ilium Sc difetpulos eius gencilium in nos odia
fuperant , &indile^iqne eorum,innosraaledid:acongc-
minant: diuicumqvobfident fores,necaudiremecau'ntcu
Iudæis: Vilwgtmt&exaltaui, ipfiatiteni me Jpreuerunt. Qui
mihi videnrur nefeire-, omne verbum, veritaris non habens:
fundamentum (Ecfi ad horam,audientcm illexerit vtputet
verum effe quod nô eft ) paulatim difTolui Sc innihilumre-
digi : vniuerfamq; fententiam,qufein morem Torrentisde
pelfimameme profercur , obruere autorem fuum :& lkeras
fyllabafq;, quibus erat contexta, perdentem : abfqhe feh
fil & fono&vliaimaginederelinqui:& inftar venenatiffimi
colubri perentere prolatorem fuum , ftatimquè retraherc
caput: & quafiiirforamine mentis,tabefccte atq; coofumi,
ftrarit inècintelligir aliam naturameflc fa&orum, & aliam
eius1 qui faâor eft Deus ; neqj pofle tantum illam de qua a-
liquid fit,quanturais poteft qui ex eaaliquidfabricatuKdi-
ueriarum enim fobftantiarum,diuerfa eft vittus atq; condi-
tipsQùapropter, fi volût cura Ecclefia DominicuraPafcha
Celcbrare.quiauthorjtati fcripturarum,Oiigcnis præferunt
deliramenta:audiant inclamantem Deum : Et non ojlcndi iüa
tibï vt ambuUrespofi ea. Ac Prophetamlaf.hrymabiliter com-;
monentem : O ó fugite de terra Aquilonis ,dicttDominus , quid d \
quatuor ventis congregabo vos, in Sionfaluammi,_qut habitatisfilia
Babylonis. Vt erroris tenebrasfrtguiq; ignorantiærclinquen-
tcs,ad ortum Solisiuftkiæ, iuntfti Magorum ftudiis,cóuér-
tantiicü& in habitantes calidifli ma plagam coeli,quasin feri-?
ptUEarum feruorelcntituripaftores EccIefiafticos,fpreta O-
rigenis amentia»feifeitentur,& dicant ; Vbi efiquinatut eftRex
ludaorum ? Gum ilium i nuenerint iacentem in prxfepi ; hu-
rnilt videlicet elpquiofcripturarum ; oftcrunrei aurum, &
thus,&rayrrham > id eft, fidem probatam & omni veritatis
fplcndorcfulgentem.conuerfetionis bcne-olentisftagran-
tiam,& continèntiarailuxum voluptatis,ficfiuitantiacarnis;
incentiua ficcantem. Qui enira poft crebrascommopitio-
ncs.Ecélefiafticae fidei contradicunt : duplici languore reti-
neatur; neqüicia & imperitia, & in raotem ferpentium toti
ad terrenaconuerfi adh*tenteiq;humo,bonis raaraprsfe-
runt : necnoueruntquæ fitdifterentiavitiorumatque vir-
tutum, & de fancis fcripturis , in corruptionem J k fenita-
tem fiii, medicamentacontemnuntj.in more/n praegnanti-
um mülierum ; veritatis faftidiafuftinentes, quæ folitos ci-
bos lefpuunt, & noxia quæque fetftantur ♦ nee valent con-
tta veritatis radios,clàrum animaeiumen intendere,delpi-
çientes Écclefiafticam difeiplinara ,■ quafi pqrci vqlutantur
in ccenö, & vngueötacótemnunt.Sediuftum eft,vtfeltem
de exemplisjquæ inferimus,recipiant (anitatem : ficutinka
oculoomcit lippitudo, ÔCtotû corpus,populatur febris,a»
q uoq; & ferrum paulatim rubigo confumiuita dogmat um
peruëriörum pernitioiacóntagio, animarumnegligenriufro
pulchritudinem violât, & défórmi eos mendaciocum pal-
lore pèrfpndit. Obfecro * Érattes^ vt ignofeatis dplóri raeo,
feelèrattfs doiftrinasin medium proferenti : Licetenim per
Babylôniæfluminatranfierimus.vceâptiUos ibidem cpra-
j moranres ad feftiuitatern Hierufalem pergere fuaderc-
musitairièn müèricordia Dei, ipfi captiuitatem hou lenfi-
mus, pto^jeris venris fcripturarum vela pandctes^Necpb-
i rucrttht hos doiftrinæ hæreticægurgitesintumcfcentcs,nec
; mendaciorura tempeftas terruit, neqï tottentei iniquitatfe
jh medio eorurn pebgo pertraxcrunt,vbi iuxta Pralmiftàm.
canentem, reptitia quorum non eft numerus, & draco, diabolus
com morancur, venenariflimümani mal iin&orum lufibus
patens s. nèc,vt cun&a breüi fermone conciudam,ex omni
parte ventorum flabta confargentia,Écclefiafticam nàuem
fubuertere pocuerunt,& ftudiorum noftrorûjfæuo turbine,
Sap.i,
jSamoii
jb« noli
efle op
scftibnijl
F
t Fond
fidc.n
paulo~
pro ini J
nit,pwf
pofiiü,"
fonèr.
adiicere
jvatbö,
Scicnóa
tmcDÙ(|
Animal
beitttf
m
Sculiiut
dctiniiio-'
; Audit«
quid fc;|
Verbum j
H i f i
furféll>K
•‘o*’*®
t» p>|
irodf?
M
n.m
randutn
In here-'
yefi*'
f;uleeo’
nath raendaciorum finis,in'tërituis eft« lili qui quondam ia-
éiabaut fe fblitudinis amatôres,fâltem paruulam,adoccul-
tanda maledi<fta, füper labia ïüroris fui æjdifiçen't, ccllulam,
non de fâmftis Hierufàlém lapidibus, fed informibùsBabyloBisfexis,
qaæmdolataôcinæqualia,ruiturædomusparie-
tes fulciant. Quanquameffoeminatisauribus&Gentilium
odijs; fe noftri detraiftionecommendenr.carpentes Ectle-
fiafticarh difeiplinam, &patientiàhoftra,quafiqaodarate-
meritatisfomite, abutentes: tamen aliquando taceant &
quiefcant ,& audiant Prophetam dicentem3ProbibeJinguam
tuam dmalo, & labiatua ne loquantur (fefewj.Defidercntque ea
fâpere,quæ digna funr vita lolita’, ia, Sc Ecclefiæ principem
ac magiftrum non contriftent Deum.
Vos autem obfecro, Fratres, vt in commune oremus pro
eis, Sc prophetali voce dicamus,<Q(rif dabit capiti meo aquam,
& ocults mcüfontem lacrymarum ? Et, Plorabo die ac node vulnera-
tosfiliapopuli mei : Dei mifericordiam depreeantes, yt libe-
reteoserrorequo vinifti fiint: & odium quo aduerfumnos
frufttainfâniunr, amore cômmutènt.’ Vnde & nps pbliti
iniuriarum,indulgëtiflimo eos çupimus recipere finu,'£e il-
lbrumfanitatem & eonuërfionémad Deum, propriam fà-
nitatem & gloriam corn pu tam us. Et fi aliter non poflunt
curari niû noftra humilitate, vitro eis fàtisfiiciamus: nihil éis
tulimus , nihilnocuimus.tametfiindignanturôcfæuiunt
contra Ecclefiæ medicamina , quibus vulneratis, fmitas
reddicur. Nos, quæfeimusloquimur,& quæ didicimus,
prædicamus, ôtantes vt qui Ecclefiafticas defpiciunt régulas,
notmam recipiant veritaris, nec propter hominum cô-
fufionem, per quam difficul ter errantescorrigi fblent,per-|
dantvtilitatempoenitentiæ. Et nuncdicimus,&idemfrequenter
ingerimuSj.vagari eos nolumus, nec per aliénas er-d
rare prouincias,(ed ad extorres Sc furibundos cum Prophej
bt-il- ta clamamus,Ôdoquimur.*5«tfe4»iî«» de terra,&reuertimini,Cm
noliteflore, recoràamïni, quiproculeftisà Domino, & Hierufalem
afcenidtfuper cor vefirum. Forfiran hæcàudieuteSjEcclefiafti-
cæ congregationis amor fubeat, & recordentur fraternæ in
jgosor ; coramuneiætitiæ: hymnoram,quibus, cum cæteris,Domi-[
num concinebanc, frigufque odiorum, dileâionis calorel
commutent: & intelligant, nos medicos, noninimicos.inl
dulgentiffimos patres, non hoftilitumentes fuperbia. Ne-I
que enim fierfpoteft,vt quos fâluari volumus,perire cupia-l
mus, & non eis Ecclcfiaifticam virgam, conuerti in bacu-
Ium, fi tamen relinqüentes errdrem,veritatem fequi velintj
Sc omittere temeriratem lafciuicntium puerorum. Sin auj
tem refpüunt eamj& contemnentcsEcclefiafticam difcipii-l
nam , eleuant cornu fuum contra regulaseius,& falutatia
fpernentesconfilia, ptoiiciunt retrorfum,audiant Dothi-
nniii corn minantem, Homo quifecerit in fuperbia, vt non audi-
at facer dotent qui fiat admïniftrandumin nomme pei fui, vel lUdi^i
cem qmcuncj3 f tient in diebus Mit, morieturbomo iüe,& duferes malum
de lfrael,&omnispopulus audiens timebit,& non'tmpie agetvl-
tra. Verum ne oecupari circa vulneratorum, curationê, noftri
immémores fimus,& propria negligamus.ac iuXtâ quod
{cnptameb,Almpradicantes,ipfireprobiinuemamùr,è6rtitnonemus,
Stantes,vt caueant ne dum iaeentibus rhanum ppt-
rigunt, ipfi eorruant, & vt feruantes Èccléfiafticam difcipli-
yaica inam«futurum iudicium reformident. Igitur Dominicum
o pa^ïb Pafcha célébrantes, fan<ftis Saipturarum purificemur elq-
flè cclé-l quiis,& ad trophæa Saluatoris refpiciehtes, Cundla offendi-
cula,quibus vitæ noftr£ curriculum retàrdatur,auferamus è
medio: Auaritiâm,quafi foeneratôfero peffitnura déclinantes,^
vanæglotiæcupiditatem,Vtinfàtiabilera iuguleihusfè-
ram,&fotniçationis blàndum aclubricum Colubrum,fblli-
cita mente vite mu s. Si quandb nobis profperlor rerum aü-
fa fucceflèrit, humilitate & maufuetudine, tutnorem animi
cemperemuî. Siaduerfi vend flauerihc, tfortitudine.prÊf-
fùm & fecentem anhnum fijfciteraustipfiquë, noftri p,eçca-
ti accu fa toi es fimus,'}’ vt feientes,nofmetipfbscorripia.raùS,
& lugimedicatiofie virtutum, libertatem ânimæ,quæ vitiis
oppreflà eft, recuperemus. Quâpropter pofiti iheertami-
ne & fudore ac labore pfæfentium,fijtufara nobis Solenni-:
tatis coeleftisgloriam préparantes, ptiufquam ftemus ante
tribunal Chrifti, præterita peccàta, poehitêfttiieorriganrus,
præfenti fletu redimamiis fu turagaudia, àchfebqueeonfci-
entiæinmorem apiurn, noxios peccatorum fuçps rcpella-
Jiiiudi-
;:prïfu-
Icnies.igi
jntê.&e;
. -Mat,'Ht
liais li*.
jhprfti-
.poflibi: fft eniin
Jctnöi.’f
p Dos
di. ^
P reien.
m l
mus,plena ceris ac m elle al uearia re 1er u a n t e s. C u re m us di-
üeffevitibrumvuloera,.& rapinas diui tum,quibus vd ma-
ximèhoçhominum capiturgeriuSjCrebtis commdnifïohi
bus reprimamus : & fie pbrerimüs;immihentium feittnio- .
ruhîircrçarpere,incipiéntesQhadràgefimâà tticefima die
mehfis Mechir:& hebdomadam fàlutaris Pafchæ , quinta|^.ru3,j0i ■
dieMenfisPharmu hi,finientefqueieiunia, fecundum Eu-,Hebno:^:
angelicas traditiones, vefpcre fàbbati,décima die Pharmur JyaPaidWev
thh& illucefcente ftatimDominica,fefta cclebrcmus vhde- P^üebàô-1
cimà die eiùfaêm Menfis,iuhgentes &feptemf eli quas heb- ogj
domadas faniftæ Pentecoftes: vt cum.ijs qui Trinitatis vnâ jeceoftes’.
côficcnturdiuiniratem.in coélisprædîafecipiâmusinGhri-
ftoléfu Domino noftro , pei: quem & cum qùo,Deo Patri
gloria & imperium, cum fàmftb Spiritu, in iæcula fæculo-
rum,Amen. ; , '
Salutaceinuicem in ofeulo fim6to : Sa'utant vos omncs^feulum-
qui mecum funt fratres. Et hoc neceflàrio feribimusVvcfcia-’ famaum-
tisprofàn<ftis & beatisEpifeopis,quiin dominodbrmietüc, .
ordinatoseflè,in Lemnado,tptoHerone,Nafeam:inEry- imno"
rhro,pro Sabatio, Paulura:In Ûmboes, pro Syluano, Ver- j p
rem.f His ergo fcribite,& ab iis accipite Pacificas, iuxta £c- -j-verfèn.|
clefiafticum morem,literas. > f >1 , Pacificc I
à Nulli enim dubium. Hoc citât Tbeodôritus Cyrenfis.fn Era-'.Z?'
nifte,Dialogo.$.ex Theophylacii Epifopi AUxandrmtfefttuo Tomoi " ,m '
Quo loco proinde, non dubium eft quin pro Thcophilo perperam
legaturTheophih&o’.Infiiper, Effiolam banc /feftiuum T onium
nem'mari,quoddePofchalifeftoiexproprioihftitutoag*ti
Tbeopbili, Alexandrind mbit Epifcopi, ad totiut A Egypti Epifcopoi,
EpiftoUpdfchalüftcunda,D. Hieronymo interprète.
E Hriftumlefum Domihumglori», Fratres chariffimi, Exhorta-
turfum confona voce laudemus,& alacres adorantes, no »ytefti
Prophetæ verba feomplentes, qui dicit: Cantate Domino
hymr.umnouum,quotquoc fi dei perducencis ad régna coelo- j
rum participes fiiuius, fândæ folennitatis fiifcipiamus ad- J
uent« m,&imminentia fefta.torius nobifeum vrbisfeftiui-
tate celebremus:clamànte vno de (apientibus : Vent,comète
in latitiapanent tuum, & b'tbt in corde bono vinum tuum,quoniam
complacuerunt Deo opéra tua. Qui enim bonotum ojperu funt,
: & l»<fte infantiæ derelidlo, foJidioris cibi alimenta fufeipi-
; unt,diuinos feniusaitiusintuêntur,& feturati fpintali cibo;
laudarorem & teftem vitæ fûæ habent Deum : 8c ad iftiuf-1
râodi conuiuaSjEcclcfiaftesloquitur:Oi«nitemporefintvefib- Eç«As>.
ment a tua candidat & oleum décapité tuo non deficiat. V tvirtu- !
tum yeftecircundati,fplendQcera Solisimitemur,& quoti- i
diana leiftione fanitarum Scriptutarum, infundat oleurh j
fenfui fuo,& parer mentis lucernam,quæ iuxta piæceptum ^
E\XAtigeXi)luceatomnibus qui in.domo funt. Igitur çonuiùàs ta-i *
les,& qui fic pàflionisdominicæfèfta concelebrent, æmu-
làntcs,cum San<fto dicamus, Laudabo Dominant in vita mea, pfa.ioy
pft II am Deo meo quamdiu film. Feftinemufquead Angelotum
merropolim,quæ libera eft,& nulla malitiæ forde macula-
tur:in qua nec difiènfionesfunt,necruinæ,&de altero ad
alterum tranfin igratio: orh nique voiüptate calca ta, & com-
prefiisluxuriæflu(ftibus,qui aduerfum nos crejbnusin^
mefeuiit, cb5leftibus,mifeeatnufthpris, vtiamniinc, illuc
mente trans}ati,&ailguftiora videntes loca,fimus quod iu-
turi fiimus. Qua beatitudine ihdigfios fe fecere Iudæi, qui
feripturæ fàndfcæ opibus dereli(ftîs,&'l' paupertàtiintelligé- ^
tiæ ad;quiefcentes,magis vfqué hodieaudiùnt:5'em/>r/' errant
f o ^ ^cnolunt præfente Chrifto dicere, Benedtâus qui vè- jàcq^i^irë-
nit in domine Domini: Præfertim cum, o.mni vocé,-opéra clari- j tes magi-
ora.Deum illum eflè teftentur.&nequaquam âié€ic,bec ili-
cit Dotmnus'Atà ego duo vobis:Per quæ oftendit fe latoi cm 1 e- ; ‘
gum,& Dominum Deum vèrum,& bon eflèvriuhi queni.- Pj*^ l.
117.
libet ProphetarUm.neq; enim diuinitatem eius, quæ nullis
locorùm fpatijs circurâfcribitùr,àdfumptio feruilis form®,
poterat ob fciirare: nec anguftia humani corporis, ineffa bi-
1 em maiefta tis ter minare y irtutem, eiùs quem ôperiim ina-
gnitudo Dei filium comprobat. Nam cum fié mentis rna-
ris clatos gui gites Ôc inftar monrium.intumefeentès, rran-
quillirati fiibirç reddidiflèt^ApoftolOrqtB nauiculadehaur
fragiohberatajl,d6impçriUmpræfentisliorn.ini,aquarum
profunda, fienfiffenpcumquè coliqi^ri.q.bu^yehri^, $Cj.\
o n irif