A
Pfal-sö.
EÇech.ij.
B
Rvm.i1.
c
1. Reg,21*
D
P/i.r d> i*
'Rom. g.
Rom. 12. -
Pf*.9 '&S
2 12 b1, Optatt Ajri
voliliftis: ôc ad infigendum morfum honbtibus alienis,
' denies veftros in làgittas &arma verciftis : linguas acuiftis
in gladio. Impleftis quod de vobis in Pfalmo 56. fcriptum
eft,Fi/ÿ bominum dentes ,eorum arma & fagitta:*&üngua eoru
gladm acutrn: Ergo linguas veftras acuiltis in gladius,quas
mouiftis in raortes*ribn corporum^fed honor um; Iugula-r
ftis non membra,fed no mina; Quid prodeft, quia viuûnt
homines,&occifi funt honores à yobis ? valent quidem
membris.fed erepta portant funera dignitaris.Extendiftis
enim manura, ôc iuper ômne caput mortifera velamina
prætendiftis:vt cum lint(.licut fupra dixi).quatuor genera
eapitum in Eeclefia, Epiieoperum, Presbyterorum, Dia-
conorum,& fidclium: nec vni parcerevoluiftis-: euertiftis
animas hominum .Hüs.adtus veftros dolet D eus,inEze-
chieleProphetacumdieic: Vafacientibus velamcn, hoc eft,
imponentibus-maoutn/wper omnetn atatem ad euertendas a- ;
: BiWitë.Inueniftis.pueroside p.oenitcntia fauciaftis, ne ali qui I
j ordinari potuiflcnt. Agnbfcice vos animas cueitifle.Inue-
niftis fidelesantiquosjfeciftispoenicentcs. Agnolcite vos
! animas euertilïe. Inueniltis Diaco nos, Presbyter os. Epi-
fcopos:feciftis Laicos. Agnofcite vos animas euercilfe.So-
ci us ÔC cornes vefter iamdudum fuerat, cùî nunc manus
infecte conatus es , paritercurreb^tisftaci.tlum peccallc,
cum peccatüm non elfe Gonftet. Iacçbar vc æftupas : h A-
poftolum legifti, tu vide eui ftes, & ilfe cui iacçat; Si fer- j
uus es, Doniinum recognofee, &intellige,quia non tibi j
iacebat,qui tecum paulbantècurrebat. Quidin potettatem
alienam irruis? Quid temerarius Dei tribunal alcen-
dis?Et cum ipfe fis reus,inalterum audes ferre fentétiam ?
Et \cgiB,QatftatDomino ttatfuo : Et qui iacet,Dominofuo iacet.
Potensefi autem Dominas etusfufcitare eum. Tu qui es, qui de
feruo alieno indices ? Oleum Saçcrdoti a Deo collatu m,non .
debuiife vos tangere,à.puero Dei.Dauid difeerc debuiftis,
qui fie per Samuel vngicur, vt Sauli quod iamduduim datum
fuerat,minime tolleretur. Deniijue.Velcum.Deo iu-
bente vel euentu procurante, vna eos (pelunca conclu-
deret,veneratin poteftatem pueri Dauid, Saul qui peçca-
uerat videtur non videns ideo quodamaiorilumine^vt
fieri aflolet)in caligine claufi aëris,alterum iuxta fe videre
non potuit. Innumerabiles antiquum regem fequeban-
turexercitus: fed ipferex in poteftatem venerat alienam.
Occafionemviâoriæ Dauid habebat in manibus : incau-
tum & fecurumaduerfarium, fine laboreppteratiugula-
re: & fine fanguine & côflidu multprum ,poterat bellum
mutarein cædem. Et pueri eius, &occafioiuadeban,t : Ad
vi&.oriam opportumtas horrabatur. Scringere iamcoepe- I
rat ferrum: ire iamcoeperatarmata manus hoftiles in m-
gulôs.Sed obftabat plena diuinorum memoria mandato-
rum : hortantibus le pueris & occafionibus contradicit,
tanquamôc hocdicerct; Sine caufa tue victoriaprouocas,fru-
Jtra meoecajio intriumpbosinuuas. Vo le bam holfcem. vipcere;
fed prius eft diuina praeceptàieruaie. N on, in quit, mutant
manus in vnctum Domini. Reprellic cum gladio manum ; Hç
dum timuit oleum,feruauit innpicum.Ec eu m complciec
pbferuantiam,vindicauir oçciium. Vos nec Deum tune-
tis,necfratresagno!'citis:incordeliuorisaçuiftis nouacu-
las linguae: & diumapraxepta calcantes,milcrprum pro-
peralbs in capita, vt in captiuitatera cæcos & imperitos
populos,iugulatisducibus, traheretis,. Eluntis honores
innocentiumfacerdptum.Vndefiiroriveftrotanrafames
innata eft, vt guttura veftrafepulchrapatentiafeceritis.
Vnicuique fepulchro iufficit vnum fiinus, & clauditur;
gutturiveftrohonorum funera miuiniè iufficiunt, & a d -
huc parent,dum aliquos quæritisdeuorare. V t merito de
vobis didium fitiSepulchrumpatens eflguttureorum. Nam ôç
de malediélionepræfumius,cum Icnptum fit , Bénédicité
& nolitemaledieere. QuiIqifis contra veftram voluntatem
aliquidfeceritdntentatisterrorcsjmaledidia prætcnditis.
Et quia ali qui homines , plus mali mèreri poU'unt, quam
boni : quicquid iudicium Dei autpeccati meritum fece-
rit,amaws veltris inaledictionibus vin,dicatis;merito,quia.
devobisdidum eft. Os eorum malediétione, & atfiantudine
plenum e/?. Gloriaminfiquod vobis maledicentibus, ali qui
hommes mori potuerunr. Certe nonljcetoccidere. An
rdeo vos putatisinnocétes, quia ferrpyfi non eftis î Inno-
, Mueuit. Bptjcopt,
centem fe & venenarius iudicet, fi in folo ferro eft homi-
' cidium. Non libivideatur reus, qui alterum lubduéto ci-
bo necauerir. Innocentem feiudicer, qui Ipirandi prohi-
bita faeukate,futfocauerit viuere cupientem. Nccis mul-
ta funt gênera, fed vnum nomen eft mortis. Maledidlio-
nibus uns eumfiducia, hominem mortuum proteftaris.
Quid in te reft an gladio ferias,an lingua perçu tias ? indu-
bitanter homicida es,fi per te mortuus fijerit qui viuebat:
Quifquis talis ex vobis cû.., fr,uftra fe Chriftianum aut fa-
cerdotem,Dci profitetm, qni leüitatem Dei non curât,
cum (èciptum lit ,Deus morterii non fecit,nec ht at ur.in perditio-
neiujlorum. Credo vos oblimlci non polie, quid per loca
aliqua feçeritis , cum eos qui lègemDeiprædiçabant»id
eft,PrQphetas,velletisocciaereiContra iuilionemDei di-
centis, Et in Propbetas meos manum ne mlferitis . Deuterium,
Parcenium,Donatum,& Qetulicum,Dei Epifcopos, lingua:
gladio 1 ugulaftis, fundetes languinem non corporis,
lcd honoris. Vîxeru nt po(tea h omines, fed à vobis pccifi
lune in honprib. Dei laçerdotes. Multis notum eft ôc pro-,
batunvperfeçut.ionistempore Ëpilcopos aliquos ,’ inertia
àconfellione Deidelapfos thunficalfe, &taménulus eorum
qui euaferuht,aut manum làpfis impofuit, aut vt genua
hgtienr,imperauit. Etfacitis vos hodiepolt vnitatem
quod a nullo faâum eft poft thunhcationem : quia feri-
ptum eft,Ne tetigeritis vnftos meos,neqüe inProphetas meos manum
miferitis. Oleum luum défendit Deus: quia fi pecca-
tum eft hominis, vndtioefttamen diuinitas.. Ne tetigeritis
Çix\<\\ui)vnttosmcos: Ideo,ne dum peccatüm hominis per-
cutitur,& oleum,quod Dei eft,feriatur. Xudiçio luo Deus
feruauitrem fuam,& tamen vos paflimirruiftis in aliéna,
corrumpentes omnium foelicitatem» Nàm quæmaiorin-
felicitas, quam Dei làcerdoçesviuece , neceflèiquo.d ine -
rant? matrpnæ, pueri fimul & virgines d vobis eoadtg, nullo
interueniente peccato', lalua innocentia ôc pudiçitia,
vobisdocentibuspoenitentiamgereredidiçerunt. Nun-
quid minor eft ihfceiicitas? con tri cas fexu vexa ft is states?
V erè de vobis didlum eft, Contritio & inf «licitas invijs eorü,
&viampacts non cognouerunt; Non eft tt/nor Dei ante oculos eoru.
Indixiftis poeniten tiam pie bi b us. Nec enim eft ab aliquo,
fedà vobis exaâa: necæquaiibusfpacijs temporum,
fed egiftis omnia pro perfonjis,alcet anno toco, al ter men--"
fe,alter vi^ rota die imperanubus vobis’poenitenciam gef-
fit. S i vnitati non conlentire(vt yultis)pe.ccatum eft,fi eft
fimilis culpa: quare non eftæqualis pro eo.dem rcatu. pee-,
nitentia ? Dubinin non eft, elle, vqcatum populum credé-
ti um, Ifrael, id eft, qui mente Deum videat, & ramen has
plebescoëgiftis fleélere ôc inclinare ceruices, & ferie ca-
pitum lundta, maftam poeniten tium face re. Has plebes
dolet DeusperEzechielem,dicens,F(«j5/i4fci« ifrael,qua far-
ciunt ceruicalta, vt fupponan.tfukcübito &fiïb manu. Vyqj iub
cubico ÔC fub manibus velfcds,cum luper earum capita velamina
pcenitenciæ tenditis. Quæimpietas veftra ôc furor
oftenlus eft,&fuperbia demônftrataietiamftuititia fuè-
ratreuelanda: fedhancinfextplibrodemohftrahô^
S. O PT A T I E PrlSC OP I M IL E p IT.
contra Patmenianum,
L i b e r T e r t i y s ,
SAtis, vt arbitrer , in fecundo libello deEcçlefiaquæ,
lponla eft Çhrifti,&: de eius dotibus, & de hæïédicate
diximusfeluâcqfïs. Cdfequenfeft,primo fehjlmatiçotum
errores oftendere.Deinde,qu* fuerit,çaulà, vtvtiitasfie-
ret.Xertio,qua: hierit,vt miles miteereturarmatqs.Àb p.-
.pérarijs vnitacis multa quidem aiperè gelta funt,fed ea ad
quid 1 mputatis Lentio,Mapario, yel Tàurinp ? mjputare
.maiôribus veftns : qui ( fiçutin Propheta feriptqm eft)vt
vobisftupelcerenc dentes, ipfi vuas aadascb.mederunt:
Illis primp., qui populum Dei diiufeïunt, & bafilicas fe-
ceruntnort neçdferiàs. Dernde Donâto Carthaginis, qui
prouocauit, vt vnitas prqxi’mocemporefiçritencaretun*
Tertio Donato Bagaienfi, uui inlânam collcgerac muiti^
tudmem,dqua ne Maçarius^ yiolenfiam P.aterejipr 3 ad le,
feadea quç ferebar,tumn.d.4,armati miluîs ppftujau/t au-
___________________ , • . . , xilium.
Liber Tértius.
' f/al ij- &
Tob.6.
Tob.11.
Jßflm. j.
xilium.yeneVunt turic cum pharetris armigeri, repleta ëft j
vnaquæque Éiuitasvôcifetântium: nunciatavnitàtë.fugi- |
ftispmnes.NullidiPliim eft,laegaDétint. Nulli didfcum eft,
incçhdeteftamciftum: Nulli diâurcïeft,autthuspone,zut
Esplicasdirué. Iftæenim res fol eut martyria generare. Rc-
iviih ci a taclt vni tas fola : fuerant hortamenta, vt Deus &
CHriftus, à populo in vnum conuenienteparitèrrogare-
Nùliuseratprimitüs terror. Nemo videràt vii gam :
n ^ io euftodiam i fola ( vt fiïpradiximuS)fuerant horta-
mdnta.Timuiftis'bmnes,fugiftis,trepidaftis : vt pro cfcrto
de vobis di&um fit,quod in Plaimo feriptumeft , Trépida-
ujruntvbinonerattimor. Fugeruntigitur omnes Epifcopi
cum Clericisluis,aliqui funrmortui. Qui fortioresfue-
funt,captilongé relegatiftint. Et tarnenhorum omnium
■ feihil aâutn.cft'cnm vôt’o ho’ftVo : nihil cum confilio,nihil
cum confcienria,nihil cum opere.Sed gefta fünt omnia in
dolore Dei , amare plorantis & in vltioneni aquæquam
contraincerdibtumiterum mouiftis : traducentes ad vos
ftquam antiquæpifcinæ: fed nefeio an cum fllo pifee, qui
Chriftus intélligitur: qui in le&ione Patriarchæ legitur in
Tigride flumine prehenfus, cuius fel.& iecur tulit T obias
ad ciitelam foeininæSarræ, ôc ad illuminarionem Tobiæ
non videritis : Eiùfdem’pifeis vifeeribus Hafinodçus daemon
a Sara puella fugatus eft(quç intélligitur Ecclefia)&
cæcitas à Tobia exclufaeft. Hieeft pifeis,qüi in baptifma-
teperiuuocationeimfontalibtis vndis inferitur,vt quæ a-
qua fuerat,à pifee etiam‘pifcinavocitetur.Guius>pifdsno-
men fecundum appellàtionemgræcam , in vno nomine
perfingulas 1 itéras tutbâ fanbtorum nominnm continct :
•I^T5s,quodcftLatinè: I e s v s C h r is t v S Dèi F u rv s
S a l v a t o r . Hancvospifcinam,quæinomniCatholiea
per totum orbem terrarum,ad viram generis liumani, fa-
lutaribus vndis exuberat: traduxiftis ad Voluntatem veftram
ôc foltiiftis fingulare baptifiria, quo baptifmatc ho-
mines muri fablifuntädtutelam : & féciftisquafialteros
nuiros, nullum nouum aedificium facientes: non potuiftis
eonftruere,nifidirueretis. Et quale poteft efl’e ædificium,
quod dé ruiilâ cbnftruitur 3 Hancic per Efaiam PrOpheta
Deus dolet,cuni dicit filiarri fui generis cftè contritatri: ge-^
nus Dei eft,non habere genus, qui èxfe eft &manet in æ-
ternitate.Similis eft & aqua,quam legimus: in ciiiiis aquae
iniuria,indicat Deus lachrymas Tuas quàs vos féciftistquas
teftatur nulla poflè confolatione ficcari, cum ad vos loquitur,
dicens,Mfffitm mefacite,amarèplorabo.Nemopoterit co-
folari incontritionefiliageneris met. Hoc loco defenditur innocentia
nofttaj,cum Deus cüm dolore iracundiam vobis
indicat fuam: dum & caufes prodit, ôc rationesoftendit.
Denique non ait , in Sion, fed in vna eius valle funt cele-
brata : Non in illo monte Sion, quemin Syria Palçftina à
maris Hierufelem paruus difterminat riuüs, in cuius ver-
tîce,eft non magna planicies,in qua fuerant feptemSyna-
gogæ,vbiIudæorum populus cöuCniens,legem perMoy-
fen dàtam difeeré potumet: vbi nulla lis audita eft, nec ab
aliquo cdebràtum iudicium, nec aliqua eft illic ab vllo
iudice latafententia: quialocus erat dodrinæ,non côtro-
uerfiæ.Poft do<5trinam,fi quid agendum eratlintra muros
Hierufalem agebatur. Indeicriptum eft in Efaia Prophe-
ta,E* Siotiprodict lex,& verbum Domini de Hierufalem.Non ergo
in illo monte^Sion Elaiais afpicit vallem, fed in monte
filn(ft;o,qui eft Eeclefia : qui pèroninem orbem Românu',
caput tulit fub toto coelo.In qüo monte à Deo patrè filius
Dei regem fe conïtituêum elfe gratulatur in Plalmo fecundo
dicens. Qüoniam regem conjlituit mefuper Üioti montent
ftnttumfuum : VritjuefüperEcclefiam, cuiùsrêxÔc (pon-
lus ôc caput eft.Non in illo monte, vbi non illæfiint pôrtç
qtias diligit Deus,fed in monte Ecelefiæ, qiûSiôn fpirita-
liter appellàtur,cuius Ecelefiæ portas imrôeunf iiïhocen-
tes,ittfti,mifericordeSjCohtitlentés,& virgines. Quàs p or-
cas commémorât fpiritus fenëtüs in Pfiilm. Sy^durq dicit j
F undamentaeius ln montib. fariftüi diligit e Dominus portas Sion :
Non illiuS corporal is montis, vbi i.irrimiÜxluiù portæ:
ôepoft vitftbtiài Vefpâfiani lmp. vix ahriquaramreftànc
indiciaruinarum. EftergofpiritalisSlbnEccléfia, ih qjia
àDeopatre rex- conftitutuseftQhriftus: qtiæ eft in toto
orbe terraruifl i In qùo eft vnâÈcclena Catholiea.; Nam
Sion Ecclefiam effè& alio loco lànbliflimus Dauid Pro-
pheta teftatur,dicens: LaudaDeum tuum Sion,qui cônfortauit j
ferasportarumtuaru,benedixitfihis fuis in te. Per lingulas pro-
uinçfas rotiu^ofbis, valfes lingulas irirèlligimus moncis :
ÿc Detim non in toto monte vider Efaias,fed in vna valle,
hoceftin fola Africa. In qùa fola cum fufficerent templa
Dei quæ fuerunr,aliafacere voluerunt principes ve'ftri, in
qua foladeieâi funt mûri vt fièrent mûri : Ôc aqua (andhe
pifeinætranfuerfaeft, & nouitariscontra àntiquitarem à
vobisinftituta eft.Hoc totû Deus in vallem montis Sion,
& interrogat&increpat,dicens: Vt quid hocfafttm eft vobis i i
ideo,quoniamdefcendiftisin tecta fuperuacanea.Vnaquaque ciuitas
repleta eft vociferantium. Vulnerati in te non vulnerati gladio : &
mortut in te, non mortut in bello: in errore funt à minimo vfque ad
maximum.Errantes in montibus omnesprinetpes tui, tn fuga con-
tterfifiintfEt qui captiftnt,grauiter aligati, &fortipres tut longe
fugati funt.Mijfum mefacite,amareplorabo.Nemo mepoteritcon-
folari in contritionsfdugeneris mû. Et afeendent Elamita eu pharetris:
Elamitæ Lattnalinguadicuntur chori caftrorum:&
fecutus eft dicens, Penetralia veftra deferentur ad publicum, &
fecretadomus ifrael nudabuntur. Hoc ih Africa fabfcum eft,&
totum hoc quare fabkum éft, indicauit Deus, dum vobis
imputât dicens : quçnia conuertiiïis âquam antique, pi fine ad
ciuitatem veftrdm,& deieciftismuros Hierufalem, vtfaceretis altérant
munitionem,& conftituiftis aquam inter duos munit tones: &
ad pifeinam antiquam attendere nolmftis,nec ad eum qui ab initio
l crtatùtillam. lam vides, frater Parmeniane, ad vos redun-
dareomnia, à quorum principibus, harüm rèrum omniu
feminataeftcaulà. DeindeadDonatumCarthâginéfem,
cuius veneficio videtur vnitacis nêgocium elfe comnio-
tum. Inquooftendam operàrios eius non pro voluntate
noftra, nec fila thalitia aliquid fecifte, fed prouocar\tibns
arq*,impellentibuscaufis, quas Donatus Carchaginis le-
ûirate fua conftituit, dum magnumfevideiiconrendit.
Quemenim laret piæterte,quia peregrinus es, ôc potue-
ru nr tibi fallà narrari: aut quis negare poteft rem, cui tota
Carthagoprincipalitcr tdiiseft, imperarorem Conftah-
tem,Paulum ôc Macarium primitus non ad faciendarri v - ,
nitarem mifilfe,fedcum eleemo/ÿnis: quib. fubleùara per
Ecclefias fingulas polfic reljiirare, veftiri,pdfcijgaudère
pâupertas ? Qui cum ad Donacumipatrem tuum veniret,
& quare vénérant,indrearenr: ille Iblico furore fiïccenfuSj
in hæc verba'prorupit: jQrtifl eft Imper at on cum Eeclefia ? ôc de
fonte leuitatis fuæ, mulcaïualedi&a effudic: non minus
quâin Gregorium aliquando, ad quemfieferibere mini-
mè du b i tau i t: Gregorijmacula Sénat us, & dedecus prteféttérum,
&Cæteratalia:cui Donato Præfebtus patientiaEpifcopali
refcripfit.Harum epiftolarum exemplària multorum ore
vbique cancantur.Iam tune meditabatur contra prçcepta
Apoftbli Pauli,poteftacibus & regib; iniiiriamfacere, pro
quibus,fi Àpoftolumaudiret, quotidierogaredebuerat.
Sic enim docet B.ApoftolusPaülus, RogatepfoRegibus&
poteftatïbus,quietam & tranquillam vitamcumipftsagamus. No
enimRelpub.eftin Eccleiia,fed Eccleliain Repub. eft, id
eft,inlmperioRomano quod Libamïm appellatChriftus
in CanticisCanticonim.cumdicit, Venijponftmea,venid
Libano, ideft, de Imperio Romano, vbi ôc iàccrdotia funr,
ôc pudiçitia,& virgmicas, quæbarbarisGencibus nô funt :
&îielfent,tuta elfe non pollcnt.Merito Paulus docet, o-
radutîi pro regibus &.poteftatibus: eriamfiraliSeftèt lm-j
peràror quigentiUterviuerec. Quantb quod ChriftianuSi
quanto qUodDeum timens,quanto qüodreligiofus,quâ-
tôquod mifericors, vt iplàrcs probac ? Miferacenim ornament!
domibu$Dei,miferat pauperibus eleemolynâ,
nihil Donaco.Cur ergo inl;iniui:?cur iracuseft ? ciir quod
miftiirn fuerat, rëpudiauit ? Et cùm ilji qui miffi fuerant,
dicerent fe ire per prouincias fingulas, & volentibus acci-
pere,fe dacurosrilledixiyvbiq; lèliferasptæmififlè, ne id
quod allatum fuerat,pauperibusalicubi difpclàretiir. O,
confiileremiferis? O,prouiderefuerat pauperibus? O,
peccatoribus lubuènire? Ciamat Deus dicens, Ego fum qui
fteipauperem & dluitem : Non quia non poruic & pauperi
dire. Scd fi ambobus daret : peccator, qüa libi fuccurre-
retjinuènirenonpoftèt. Deniquefieferiptumeft: Quem-
admodum aqua extinguit ignem, fie eleeniofyna extinguit pcccàtu.
‘m m }
Biblioth.Vet.Pdtr To;«.4.
EccUf.i.