1 anima eius, & omnis qtu fuper atterir multitudo è domo tua, dect- j t i& iudi'ci Ifiaelitanim vno die venerunr,proptefeà quod I detingladio virorum, & hocttbifigmm,quj>dven'tetfuper duosfi- I nonvt fuèrat dignum> luos caftigaflet filios, quid tibi reliostuos
bos Ophni & Phinees, in vno dte morientur ambogladio vi-
jorum. Sihancilleaccepic increparionem pro filiisaDeoi
qualemripsmereremur accipere pro re., Gonftanri ? credo
di&umfuiflet nöbis,plus lionorificaftis Gonftantium,
qudm me, quomodo illi di'&um eft, quod plus honorifi-
cauerit filios, quam Deum. qua inquis, de re ? Quia fi
tuafeeifl’erauspra^épta, Domini inueniebamur fpretrif-
fe , quia Georgius fit, vt fueriqrfiHi Heli, filiuspeftilen-:
ria, quem tu Toco Dei hominis Athanafii collocapdurn
[. Rvg. 2.' per nos Ccnfueras.Deinde cum dicat Deus, Qui me bono-
rificaticrit bónorificabitiir, & quimejpernit, ad mhiltim redige-
tur. S i tuam contra ipfiiis didina mandata-prolatam vo-
cem facrilegam audirenius , honorificaueramus Deum.
An fi te nihil eftè iudicantes illius tantum iacjcis ftatutis
parcre niterenmr 1 Interea tu gaude,' quia fis exhdno^
rans Deum’- Audis enim ipfura dicentem, quod venturi
fint adnihilum omnes eum fpernentes. An negabis te ex-
honorafie Dominü, tollendo iacerdptes è plebibus, quos
ordinauit file ? An negabis te exhonoraflè Dominum,
quahdocohträfancitaipfiuscoegeris iaeerdotes eius damnare
ablentem, inauditum, & quidem faliis criminibus
per re ac tuos petitum ? Non ergo exhonoraftiDeüm,
I accjpitpro, quando taleris Apoftolicam atque Euangelicam tradi-
taoie. i tionem>& idoloIatriara,qaam Arriusasdineauerit m ccr-
J de , Diabolus ftatueris ab hominibus Oultoribus' teneri
De?? ’ en m hac ita fint, iam tuaëricprudentia aftimare,
quid ci'b-i agendura expediär, ytrumne hie corrigens etro-
res-xuos ,.cönfecutus veniam rantorurn Icelerum, inter
Dei inueniri ftatuas domefticos, an redadtus ad nihilum,
ficut prdmiriit fpemenribusle d om in u s incipias in per-
petuunvdafe pceoas^ quas dant hi quorum tenere dele-
gerisitinera,& vt plane videre pollis,qu§te manéantperi-
eula I propteiea quod lis exhonorans diuinitatem, accipe
Samueli etiam q u i dipantur propter Heli filios.- Ec,dixir
I. Reg- 3. Dominus ad Samuel: Ecce ego facto verba mea in Ifrael, & omuis
qui au dier it ea, tinnientvtraiy aures eins in illo die, quo fufeita-
bo fuper Heli omnia qualocutusfum in domo eins, & confummabo
qus.prs.dixi ei, quomam ego vlctfcor in domo eins vfque in sternum
propter iniquitatomfiliorum eius, quam ego feto,quoniam contem-
nentes dominum mala locutifuntfilii eins, & nonmonutt eos neque
öaßigauit, & httncfic iurauitdomui Heli ,ßpropitiabitur iniqui-
tas in domo Heli, in incenfo, aut in facrificiis in fempiternum. Si
h ie Heli füntpromifla propter delidtunvfiliorum, quid
! tibi pröpter faerilpgium tuum ? Si illi haee ina^ernum iilnt
promifla |quid iibi agenti tanta ? Si filios Heli dixit Deus
male locutös de,ié, quanto magis dicat te qui fiufceperis
I Arrii blalphemiam adimpugnäJndamfcilicet fidem,qüam
l>atriarch£e,Prophet$,Apoltoli,& omnes tenqpruntiïiar
tyres ? K-ogamuS te inter ha*c gcrere fadtorum ruorum
pcenitentiam, confiderans l'altem qiue filiis Heli exKono-
R*g- 4. rantibusDeum acciderint. He/i,.inquiticriptura,fènexe-
ratvalde, &filtï eiuseuntesabierant, & er at maligna via eorum
coram doniino| &faäti ntejl tn dtebus illis conuenerunt alienigetmjn
pugnam ad lfrael. Ei infra: Et incUnauïtpugna , & ceci-
' dit virlfradcoramaliemgenis, & vulneratifunt tn acte in campo
D i quatiiór milia hominum, & venit populusincaftra, & dïxerunt
J maioresnatu ifrael,prop ter quid deficerefecit ribs bodie Dominus có-
ramalienigem* Töllamus igitur ar cam Domini Deinoßri ex Selon
, & exeatin medio noßrjim, & über ab it nos de mambus iniligionis
Dei deftrudtori cernis venturum,ifto ih loco pró-
bandum tibi ceniui. Quodenim exDeiveniat volunta-,
të, vt nos eius ierui lubijciamu^vobisperïècutoribus no-
ftris, dixiflê te non pegabis, nifi noftra fides, hoc eft,hæc
q u adicituràLûciferq Arriana, fuiflètcatholica,nunquâ
in pmnes plebes accepiflém poteftatem. Si ita eft, po tuit
& illorum allophylorum, qui arcam ceperantDei quif-
quam’fuiflè melior quàm eft Dei cultqr, vtique ru dicis
fidem tuam'iquam^os nouimushareticam, hqcxibi prç-
ftitiftè. S ed& Màxentius, Néro, Sc- cundri illi perlëcu-
tores dbmüs Deidixerunt Deorum fiiorum potentia fuil-
Te fadlum, vt Ghriftïani fub illorum ditionem veniremus.
Percurre quæacciderint illis, qui arcam ieDei cëpille la-
tabantut, qui virtute Deorum fiiorum vJcifiè re liraelitas
dicëbant. &inueniesvnum tcexillis qui Dei fuerint do-
mum periecuti. Etalienigena abjluleruntarcam Dei exAbene-
zar,&intuierünt illam inAz>otum,&fuftuleruntalienigeriaarcam,
& intulerunt illam in domum Dagon , &collocauerunt illam
ïuxta Dagon,& mans vigtlauerunt A^oti,&intrauertm in dontu
Dagon ,S ‘ vidèrunti& ecce Dagon cecidit in faciemfuam ante arcam
Deiy&fufiuleriint Dagon, &ftdiuerunttn locumfuum,&gra-
uataefimanus Dóminifuper Azotos, & cruciabat illos, &percufft
illos in domibuseorum in Az,otufn,& regiones eius. Ét factum èfi;cu
ante lueetn vigil#ffènt,& Dagon ceciderat in facieriiantedream te-
ftdmentiDomini,& caput Dagon,& ambo vefiigfamanus eius ablata
er ant per partes centum, faainbo articulfmanusillmcfcide-
runt in Urnen. Er infra : Etgrawdtàifi fndnus Domïriï fuper Aza>-
tum,&induxit illis mures, & facia ejlconfufiomortismagna inci-
uitarcy&viderunt viri Az,oti,qiioniamdïxerunt,quoniam
rionfedebitankDómini Dei ifrael nobifcum,quoniam diirdejt mantis
illius fuper nos , ér fuper Dagon deit m nojtrum, & mittunt , &
coMfocant reliquosalïenigenarum adfe, &dicurit, Qmdfactemus
de area Qei Ifrael ? &dixeruntGethei, Tran feat ana Dei Ifrael in
Getb. Etfaéium èJl,poJlquam translata eft area Dei ;faftamanus
Dominiinciuitate, & ejlfaótaturbatiomagna val de, érperctipt
viros ciuitatisamininto vfqueadmaximum,&ebuUiuit illis mures
m fedibus, &feceruntfibt Gethifedespelliceas,&miferunt arcam
Dei in AfcaUnem. Et factum cfi, vt mrav.it aren Dei Ijracl tn Ajca-
lonem, excldmaiièrunt Afcâlonenfesdicentes,vt quid mijijlis arcam
Deilfraelad nos,vtmorti tradat nos,&populum noftrupiï et rriit-
tuntetconuocantregulosalienigenarum,&dixerunt:Remmitear-
cam DeïlfraeU&reducaturin locumfuum,&non mortidabitnosy
& populism nofiruni , quia aéta efi confufiograuü in ciuitate tota,
gr au is valde ,v t intramt area Dei: & cuiviuebant, &nonfurit
mortui, peteufifuntfedibusfuis.&afcendit clamor ciuitatum vf-
queadedum. Vides, Gonftanti,quorhodofinatDeus no-
iter humiliatam videri religionemftuam à vobis alienige-
nis,& ep quidem vfque humiliatam,doneeetiam vos per-^
fècutores yéraereligioniS, videatis non eflè Deum alium
prater Deum^noftfum. Séd vtiterüad Athanâfiiredeam
cau(àm,nunquid non Iciebasicriptunfin legiiorum libro 1
prim o , Et Samuel iudicabat populum ifrael in omnibus fanétifi-
-fdtioritbuSyVt impétandum putares perdominilacerdotes
f uilïè damn and um innocentem ? Legifti Samueliquodin
omni iandrificarioneiudicaric populüDei,& quianolum9
abhacrecedereiufta'viaiudicSdi^erperimurperfeciitio*
néàte. Athocnó nouü,quandoSaul perfecutus fuerit iu-
ftü Samuëléf cureivera dixeritequidé eum perquç fuerit
iq regé vndlus, per quéeum dominusad cantaprouexerat
'micorümnoßrorum, & mißtpopulus ad Selon, & fuflulerunt inde gibriam,periêquebami:Saul dorhini propheiam atque la-
arcamDomini,vbifedebatChérubin CrambofilùHeltcumanaDei j çerdoté,quia nô compos fuerat métis:Saul alioquin quo-
\ibanfOphne&Phinees. Ôcintiz,expugn'auertintillos,Crdefuit vir I modo (bipes pcrlcqueretureü,quc fcirec nci miniûrû, oei
nid eft,
jconfradtu
leftahjue'
[coptulinn
IcxJàpTu. I
\lfrael d confyeäu aliemgenarum,&fugitvnufque tn tabernaculum
IJiium ,&faclaefiplaga mdgna valde, & ceciderunt ex ifrael xxx.
j milia virorum,& and Dei cap ta eß,&ambofilii Heli mortui funt.
& infra'; Cr vir proper ans acceßitad Heli, dixit que ei, egofum qui
vent de cafiriifugiens de ptalio bodie, &dixit Heli, quïfcrmofattus 1
eß filiole, & rejpondit & dixit ,fugit vir ifrael a facie ahenige-
narum&fdäa eßplaga magna in populo, & ambo'filii tui mortui
funt, &drca Dei capta eft. Etfattvm eß cum audiffet, ana Dei capta
eft, cecidit fupiniis de fella ïuxtaportam, & | contribution eß
dorjumeiusi & mortuuseft, quomam fenexerat&grauishomo,
&ipfe iudicabat in ifrael xx.annis. rSi hæc mala Heli fàcerdo-
Tpiritupleniftperfequebatureumjquciügiterpfopterper-
fecutofisignórabatingemuiflcfaluté.Loquiturinliba.re-
gnorfi (criptura dixiftè dominü ad Samuel; Vfquequt'Jluges
tu in Saul: ecce expelloillu,nengnet fuper -ifrael, imple cornu tuum
oteo,& veni, mittam te in domo lejfe vfque in Bethlehem ,'quoniam
vidt mfilfis leffe nhbi in regent. & dixit Samuel: quomodo ibo, nc
audiatSaul,& occidat mei eum quarebat confiimére,quem
isfm muleis memineracmpdis Dei éfièhominem. Homo
Dei veniam perlècutpri polcendo nódefiftit contfapefti-
lentia facfus filius eius auferre animam qu^ric. eoerenihi
vfque.perlëcutor exticit Samuelis Domipi lacerdotis Saul,
'■ ;V vcdixerit
uReg.s.
I F
G
I. Reg- 7.
H
^Proquia
& aliquâ-
do pro eu
i.R e g .if.
I. Reg. 18.
I .Reg.tp.
B
I. Rtg. r8.
\Reg.2z.
17
18
vt dixerit Domino dicentifibix' Venimittamie.& quomodo
ibo, audiet Saul, & occidet me. Confpicis, Conftanti, rece-
dentibus vobis à Deo non vos homines, fed feras, fed be-
luas,atquelatibnesaftimari. autnunquidinhoc,quod
Athanafium initiftê perlequèris, non eris Sauli cômparan-
dùs ? quando fis ir» iugulare cupiens innocentem Athanafium,
poft alienigenas, &renunciaueruntei dicentes,ecce Dauid in defer-
to Gaddi eft, & fumpfit fecumtria milia virorum eleftorum ex 0-
mni Ifrael, & abijt quarere Dauid, & viros eius antefaciem vena-
tionisceruorumf&venitadgregesouium, & quaérant ad viam,
et erat ibifpelunca, (t intromit Saul ad fellam, et Dauid &ptieri e-
ius interimjpeluncafedebant, etdixeruntviri Dauid ad eum, ecce
dies hie quern dixit Dominus, Tibi dabo inimïcutn tuum in manibus
tuis, et facies eiqtuplactta funt ante oculos tuosÿér exfurrexit Da *
uid, et zodempfetpirinaln chlamydis Saul occulté" érfalium eft poft
hac, etpercuftit cor Dauideo qubd dempfiffet-pinnam chlamydis, &
dixit Dauid ad pueros fuos, non mihi continuât à Domino fefecero
hoc verbutn Domino meo, Chrifto-Dommi in ferre manum meam in
eum, quia Chriftus Domini hie eft,& fuafttoauicl virosfuos verbis,
& nonpermifitillis, vt [urgentes occiderent Saul. & furrexit Saul,
et defeendit in viam,, &exiit Dauid poft Saul dicens : Domine Rex,
&refpexit Saulpoftfe, et inclinauitfe Dauidin faciem fuam fuper
ten am, & adorauit eum, et dixit Dauid ad Saul j quare audis ver-
bapopuli dicentmn, ecce Dauid quatit animant tuam, etecce tn hac
‘die vider Unt oculi tui, quomodo tradiditté) Dominus hodiein mam-
bus meis in 21 Jpeleo, et nolui te occidere, étpeperci tibi,&dixi-, Non
iniiciam manum meam in Dominum meum, quoniam Chrtftusdo-
mini eft, qui àccepipinnam chlaMydis tua in manu mèa, et ego ab-
fcidi lactmam chlamydis tua, & non occidi te. Cognofce & vide
hodie quoniam non eft in manu mea malitïà, neque iniuftitia.et non
peuam inteiet tu quarts animam meam accipere: ludicet Dominus
inter me ecte-éf vmdicabit me de te, manusautem mea non eritin
te,ficutdiciturparabol'aantiqua, exiriufuisexietncquitias mantis
au'tem mea non erit in teretro, quern tuperfequeriscanem morjuu,
& retro pulicemvnum, fiat Dominus in iudicem &in vindicem inter
me,et tnter te, videatDomirtus & iudicet indicium meum, et iu-
JHficet me ex manu tua. Talis mos eft Def çulrori bu s, vt to-
tum rcleruent Deo, feientès eftè magnum vnidican ab fco*
Interea fiçurifiiperius dixi, videSaul, vbi compos mentis
1 eft, qua dicat: af vbi impos effieitUr, quomodo fitiens fit
1 Dauid iufti & innocentis latiguinem. et factum eft, inquir,
j cum confurn/fiaffet Dauid verba hac, loqttens ad Saul, dixit Sauf
I vox tua hoc fill Dauid, et exclamauit Saul & plorauit, et dixit ad
j Dauid: tuftus es tu,quàm ego, quoniam tureddïdtfti mihi bona, ego
|> autem tttbuimala ttbi.&renuhtiafti mihi hodiequafeciftimihi bo-
' na,ficut conclufit me Domijius in manibus tuis, etnonoccid fiime,
, etficutinueniatquisamicumfuum, &pumittateum in viambo-
j nam, et Dominus rétribuât tibi bona, pro quibus fecifti mihi hodie.
& nunc ecce egofcioquomam rcgnandojegnabis ,&cotftituecurin
; manu tuaregnum ifrael, et nunc iura tumihiin Domino, ß none-
radicabisfernen meum poft me, et fi non exterminabis nomen de do-
! mopatrismei,&iurauit Dauid Saul. Pöfthacvtiq; debuerat
j iammutariSaul, lèdadhucneciftedefinit perlèqui, nec
j deficitparcere Dauid. Et furrexit,dick feriptura, Saul, et de-.
: fcendit in defer tum opacum et cum eo tria milia virorum electorum
ex.ifrael qiurere Dauid. & infraar mißt Dauidexploratores, et co -
gnouit quoniam venit Saul in Sitelef et [iirrexït Dauid occulte, &
abut in locum vbi dormiebat Saul,& Abnerfilius Nerptmceps militia
quomodo & ille fuefiï intetficére dcfi'dcfans,non
folum Samuelcm, fed &t Dauid. Eos Saul nempe intërfi-
cereminabatur, cum quibus epgnofeebat efle Deum. &
yidir,inquit feriptura, Saul, quomam Dominus ctim Dauid eft,
ér omnislfraeldiligeb.it eum, & nüagisadiecit Saul timere.à facie
Dauid, &loquutuseft Sauladlonathan filium fuum, et ad omnes
1 pueros fuos occidere Dauid. Refponde.Ipaperator impuden-
I tiflime, fihæcgererepoteftDei habensfpiritum:quo Saul
1 coepit hæc gerere tempore ? 'nernpe quo per Samuelmale-
I diélus rëprobatus eft. eodem etenim tempore feriptum
! eft , reçeffifie Dominum ab éo , cum Dauid verb fuiftè.
j Quibus rebus probatur vosefië Arrianos fine fpititu Dei,
qui perfèquimini Athanafium virum plenum fpititu fan-
<5k).&erat,inqiïit, Dauidinorimibusvifsfuisfdpiens,&Dominus
er at cumillô, & omnis ifrael et luda dtligebant Dauid. Igitur
j vcea teàgere poftis cognoicerc circa Athanafium, quæe-
geritSaul circa Dauid, âccipe feriptum , Et lonathan film
Squl dïltgeb'at Dauid valde, etindicauit lonatha Dauiddiceni, Saul
quant occidere te. de infra:&loquutus.eft lonatha adpatrem fuum
dicens; ïJolipeccare, Rex, in feruum tuum Dauid, quomam nonpec-\
\ cauitinte, & facia eius bona funt valde, et pofuit animam fuarn tn
I manibusfuis, & occidit aliemgenam, & fecit Dominus falutem in I
llfrael, & omnis ifraelviderunt &gauififunt. Ef,vtquidpeccasïn
; fauguinem, & occidere vis DauidJinecaufa ? & audtuitSaulvo-
j cemlonatbafiltjfui, & iurauit Saul dicens, viùit Dominus, fi mob"
j tuusfuent Dauid, & i n fra, & adteäum eft bellum fieri, et mualuit
I Dauid, & expttgnauit alienigenas, & per eu fit illos plaga magna,
! &fdgerunt a facie Dauid, &faâus eft tn SaulJpiritus malus, et ipfe
j in domofua dormiebat, & er at in manu eins lancea, et ecce pfallebat
I in m ambus fuis, & quarebat Saul perçu tere lancea Dauid, & per euf-
fit, &declinauit Dauid afacie Saul, & pereuftit lancea in parte-
tetn, & Dauid fugit,& fdluus faillis eft* &faftum ejlin ilia noéte,
& mißt Saul nuncios ad domum Dauid, vtcufto dirent ilium , quo
mane occident ilium, & Dauidfugtt ,& faluusfact us eft, et venit
ad Samuelin Armathen , & renuncuuit ei omnia qua fecit Saul.
& infra, etfaftus eft irat us in lonathan Saul valde, ik. inria, & dixit,
Mitte hac, accipe iuuenem, quomam film mortis eft. & rejpon-
ditlotihthapatrifuo, quart rnomtur, quid fecit} et fuftulit Saul
lanceam in lonathan vt occideret eum. Cui parceret Saul, vera
fibidicenti,quando nec filiopepercerit ? Sicèftis præcer-
euntes Dei mandara,atque veftraftatuentes,denique non
miramur, fi quia diciutt , non poteft damnari abfens, do-
mini perfequaris lacerdotes, quando videamus lie fuifle
DeoramulahtesperfequutumSaul. Loquitur feriprura
dicens, Etdixitrex, mortamorieris Abtmelecb,&tu & omnis do-
nmpatristui. & infra; &dtxitrçx eurforibuSi et fldntibusfibi,.
Adiucite,&occidttefacêrdotes Domini,, quoniam mdnuseorum
cum Dauid eft, quomam cognouerantquod Dauid fugeret, &noii
decooperutrunt aurem meam et no hierun t puerïRegis ingerere ma-
niu fuas aduerfusfacerdotes Domini. Quid dicis æquiflime
Rex,fiilliR.egis;puerinolmftë referuntUr obedneîmpe-
rio Regis, fi illi contepîpfiflcrhonftrantürpræceptaSaul,
ne contra Dei feciflènr mandata/? Nos epifeopos fuerat di-
gnü Domini ealcanrespræcepta, impiété tua facriiegi ho-
micidæîldcireo ergo nosdignarisperlëqui, quianô dorai-,
ni mâdatis tua anreponamus.hæc fecit ci Saul, quæ ita elle
ptobat là ctal ctip t madices,ridixit Saul ad Doeg,cornier te te in
obuiafacerdotibus Domini,& couerfiiseftDoeg Syrus,& ‘7 mortifi-
c an it ipjefacer du tes Domini,& occidit illadte trecetos qutnfeviros^t
omnes portantes ephed & || oben, ciuttatefacerdotum occidit in ore
gladij 'a viro vfyad mulïerem,&ab infante vfiytd nutrtènte.Cimili
nûc modo Ôonatus es,atq; conans eorum laniare corpora,
quos videas præceptorû Dei memorestuo reniii pr^cepto.
Non itaqj miràri poterimus, fi tunos perlëquaris,quando
videamus Saul, quodnonfertram DominiDàuid in ma-
nus tradidërint-eius, non folum treccntos quinq; facer-
dpres jfed & totam per-didiflèiiuitaté. Përiêquebatur Saul
Dauid,cum,in cuius * ditionecumfuerir, lape tarnen^
ei igtrouerit. & fadrum àjck [c\:i^ïtiia., cutiireuerfus effet Saul
eius, & Saul dormiebat in ftragulispraclaris, et plebs erat circa
tum. EfDauiddixitadAmalech Cetheum, eiAbejfafilium Sanas,
fratrem ldab dicens, Qumntroibitmecûm in.caftris ad Saul} et di-
xit Abcßaad Dauid, ego ibo tecum. : et intrauerunt Dauid & Abeffa
ad populum noéte,& ecce Saul dormiebat inftragulispretioßs et lan-
; cea fixa ad caput eiusprsclara, & Abner dormtebat circa eum. Et di-
! xit Abejfa ad Datlid,Cèriclufit Dominus hodie inimicum 'tuü in ma-
tiib. tms:et nunc occidam de lancea femel in ten am figéns,& nonre-
Ipeta illam. Et dixit Dauid adÄbtffa,Non contingesillu, quontaquis
] inuciet manumfua in Chriftum domini,&parus ent} &iixit Dauid,
Viutt dominus,quonianifi^ominuspercufferit illuautnifi hör a
1 illius venerit,et moriatut,vel m pugna de feeder it et appo natur, mihi
autënon fit à domino iniicere manu in Chriftu domtni. et nunc accipe,
lancea,quaeft ad caput illius, & lenteaqus&recedanm nos.et accept
Dauid lancea,et lentem aqua a capite eius,& abierut ipfi, & no
erat qui vider et,neÿjqui fciret,&no erat quivigilaret.omnes.n.dor
miebat, quontatimordominiirrueratin täos.et trafiuit Dauid contra,
et ftetit tn cacumine motis logè.;&erat magnu iter inter eos,et Ae-
precatus eft pauidpopülii,ct Abner,& loquutus eft dices, No rejpedis
Abner} et rejpondit Abner,et dixitt Quis es tu qui vocas me} Quid eft}
& dixit Dauid ad Abner, Vir tu es& quis ficut tu in Ifrael} quare nö
cuftoditDominum tuum Regem, quomam intrauitvnus de populo
dtjperdere dominum tuum Rege.noneft bonum hoc quodfecifti.viutt
L 4 , Dom tÈ
!
.Rtg.^r. .
Reg.24..
G