(Jafar ij V. C .
lprïditusiileA™ftolllS:%«pü»M«i,4 >»il« rigMk, btusin- ^ ftd própotlitur vt pugij & magifterfqtcitudints, & gratia-
* . « Ä^^piALTic*»vn(»r« rnm a A in n k in a rliiei fira rihn s lliiiu s tremntumdedtt. Ntttn igiturinariima ScratfomSexpers e- v ri* .0 tia r r i< iW ö iK ii
ratEcclefiaa Paulo plantata^ & ab Apollo rigata, petïrri-
gationemScinfttionemprajpeptorum? - v' (-c
A. Quare Deus diabolo loburri tradidit,quüm temen ipfc
teftimbnmm illius itiftiti* pèfhibeat * & v e r* àtque ir-
repreliëhfibili viuebdiratione? |>imul da veniam non^o-
hærenn cuii^fuperioribuàiHcerrbgationi.Non enim ten-;
iandi gram hoe facio. -^ k - ' i. j.
B. Nbnïplüm,fèd quaripfins.étant : non tradidit,fed
conceflït: exerceras lobuln iplum ad fbrtitudinem, & ab-
ducensger res ïuteas Garnis expèrterrf'aduérfariuma tèn-
taiiöncnominisiufii: .
A. Redèdixiftivnon ipfum, fed qn*|pfius èraht,traditd
fiiifTe. Qiûdigiturî annon^lè'eracquivermibus'perfo-
diebatiir,&ab eis ct>medcb'atur,& fàniëm teftà ràdebat ?
B. Minime pet corporeaRuineralidebacuranimus : ftee
vermeireet vtrem perfprareftt, inctis repofitum thefau-
tüm adöriri pöferant. Nónenim corpus Iobuserat^ led
Iobus-erat ipfa vis animi ratipnis parrieëps : looi veröj
corpus: corporis,res ali* terreftrescognat*. Nam in ahi-
inarationah mens éft fcienthé rationalis Capax. Quod au-
tém ratiphiseftexpèrsifenfü caret & lutéüm ëft: Nihilo-
minus próptcf^coirimiftipnem eorüm, qii* diucrfi func
generis,& vnionem auimaltumrationalium, merité appellatur
homb. Cöiveëdit igt&r Deus fepfti èxterna, v t ï
innotefcant omnibus interiora rëgisfceptfa, fuis Fulgori-
bus'óbfctirantia purpuram adüpeóhbilem Sc diadema:
Pneerat enim (blus région! Vfitarüm ctifn ifnperip, p'riuf-
quamd vermibusperhjiarètur carnis ipfius dômiciiiùm,
& illuftrarctuf Pfbis per dedaiatam in ipfo patientiam.
Dëüudâhir ergoftrenua viri vfrtùs,qùum cidftimarët'hb-
ftis, eum copiafacültatummirificèdeleólari, àc ilîârum
curà velùt âdfeütafado Cörraptum, i?eo dióluruth cbhui-
tium. Qüdprbpter expofcit ipfius feeultate$, qiiibus poft-
quaöi lpöliafler ipfiirh, & à fcopö ab ërtafièt , coricötit ca -
riflimis liberis vnd cum ipfo ëohuiuium^celebrantibuS
totarri domüm,ac rcpeötè mènfam in lèpülcKrütn tiitmtl-
tuârium commutai.IhfèöEa autemre cum turpitüdine fic
eriaih repulfhi, alias admbüetdroin*ciuicarimàchinas;-
cuius ciueà Cögitatiories eran t,i teru m aduerfus hoftem in
aeiem progrèdiehtes. Nam poftqûàm omnibus fpöliaffèé
hominem iuftum diaboltis 'j ncqu^ftexiffet àd blafphè-
tniàm: (hoc enim erat^tjuèdfiimmb'ftüdio quærebat) ip-
ftunmet dcinceps expofcit, Sc ad Deum ihquit: Mitte ma-
mm ttiàtlti& tange carncsem-, & ojfa cius,devifde min itifaciem
tibi non tam benedifturiisJit^uktttmaleditturus.Glonfidcnè au-
tem viro iufto,qui corda fcrutatùr Deus, & ömnem afFe-
âum mifcticordiæve practextum deponrt, ne pütatetur à
diaboloparcèrangendus iuitus. Simulque fretus pugile
foo,&illiusaduèrlarium vituperans, quafi carhe& tón-
guine inferi€*t illè foret.qui carftis erat eipers, Sc gloriabatur
rtim aiWonîsin aduetfitatibus hiiius vit*.Qüatuorlgitut
mgdoscaftigationis-feimbs. Nam alia quidem^pr,opter |
peccatà:nobis ad«oireÇ.bonem hibekur, Multa enim
ffagella funt pel.catofis.inquit Dauldes* Àliâ'veféfupet-
bian^& faftum deijcit, h oc eft; elatioue m ac tümdrem à-
nimi comprimit.SuperJiis enim Doifiimos réfiftk. Alij^au-
cem la^èntem viftutèm & fortitudînem ôfiendùrvt, vt eâ
fpe6ta tores imitëntur. fJullus cnim attendit lucernam ,'ér po-
nit eamfubter tnodium aut leftum, fedfupercandelabrum -vt lu-
cedi omnibus, qdifuht in dbmdy in quit Domibus. quafi dicat,
Propter nocrhftàrfaciSaccendilobum.&êxcrà c|îiitatem
fupér candelabrum fterCbtèiim pofui, Vt lueeat omhibus
iHôrbeterraÉUm. Alià deniijj eaftigatïoëlt,jlu Ÿ^niuèrfum
àDêo deieri prOpterextreinam nequitiam Î5c improbita-
,tem,cuinihil omninoadmiftumfeit boni : quod Pha-
raônijÔc'Nabbthodbhoforij&Iudséçontigâi vtih fcxitiü
traderentur propterinemendabilemmalitiain. Auertam
eitimabdpfisfaciein^meam , Sc oûendam qdid eum ipfis
futurum fit in nouiifimis,inquit Deus perlingtùan?Mofis;
Verumtamen Nabuchodbnpforem pcrdifdiplinam cau-
tiorem redditû,& ex remulentia fobrmm fadam non re-
îj-cit qui reiedtus ab ipib erat, DetiS : led nu l us illi regnum
reftituit, purpura ëxhilarans ipfiim & diademare.
A. QuotdicsinpatadifoexegicAdamuSî.'Siquidémultii
: qui eius gèftameînoriæ produite, partim quidem tradun t
dies fex,ideoq;(vt aiutît)fexto die venit Seruator. Alij verb
ièx tantü dicunt höras,ideoqj ièxta hora crucifîxusSer-
tiator. Alij quadraginra dies adërunt, quoS ih paradifo ha-
biraüetitjfic in delicijs egerit, vnde propter tranig te ifionc
expul^js fit: quôsaiunt retuliflè Chriftüm & compéfafie,
qüo tempbre per qtiadragintâ dies neque corâeditÿieqtié
bibi r,in delerto à diabolo Velut hotno tentatus.
B. Qjiod quadragihta dierum tempusattinet, id vèro Sc
iple iarti ahteatraaidiiac vidétnr mihi haùdabfimilé vèro
eflè.Nàm hbfc irnitans facerEcclefiæ noftr* cçetus, fomel
per totum ahniambitutni, cum abftinentia lèueriflîma
tam ciborum quàm rerum ieiunat, priftinam paradifi pa-
triam , & dêfidcrabilemillius Viâuift defiderio maxlmo
expëtens,. Nimirum Viciffim cunétis primi pdréhtis noftri
debitis Chriftüs lefiibiecit. Qgum ille di&o non fuëtit
obediens, viciflim hicobedijtvfque ad critcém & morr
tem; Ille tentatusper Êijajn ^ quum illa iarft à tentardre
fuperàtà éll'et , gulîauit de véticis: hic tentatus ièiuiiac,;
compenfans qnaf^gintàexa(£tôs in paradilo dies à primo
parente nöft’ro Adamo , &prôdelicijSad inopiaih
•hos excitans: Ille Deus fieri voléns,fi-üftratus %g fua, et-
iam id mutatus amifitjquod priüîerat.ex^^immortaliinor-
talisfd&usj&exbeatodamnatus i hicproiilbmorwlis
fitjirlanens Deusjratione nàturæ non muratùs, neque fà-
&IJS alius titiöne diuiriitaris. llle ex paradifo in hurip
m no fii m lab or i ofom q u e locum expulfiis eft: hic eius
atque dieebat ; ïèóbore meofaciam, & manu men deftntam\. cauïa deeéelïs aduenièns, illius afiumit vitanï ; pro luee
tttmmsgenmm, &ortefnierrnrumtotumcapidm, éftoltani j inaccefla tênebrofam hanP Sc obfctiram fpeiüncam ha-
veluti dereheta oua. Afcendatn fupraftdeta, ponatn fupntnubes■ ' bitans,viÈeihfellèi5tilium&ratione præditbrum arilma-
folïimmeum,&^ôfifnilûaltipr*iif. Quafi ergo ridens ipfius lium,aïtimalibus ratiphè tarentibüs circiirridatus : loco
arrogantiamDeuS,inquit : Quidp miferdiabole gloria- ; potcftatüm omnium,dquibusgeftabatur,in vlnis fah'Sla:
ris? Ecce vnuseft hic ferübrum meorum,irqubluteus,pbl- ( quidem mulicris,& cbius in ta â apëipetüa^iie' virginitas
uereus, vilis ï natura mbrtalif^ttèhomo, ribn Angelus. . dEet, communis fam'ennobifcumiiaturæparcàtus : prö
Turpe nimirum fuent,cum Angelö fe cértare,qui ne qui- aitigplicis hymnis & eanticis petitus càlumnifà j quafi dse-
demlutofuperioreris. R « , inquit, traiijpfum in. manum : 'robnium hab dfê l^ perdæmôriiôrumprincipemdæmo-
tuam, quafi Viö&um ^proftratum. Vide nUm éxcelfiim | iniaèi)ceretj,;& popuUim ièducferet, cæterbquindpaëris
illius animum fiiperarepo(fis,ex|ugnansipfum,&in cór- | Hebræorum celçbratusi damaritibus : Btmldïm qui venii
pore iacuîistponfigebs. C^üid lecundum haec fitïveluti ia-. j in nomine üomitiï. Pró loco vi^iriis/ rtimirum Euæ, per-
culumvâlidiusinueâu^fep’àlfuseftififeéta refuperbus i pêtuim virginem fanctam matrem ruariirurcitauit: proj
&artbgansifie,qüique ie Deum elTe p u ta b ^ ^ carne Fu?i,illiu s pefena, Huicfalutem pe^propriuiii remum (Sabrielü
■ peratus e ftdi fanguine. Non enrin potfiit oppugnando j mifitFm hacianan^- (ju*illadéliquerai: Pro ligrio tranf-
lagittiiqueferiendodiuinanrcói-porisillius ciuitatem,auc I grftfliónislignuforeigrredho'nisdëimedio terræ • faluta-
aliquem ciüiüm, nempe cbgit^ionum jcapere i ncque j rero crucei^fiiamfixiti Q^iernadmoduminquitille ear^
•quemquUn In omnibus enim m é ïtiihum diiiinorum auétor Dauidés iDmtnfier.qm eftdnte
quç accida nnt êi, non adinifit vi luin pecëatum Iobus la- fuula , fulutem opémus eïlin medio terra. Prö non Ufo qui-
bijs luis aduei fus Dominam Jedlrofte impellente.vt Deo dem naturaliter , led per rranigreifioriem létifero cibo
conuietumfaprer, diberfo fe modo gérebat, dicens : Do- naturam foamdiumam noftr* vniehs,cibus viWificus me-
mtnusdedit^SominusabJltflit, vt Domino placuit, itafaétum eft: I dioiri aerêpendens omnibus Dtopoficuseft , & ab om-
ftt nomen Dojmibenedictim inftcula. Ndn ptoditur igitur» | nibus percipitut^ i pfe fiihifomirïùs-Wrnus mànens.
fßl-lipio
damnatis damnatus eftïua {ponte, tanquam Deus Sc
idem homo. Quemadmpdumigitur fellepaftus aeeto ri-
gatur,eiuscibicai4la,quem Adamus fumplerat, dum homo
indiuina natqra illius débita dépendit : ita mihi vi-
dentur & hi.quadraginra dies pró totidem-diebus repen-'
di.Sed tarnen prosrilprum numero fenarip, &meo qua-
dragenario profe<$am:ifid nosa quibufdam hautboblcu-
ris fonibus de hoc rationnem, cuius fundamentum ëximij
Apoftdli yerbis nititur,teeipere malo,, qupd nimirum 1q-
eiqre tempoos %‘atio in paradifo beate primus ille panum
clle videcur : at quarenus perdit accingentem ac
fruentemjprprfus^oftremofic malum*
A. Peccatum inoDedientiaomnifquevitiofitasnomina-
tur. Ante Adamum autem nullus fib mi num peccauit.
Neque eniqi erat. ^ quodamigitur perpetra.cumprius
erat mortuum, &-reuixit veniente mandato 1 Nam auo-
'rum neceflarium erit lequatut alterum;., aut ftatuere te
peccati naturam quandanVefteaut perpetratum ipfum
fuifie ab aliquo ante Adpmum.
B. A page cum didtione natur* malorum .Peccatum
w tioftervixcrit. Namineius,perlpnad,iuus i^ppftolus mihi vjdetur elle omnis aduerfus virtutern refiftendi co-
apertè clamat : Ego wo viuebamdbfqueUge aliquando. Npn natus & repugnantia. Id autemdico diabolum efte, non
•/•*. fi.irrTm'nnirri/iifrinYf- natura, ied voluntàte ad^ detërius conuerfum. Nam ab
eo quod calumniatur apud Deum Angelorum choros,
conuenienti nomine vpcàtus eft diabolfis quum prius
eilet Angelus princeps. Ex vltramundanis aute'ip lpcis
præci pitatus, reip la Dei fuit inimicus, nondum ad h u e fa-
dto hocalpedtabilimundo, quumquenondumciTethofùjt
vtiqué Paulusante legem , qui fuit omnium 4jfcipu-
lorum legis poilremus. Neque item aliquapd° abfquë
hacefat aut tuit.'sNam & Euangelium prædicans legalia
teftimpnfavbiqueaddueit. Nimirum, in Adami perfona
mériti;coo.qûeritur,di.cens'i%(gfl verb viuebaty/tbfQuiblq'eali-
quando. Manifèftius autem déclarât h*c in.petfona le A
dami proferre, quum ad illuftfanduhi hprum verborum mo/qui poftea ab ipfo fedutäus eft. Poftquàm autem hointelledfeüm,
non amplius inde legem,fed pr*cep|ü.m yo-
cat,quod Adamo datum erat, h*cnempe fubi jciens: Ve-
nienteverv mandat o,{quzü dicat, duio,) peccatum rmixïuego
mortimfum: videlicet per inobedientiam excidendo be‘a-
tavita.De quo iam perfpicuum eft, non moxajque fadlus
eratAdamus, prapceptum datum fuiflè: fed poftaliquod
tempus,quod tarnen minimè definitum haberaus.
{j^uafequuntur, vfquead interrogantisperfonaverba, non Ca-
farijJum,fed Grègorij isyfim,amict, ó* coatanei eius: inferta huic
libro per aliquem,qui fua memoriaconfulere vellet,ér vnoloco duomo
conditus eft, mox Deum apud Adamum calumniari
cccpit, inuidi* crimen ipfi-impingens, Adamoque reli-
ctoa primüm tariquam infirmiorem , Euam aggreditur,
&inquit: Quid eil quod dixitDeus, ne comederitis de omni li-
gnoparadiji? Sünulatas affert qu*ftiones ille peftifer, vt
ex illa difeeret, qualis eafofet arhör , „ .cuius cibum pror
hibuiflet Dominus. Neque enim feiebat, de quanam
atborum, aut cuiusgratia pr*ceptüm datum eilet. Illa
yerbfimplicilfima, & atitehac natura minime vel Vitia- |
taveladulterata, quidnam ille fpedlaret ignorans,>leta- |
lern fibi plagam irifert. Inquit enim: De omnii quidem Gen- ■
rumferiptorum explications habere. Deprehendimus conjimilia f Ugni in paradifo fru ftu comedimus , de ligno autem in medio
dcincepsquoqueoccurrere,vbinosfu is locis,quainfertafintytndica- ; paradifi non comedimus. Turn ille Deum incufans, ait :
bnnus. Sunt autem Iwdefcnpta ad verbum è libro Nyjfeni, qui eft ] XouitDeus,quUquocunque die de eo comederitis, aperientur o-
ithominisopifm.l . " I dii - ^ « « m & nutum,
, ,„1... iito l prohibuifi Hoc modo petfnad« roller*, vt quod
Potto dammiikd Adamo ptæceptum in patadifo di-, vetitûmeratedmedet«. Sc pet illam capit »humVapuinitus,
fpedtabatftuicionemomnisiig.ni, & abftinen-
tiam a lisn o ve tito. H o c illu d eft lignum, quod c om p le - i
dtitur omne b onum,cninomeneft O inne. H o c nimirutn
illudvere bonum eft, de quo Dauides in q u it: O b l l llm in
Do»ii»o.EtSolomofapicntam.quieftDominus,lignum
v ita nomiuat. P to in d e id cm e ftcum b gn p vitaetlluaO-
mne lign um , ad cuius fruitionem D eus e sh o r tatur.. Ex
oppofno ve to difcctnit ab ho c aliud lign um , cuius ftutcio
non eft ptopriebonivcl mail,fed commifta; quaip
ptohlbet quidem piinceps vitae , fuadet v an fetpens.yt
motti aditum patet.. Miftus eft autem per contrariafru-
ausligni vetiti,hac ratione, quod non njlde nobis pro-
pofitum eft malum fecundum ptoptiam naturam apparent.
nam imtafotet raalitia.nullo collotatabono, quod
Imminent deccptum ad concupifcentiam _fut pefticeret.
Nunc autem miftaeft,in fund ohabens ablcondiram perniciem,
in appatente verbpatte fpeciem quandamb^i,
oftentans.Ita pcccata occultum intetitnm inttafe haben-
tiafthcautis aciepta fiunt, ftudiose vfutpata pro b o n e | |
deceptione: & intcc bona multi qu* ienfus cxhiiatant,
tefetunt: propter commumonem nominis turn eius,
quod reuetabonumeft t turn quod bonum efle putacur.
Qtwproptet tanvad malum quam adbonum&Ctacpn-
^ iften L .b o n i&m a lico g u it io n ow n a ta e ft. Neque
jblolute malum dicitut,
queputebonum , e6 qubd.fubtus malum ftp abfeond
tum-Nam quod vetobo.num,eft, fimplex ^ p a a l u m ^
vtrumque diainitatem. Ppftquam igitur fpo-
liauicipfosetiamiisqu*habebant, nimirum iramorta-
licate-, incorruptibilitate Sc beatitiidine : reipfareuiuifeit
hoftis ille Dei &homicida 1 moxque apud Deum hominem
qui tranlgreflus erat accufa.t. Exponit autem Mo-
fewile Dei fpe&ator ,& legislator diuinus, ipfa caluinni*,
diaboli verba, fraudulpntum ilium tragicè deferibensj
'His.enim diabolus aptid ipfum verbis Adamum coram
Deo incufans vtitur. Et comedit lacobus, Sc laturatus
eft,&recalcitrauitdileótus.' Impinguatfis enimefiin quit, ^D(Ut J2
Sc incraffatus eft, dilatants eft, & dereliquit Deum conditorem
fuumt& rcceftit à Deoferuatorefuo. Hoc enim & Iacobi po-,
fteris fecit, quum eos ad faturitatem carnis & vinolentia
flexifleti ac deinde ad idololatriam prscipitalfet, de quibus
Moles,quum armaflet Leuitas, viginti tria millia la-
cobidarum vnpdie in deferco graminis inftar demefluir.
Nihilominus humani generis amator Deus,erga eum qui
accufatuserat, hàùdqu.aquam mutatus, ad nosvenit vc
hoftem caperetin eius forma, qui deceptus erat, verè natus.
Atque ne hofti occafiouem darec dicendi, Mortales,
oppugnans à Deo fuperatus fum: ipfo mortalis fit,manens
Deus, & veriitvt pro mortalibushominibus pugnet. Id
quod iam ante quingentos annoS pçædtxerat vates ille di-
uinörumque carminum auótor Dauides : BenediSus enim,
inquit, qui venitin nomine Ddmini: Quifnam'eft i|le, vates
diuine? Dominepeu$t&apparuit nobis, kt cuiusgratia Deus
mortalis it,trii Dauides I Ad deftruendum, inquit,inimkm
& exactor cm diabolum. Criminaturenimapud Dèum o-
S m S S aPud alio.s iUum • & vicionein fuggerit.
tlcntiamdeptehenditu p oll(itato tnanifefti malo, [ Idqubd&etgalobum.&etgaDSum vttinque mal.tiosc
uum peccati ftu^um , n !' facit. Ad Deum .quidem. dicens , ;N«i» j rM » / . t ,H
licutanatutahabeb ’ mpetqJiandam fpeciem Djam!
deceptusr.onfuiflct.Uaqp q p ^ ^ & Apeténtem
S î n ï w a h ï e b a c ; Aliàs pninihomo eutdeuBmalo ' facit. Ad Deunvguide^ d ian s ,
deceptüsnonfuiflèt. Icaque qu^m j
id quod apparebat Tplendide eixot
vdlt, inquit Mofes, fit matftfafla, ftc eft ! u rm dm. Eciterum ad Deum pet v.tÿconfottcm.: Qmm-
Qnum v e tbm an dw a t^ fl noffii„atu.n , quod » dmptrfemabU.fub iio
» ____mminum, &morw,vtUlxrm*mdl«,qMtedctmm. Hanoi
H ^ 1“ “ n ° ^ : f e ” fcitfeulbn,,bp- igitur inimicum & exacfqtem tollens Dorn,nus j p !
diuinita-'