Vitfor\-sint io chenus
A hominis tradetur Quandocunque Chçiftus Dominus,
Chriftus : de fua morte ,& Grace verba facie, ftatiramiraculumali-
Domiuus qUocj adiungit. Ec quidem ante, 5 c poft traditam doârijj|
jjjjjS nam,nonrarohocfacit,proutmuluspaflimlocis obferua-
& cruce ; re id licer. Et iode, feribit Marhxus,car/>if lefts oßendere dtfcipu^
rairacula lis fuis quia oporterct turn ire Hterofolj/mam, & mult a pati&c.
pletunque Tuncinquam,quando Apoftoli ilium Chriftum, &Dci
~AA” 1 Filium effe confefli fiinc.
addit.
Cap.
Apoftoli
t Cbri-
- ftu dicere
nolle intel.
gebam
cemere nó
ntctroga-
Cap.9.
Rurfumquandoadrairabilèm vultusfiii fplendorem di-
fcipulis in monte oftendit, deque fingulari illius gloria &
maieftate vterque Propheta prolixe differait ,fuæ iterum
perpeflionis& mortis mentionem intulit. Etenim vt pri-
mum transfigutationis hiftoriam Euangelifta abfoluerat,
ftatimfubiiinxici Etccepitdocere eos, quoniam oporteret Ftlium
hominismultapdti.Ta.ndem pofteaquam hoc loco obftina-
tum dæmonem* quern difeipuli eiicere non valebant, ex-
pulerar, ilico , q u i hie modo citata funt, fubnedtit. Facie-
bat hoc autem, qüö miraculorum magnitudine moeftidæ,
quara de more illiiis conceperant, magnitudincm nonni-
hil diminueret, & mitigaret.
Et timebont interrogate eum. Chriftum Dominum iftiuf-
modi de fua morte & refurredtione prædicantcaudientes,
quorfum ea prædicatione tendat,no interrogantdhie quod
niroia animi triftida preflino poffent, hue etiam, quod me-
tuimpediti.nonauderent. Sæpè enim, cum nolle ipfurn
diferds verbis aliquid exponcre animaduertunt, filent ora-
nino. Quin Lucas quoque de hac reita feribit: At illi ignora-
bant verbumißud,& erat velatum ante cos, vt non fentirent tlludi
& ti web ant ilium interrogate de hoc verbo.
Et venerunt Capbarnaum,Qut cum domi effet, interrogabat eos,
Quid in via traäabatis} Chrifto Domino de Cruce 8c morte
fua verba ad difcipulos fuos faciente,cog:tatio,vt Lucas nar
rat, intrauit in eos, quis eorum maior viderewr. V r autem
Marcus habet,in via ea de re inter fe difeeptauerant. Domi- j
nus ergo, vt Marcus & Lucas exponunt, occafionc ex propria
illorum cogicatione & dilçeptatione fumpta, quid per
viam inter fe contuli$ènt,intcrrogat. Matthæus autem,
quod is narradonem ab exordio non aufpicetur, notitiam,
quam Seruator de illorum cogitadsdidfcifquehabebat, recket:
Fiducie autem quæftionem, quam ipfimet difeipuli
Chnfto propofucre, doärinamq; inde enatam :Siquidem
de primatuad hune modum qnafiuiflèferibit:
India boraaccefferunt dtfcipult ad lefum , dicentes: Quis putas
maior efi in regno coelorum ? Nam cum certo illis periuafum e ffet,
omnia tarn ea videlicet, qux cogitarant, quam ea rur-
fura, quæ ieorlum inter fe difleraerant, Domino manifefta
efiè, de cogitatisæquè,acde dilputatis fententiam illius ex-
quirunt. Apoftoli proinde, bon urn fortaffis, 8c licitum hoc
eflè rati, primarum adeoque honoris prærogatiuam am-
biunt. Nam, vt quilque maior & illuftrior e ft, ita maio-
rum quoque honorum cupidus eft. Sed quid ad hæc vota
Dominus?
Si quis vult prunus effe.Vos,in quit, quis vçftrum maior fu-
turus fit,inter vos diieeptatis, deque primaru litem feritis.
Ego autem dico vobis,qui omnium humillimus non fuerit,
atque ita omnium infimum fe non iudicauerit, eum ne coe-
li quidem ingreflu dignatum iri.nedum prima turn in regno
meoobtenturum. Deinde verb exemplo ad rem admo-
dum opportunovfus,innoxium puerulum in medium ad-
ducit,eundemqueob oculos illis conftituit: quo nimirum
illius candore 8c innocen tia admoniti, inftar puerorum hu-
miles8c candidi, neenon ab omnifuco & faftu ftudeancef
fe alieni. Etenim pueri ab inuidia,omnique fuperbia,& va-
' na gloria funt vacui, & ab omni nihilominus prima tus am-
1 bitioneproculpofiti. At verb animi candore, 8c fimplici-
Pueri <- n-l tare,quæ virtutum omnium fundaihentum, 8c quafi prin-
dore&fim! ceps eft, ad mum omnes excellenter funt ornati. &
plicitate Quifquis vnum ex buiufmodi puer is receperit in nomine meo &c.
Non foi.um,air, fi vos ita comparati fueri tis, magnam mer-
cedem reféretis, verurn etiam ft alios, ea mente prxditos,
meicaufe in honore habueritis,eo,qüoillos, honore 8c loco,
vos quoque habebo,hoc eft,ccelefte regnum æque vo-
bis,atque dlispræftabo: viqueadeocandorjanimiquefim-
•ftac atqoê^..plicitas, & humilitas me obleäant. Neque tarnen fimplici-
animt au- ter,&inomnibuspuerösnoS vult eflè: fed tantum fccun-
E
dum innoceniiam 8c animi fubmifllonem, aliaque, qu. H |
cum hisaffinitatem habent,notum eft enim illud Apoftoli:’ Jmilitas
fdor&d
Nolitepueri efftci fenfibus, fed malitiaparuuli efiote:fenfibus autem j pi iCitaS|
perfeäi eßote. . \
Vt qoi(q;
nagnus 1
amagno-
rübonorû
cupiduscft
Quoquif
que in 1er
ns migis
D
(cfie hum I
liaueri(,eo
fublimiorc
locum tor.
tieiut in
coelis.
Pueri ab
inuidia&
faftu alic-
Nihil
Deftoble-
Cap. 4
Qaichti.
ÛÜ recipii,
parrcmil.
recipii
Cluiftu fc
lo corpon
ftquebafuægrat
Qui ergo eiufinodi paruulos, propter Chriftum recipit,
neque aliud hic, quam Chriftum (pe<5fcauerit, is Chriftum p H
ipfum recipit. Quemadmodum idem rurfiim Apoftolus ii.corl
ad Galatas feribens, teftatur. Statt, ait, Angelum Dei accepiflis
meffeut Chriftum lefum.Vet Chriftum autem ipfe etiamPatcr
holpitio fufdpitur. Quicunque, ait Dominus, me receperit, re-
cepit eum,qui mißt me. Is proinde maior exiftir,qui ita fe gerit,
vti,qui Filium Sc Patrern fiifeipiat,idoneus habeatur.
Magißer, vidimus quendam in nomine tuo eijcientem dsmonia
Sec.Non inuidia, non praua aliqua asmulatione percitus, ^
tonitrui filius hxc aie bat, verum omnes, qui Chriftino-
meninuocabant,Chriftumitidemfequi vnaq; cum Chriftum
difeipulis æratem agere debere perfuafum habebat.
Cuiufmodi autem erac is, de quo Ioannes hæc dicit rBreui-
cerreipondere hie licet, multos in Chriftum alioquin non
credentes,apudIudæosextitiflè,quiiftiufinodigratias, &
præroga tiuas acceperant. Qualis era t is, de quo hoc lo co 1 piures J
ferrao eft .: hiç enim dæmonia eijciebat, neque tamen raculorac!
aim Chrifto viutbat. Talis quoque erat Iudas Ifcari- j dono omJ
othes , nam etfî illc nequam e flè t, (bloque corpore
Chriftum fequeretur , miraculorum tamen gratia orna-
tuserar.
Quin in Veteri Teftamento comperti fiint quoque,indi-
gni a lioqui, qui ad aliorum vtilitatem , eiufinodi gratia
pollerent.Quia ergo non omnes xque apti ad omnia crant,
neque parium virtutum , eiufdemque animi omnes ,
vcruui alij vitas integritate , alij excellentis fidei dono
præftabaut, prop te tea illos quidem,vt magnum fidei ftudi-
um oftendant, hortatur: hos verb, vt, propter illuftrem fidei
graciam, ad integriorem vitæ rationem con tendant, ad-
monct. In fumma Chriftus Dominus neminem ab fe re-
peliebat, verum omnes ad gratias fiiæ communionem dementer
inuitabat.
Noht e prohiber e eum. Ne prohibeatis eum, inquit Salua-
tor, velhacratione ad virtuturp incrementum, animique
perfedionem contendere. Nemo enim ex illis qui virtutes
Sc fignainnominemeoeduntmalède meloqui facile potent,
Adda hoc ob eos fbrtafiis,qui poftea in profanas hç
refes prolapfi funt. Ex quorum numéro erat SimonMagus,
Menander item,Sc Cerinthus, plurelqueilliusfàrinæalij.
Fierinihilominus poteft, ne hofee quidemverainChrifti
nomine miracula patraflè,fed quibufdam tantum prçftigiis
8c impofturis moitalium mentibus illufifle. Quamuis ergo
illi nos non fequantur, ait Chtiftus,neque illorum Opera ex
viuafide oriantur, at tamen non facile aliquid mali aduer-
fumnosdi€tuii,auc molkurifiinr,quippequi devirtutibus
quasin nomine meo faciunt, gloriari, fefeque iadare foli-
tifint.
Qui enim non efiaduerfus nos , pro nobis efi* Iftasc illis non
funt aduerla , quæ alibi dicir , nempe : jQui non efi me-
cum,contra meeft. Illud namque de dæmombus didum
eft, hi enim omnes omnino homines, à Deo auertere, to-
tumque eiuidem caecum feducerc, & diflipare toca vi ni-
tuntun
Quifquis potum dederiivobii , calicem aqua frigidaiti nomine
meo Sec. Non çps tantum, qui me inuocanr-, virratefquein
nomine meo patrant j ait Daminus, corhplcdor, ideoque
tales prohiberi nolo,vei um illorum quoque ftudiura lau-
do, qui vos recipiunt, aliifque quæ largiantur, deftituti, calicem
tantum aqUçfrigidçinnominemeoporrigunt.hlam
hocipfum quoque ex quodam hberali, Sc ingenuo animo
proficifcitur. Addit hoc autem ptopter eos,qui,ne alijs benigne
iàciant,rerUminqpiarh calidè obtendunt.Nequis ergo
paupertatem prætexat j illos etiam, qui aquas düntaxat
ir gidæ poculumobtulcrintrvbi aliud j quod ofFerri poffit,
ad mànumUon fuerit,fua merccde haud fruftracum iri pro-
. ptittir,Interim per hçc tenuia, ad opera excellemiora,ma-
gifq; perfeda omdes exhortatur.
Et qutfquitfcandalizauertt vnum, ex bispufillis8cc. Quoora-
tionem reddat efticaciorem,magifque acceptam, non tan-
tumper præmia, quæ pollicetur,exacuit iliam Dominus,
exclu
debar, fed
G
omnes hut
cleinentu
inuitabat.
No poteft
idé Cbrittumexa*
nimoiuuo
çare,& ou
ièdeillo
fentireiiut
)oqui
retici p»
Äigias &
impoftu*
raspro«'
ns niiija
H
(is pfetuntj
(jue obtd
dunt.
Lut.ii- J
Dsemonfl
toca vi bo. I
mines a I
Dcoauctj
cere con-
tenduotpci
caiitj
aquz
d*Do»H
nusad"*]
luinllridij
urii eifei* «
reftioi*0]
penn»
I Quid fcâ-
” Juli notni-
ne defigtic
1 Cur Do-
minus exeinpIiSià
rebus qua
[ liiblciilu
caduntpe-
f citis non-
nunquaxn
I viacur.
B
Quidi-
canturpu-
ifilli “
>elio.
AdCaptfiX. Euanqeltj Marei.
Eu-
■ ang<
I Per mem-
I bra corpo*
is (canda-
I lizantia
I qui défi -
I goentur.
I Nibilçquè
I Doxtöatq-,
I prauorum
I bominum
I cófuetudo.
c
■Quid ver.
§misnomi
c lignifi
JVnufqui-
Pbec Icelcliatusapud
■Irtferos fui
Bp (lus ac-
Itufatorefl
■Que de
Hrtipiorum
Vernie dl
Künturjad jciifiig
»l'c truster
gineqaaQt
duidde-
Tef itiej-
P'Hguibilc
|igncm.
verumetiam per fiipplicia, quas interminatur. Vt ante
igitur coelerte regrtum illis promiferat, qui propter fe Àpo-
ftulos in honore haberenc, ita iis nuncvlcimumfupplici-
ura denunciac, qui probris 8c maledidis illos ônerann Illud
enim feandaii» hoceft,otFenfîonis, vel fiipplantationis
vocabulo hoc loco denotatur.
Neque verb fupplicium illud ex fe, Vel ipfà tei natura definie,
fed ex rebus cerribilibus, quæ apud nos in vfù pofitæ
fiinï: quo hac nimirum racione illius magnitudincm effica-
cius exprimât, ciariufque ob oculos ponat. Cumenim Do-
minus quempiamactius perftringete,vel altius aliquidpe-
«ftonbus vulumprimere.cxemplaplerunque ab iis petita,
quæ iubfenfiimcadunr, in medium adducic. Cum hocer-
golocograuiflî nas illas poenasdatutos oftendere inftituif-
fet, qui paruulos offendunc, demerfionem, fàxum que mo
lareinexemplumproponic. Non dicit aucem.mola afina-
riaad collum illius fufpendetuti verum fatius fore, fupplicium
illud hic fubire, quam tormenta perferre, quæ in alte-
ro feculo in cales confti t u ta fun t.Sub 1 ndicat per hæc autem,
cruciatus multis partibus maiores illic, quam hicin impro-
bos 8c feeleratos homines defæuire.
QuifcandahzAuerit vnum ex bispufiüis.
Pufilli imprimis dicuntur, qui in ilium credunt: Tum
illirurfum* qui nomen illius inuocant, efto, eum non fequantur;
Tum illi tandem, qui aliud nihil valentes,aquæ
tantum frigidæ poculum,propter nomen illius offerunt.E-
iufmodi ergo nemo feandalizare, nemo offendere,nemo
fupplantarc audeat.
Et fifcandalizautrit te manus tua &c.
Non de corporismembris hæctradir,abfic ,feddeami-
cis:Siquidemho$neceflàriorum membrorum loco habe-
mus. Nihilenimæque exitiale,nihil æquènoxium eft , atque
prauotumhominum confuecudo. Namquicquid vis,
aut necefficas poteft, hôc ipfiim quoq*, valer amici tia, & fa-
miliatitas, idque tarn in rebus turpibus, 8c flagitiofis,quam
in honeftis 8c (àlutaribus- Eapropter Dominus magna cum
feueritace, illos omnes abFcindcre,miflofq;facere iubet qui
animos noflroslaidere, peftemque ahquam fpiritalem e if
dem afFncare nati funt.Porrb^utem vtgrauiaillis interminatur,
qui feandalum ofFerunc: ita eos,qui ex aliorum con-
FortiofacileofFendi,autlædi poterant,grauiter admonet,
vt ftudiofeeos omnes deuitenc, diligenterque obferuent,
qui feand-da feminare fbliti fiint,etiamfi eiufinodi fine fà-
milianfliini,fummaqueneceflitudineconiundli. Nametfi
talium abfeif&o, membrorum truncarionem æmuletur, at-
tamen fatius efthanc poenam tolerare, quam propofitam
perditionem adiré.
| Vbi vermis eorum non moritur &c. Adfert in rei huius aigüa
mentiimEfaiæ Prophetæ oraculum, quo impiorum ver-
mem, nunquam intermoriturumprædicatur. Omniènim
fupplicio grauius eftjimmortalem ilium vermem perpecuo,
citravllum prorfusintermi(Honem,auidevorantem,dire-
que corrodertrem circumfcrre. DefignatUr autem hoc ver-
rnis dominé, impura feeleracaque confciencia: Siquidem v-
nahæcanimampeccatricem, nulliufque boni fibi confei-
am, inutilis pcéniten tiæ aculeis inftarcdacis vermis, conti-
nuopungit&rodic.
Vnufquilibec ergo feeleratorurri, fui ipfîus accufàtor eritj
Etenim dum ea fecum perpendet animoq;iugiter reuoluer,
quæinmortalihacvitaimpiûbège(fit,vel inuitus fe réuni
confireFicompelletur,propriæ nimirum confcien ti ç ftimuj
lisaâus,eiufdemqÿ contra fe teftimonio apeitèconuiélus.
Ad huneitaque fenfum peccatorum vermis immortalisdn
citur:nequeenim,quædévermihicdifputantur4 ad fenfi-»
lém aliquam vermem, qui impiorum corda apud infèros
rodât, trainsfcreæda funt*
Et ignis eorum nortextinguituti Vt ignis, qui peccatores in-
ccndit,alibiæternus, ita hoc loco inextinguibilis appclla-
tur< Suiic aütenrt qui périneXtinâum hudcignem,pollutæ
improbæque confeientiæiudicium, & æftimacionem defi-
gnatàm putent.Quandoquidem iudicium illud,pef&pro-
ptérimmortaldm vermem, inftar æftUantis in imphs vfq;
gtaflàtut, fla m mæque more vifeera illorum perpétUo depa-
latur. *
Omniscnim ignisfaiieturl éromnit viitimafiùe condietur. Co-
Biblioth.Ve t. Patr. Tow.4^
U7
gnatüm eft huic ilfüd Paulinum i Vmfcuïufqut opus quale
aicillej igtïùprobabit. Eft auteiti præfehs hic locus, ex illo Le-
üititi pc ritus: Qukquid obtulerisfatrificij, faïe condtes. furfum.1 C*p.i.
InoiHmoblàtioheofferè'sfaL Ôbfèruamüs autem ptócéptünl
hocfecundummyftidirtt fenfum j legeftiqué fpititüs,fi o-
mnidonofacrificijnoftri, quodplutimum per ofationciii
exhibetur,alidd donum, qtiod in vfum proxiitii cedar,hot
eft,eleemofynamadiunxerimùs,quo hacniminlm ratiohei |
gratiâmin confpcâuDorainiinüeniamus.Dicitnurrürfutn !Quô fèhfii
fàcrificij noftri munera (aie condirejfiiuxtadiuihârü hteta- °mn's
rampræfcriptü,Deoilialitaüërimüs&obtulerimus:vnmf- u '®?.H
cuiufq; proinde opüsj hic quidem faié,ibi verb igné falitur.
Quod u veto fâaificium noftrû hic quoq; igriecondietidû '
eft i diuinoillo coéleftique igné, qüeni Doiöimis irt tér-
rammitterévéherat, condiatur: ita vtiuxta Pauli doâri-
nam,fpiritdpofthacfcrutütesfimus.H<if>rtemwi»/à/,^<*- ,
etm hqbeteinter vos. Ecquidnam, inquit Bafilius,cftlàl quod
Dominus hoc loco vnunlquèmliber habere prædpit j di- I
cens: Habett in Vobis fai, &pacemhabete inter nos ? Ecquid rur- in afeet.
fum Apoftoliis vült,dum aittSermo vefterfemperin gratia fa- I F
le fit conditus ? Plana horum fenrentia ex ijs collige nda & fta- Uarc- Û
tuendaeft,quæhfi'ce vrrobiqueadiunguntur. Dominiita-
que verbisdocemur, ne quarhvnquam mutuæ âucrftonis,
auediflidi) maceriam fubminiftremus, verum vti fpiritus v-
ti fpiricusvnicatem, in vinculo pacis perpetuö indiuulfam
conferuarc ftudeamus. Per Apoftoli autem verba,vnüfqui- 'fioBe.
liber noftrumdiâi illius admonetur : Num quis panem L manducare poteft abfque fale? Num quis fapor in verbis
inanibus ineflè poteft? Admônemür per hæc, inquam^ vti hofterfé.
orationem noftram ad fidei ædificadonèm, hôc eft,ed mô- cudum À
do&rationeinftituamus,vt gratiamapud eos,quiaudiunt, Pofto,um'|
concilier, interque loq-iendura, tempus opportunum, or- S dcb? t
dineroque compofitum, & ad fidem audicoribus facicii- tm* ' *
dam idoneum,obferuemus.
C A P . X.
ET inde exurgens venit infinesludaa. Cum Dominus ob îu-
dæorum inuidiam, principumque terræ âbalienatio-
nem,Iudæam antea fçpius deferuiflèt,nunc denuo illahi re-
petit: Siquidem au c is ,& pcrpeflionistémpiisiam aduen-
tabat: Interim non afeenditHiérofôlymam, fed intra régi-
onis terminos fefe continet. Venienti autem furfum ôccùf-
runtrarbæ, quas ille töore fuo irerum inftituit, neenon a
morbis, vt Matthæus habet, quibus tenebantur, libfcros af-
feric. Contulitautem illisgeminani fàiiitâtem, corporis V-
namjanimæ alteram: Hanc quidem per dodrinamj illaftl r 1?-1*“*
verb per diuirtam virtatert.Cætèrum corporalium ihfirmi-
tatum profiigatiojnon iis modo, qui (ânabantur,in diüihæ lilorbo lu
cogitation is matefiam cedebat, fed aliis quoque. A t non ita jdæôs fà-
PharifæiS illi enim pér hoc ipfum magis inccndebantur, ? hti*
mùltoqué efFeratiores . ... . „t efficiebantun . jrla1 ^aliuraSccuc-
Et accèdent es P bmjsumterrogabant eum : S i Itcet vtro rxo rem !débaiitin
d imitttte ? ÔcæcitatemiÔamenriâro! homines infaniïlli os falüié,aliis
per quiftiunculas, nefcio quasfeobftrüerepôlfe arbitrâns iti m0rte-
tur, cuiusinuiâam virtutem 8c fàpienciam toties iam an-
teexpertifuerant: vt cum iftulta de Sabbad obfetuatione ^ f f _
cum illo difeeptanres* inter cirera aiebant, blafphemat. leni inüi^
Rur fum cum impurd impuden tique ore dæmônium habé- Chriffi
reéru&abaht) Tandem cum difcipùlis illius, quod Sab- virtuwm&
batoiter per fata facien tes, ipicas vellercnt, illodfque maA
nibus cibum éaperént, iniultabarit» Cum, inquam ^ hifee aohüc Kn'
ldcis,& alibi fiequentet,os illorum femperobftruxiflètjâd- tcrrogaiidi
hue tamed quætirandi 4 & céntandi finem non fàdebanr, finetn non
vfque adeo fæuum, 8c indomitum malum eft nlalida & in- faciünr;
uidia. Szuuôi. .
Interrogabant eum,fi licet vtro vxorem dimittere. Ècquid ad
hæc Dominus ? Neque fempertacer, ne machinatidnumi uidia.
& confiiiorUm illorum ignanls videatur, neque feriiper CluiftuS
rurfum eos réptehendit,quo pér hoc omnia mid patiend* |a<^ mcc“ °
què animo perferénda efle nos doceat; InterrôgàraS ergo* f^Dcr^'
vxoremne dimittere fàs effet, non ftatim id fas non eflè re- l^bSc*"
fpondet: netUmulcus, aucconturbationis cuiufpiam caU- jncq; (cm-
fam oflerar, verum prudendintetrogationede legis decre- lPerucct&
to, illord m fentftwm ptimo explorât,quo pet anricipado- lcut
_____ D d $ ncm '
m t i
I a n