fapiontia
conciliât«
Chriftus
Dominus
Moy (îlegé
ne m hoc illi refpondere compellantur, quod ipium alioqui
telponderc opportuillet. ‘ _
Quia vcrö Propheta Malachias ad hoc quantum taci-
te iara relponderat, Siquidem illos , qui vxores fuas temere
dimittebant, increpans, ita Icriptum rcliquerattFxorempu-
_______ bertatu tut ne defer as; fan enimfocia tua, & vxor foederis tut &c.
Chriftus | obidproblema hoc tanquam omnino inlolubile illi pro-
Dominus !«poftunt,co nimirum quod Propheta oräculum legi,qua ea
&Mo Ten de re cauetatyvideretur plane acjuerfum. »Verum Dominus
admiwbili Scruator nofter ea fapientia rcfpondet, vt neqiie Propheta
I di«ftum in hrmet, neque legem tarnen vllius omnino iniqui-
tatis incufet, ait autem:
Moyfes ad duritiam cordis veftri, fcr'tpftt vobis praceptum illud.
Enimuerö cum iplemet legem per Moy (en tulillet, par non
erat.vtin vlla omnino accuiätione eam barere fineret.Vin-
dicat ergo illam ab omni noxa & crimine, cauillacionilque
illorum caput penituseneruat, i«J quod alias vbique facere
confueuerat. At vcrö quod datum relponlüm, aliquanto
duriqs videri poterat, ( quandoquidem tetram peruicacia
notam illis inurebat,) proptereaorationemadprimauam
legem ftatim conuertit, dicit autem:
Ab initio creatura mafculum &fceminamfecit eos Deus. Quafi
dicat: Deus iam inde ab initio legem ab hac plane diuer-
fam {änxit. Nequienim cauillari hicpoflenr, & quarere:
Vndecönftat, Moyfen ob cordisnoftri duritiem repudij li-
bellum permififle?ipfa primaua coniugij, generifque nöftri
inftitutione, os illis obftruit. Quae enim dicit , hue ten-
dunt: firepudij lex vtilis& falutaris eilet, ilia vtique a prin-
cipiolata fuillct, neque Deus genus nöftfum ad eum mo-
dum f©rmallet,& inftituiflet, quando illud primo forma-
uit, & inftituit: Neque ea etiam, qua tum dixit,vtique di-
«fturuserat.
Aduerte^utemChriftum Seruatorem rem hanenon
tantum ab efFormationis.modo & ratione conftitüere &
confirmare, verum etiam a mandato, quo dcccrnirur ,vt
vna. tantum vni copuletur. Ad ipiam autem inftitutionem
quod attinet, fi Deus vna per diuortium dimifla, aliam fu-
perinduci voluiflet, vtique polt virum vnum. conditnm,
non vnam,iedmultasmulietesefFormaflet. Nunc-verö ex
ipia legis forma,primaque generis noftri in ftitutione,vnu m
virum,^nitantum mulieri perpetuo, citra vllum prorfas
diflidiujm cohabitaredebereoftendit. Ex vna namque ra-
dice faifti iunt ambo, & in vnum rurfum corpus qonueni-
untambo. -
Deindeverövtprimordialem illamlan&ionem & inftitutionem
in iü? vocare, graui cum periculocorriutuftum
eile demqnftret, non dicit, nemo vinculum illud difloiuar,
feddicit l Quod Deus coniunxit, homo nonfeparet. Quod ft tu
Moylem oppofueris, ego viciftim Moyfi Dominum oppo-
no,&vnacumhocextemporis ratione rem quoq; confir-
mo. Nameifilexhxcnuncdemuma me induci videatur,
nön eft tarnen heri nata,fed multo ante Moläicam lata.Ne-
que enim Deus ftmpliciter vxorem viro coniunxit, verum
parenribus quoq;, propter initam cum vxore iocietatem,
nuncium mittere iuffit. Quiniplö etiam locutiönis modo
copulam illam indiuulfam demöftrar,ait enim, Et erunt duo
in tarne vna.Ethxc quidem naturalis habet coniumftio.
Quicunque dimiferit vxorem fuam, & aliam duxerit, adulteri-
um committit. Ecfi,vxor per diuortium a viro diuellatur, at-
tamc ob cöpuiam initio initam, iure ab illo feiungi nequit.
Quam obrem prima adhuc (upetftite, alteri feie coniunge-
re.adulteriü vocat. Idem de vxore quoq; alteri nubenti pro-
'nunciat. - Et quidem lex manifeftam moecjjram , quando
nimirum cumeaquifpiam habitabat, aut Veneris coniue-
tudinem habebat, qua: alteri iam nup(erat,prohibebat:Sal-
uator autem illam quoq;adulteram cenf et, qua: vülgo ma-
nifefta non eft,neque naturaliterab altero cognita fit, adhuc
conui&a eft. n
EtaitiU.it &c. MatthaeuS Ghriftum'Seruatorem adPhari-
I fsosifthxcdixiftefcribit, Marcus autem ad difcipulos.Ve-
rufti haeenonpugnant, potuitenim eadem vtri^ue expo-
ftiifle.Marcusiqnuere videtur, difeipulos, poft tran(a<5tam
cum PhariCxis diiputationem, lefum ea de re interrogafte,
ipfum vcrö, quae nie habentur, ad illorum interrogata reft
pondifte« ' •_
Lcxrcpn-
repu-
gnatprimç
;oniugij &
reneits nc
ihi inftituvni,
8i: noi
pluies vn
*G-':
per coniu
giuxnco-
ipulaiecur
idq; decla
rauit vet-
bo & cx-
Pcnculofe
diloluicu;
quodDeus
couiunxit.
Indiflocia-
bjlis coniu
gijlex eft,
maftö an
ciquior le
ge diuorcij
D
In ratione
aduWrjj
vir & mu-
pares,
Et offerebant eiparuttlot, vt tanger et eos. Proprium eftCon-
ditorisin ftiisfefeoperibus obleölare, eörumdemqile ad (è
acceftum nön inhibere ,maximeVerö cum nihil occurrit,
quod êîiifmodiaditum legitime impediat. Sola enim rtiali-ij^ola rhalil
litia, effeäiqne operis peruerfitas impedimento funt,
ber ad opificem acceftus patear. At rarionis vero vel iudicij ^ ^ ' Jj
defe6lus,eiu(modiaditum per fe non prohiber, fed pro-^iud,cij dc 1
mouet ßt fiiädet, quippe cum id,quod deerat, per accellum'ftilns nor.l
ad Deum expleri ibleat. " . v -
Tahum tnim eft regnum cor/oraw.Non dixit Dominus$ ! ? « * * I
horum eft regnum coelötum,verum,vtaccu(ätiorle<ftio ha-1
bet,dixit, vnim»,calium: liquidem pueri, pro naturæ. lu*
eotiditione, rationisiudicio deftituuntur: ab hoc autem ra-
tionis defeétu Apoftolus alicubi nos dehortatur, ait enim:
Nolite efficipuertfenftbustfed malit'taparuuli eftote, fenftbus autem
perfecti eftote. _ r.Cer.üj
Talium enm &c. Per hæcEuangelifta breuiter caufara red- ’|jBu,erotum
dit, cur pueri d Chrifto arcéndi noh fint, quiä nimirum ad .ftulticia J
taiescoelefte regnum præcipuèlpe<ftat. r .
Difcipuli autem comminabantur offerentibus. Cur dilcjpuli ne r
paruüli ad Iefum accederenr,impedirevolebant?Quia 11
modiacceftiimChriftiauäoritati aliquid derogate crede-Jxd puetos
bant. Quid autem Dominus ? ’ Vt animi modeftiamprae ,& horum |
feferant,omnei*öuemundi faftum fub pedihus calcent, J*™lksra;
nlosadmonet. j(peöat.«
Et complexans eos. Chriftus Dominus paruulos blande paruu|j
compleiftitur & fufeipit, ccelefteque regnum iildem pro-jniinaeädij
mittit. Eftenim paruuli anima Candida, & ab omnibus vft |^a*
tiofis affc<5tibus libera: Quandoquidem puerulus triftitia H
paftus,aut iniuria à quopiam.afFe<5lus, neque iniuriarum re- ^ itiones&
minifeitur, neque vin di «Slam meditatur, verum quafi-nihil Iqualicates
incommodi tulerit, ad eüm, qui lælèrat, tanquam ad ami- jinjiaruii-
cum vitro accedit. Pari modo licet grauiter à matre ca:da- jhs»proptcl
tur, acCurrit nihllo lècius,præ cætèris ad iplàm,vnamque il-
lamaliisomnibusmülieribus potiorem ducit. Et ft Regi-|&hfcncuc
nam Diademate redimitam oftenderis,non anteponit earn llentia apj
matri quantumhbet vilibus permis indutæ: auetq; m’agis il- ptimèdij
lam videre pannis obfîtam, quam Rcginam Iplendido cor*- 8ni ^nt‘
poriscultum ornatam.
Ad hæcnihil prorius plus exigit, quam ftaturænecetiitas.
depofçit. Quare vtprrmum mammarum luçcu lèlè'exple-
uit, ftatim materna vberâ delêrit.Praeterea de earum rerum
ia«Slura,quas nos maximi facere conlùeuimus,vr lurit pecu-
nîæ,gémrhæ,aliaque eiufmôdi, nihil prorlùs mouetnr, aut
contriftâtur. Deniq; nonftupct, necrapiturobcorporuni
venuftatesn,vt c*teri mortaliûm folent. Propter haecérgo
Dominus dixit : Talium eft regnum calorum, nempe per hoc
nos admqnens,vt ftudio, certaque volûntatis eleClione.ta-
Hafaciamus,talemquealFe«Sluminduamns,qualém ipfi ex
. naturæ fuæqualitareinduriftint.
Ex complexans eos, & imponens manum fuper ittos.benedixit
eos. Cpncinne autem apteque illos comple«Stitur, ftiamque
complexisbenediÂioneriîimpertitur. Siqnrdem conduo-
ris opus, quod initio ih peccatum prolaplum, ab iplb lêiun-*
«Sium fûerat, rurlùm erigitur, & qUafi inter brachia lùbleua-
tur. împoiiit autem inlàntibus manus,Diuinæ virturis illa-
pfum,propr:iq; operis complementum, per eam manuum
impoutionem tacite deftgnans. Etquidem Dominus Ie-
fus manus imponit, fecüdum communetii hominum con-
fuetudinem : nam vt verus, numetilquè omnibus petfe-
âu s homo erat, itahumaha.quoque verèoperabatur & pa-
tiebatur. At veto jnterius non operabatur vt Homo , aut
ritu humano , lèd vt Dcus, prout verus quoque Deus
erat. '
Et cumegrcjfuseffetin viam &c. Sunt qui adolèlcentem
hunecalumnienturtanquam malignuro& lubdoltvm, vt
quinondilcendi, lèd tentandi ftudio adfefumaceelferit.
Ego veroauaritiæ labe contaminatum fuifle non negaue-
rim:fiqüidem Dominus hoc nb'mirifc tacite ilium inftmu-
lat, at fubdolu m vero, aut verfipellem extitiftè,neu tiqua m
conceflèrim. Nam Marcus ab ea fufpicione eum pfotfus
libérât* ait eriim : Pracurrens quidam genu flexo ante eum,roga-
bateum dteens , & paueis interic«Slis : léfiu autem intuitus eum,
dilexiteum. '
Dicis: fi reiita habet, curGhriftus illi relpohdit: Nemo
non rnedr
rantûr y
didam.
Paruuli
pannofam
matréReteponum.
Paruuli
‘quod nara
depofeii
eo'ntcaci.
Parquli ob
rerum Hi
zaïum û
dura ran
meerent.
Païuuli
H
formas <
kgantes
" ftupéi
nçqueeo-'
rum afp”
rapdy
ucutur.
.êXpsa
htiaus P?1
uulos cO-
(uam4,ie
benedi^''
onem iilîirnpc
«111-
êbriflus
X I bonusnifivnusDeus î Quiaaccedebatad ilium tanquam ad
bÄinds merUm homincm, vel tanquaiii ad vnum è communibus
peora-j ludæorumdo«Stonbus. Propter hocèrgonon lècus cum eo
iucm acl homo cum hominelblèt. Dominus enim freqüétecorationemeorummenti,&
pan. 4-
Scan %
Memo
taortaliu
bonus cii
hco corn
latus.
^rrant,qui
idolefccn-
{Mare. io
Chriftutn
tentandi
caufa adiifj
fententiæaccommodabat,
m&méçi I quibufcumilli negotium erat, vtcüm aiebat : Nosadoram9
liibus illi quodfcimtu.ïttia : Siegoteftimoniumperhibeodemeipfo ,teftimo-
*tgotiurn ntum meum non eft verum.
Cum ergo dicit :wmo bonus>&c. Ad hominum naturam
lpe«Sltt, Icnltis eft enim : nemo mortaliûm bonus. Sed neq;
hoc quoq; dicit, quâfi omne protfus bonitatem hominib9
adimerc velir ; led tantum per comparationem ad diuinam
bonitatem. Quare etiam non lubdit.nifi folus Pater meus,
lèdfubd 't : nififolUs De us ; vt hincinteliigas, adolefcentilèi-
pfiim manifeltè prodere non volùiflè.
Magifter bone,quidfaciamiEn vt adolefcens hic paratum le
offerat,ad præftândam debitam diuinis prç.eptis obedieti-
tiam.Neqneenitn qùærit: quomodo in vitamæternamin-
grediar ? lèd quærit r Quidfaciam,vt vit am aternam h abeam ?
Oftendebat enim Ce planèaccin&um, ad id totum implen-
f P8tfnt ’ j dum,& lètuandum,quod eius rèi caufa iniugeretur. Quod
M i* tentandi anirao aceelïïflèt,illud vtiq; Euangelifta non re-
prmultis ticuiflèt, fèdprodidilïèc, quemadmodumaliasfàcerelbli-
“ •gumétis. tuserat. Neq; verèfiâdolelcensanimi vitiumcallidediffi-
B ! mulaflèt, Chriftus eum latere fiütflèr, lèd vel apertè vel te-
! (ftè dolum arguiïïct. Denique fi tentandi ftudio Dominum
Ÿrnùf a/ ceffi,fI èt, non abiiflèt conn iftatus, propter ea quæ à Chri-
bæjl ; fto audiiierat. Cupiebat ergo vitamæiernam,at motbo te-
j nebatur longe dimcilÜmo.
igna prç' Vade,qu*cunfybabes,vende & dapauperibtis,&'habebis thefau-
,ia propo. rum incoeloiEn quanta præmia,enquales coronæ iis hic pro-
ponantur , qui.in hoclpontaneæpaupertatisftadioimpir
l ontanca grè currunr. Quod fi âdolelcens tentator acceffiftèt,Domi-
E T nus fane hæcilli præmia nequâquam proppfiuflèt:nunc au-
[hriftum j tem hæcilli tanta ob oculosponit, tantamq; remuneratio-
pnlcftau. nem promittit,quo eum præmiorum amore ad Ce pellicear.
Etfi interim magnaquædam gratia, éximiaque meteesfit i-,
plum reiplàlèqui.
Et habebis thefaurum in ccèlo. Reifte fapiènterqüe Chriftiis
höc loco non vitæ æternæ, fed thelàuri meminit, quandoquidem
de pecuniis erat lèrmo. Spondet autem le pliira *
maioraque redditurum.quam eranc ilia,quæ in pauperes e-
rogare iubebatur, & quidem tanto maiora , quantum ccé-
lum maius eft terra.
Qui cotrtftatui in verbo,abÿtmèerens. Adolefcens verbo hoc
conuiftatus moerens a bii t : fi quidem non tarera vi derinen-
tiir , neque tanta pôtentiaàperfe«ftionis ftudio abftrahun-
tur.qüipauca in bonishabcnt,atque illi, qui magna opüm
copia affluunr. Nàm facultatem fubinde accedentiùm in*-
crementum,maiorem habendi fitim incendit.animumqué
polir Abris auidiorem , &quodammodoegentioremred-
dit. Dilèe hic ergo, quanto robore hic animi morbus pol-
leat. Etcnim vbi primum Dominus illi,qui magno cü gaudio,
magnaq; animi alacritate& promptitudine aceelïèratj
fuafit vtpecuniaabie&a, vel in pauperes erogata, lè lèque-
retur, vnaillà vocè adeè confternatüs fuit,vr de vita lempi-
terna neeogitare quidem potuerit, lèd triftis mcetenlq; ftà-
timabiuerir.
au pères
[cilias in-
licunrur
:oncem-
turn qua
lui tes.
fcriftus Quam difficile,qutpecuniàshabenti&c. Hæc Chrifti otatio
hunias >P^specuniasin ius non vocât,autdartinat, lèd illos, qui ci-
lopes tra modum illis conquirendis fnhiant,autnimis auarè con-
|°n dam-' quifitaSjdetinent. Atquorlumad dilcipulos,qui pauperes
l at> inj erant nihilq; omnino in bonis habebant,ait : Filioli quadiffi-
ppoffcf pecunias habentjn regnum Dei ïntroibunt •? Voluitiper
pores, i hoc illos admonere , ne propter paupettatemerubelcant,
aùtanimumdefpondeant.
^*mplo | Oblèrüandumeft hicquoq;,Dominum non fimpliciter
dicere : Difficile ellèdiuitem in regnum Deiintrare , lèd
Sus 0ftjQ,t,quadam«mphafi & vehe^ntia vfuny.remhanc quodam-
ptdioi.-modo impoffibilem definite. Qüod dieimus,cxexemp|o,
plutem quod de catnelo&foramineacus, in medium adfert , pa-
: tët. Öftenditur per hæc autem >animum diuinis rebus lèposèxp
^ointéntum habere, coileftium rerum medifationiimpi-
i. , grèvacare,donum ellèéiufmôdi, quod hominibusdiuitib.
, J &præpotentibus nön réméré obueUiat; Quare Dominus
D
quoq; vt oftendar, magno illi diuinäe gratis pnelidio opus p
e ile , qüiadnöcfäftigiü(haliquändoventurusfit,ftudium biüitwii-
hoc peculiare Dei opusappellat.
rt> rcriihi
coeleftibm
ftudio &
ine'ditatib-
ni ihrfentii
DiucSper
poteft
fiçrii
CurPetïus
dixeric, ec-
ce nos reli-
‘quiniDS b-
hinia
‘ F.
Apoftoli
hoc nomine
mulca
Difcipuli etutem obftupefcebant. Et infra: Qui mdgts admira-
bantur,&c. Cum difcipuli in ftimmam admi ration em rapti
dicerent ‘: Etquispoteftfaluusfieri ? Dominus ftatim diuihatn
virtutem, & potentiam in medium adducit, ait enim: apud
homines hoc tmpoßibile eH ,fed non apuä Deum, quafi dicat: Etfi I oratiohem
id yircute humana nullo modo fieri queat, attamen apud & diairnm
Deum, quiqiiiduiscitradifficultatemvalctilbiaorariöms ,r (al
vi confici illud potefti
Ecce nos dimifimus omnia,&fecuti fumus te.quid ergo erst nobist
Quamamifta omnia, ö beateßetre: nempe arundinem,re-
te,nauiculam,& attempilcatoriam. Haecne omnia tu mihi
dicis ? vtiq; ait ille , at iftuc non ob inanem aliquam often-
tatipnem, perquiro, verum quo ea ratione inopem plebe-
culäad Chriftumalliciaip, Nametfimodica quilpiam reli-
querit,attamen li propter Iefum reliquerit , aeternumche-
läurum recepturus eft.
Ecce nos reliquimus omnia,& fecuti fumus te,quid ergo erit nobist
Apoftoli nongeneratim tantum,quarnam prxmiorum Ipes
illis repofita fit;, qui omnia propter Chriftum delcmnt, in- uv H
terrogär, verum quidnam de fe ipfis quoq; futurum fit nof-1 reliöuerSc
ledcfiderant:nonquodm?gnaaliquaeffint,qu*relique- qtoodcxiii
rant ; fid quod ex iis,qu*habebac, fimpliciter exceffillent. omnifeus;
Seruatpraqjcm illorum promptitudine,&claritate collau-
data,&approbaramercedem, quamolim hoc nomine ac- bere pote-
cepturieflent,aperit,ait autem: rant, excel
A men dico vobis, nemo eft qui reliquerit domum, autfratres, aut (crane.
femes,aut vxorem,autpatrem,&c. Potro aute cum Domious
'dycit-; qui reliqueritvxorem,vt Matthaeus & Lucas habcnt,no ^ ^
eo finfu hoc accipiendum eft, quafi legitima coniugia d- C-
foluivoluerit:ablithoc,verum q>antedeanima,hochicde lri pofle a
vxore affirmat. £}«i,inquiebat ibi,perdidit animamfuam,pro- Chrifto
pter me muenietedm.lzm vt per h^c docere non voluir,vti nos doecatur;
ipfbs perimamus, neq; vtanimama corpore abrumpamus*
yerumvtpierjttemin Deum rebus omnibus, &iplaetiam
vira potiorem ducamus,ita de vxore quoq;, & fratribiis, &
aliiy hoc loco’ ftatuatur*
Videtur autem futuraspetleclitiones hac orati one ädü-
bfare. Siquidem plurescompetriluntparentes,qui filiosdc . .. .. ..
permülta:vxores , quxmaritosadimpietatetraherecona- Cu,il Par<:
tx (unt. Cuergoparentes, vel vxoresaliquid eiulmodnm- vci vxorcs|
perant.vel fuaden t,quod cum pietate pugnat,aut quod im-1 äliquid fuaj
pictatem adiuniftam habet, neq; vxpres vxorum ,vneq;pa- dcnc.quodf
rentes parentum loco habeantur,ait Chriftus* Ite^liuft*"
Quod iplum etiam Apoftolus infinuac,dum itä leribit:ft t^pugharij
infiddudifcedai,dtfcedat.Ecth$ccrgoomniumlenlusexcitar^ Iparcnfum
nec n6,vt totus terramm orbis feuiat, ad capeftendam ani- maritoru,
niifiduciarn,&forritudihemexftimulat. jaut vxorü
Mult taut emprimi erünt nouißimi. Öftendit hieautetri eöS, lfco,. a" f
- B l i i ~r . . H | -m ... r • bendi noö
qui videbantur pnmi,raturosnouuhmps; vt vice verla qui fUU[r
habebanturnouiffimijprimispotituros.IlliauteminterciE-1
teros futuriluntprimi, qui in Chtiftum credunt,!eleque ac
fiia omnia proprer ipfum delerunc. Per rioiiiffimos verp j v
Pharifieos innuere videtur, id quod ante qiioq; Vilus eftfay Q“inam
cere,cum nimirum filios regniin teuebras exreriores eie«5fcu
iri pnedicabät. Vel certe per nöuiffimos, diuites illos deli- (;nc
gnat,qui pecuniisobftinatius,quam par eft.adhsrent,quo- primC
rum proindelälusperdifficiliseft. Certum eft enim, Apo- 9 ^ intc*-i
ftolos ad diuites Ipeiftäfte, quando dicebant: Et quit poteft
faluusfierii ' . - mos, quäl!
Et affiimentes iterum duodecim, coepit Ulis dicere * qua ejfent e,i dq Domi-
venfura. Operxprecium videbacut,vt Dominusiftha:cfore nus.dicit
dilcipulis predict rer.Tü quo hincdifcerenr,quod futurum &cr“nt
erat,nöignoralIe,led omniadudumantepr«(cilse.Tuma- ° '
xime quo planum hinc fieret, non inuitum, led vl troneum j
mortis fupplicium fubiifie. Atq; vnum hoc in caufa erat,vt Qurbomi
frequeter illud ipliim fore repeteret. Qjiare Marcus quoq; nusfteque
hoc loco intet extera ita närrat: Et ajfumens iterum duodecim, jccr ^ mor'
coepit illis dicere qua effint ei Ventura. 'cfiirre&u
Et quide dilcipulis leorlum, priulquam fierent, familia-
riter exponebat omnia: nam Sc. dignierant, qui prx exteris dicebat ?
prxnorione illa pötirc*tur,&pramiuniendi precerea erant, I
ne cruciacibus illius , plusxquqcpnturbarenrür. Quam- l