H1
in
1 1 1
HHHI
t muta
t tombas
C
tpropriè
f amicitia.
Nec obfolefctr vllus in ccelis apex.
Excepitadftans Angelus coram Deo
Et quæ locutus martyr, & quæpertulit :
Nec verba folum différends condidit t
Sed ipfa pingcns Vulnera exprefli t ftylo,
Lareaim.genatum.peâorisqueî&faucium.
Omnisnotataeftlânguinisdimenfio,
Vr quant que plagam fui eus exarauerit,
Aliam, patentem, proximam,longam,breuem i
Quæ vis dôloris,quiue fegmen ti modus, •
Guttamcruorisiîle nullam perdidit.
Hic in rege ftis eft liber coeleftibus,
Monùmenta leruans laudis indelebilis,
Relegendusolirnfempirernoludici:
Libramineæquo qui malorum pondéra,
Et præmiorùm comparabit copias.
Vellem, fini lier in ter hædorum greges
Vtfum foturus,eminus dignolterer,
Atque hoc precantediceretRex optimus.
Romanus orat : transfer hune hardum mihi ;
Sir dexter agnus dnduatur vellerc*
H I P P O L Y T Q , ÀD V A L È R IA N V M E P I-
1 SCOPVM, HYMNVS XI»
Carmen Elegiacum: quale iüud fuprk, ,
IElect us Chnßo locus eft* N numéros cineres lanàtorum Romùlain vrbe
VidimuSjO Chrifto Valériane lacer.
Inrifos tumulis titulos, tufingula quærts
Nomina : difficile eft, vtreplicare queam»
Tantos iuftorum populos futbr impius haufit,
Cùm coleret patrios T roia Roma Deos.
Plu rima litrerulis fignara fepulchra loquun tur,
Martyrisautnomen,aur epigrammaaliquod.
Sunt & f multa tarnen,tacitas claudentia f turbas
Marmora, quæ folurn fignificant numerum.
Quanta virum iaceant congeftis corpora aceruis
Node licet,quorum nomina nulla legas»
Sexaginta il lie, defuflas mole Tu b vna,
Relliquias memini me didiciflè hominum i
Quorum folus habet comperta vocabula Chriftus,
Vtpote quos f propriæ iunxit f amicitiæ. .
Hæc dum 1 urtro oculis, & ficubi forte latenteis -
Rerutn apices,veterum per monùmenta ftquor :
Inuenio Hippolytum,qui quondam fchifma Nouati
Presbyter attigerar,nôftra fequenda negans,■ . ,
Vfque ad Martyiij proue £fcum infigne,tuliilè
Lucida fanguinei præmia fupphdj.
Necmirerelênemperuerfidogmatis,olim
Munére ditatura catholicæ fîdei.
Cum iam vefâno vidtor raperetur ab hofte,
Exful tante anima earn is ad exitium,
Plebis amore luæ mulcis comitantibus ibat,
Conlultus,quænam ft£ta foret melior, i
Refpondit: fugue, o miferi, execranda Nouati
Schifmata : Cacholicis redd: te vos populis.
Vna fides vigeat.priico quæ condita templo eft :
Quam Paulus retinet, quamque cathedra Pétri»
Quæ docui, docuiflè piget : venerabile martyr
Cerno,quod à cultu rebar ateflè Dej.
His vbi detor lit læuo de tramite plebem,
Monftraui r que lèqui, quà via dextra vocat, .
Seque ducem reéfci Ipreds anfradtibus idem
Præbuit,errorisquiprmsâu<5torerat» gèb
Siftitut in<ànore6tori,Chi.ifticülas tunc 'W
Ofiia vexanri petTyberina viros«
Illo namque die Rômafeccflèrat,iplbs
Perte fuburbanos vt quaterc t populos.
Non contenais humum,tellæintra meenia Romæ,
Tingere iuftorum cædious alfiduis»-
Iani. ulum cum iam madidum, fora, relira,5 uburam.
Çernerer êluuic fanguinis affluere.:
Protulerat rabiemTyrrheni ad fittoris oiràtn^. ,.r , ;
Quæquc loca æquGieus proxima portushabet*
Inter carnifices,&conrtipata fedebat
Officia,exftrutrto celfior in folio. >
Dirtipulos fid ei,de teftandiq u e rebelleis
: Idolij, ardèbat dedere perfidiæ.
Çarcereo crinita lïtu rtare agmina contra '
Iuûërat, ho rrendis excrucianda modis*
Inde càtenarum t ra dus , hinc lorea flagra .
Stridere,virgacum con crépi tare fragor
VngülaTxacauis collar um cratibus altos
Pandere fèccrtus,& lacerareiecur.
Ac iäm laflàtis iudex tortoribus ibat
lii Furies,cafta cogni done fremens.
Nullusenim Chriftiex famulisper tanta repérais
Supplicia, auderetqui vitiare animam.
Inde fiirens q uæfitor ait: iam tortor ab vneo
Define : fi vana èft quæftio, mor té agi to.
Huic ab feinde caput,crux iflum tollat in auras,
ViuenteisqueoculosofFeratalicibus.
Hos rape præcipites,& vin d o s conijce inignern:
Sic pyra, qnæmulto? deuoret vna reos»
En tibi qiiôs properes rimolæ imponere cymbæ,
Pellere & in medij rtagna profunda fteti.
Quos vbi fufceptosrapidum malefuta peræquor
Vexerit, & tumidis t cælâ lauarit aquis ;
Diftociata putrem luxent tabulata carinam,
Conceptumquebibant vndiquenaufragium.
Squameacoenolopræftabit ventre fèpulchrum,
Bdiua confumtis cruda cadaueribus.
Hæc peffultanti, celfum fubito ante tribunal
Onertür (ênior nexibus implicitusi
Stipaticircum iuuenes clamorc fremebant,
Ipfum Chrifiicolisefte caput populis.
Si foret exftindum propere caput, omnia vuîgi
Pedora Romanis fpontè facranda Deis.
Infblimm lethi pofcunt genus, & noua poena eft
Inuenta,exemploqud trépident alij»
Ille fupinata refidens ceruice, quis,inquit,
Dicitur ? affirmant dider Hippolytum. •
Ergo fit Hippolytus^uatiat, turbetque iugaleis,
P Intereatque feris dilaceratus equis»
Vix hæc ille : duo cogunt animalia, freni
Ignara, f infueto fubdere colla iugo :
Non ftabulis, blandiue manu palpatamagirtri,
Imperiumqueequitisantèfubadapati:. >
5 ed cam pertre vago nuperpecus ègrege captum,
L Quod pauor iudomito corde ferinus agit*
Iamque relu dan teislociarant vincula bigas,
Oiaquedirtordi foedere nexuerant.
Temonis vice funis inert,qui cerga duoirum
Diuidit,& médius tangit vtru nque latus,
Deque iugo ih tongum fe poft vertigia retijo ,
Protendens trahitur,tranfit & ima pedum.
Huius ad extremum, fequituf quà puluerefùmmo
CprnipedumrefugasorbitatritàviaSj ^
Crura yiii in n edi t laqueus, nodoque tenaci
Adftringit plantas, eu mque rudente ligat.
Poftquam compofito fàtiç inftruxere paratu
Martyris ad poenara,vetberà, vincla,ferasi
Inftigant fubitis damoribus, atque flagellis,
Iliaque infeftis petfodiunt ftimulis.
Vltima vox audita fênisvenerabilis hæcerti
Hirapiunt artus,turape Chrirte animam*
Prorumpunt alacres, cæco f & terrore feruntur,
Qua fôous,atqUe tremor,quafürorexagitant»
1 ncendit feritas, rapit impetus, &firagqr vrget :
Nec curfus voluçer mobile fencit on u s...
ÎPer filu|s, per fàxa ruunt,non ripa retardât
Fiuminis,auc törrens oppofitus cohibet.
Protfterpunt fepes, & eunda obrtacula rumpunt :
Pronâ,ffagolàpetunt,arduatranfiliunt. *
Scifta minutatim labefado corpore frurta,
Carpit Ipinigeris, ftirpibus hirtus ager» „ .
Pars fummis pendet fcopulis,pars fèntibus bæret •
Parte rubçnt frondes, pàrtemadefcit humus.
t cellà labil
K dt.al.lcuaiitl
S l’infucu E
• ^queerrtffl|
Exemplar Iceiens parieshabét illitus,iniquo
Mulriçojor fiicus digeti^omné befas;, w
P id a fuper tninûlqrn Ipeaès liquidis viget vmfiris,
Effigians tmdi membra,çruenta yiriff,
Roranteisfàxorum, apices vidi,optime Papa,
"Purpureasque,notas vepribus.imppfifas..
Docta mantis virideis imûando effingere dumos
Luferat,&miniorufleolacnfaniem.
Cernere erat.ruptis compagibqs,prdine nullo- * ,
Memf)rapçr incertos (parla iacerefitus.
Addiderat carps, greflii lacht.ymisque ïèquenteis,1
Deuia quà fradum femita monrtraciter.
Moerore atfpniti,atque oculis rimantibus ibant:;
Implebanrquelinus vifceribuslaceris.
^Ille caput niùeum 'compleditUr,ac reuerendam
Canitiem molli çonfpuet in gremio.
Hic huméros,truncasque manus,& brachia,& ylnàs,
Et genua,& crürum fragm i na nuda legit.
Palliolisetiam bibulæ ficcàntur arenæ,
■' Ne'quis in infedo pùluere ros maneat.
Si quis & in fudibus rècalenri adlpergine fanguis
_ Infidet,huneomnem fpongiapreflà rapit. &
Nec iam deafà fàcro quidquam de cor'pore filua
Obtinet,autplenis fraudât ab exlequijs.
Cùmcjue recenlitis conftaret partibus.ille
Corporis integri,qui fuerat,numerus :
Nec purgata all quid deb e rent auia coto
E x homine, exterfis froridibus, 8c feopulis.
Metanddéligiturtumulo lpcusi Oftialinquunt:^
Roma placet, fàndoTquæ teneac cineres.
Haud procul extremocultaad poméria vallo
Merfà latebrofis cryptâf lacet foueis.
Huius in occultum gradibus via prona reflexis
Ire per anfradusluÇe latentedocet.
Primas nam que fores fummotenus intrat hiatu,
| Illurtratque dies liminavertibuli.
| Inde, vbi progreflu rabili nigrélcerè vifâ eft
Nox oblcurajoci per Ipecus ambiguum,
Occurruntcælisimmiflaforamina tedis,
Quæ iaciunt claros antra fuper radios.
: Quamhbet ancipitcs cexant hinc inde receflus,
A rd a fub vmbrofis atria porticibus :
Attamen cxcifi fub ter caua vilcera montis,
l Çtebra terebràto fornice lux pénétrât.
: Sic datur abfentis pet lubterranea Solis
' Cernere fulgorem,luminibusq,aefrui.
Talibus Hippolyti corpus man datur opera’s,
Propter vbi appoficaeft ara Hicata Dco.
Ilia làcrarhentidonatrix menfa, eademque
Cuftos fida lui martyris apport ta,
1 Seruat ad æ ter ni fpem f Iudicis ofta lèpulchro,
Pafcit itemlàndis Thybricolas dapibus.
Mira locipietas,& promta precantibus arà :
Spes hominum placidaprofperitate iuuat.
Heic cor ruptelis animique,& corporis æger
Oraui quoties ftratus,opem merui.
Qùod lætor reditu, quod té, venerande làcerdos,
Compledi licitum ert,rtribo quod hæc eadém#
Hippolyto fcio mè debere : Deuscui Cliriftus
Polie dédit, queid quis poftuletannuere.
Iplà,illas animæ exuuias quæ con t inet intus,
Ædicula,argcnto fulgurat exlolido.
; Præfixit tabulas diues rnanns æquore læui ,
Candenteis,recauum quale nitetlpectrium.
Nec Pariis contenta àditus obducere rtxis,
A ddidit prnando data talenta operi.
Mane faluta tum concurritûr: omnis adora t ' ‘
Pubes : eunt, rèdeuntSolisadufque obitum. ; %
Gonglpbat in cuneum Latiosfimul,ac peregrinPs"
Permiftim populoSjrelligionîs arSôr.
Ortula perfpicud figunt jmpreflà métaîlo:
Baüamad'-’fçndunt.-flétibus orarigant. ^
Iam cùm le renouac-decurfis menfibus annus,
Natalemqùédiem pàffibfeftarefert : *
Quanta purasftùdiiscçrtantibusagmina cogi,
S p i
Quæuecelebrando vota coire Dep] '
Vrbsaugufliafuos vomit, effunditque Quiritesj
Vna & Patricios ambitione pari.
Confondit plebeia phalanx vmbonibus æquis
Difcrimen procerum, præcipitante fide.
Nec minus Albanisacies fè candidaportis 0
Explicat, & longis ducitur ordinibus.
Exfultànt freraftus variarum hinc inde viarum,
Indigena & Picens,plebs & Etrurta venit.
Concurrit Samnitis atrox habitator,& altæ
Campanus Çapuæ, iamque Nolanus ädert.
Quilque fualærus cum coniuge,dulcibus & cum
Ejgnoribus rapidum çarperegeftit iter.
Vix capiuntpatuli populorum gaudia campi,
Hæret&in magnis dénia cohors Ipatijs.
Anguftum tamis illùd fpecus elïècateruis,
Haud dubium eft, ampla fauce licet pateat.
Stat lèdiuxtaaliud, quod tantafréquentia templum
T uncâdeat, cultu nobileregifico,
Parietibus celfiim fublimibus,atque fuperba
Maieftate potens, munenbusque opulens»
Oido columnarum geminus laquearia te<fti
Suftinet.auratisfuppofitus trabibus :
Adduntur graciles te â o breuiore receflus,
Qui laterum lërîem iugjrer •j'éxfinuena
At medics aperit tratrtus via latior aid
Cplmi nisjcxfurgenséditipre apicè.
: Fronte (ub aduerlà,gradibus fublime tribunal
T oilitur, Antiftes prædicac vnde Deum.
Plena laboranteisægrèdoniusaccipit vndas,
Arâaque confèrcis æftpac in foribùs,
Maternum pandensgremium,quo çondat alumnös, I
Aefoueat f ïètosaccumulata "ffinus.
Si bèné commemini, coiit hune pulcherrima Roma
Idibus Auguftimenfis, vtiplà vocat,
l ’rirto morediem: quem te quoque,fan6laniagifter,
Annua fella inter tfenumerare velim.
Crede-fàlutigerosrtret hic vehërantibus f ortus,
Lucishonbratæ præmia reftituens.
Inter folenneis Cypriani,vel Chelidonî,
Eulaliæque dies, currat& ille tibi.
Sic te pro populo,cuius tibi crédita yita éft,
Orantem Chtiftùs audiat omnipotens.
Sic tibi de pleno lupus .excludatur ouili,
Agnanecvlla tuum capta gregemminuat. |
Sic me gramineo remanentem deniqùecampo,
Sedulusægrotam partor ouem referas.
Siccùmla&eolis caulas complcueris agnis,
Raptus & ipfe rtero fis cornes Hipppolyto.
P E T R O , E T P A V LO A P O S T O L Ï S ,
h ym Kv s XII.
Dicolosdißrophos. Ver fus Archelochij,è Iambico
&Trochaico compofiu.
P - VU -Wt» - - -VU -V -W - V
I ' -■ y-1 - v - v - y Lus Iblito Çoeunt ad gaudia : die,amice,quid fit*
Romam per omnem curfitant,ouantque.
Feftus A poftolici npbis redit hic dies triumpni,
■ Pauli,arque Pétrinobilis cruore.
Vnus vtru nque dies, pleno tarnen innouatus anno,
Vidit fuperba morte laureatum.
Seit Tyberina palus : quæ flumi ne labitur propin quo
- BinisdicatumCefpitemtrophæis,
Et crucis}& gladij teftisn: qüibusirrigarisealdem
Bis ftuxit imberfàngùinis per herbas.
Prinià Petrum rapuit rtntenda,legibus Neronis,
Pendère iùflum præminenteligno.
Ille tamed veiitus celfæ decus æraulando mords
A mbirè' tanti gloriam Magiftri :
Exigic, vt pedibus f merfum caput imprimant fopînis,
Q u à fpeélèt imum ftipitemeerebro.
$ibliotbVet,Patr-Tom.4. I F f f f ’^ i
È
E
I eximient.
P fetus
fuos.
f annos,
G
H
Vidétut (en
tire Prüden*
ti us,Petrum
& Paulum
VDo diemé-
fis Iunij: (êd
non eodem
anno mar* J
tvr.ûpalloSi
j
ƒ vcrlkm
Kgitur